|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{جعبه اطلاعات شخصیت
| |
| | عنوان = اسحاق بن روح بصری
| |
| | تصویر = احمد بن علی بن حسین بن رنجویه.jpg
| |
| | نام = اسحاق بن روح بصری
| |
| | نام‌های دیگر = اسحاق بن ریاح بصری
| |
| | سال تولد =
| |
| | تاریخ تولد =
| |
| | محل تولد = [[عراق]]، [[بصره]]
| |
| | سال درگذشت = 340 [[سال قمری|قمری]]
| |
| | تاریخ درگذشت =
| |
| | محل درگذشت =
| |
| | استادان =
| |
| | شاگردان = {{فهرست جعبه عمودی |محمد بن علی ماجیلویه |محمد بن موسی بن متوکل |احمد بن محمد بن یحیی عطار }}
| |
| | دین = [[اسلام]]
| |
| | مذهب = [[مذهب شیعه|شیعه]]
| |
| | آثار =
| |
| | فعالیت‌ها = [[محدّث|محدث]] [[مذهب شیعه|شیعی]]
| |
| | وبگاه =
| |
| }}
| |
| '''اسحاق بن روح بصری'''، [[محدّث|محدث]] [[مذهب شیعه|شیعی]] در نیمه نخست سده چهارم هجری. وی با برخی از شاگردان [[شیخ کلینی|کلینی]] معاصر بود. از لقب «بصری» برمیآید که وی اهل [[بصره]] بوده و احتمالاً تحصیلات خود را در آن‌جا آغاز نموده است. مدتی در [[قم]] اقامت داشته و در قم شاگردانی تربیت کرده است.
| |
|
| |
|
| == معرفی اجمالی ==
| |
| اسحاق بن روح بصری، محدث شیعی در نیمه نخست سده چهارم هجری. کنیه او در منابع ذکر نشده است. در روایتی که [[شیخ صدوق]] از او در باره ولادت [[امام زمان(عج)|امام عصر(عجل الله تعالی فرجه)]] آورده است، نام او را «اسحاق بن ریاح بصری» ذکر کرده و در مواردی دیگر نام پدرش «رباح» ثبت شده است. وی با برخی از شاگردان «کلینی» معاصر بود و از طرفی شاگردان خود او غالباً تا اواسط سده چهارم حیات داشتهاند، از این رو وفات او را میتوان حدود 340 هجری در نظر گرفت. از تاریخ تولد او اطلاعی در دست نیست ولی ظاهراً محل آن بصره بوده است. از زندگی و چگونگی تحصیلات او اطلاع چندانی نداریم. از لقب «بصری» برمیآید که وی اهل بصره بوده و احتمالاً تحصیلات خود را در آن‌جا آغاز نموده است.
| |
|
| |
| سوابق علمی او نشان میدهند که وی علاوه بر [[کوفه]]، بخش عمدهای از حیات علمی خود را در بغداد سپری کرده و در آن‌جا از نایب دوم امام عصر(عجل الله تعالی فرجه) [[محمد بن عثمان بن سعید عمری]] روایاتی شنیده است. گمان میرود که وی هم‌چنین مدتی در قم اقامت داشته و در آن‌جا شاگردانی تربیت کرده است. از شاگردان قمی او «محمد بن علی ماجیلویه»، «محمد بن موسی بن متوکل» و «احمد بن محمد بن یحیی عطار» هستند. این احتمال نیز وجود دارد که شاگردان قمی او در بغداد از او [[حدیث]] شنیده باشند، زیرا اگر وی اواخر عمر در قم اقامت داشت هیچگاه «شیخ صدوق» با واسطه از او نقل حدیث نمیکرد. از او اثر تألیفی به ثبت نرسیده است.
| |
|
| |
| == شاگردان ==
| |
| محمد بن علی ماجیلویