عیدروس بن عمر الحبشی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات شخصیت | |||
| عنوان = عیدروس بن عمر الحبشی | |||
| تصویر = | |||
| نام = عیدروس بن عمر الحبشی | |||
| نام‌های دیگر = مُسنِد حضرموت | |||
| سال تولد = ۱۲۳۷ ق | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = حضرموت، یمن | |||
| سال درگذشت = 1314 ق | |||
| تاریخ درگذشت = | |||
| محل درگذشت = حضرموت، یمن | |||
| استادان = {{فهرست جعبه عمودی | پدرش، عمر بن عیدروس الحبشی | عمویش، محمد بن عیدروس الحبشی | أحمد بن عمر بن سمیط | محمد بن أحمد بن جعفر الحبشی}} | |||
| شاگردان = {{فهرست جعبه عمودی | عبدالرحمن بن محمد المشهور | علی بن محمد الحبشی | عبیدالله بن محسن السقاف | أحمد بن حامد بن عمر بن سمیط}} | |||
| دین = اسلام | |||
| مذهب = اهل سنت | |||
| آثار = {{فهرست جعبه عمودی | منحة الفتاح الفاطر فی ذکر أسانید السادة الأکابر | عقد الیواقیت الجوهریة وسمط العین الذهبیة | عقود اللآل فی أسانید الرجال}} | |||
| فعالیت‌ها = {{فهرست جعبه عمودی | عالم دین | تبلیغ اسلام | ثبت اسناد حضرموت}} | |||
| وبگاه = | |||
}} | |||
'''عیدروس بن عمر الحبشی''' (۱۲۳۷-۱۳۱۴ ه. استاد علم [[رجال]] و [[حدیث]] و اسناد بود. سند شجره‌نامه سادات و طریقه علویه با تایید اوست. در زمان خود در سرزمین [[حضرموت]] در توجهش به علم اسناد یگانه بود و کتاب‌هایی در این علم نگاشته که در ابواب خود مرجع هستند. به ویژه برای اهل حضرموت مرجع اسناد بود و نزد ایشان به «مُسنِد حضرموت» لقب گرفته بود.<ref>الزرکلی, خیر الدین (2002). الأعلام (PDF). الجزء الخامس. بیروت، لبنان: دار العلم للملایین. صفحة 99. مؤرشف من الأصل (PDF) فی 6 نوفمبر 2020.</ref> | '''عیدروس بن عمر الحبشی''' (۱۲۳۷-۱۳۱۴ ه. استاد علم [[رجال]] و [[حدیث]] و اسناد بود. سند شجره‌نامه سادات و طریقه علویه با تایید اوست. در زمان خود در سرزمین [[حضرموت]] در توجهش به علم اسناد یگانه بود و کتاب‌هایی در این علم نگاشته که در ابواب خود مرجع هستند. به ویژه برای اهل حضرموت مرجع اسناد بود و نزد ایشان به «مُسنِد حضرموت» لقب گرفته بود.<ref>الزرکلی, خیر الدین (2002). الأعلام (PDF). الجزء الخامس. بیروت، لبنان: دار العلم للملایین. صفحة 99. مؤرشف من الأصل (PDF) فی 6 نوفمبر 2020.</ref> | ||
==نسب== | ==نسب== | ||
عیدروس بن عمر بن عیدروس بن عبدالرحمن بن عیسى بن محمد بن أحمد صاحب الشعب بن محمد بن علوی بن أبی‌بکر الحبشی بن علی بن أحمد بن محمد أسد الله بن حسن الترابی بن علی بن الفقیه المقدم محمد بن علی بن محمد صاحب مرباط بن علی خالع قسم بن علوی بن محمد بن علوی بن عبیدالله بن أحمد المهاجر بن عیسى بن محمد النقیب بن علی العریضی بن [[ | عیدروس بن عمر بن عیدروس بن عبدالرحمن بن عیسى بن محمد بن أحمد صاحب الشعب بن محمد بن علوی بن أبی‌بکر الحبشی بن علی بن أحمد بن محمد أسد الله بن حسن الترابی بن علی بن الفقیه المقدم محمد بن علی بن محمد صاحب مرباط بن علی خالع قسم بن علوی بن محمد بن علوی بن عبیدالله بن أحمد المهاجر بن عیسى بن محمد النقیب بن علی العریضی بن [[جعفر بن محمد (صادق)|جعفر الصادق]] بن [[محمد بن علی (باقر العلوم)|محمد‌الباقر]] بن علی [[علی بن الحسین (زین العابدین)|زین‌العابدین]] بن [[حسین بن علی (سید الشهدا)|الحسین]] بن امام [[علی بن ابی‌طالب|علی بن أبی‌طالب]]، و امام علی همسر [[فاطمه بنت محمد (زهرا)|فاطمه]] دختر [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|محمد]] صلی الله علیه و آله است. | ||
او سی و یکمین نوه پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله است. | او سی و یکمین نوه پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله است. | ||
==تولد و تربیت== | ==تولد و تربیت== | ||
او در شهر الغرفه در حضرموت در روز جمعه ۲۳ مه سال | او در شهر الغرفه در حضرموت در روز جمعه ۲۳ مه سال ۱۲۳۷ ه. ق به دنیا آمد و مادرش سعدیه بنت علوی بن عبدالله بن علوی بن احمد بن جعفر بن حسین بن احمد بزرگ مردم حبشی است. او در سایه حمایت و تربیت پدر و عمویش بزرگ شد. پدرش تربیت عیدروس را به عمویش سید محمد بن عیدروس الحبشی سپرد. عمویش از حدود پنج سالگی از او مراقبت می‌کرد، هر هفته او را با خود به شبام می‌برد تا در مجلس استادش سید احمد بن عمر بن زین بن سمیط شرکت کند و این‌گونه بود که توانست محضر استاد سید احمد بن عمر بن زین بن سمیط را درک کند. هنگامی که ده ساله بود عمویش درگذشت. وقتی پدرش عمر بن عیدروس آثار نبوغ و زیرکی را در او دید، پس از عمویش خود بر تربیت عیدروس نظارت کرد. بنابراین کتاب‌های «رسالة الإمام أحمد بن زین»، و «شرح الرملی على المختصر الصغیر»، سپس «شرح الفشنی على الزبد»، و «شرح التحریر»، و «الرحبیة»، و «شرح الشمائل» برای بن حجر، و «الآجرومیة» به همراه مطالعه برخی از کتاب‌های حجیم مانند«التحفة» و «فتح الجواد» را برای او خواند و به او آموزش داد. او سیزده ساله بود که پدرش نیز درگذشت. | ||
==اساتید== | ==اساتید== | ||
حبیب عیدروس به شهرهای دور و نزدیک حضرموت از قبیل شبام، تریم، سیون، الخریبه دوعن سفر کرد واز بزرگان و علمای آن کسب علم نمود. پس از آن در سال 1276 هجری قمری به حجاز برای انجام مناسک حج رفت. و در آن سال با علمای حرمین شریفین و دیگران ملاقات کرد. آنگونه که شاگردش شیخ عمر شیبان در «الفیوضات العرشیة» ذکر کرده است، او بیش از ۲۰۰ استاد دارد که در اینجا گزیده‌ای از ایشان را آورده‌ایم: | حبیب عیدروس به شهرهای دور و نزدیک حضرموت از قبیل شبام، تریم، سیون، الخریبه دوعن سفر کرد واز بزرگان و علمای آن کسب علم نمود. پس از آن در سال 1276 هجری قمری به حجاز برای انجام مناسک حج رفت. و در آن سال با علمای حرمین شریفین و دیگران ملاقات کرد. آنگونه که شاگردش شیخ عمر شیبان در «الفیوضات العرشیة» ذکر کرده است، او بیش از ۲۰۰ استاد دارد که در اینجا گزیده‌ای از ایشان را آورده‌ایم: | ||
* پدرش، عمر بن عیدروس الحبشی | |||
پدرش، عمر بن عیدروس الحبشی | * عمویش، محمد بن عیدروس الحبشی | ||
* أحمد بن عمر بن سمیط | |||
عمویش، محمد بن عیدروس الحبشی | * محمد بن أحمد بن جعفر الحبشی | ||
* حسن بن صالح البحر | |||
أحمد بن عمر بن سمیط | * عبدالله بن حسین بن طاهر | ||
* علی بن عمر السقاف | |||
محمد بن أحمد بن جعفر الحبشی | * عبدالله بن علی بن شهاب‌الدین | ||
* محمد بن عبدالرحمن الحداد | |||
حسن بن صالح البحر | * أحمد بن علی الجنید | ||
* عبدالله بن عمر بن یحیى | |||
عبدالله بن حسین بن طاهر | * عبدالله بن حسین بلفقیه | ||
* محسن بن علوی السقاف | |||
علی بن عمر السقاف | * محمد بن حسین الحبشی | ||
* عمر بن محمد بن سمیط | |||
عبدالله بن علی بن شهاب‌الدین | * عبدالله بن أحمد باسودان | ||
* عبدالله بن سعد بن سمیر | |||
محمد بن عبدالرحمن الحداد | * عبدالرحمن بن علی السقاف | ||
* عبدالله بن عبدالرحمن بن سمیط | |||
أحمد بن علی الجنید | * حسین بن عمر بن سهل | ||
* محمد بن عبدالله باسودان | |||
عبدالله بن عمر بن یحیى | * أحمد بن زینی دحلان | ||
* محمد بن عمر بن عبدالرسول العطار | |||
عبدالله بن حسین بلفقیه | * محمد النور المغربی الإدریسی | ||
* عبدالله بن مصلح الخرسانی | |||
محسن بن علوی السقاف | * محمد بن خاتم الأحسائی العمانی | ||
* شیخ بن عمر السقاف | |||
محمد بن حسین الحبشی | * عمر بن عبدالله الجفری | ||
* سعید بن محمد باعشن | |||
عمر بن محمد بن سمیط | * أحمد بن سعید باحنشل | ||
* علی بن عبدالقادر باحسین | |||
عبدالله بن أحمد باسودان | * علوی بن زین الحبشی | ||
* أحمد بن محمد المحضار | |||
عبدالله بن سعد بن سمیر | * محمد بن إبراهیم بلفقیه | ||
* حامد بن عمر بافرج | |||
عبدالرحمن بن علی السقاف | * محمد بن علی السقاف | ||
* عبدالقادر بن حسن السقاف | |||
عبدالله بن عبدالرحمن بن سمیط | * صالح بن عبدالله العطاس | ||
* أبوبکر بن عبدالله العطاس | |||
حسین بن عمر بن سهل | * محمد العزب الدمیاطی المدنی | ||
* حسن بن حسین بن أحمد الحداد | |||
محمد بن عبدالله باسودان | * عبدالله بن أبی‌بکر عیدید | ||
* عبدالقادر بن محمد الحبشی | |||
أحمد بن زینی دحلان | * محمد بن عبدالله بن قطبان السقاف | ||
* عمر بن أبی‌بکر الحداد | |||
محمد بن عمر بن عبدالرسول العطار | * عبدالله بن عیدروس البار | ||
* عمر بن زین الحبشی | |||
محمد النور المغربی الإدریسی | * عبدالرحمن بن سلیمان الأهدل | ||
* رضوان بن أحمد بارضوان | |||
عبدالله بن مصلح الخرسانی | |||
محمد بن خاتم الأحسائی العمانی | |||
شیخ بن عمر السقاف | |||
عمر بن عبدالله الجفری | |||
سعید بن محمد باعشن | |||
أحمد بن سعید باحنشل | |||
علی بن عبدالقادر باحسین | |||
علوی بن زین الحبشی | |||
أحمد بن محمد المحضار | |||
محمد بن إبراهیم بلفقیه | |||
حامد بن عمر بافرج | |||
محمد بن علی السقاف | |||
عبدالقادر بن حسن السقاف | |||
صالح بن عبدالله العطاس | |||
أبوبکر بن عبدالله العطاس | |||
محمد العزب الدمیاطی المدنی | |||
حسن بن حسین بن أحمد الحداد | |||
عبدالله بن أبی‌بکر عیدید | |||
عبدالقادر بن محمد الحبشی | |||
محمد بن عبدالله بن قطبان السقاف | |||
عمر بن أبی‌بکر الحداد | |||
عبدالله بن عیدروس البار | |||
عمر بن زین الحبشی | |||
عبدالرحمن بن سلیمان الأهدل | |||
رضوان بن أحمد بارضوان | |||
==شاگردان== | ==شاگردان== | ||
بسیار مشکل است که شاگردان حبیب عیدروس را برشماریم زیرا ده‌ها بلکه صدها نفر از او کسب دانش کرده‌اند و به بسیاری از اهل زمان خودش اجازات عامه و خاصه مختلف در علوم شرعیه و ادعیه و اذکار و اوراد داده است. شیخ عمر سیبان از شاگردان او در کتاب «الفیوضات العرشیة» تعدادی از آنها را ذکر کرده است و برخی از ایشان عبارتند از: | بسیار مشکل است که شاگردان حبیب عیدروس را برشماریم زیرا ده‌ها بلکه صدها نفر از او کسب دانش کرده‌اند و به بسیاری از اهل زمان خودش اجازات عامه و خاصه مختلف در علوم شرعیه و ادعیه و اذکار و اوراد داده است. شیخ عمر سیبان از شاگردان او در کتاب «الفیوضات العرشیة» تعدادی از آنها را ذکر کرده است و برخی از ایشان عبارتند از: | ||
* عبدالرحمن بن محمد المشهور | |||
عبدالرحمن بن محمد المشهور | * علی بن محمد الحبشی | ||
* عبیدالله بن محسن السقاف | |||
علی بن محمد الحبشی | * أحمد بن حامد بن عمر بن سمیط | ||
* پسرش محمد بن عیدروس الحبشی | |||
عبیدالله بن محسن السقاف | * پسرش عمر بن عیدروس الحبشی | ||
* محمد بن شیخ الدثنی | |||
أحمد بن حامد بن عمر بن سمیط | * عوض بن عمر شیبان | ||
* عمر بن عوض بن عمر شیبان | |||
* عمر بن عیدروس العیدروس | |||
* محمد بن أحمد الخطیب | |||
* أحمد بن حسین بن سمیط | |||
* عبدالرحمن بن عیسى الحبشی | |||
محمد بن شیخ الدثنی | * محمد بن شیخان الحبشی | ||
* علوی بن عبدالرحمن السقاف | |||
عوض بن عمر شیبان | * محمد بن أحمد بن عبدالله البار | ||
* أحمد بن أبی‌بکر باعباد | |||
عمر بن عوض بن عمر شیبان | * محمد بن سقاف بن الشیخ أبی‌بکر بن سالم | ||
* أحمد بن عمر بن یحیى | |||
عمر بن عیدروس العیدروس | * عمر بن هادون العطاس | ||
* أحمد بن حسن العطاس | |||
محمد بن أحمد الخطیب | * جعفر بن محمد العطاس | ||
* محمد بن أحمد المحضار | |||
أحمد بن حسین بن سمیط | * یوسف بن أحمد الزواوی | ||
* بکری بن محمد شطا | |||
عبدالرحمن بن عیسى الحبشی | * أحمد بن قاسم بن یحیى | ||
* عبدالله بن زین‌العابدین العیدروس | |||
محمد بن شیخان الحبشی | * عبدالله بن أبی‌بکر باسودان | ||
* سالم بن عمر بن عانوز الحضرمی | |||
علوی بن عبدالرحمن السقاف | * محمد بن طاهر الحداد | ||
* سالم بن طه الحبشی | |||
محمد بن أحمد بن عبدالله البار | * علی بن أحمد المحضار | ||
* محمد بن سالم السری | |||
أحمد بن أبی‌بکر باعباد | * محمد علی بن ظاهر الوتری | ||
* عبدالله بن عیدروس البار | |||
محمد بن سقاف بن الشیخ أبی‌بکر بن سالم | * مصطفى بن أحمد المحضار | ||
* حسن بارحیم بامشموس | |||
أحمد بن عمر بن یحیى | * أحمد بن معروف باجمال | ||
* عبدالإله بن حسن بن صالح البحر | |||
عمر بن هادون العطاس | * أحمد بن حسن بن علوی الحبشی | ||
* علی بن محمد بلجون | |||
أحمد بن حسن العطاس | * علوی بن عبدالرحمن المشهور | ||
جعفر بن محمد العطاس | |||
محمد بن أحمد المحضار | |||
یوسف بن أحمد الزواوی | |||
بکری بن محمد شطا | |||
أحمد بن قاسم بن یحیى | |||
عبدالله بن زین‌العابدین العیدروس | |||
عبدالله بن أبی‌بکر باسودان | |||
سالم بن عمر بن عانوز الحضرمی | |||
محمد بن طاهر الحداد | |||
سالم بن طه الحبشی | |||
علی بن أحمد المحضار | |||
محمد بن سالم السری | |||
محمد علی بن ظاهر الوتری | |||
عبدالله بن عیدروس البار | |||
مصطفى بن أحمد المحضار | |||
حسن بارحیم بامشموس | |||
أحمد بن معروف باجمال | |||
عبدالإله بن حسن بن صالح البحر | |||
أحمد بن حسن بن علوی الحبشی | |||
علی بن محمد بلجون | |||
علوی بن عبدالرحمن المشهور | |||
==نویسندگان زندگی‌نامه او== | ==نویسندگان زندگی‌نامه او== | ||
از جمله شاگردانش که زندگی‌نامه او را نوشته‌اند عبارتند از: | از جمله شاگردانش که زندگی‌نامه او را نوشته‌اند عبارتند از: | ||
* عمر بن عوض شیبان | |||
عمر بن عوض شیبان | * محمد بن أبی‌بکر باذیب | ||
* حسین بن محمد الحبشی | |||
محمد بن أبی‌بکر باذیب | * علی بن محمد الحبشی | ||
* سالم بن عبدالرحمن باصهی | |||
حسین بن محمد الحبشی | * أبوبکر بن عبدالرحمن بن شهاب‌الدین | ||
* سالم بن حفیظ بن الشیخ أبی‌بکر بن سالم | |||
علی بن محمد الحبشی | * محمد بن حسن عیدید | ||
* عبدالرحمن بن عبیدالله السقاف | |||
سالم بن عبدالرحمن باصهی | * عبدالله بن طاهر الحداد | ||
* علوی بن طاهر الحداد | |||
أبوبکر بن عبدالرحمن بن شهاب‌الدین | |||
سالم بن حفیظ بن الشیخ أبی‌بکر بن سالم | |||
محمد بن حسن عیدید | |||
عبدالرحمن بن عبیدالله السقاف | |||
عبدالله بن طاهر الحداد | |||
علوی بن طاهر الحداد | |||
==تالیفات== | ==تالیفات== | ||
او علاقه زیادی به پیگیری و تحقیق در کتاب‌ها و آثار، به ویژه آثار اساتیدش و اساتید اساتیدش داشت و علاقه‌مند بود که آثار خطی و دست نویس را | او علاقه زیادی به پیگیری و تحقیق در کتاب‌ها و آثار، به ویژه آثار اساتیدش و اساتید اساتیدش داشت و علاقه‌مند بود که آثار خطی و دست نویس را جمع‌آوری کند و اگر اصل دست‌نویس را نمی‌توانست بیابد کپی آن را نگهداری می‌کرد. کتابخانه او حاوی حکایت‌های کتاب‌ها و دست نوشته‌ها بود، از جمله: «شرح الجامع الصغیر» برای امیر صنعانی و این کتابخانه تا به امروز در خانه‌اش حفظ شده است، نوه‌هایش نسلی پس از نسلی از آن مراقبت می‌کنند. نوه نوه اش عبدالله بن محمد الحبشی آثار موجود در کتابخانه لیست کرده و نام برخی از کتاب‌های مهم و نادر را در آن منتشر کرده و تعداد این کتاب‌های نادر به ۱۶۰ عنوان می‌رسد. حبیب عیدروس در علم انساب، آثار بزرگ مشهوری را طبقه بندی کرده است، یعنی اَثبات سه گانه: | ||
*«منحة الفتاح الفاطر فی ذکر أسانید السادة الأکابر»، اولین کتابی که در هنر اسانید و زندگی‌نامه نوشته است. | *«منحة الفتاح الفاطر فی ذکر أسانید السادة الأکابر»، اولین کتابی که در هنر اسانید و زندگی‌نامه نوشته است. | ||
*«عقد الیواقیت الجوهریة وسمط العین الذهبیة»، برای نشان دادن سلسله طریقه علویه، و انتساب‌های صحیح آن که به سلف صالح و به رسول الله صلی الله علیه و آله می‌رسند. | *«عقد الیواقیت الجوهریة وسمط العین الذهبیة»، برای نشان دادن سلسله طریقه علویه، و انتساب‌های صحیح آن که به سلف صالح و به رسول الله صلی الله علیه و آله می‌رسند. | ||
*«عقود اللآل فی أسانید الرجال»، در ذکر اسناد و انساب علما و نقل علومی که داشته‌اند و از اساتید علوی دریافت کرده‌اند و نیز کسانی که از علمای حضرمی نقل روایت | *«عقود اللآل فی أسانید الرجال»، در ذکر اسناد و انساب علما و نقل علومی که داشته‌اند و از اساتید علوی دریافت کرده‌اند و نیز کسانی که از علمای حضرمی نقل روایت کرده‌اند. | ||
او تحقیقات و جزوه‌های کمی نیز دارد که مشهور نیست مانند: «نبذة فی ختم صحیح البخاری»، و «نبذة فی ختم إحیاء علوم الدین»، و «کیفیة السلام على أهل القبور»، و شعرهایش نیز توسط شاگردش شیخ محمد بن علی بن شیخ الدثانی در جزوه‌ای | او تحقیقات و جزوه‌های کمی نیز دارد که مشهور نیست مانند: «نبذة فی ختم صحیح البخاری»، و «نبذة فی ختم إحیاء علوم الدین»، و «کیفیة السلام على أهل القبور»، و شعرهایش نیز توسط شاگردش شیخ محمد بن علی بن شیخ الدثانی در جزوه‌ای جمع‌آوری جمع‌آوری شده است. جزوه‌های او در یک جلد کتاب و سفارشات و نصایح او در یک جلد دیگر گرداوری شده است. علاوه بر آنچه که از او توسط عمر شیبان جمع‌آوری شده است. | ||
==کتاب‌هایی در مورد او== | ==کتاب‌هایی در مورد او== | ||
برخی از شاگردان او مطالبی که از استاد عیدروس شنیده بودند را نوشته و گرداوری | برخی از شاگردان او مطالبی که از استاد عیدروس شنیده بودند را نوشته و گرداوری کرده‌اند. این نوشته‌ها شامل سخنان، موعظه‌ها و تفسیر برخی آیات و احدیث نبوی است و در چند جلد چاپ شده‌اند. برخی از آنها عبارتند از: | ||
«الفیوضات العرشیة والمنوحات الحبشیة» اثر شیخ عمر بن عوض بن عمر شیبان که در سال ۱۳۵۶ه. ق درگذشت، کتابی که در وصف عیدروس محبوب بن عمر الحبشی و زندگی‌نامه او، جزئیات امور او، چگونگی عبادت و مانند آن می‌باشد؛ | «الفیوضات العرشیة والمنوحات الحبشیة» اثر شیخ عمر بن عوض بن عمر شیبان که در سال ۱۳۵۶ه. ق درگذشت، کتابی که در وصف عیدروس محبوب بن عمر الحبشی و زندگی‌نامه او، جزئیات امور او، چگونگی عبادت و مانند آن می‌باشد؛ | ||
| خط ۲۳۸: | خط ۱۵۵: | ||
«النهر المورود من بحر الفضل والکرم والجود» که سید عبیدالله بن محسن بن علوی السقاف آن را گردآوری کرد و شامل بسیاری از سخنان حبیب عیدروس و برخی از صفات او می‌باشد. | «النهر المورود من بحر الفضل والکرم والجود» که سید عبیدالله بن محسن بن علوی السقاف آن را گردآوری کرد و شامل بسیاری از سخنان حبیب عیدروس و برخی از صفات او می‌باشد. | ||
«مطالع النفوس وأنوار الغلوس» اثر شیخ عمر شیبان نیز مجموع کرامت‌های | «مطالع النفوس وأنوار الغلوس» اثر شیخ عمر شیبان نیز مجموع کرامت‌های خارق‌العاده‌ای است که از حبیب عیدروس الحبشی دیده شده است. | ||
«رواح القلوب والنفوس فی مناقب الحبیب عیدروس»، نوشته شیخ سالم بن احمد بن علی بن ابی الغیث اثر حمید المدودی (متوفی سال ۱۳۴۵ه. ق) است. | «رواح القلوب والنفوس فی مناقب الحبیب عیدروس»، نوشته شیخ سالم بن احمد بن علی بن ابی الغیث اثر حمید المدودی (متوفی سال ۱۳۴۵ه. ق) است. | ||
| خط ۲۴۶: | خط ۱۶۳: | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
او در شب نهم رجب در سال | او در شب نهم رجب در سال 1314 ه. ق در شهر الغرفة از دنیا رفت. او را در قبری که یک سال قبل از وفاتش در غرب مسجد جامع آماده کرده بود، دفن کردند. | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۴ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۴۳
| عیدروس بن عمر الحبشی | |
|---|---|
| نام کامل | عیدروس بن عمر الحبشی |
| نام‌های دیگر | مُسنِد حضرموت |
| اطلاعات شخصی | |
| سال تولد | ۱۲۳۷ ق، ۱۲۰۰ ش، ۱۸۲۲ م |
| محل تولد | حضرموت، یمن |
| سال درگذشت | 1314 ق، ۱۲۷۵ ش، ۱۸۹۷ م |
| محل درگذشت | حضرموت، یمن |
| دین | اسلام، اهل سنت |
| استادان |
|
| شاگردان |
|
| آثار |
|
| فعالیت‌ها |
|
عیدروس بن عمر الحبشی (۱۲۳۷-۱۳۱۴ ه. استاد علم رجال و حدیث و اسناد بود. سند شجره‌نامه سادات و طریقه علویه با تایید اوست. در زمان خود در سرزمین حضرموت در توجهش به علم اسناد یگانه بود و کتاب‌هایی در این علم نگاشته که در ابواب خود مرجع هستند. به ویژه برای اهل حضرموت مرجع اسناد بود و نزد ایشان به «مُسنِد حضرموت» لقب گرفته بود.[۱]
نسب
عیدروس بن عمر بن عیدروس بن عبدالرحمن بن عیسى بن محمد بن أحمد صاحب الشعب بن محمد بن علوی بن أبی‌بکر الحبشی بن علی بن أحمد بن محمد أسد الله بن حسن الترابی بن علی بن الفقیه المقدم محمد بن علی بن محمد صاحب مرباط بن علی خالع قسم بن علوی بن محمد بن علوی بن عبیدالله بن أحمد المهاجر بن عیسى بن محمد النقیب بن علی العریضی بن جعفر الصادق بن محمد‌الباقر بن علی زین‌العابدین بن الحسین بن امام علی بن أبی‌طالب، و امام علی همسر فاطمه دختر محمد صلی الله علیه و آله است.
او سی و یکمین نوه پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله است.
تولد و تربیت
او در شهر الغرفه در حضرموت در روز جمعه ۲۳ مه سال ۱۲۳۷ ه. ق به دنیا آمد و مادرش سعدیه بنت علوی بن عبدالله بن علوی بن احمد بن جعفر بن حسین بن احمد بزرگ مردم حبشی است. او در سایه حمایت و تربیت پدر و عمویش بزرگ شد. پدرش تربیت عیدروس را به عمویش سید محمد بن عیدروس الحبشی سپرد. عمویش از حدود پنج سالگی از او مراقبت می‌کرد، هر هفته او را با خود به شبام می‌برد تا در مجلس استادش سید احمد بن عمر بن زین بن سمیط شرکت کند و این‌گونه بود که توانست محضر استاد سید احمد بن عمر بن زین بن سمیط را درک کند. هنگامی که ده ساله بود عمویش درگذشت. وقتی پدرش عمر بن عیدروس آثار نبوغ و زیرکی را در او دید، پس از عمویش خود بر تربیت عیدروس نظارت کرد. بنابراین کتاب‌های «رسالة الإمام أحمد بن زین»، و «شرح الرملی على المختصر الصغیر»، سپس «شرح الفشنی على الزبد»، و «شرح التحریر»، و «الرحبیة»، و «شرح الشمائل» برای بن حجر، و «الآجرومیة» به همراه مطالعه برخی از کتاب‌های حجیم مانند«التحفة» و «فتح الجواد» را برای او خواند و به او آموزش داد. او سیزده ساله بود که پدرش نیز درگذشت.
اساتید
حبیب عیدروس به شهرهای دور و نزدیک حضرموت از قبیل شبام، تریم، سیون، الخریبه دوعن سفر کرد واز بزرگان و علمای آن کسب علم نمود. پس از آن در سال 1276 هجری قمری به حجاز برای انجام مناسک حج رفت. و در آن سال با علمای حرمین شریفین و دیگران ملاقات کرد. آنگونه که شاگردش شیخ عمر شیبان در «الفیوضات العرشیة» ذکر کرده است، او بیش از ۲۰۰ استاد دارد که در اینجا گزیده‌ای از ایشان را آورده‌ایم:
- پدرش، عمر بن عیدروس الحبشی
- عمویش، محمد بن عیدروس الحبشی
- أحمد بن عمر بن سمیط
- محمد بن أحمد بن جعفر الحبشی
- حسن بن صالح البحر
- عبدالله بن حسین بن طاهر
- علی بن عمر السقاف
- عبدالله بن علی بن شهاب‌الدین
- محمد بن عبدالرحمن الحداد
- أحمد بن علی الجنید
- عبدالله بن عمر بن یحیى
- عبدالله بن حسین بلفقیه
- محسن بن علوی السقاف
- محمد بن حسین الحبشی
- عمر بن محمد بن سمیط
- عبدالله بن أحمد باسودان
- عبدالله بن سعد بن سمیر
- عبدالرحمن بن علی السقاف
- عبدالله بن عبدالرحمن بن سمیط
- حسین بن عمر بن سهل
- محمد بن عبدالله باسودان
- أحمد بن زینی دحلان
- محمد بن عمر بن عبدالرسول العطار
- محمد النور المغربی الإدریسی
- عبدالله بن مصلح الخرسانی
- محمد بن خاتم الأحسائی العمانی
- شیخ بن عمر السقاف
- عمر بن عبدالله الجفری
- سعید بن محمد باعشن
- أحمد بن سعید باحنشل
- علی بن عبدالقادر باحسین
- علوی بن زین الحبشی
- أحمد بن محمد المحضار
- محمد بن إبراهیم بلفقیه
- حامد بن عمر بافرج
- محمد بن علی السقاف
- عبدالقادر بن حسن السقاف
- صالح بن عبدالله العطاس
- أبوبکر بن عبدالله العطاس
- محمد العزب الدمیاطی المدنی
- حسن بن حسین بن أحمد الحداد
- عبدالله بن أبی‌بکر عیدید
- عبدالقادر بن محمد الحبشی
- محمد بن عبدالله بن قطبان السقاف
- عمر بن أبی‌بکر الحداد
- عبدالله بن عیدروس البار
- عمر بن زین الحبشی
- عبدالرحمن بن سلیمان الأهدل
- رضوان بن أحمد بارضوان
شاگردان
بسیار مشکل است که شاگردان حبیب عیدروس را برشماریم زیرا ده‌ها بلکه صدها نفر از او کسب دانش کرده‌اند و به بسیاری از اهل زمان خودش اجازات عامه و خاصه مختلف در علوم شرعیه و ادعیه و اذکار و اوراد داده است. شیخ عمر سیبان از شاگردان او در کتاب «الفیوضات العرشیة» تعدادی از آنها را ذکر کرده است و برخی از ایشان عبارتند از:
- عبدالرحمن بن محمد المشهور
- علی بن محمد الحبشی
- عبیدالله بن محسن السقاف
- أحمد بن حامد بن عمر بن سمیط
- پسرش محمد بن عیدروس الحبشی
- پسرش عمر بن عیدروس الحبشی
- محمد بن شیخ الدثنی
- عوض بن عمر شیبان
- عمر بن عوض بن عمر شیبان
- عمر بن عیدروس العیدروس
- محمد بن أحمد الخطیب
- أحمد بن حسین بن سمیط
- عبدالرحمن بن عیسى الحبشی
- محمد بن شیخان الحبشی
- علوی بن عبدالرحمن السقاف
- محمد بن أحمد بن عبدالله البار
- أحمد بن أبی‌بکر باعباد
- محمد بن سقاف بن الشیخ أبی‌بکر بن سالم
- أحمد بن عمر بن یحیى
- عمر بن هادون العطاس
- أحمد بن حسن العطاس
- جعفر بن محمد العطاس
- محمد بن أحمد المحضار
- یوسف بن أحمد الزواوی
- بکری بن محمد شطا
- أحمد بن قاسم بن یحیى
- عبدالله بن زین‌العابدین العیدروس
- عبدالله بن أبی‌بکر باسودان
- سالم بن عمر بن عانوز الحضرمی
- محمد بن طاهر الحداد
- سالم بن طه الحبشی
- علی بن أحمد المحضار
- محمد بن سالم السری
- محمد علی بن ظاهر الوتری
- عبدالله بن عیدروس البار
- مصطفى بن أحمد المحضار
- حسن بارحیم بامشموس
- أحمد بن معروف باجمال
- عبدالإله بن حسن بن صالح البحر
- أحمد بن حسن بن علوی الحبشی
- علی بن محمد بلجون
- علوی بن عبدالرحمن المشهور
نویسندگان زندگی‌نامه او
از جمله شاگردانش که زندگی‌نامه او را نوشته‌اند عبارتند از:
- عمر بن عوض شیبان
- محمد بن أبی‌بکر باذیب
- حسین بن محمد الحبشی
- علی بن محمد الحبشی
- سالم بن عبدالرحمن باصهی
- أبوبکر بن عبدالرحمن بن شهاب‌الدین
- سالم بن حفیظ بن الشیخ أبی‌بکر بن سالم
- محمد بن حسن عیدید
- عبدالرحمن بن عبیدالله السقاف
- عبدالله بن طاهر الحداد
- علوی بن طاهر الحداد
تالیفات
او علاقه زیادی به پیگیری و تحقیق در کتاب‌ها و آثار، به ویژه آثار اساتیدش و اساتید اساتیدش داشت و علاقه‌مند بود که آثار خطی و دست نویس را جمع‌آوری کند و اگر اصل دست‌نویس را نمی‌توانست بیابد کپی آن را نگهداری می‌کرد. کتابخانه او حاوی حکایت‌های کتاب‌ها و دست نوشته‌ها بود، از جمله: «شرح الجامع الصغیر» برای امیر صنعانی و این کتابخانه تا به امروز در خانه‌اش حفظ شده است، نوه‌هایش نسلی پس از نسلی از آن مراقبت می‌کنند. نوه نوه اش عبدالله بن محمد الحبشی آثار موجود در کتابخانه لیست کرده و نام برخی از کتاب‌های مهم و نادر را در آن منتشر کرده و تعداد این کتاب‌های نادر به ۱۶۰ عنوان می‌رسد. حبیب عیدروس در علم انساب، آثار بزرگ مشهوری را طبقه بندی کرده است، یعنی اَثبات سه گانه:
- «منحة الفتاح الفاطر فی ذکر أسانید السادة الأکابر»، اولین کتابی که در هنر اسانید و زندگی‌نامه نوشته است.
- «عقد الیواقیت الجوهریة وسمط العین الذهبیة»، برای نشان دادن سلسله طریقه علویه، و انتساب‌های صحیح آن که به سلف صالح و به رسول الله صلی الله علیه و آله می‌رسند.
- «عقود اللآل فی أسانید الرجال»، در ذکر اسناد و انساب علما و نقل علومی که داشته‌اند و از اساتید علوی دریافت کرده‌اند و نیز کسانی که از علمای حضرمی نقل روایت کرده‌اند.
او تحقیقات و جزوه‌های کمی نیز دارد که مشهور نیست مانند: «نبذة فی ختم صحیح البخاری»، و «نبذة فی ختم إحیاء علوم الدین»، و «کیفیة السلام على أهل القبور»، و شعرهایش نیز توسط شاگردش شیخ محمد بن علی بن شیخ الدثانی در جزوه‌ای جمع‌آوری جمع‌آوری شده است. جزوه‌های او در یک جلد کتاب و سفارشات و نصایح او در یک جلد دیگر گرداوری شده است. علاوه بر آنچه که از او توسط عمر شیبان جمع‌آوری شده است.
کتاب‌هایی در مورد او
برخی از شاگردان او مطالبی که از استاد عیدروس شنیده بودند را نوشته و گرداوری کرده‌اند. این نوشته‌ها شامل سخنان، موعظه‌ها و تفسیر برخی آیات و احدیث نبوی است و در چند جلد چاپ شده‌اند. برخی از آنها عبارتند از:
«الفیوضات العرشیة والمنوحات الحبشیة» اثر شیخ عمر بن عوض بن عمر شیبان که در سال ۱۳۵۶ه. ق درگذشت، کتابی که در وصف عیدروس محبوب بن عمر الحبشی و زندگی‌نامه او، جزئیات امور او، چگونگی عبادت و مانند آن می‌باشد؛
«النهر المورود من بحر الفضل والکرم والجود» که سید عبیدالله بن محسن بن علوی السقاف آن را گردآوری کرد و شامل بسیاری از سخنان حبیب عیدروس و برخی از صفات او می‌باشد.
«مطالع النفوس وأنوار الغلوس» اثر شیخ عمر شیبان نیز مجموع کرامت‌های خارق‌العاده‌ای است که از حبیب عیدروس الحبشی دیده شده است.
«رواح القلوب والنفوس فی مناقب الحبیب عیدروس»، نوشته شیخ سالم بن احمد بن علی بن ابی الغیث اثر حمید المدودی (متوفی سال ۱۳۴۵ه. ق) است.
فرزندان
از او محمد (متوفی ۱۳۲۲ه. ق) به جای ماند و از محمد، علی (متوفی ۱۳۸۲ه. ق) به جای ماند و علی شش پسر به نام‌های محمد، حسن، حسین، عبدالله، احمد و عبدالرحمن داشت. از نوادگان او می‌توان به عبدالله بن محمدالحبشی، یکی از بزرگان اهل پژوهش و نشر دهندگان علم امروزی اشاره کرد.
وفات
او در شب نهم رجب در سال 1314 ه. ق در شهر الغرفة از دنیا رفت. او را در قبری که یک سال قبل از وفاتش در غرب مسجد جامع آماده کرده بود، دفن کردند.
منابع
الحبشی، عیدروس بن عمر (۱۴۳۰ ه. قرارداد زمان بندی‌های ضروری و چشم طلایی (PDF). Trim, Yemen: Dar al-Alam and Da'wa.
الحبشی، عیدروس بن عمر (۱۴۱۹ ه. فتاح الفاتر گرانت از حمایت آقایان بزرگ (PDF) یاد می‌کند. Trim, Yemen: Dar al-Faqih.
پانویس
- ↑ الزرکلی, خیر الدین (2002). الأعلام (PDF). الجزء الخامس. بیروت، لبنان: دار العلم للملایین. صفحة 99. مؤرشف من الأصل (PDF) فی 6 نوفمبر 2020.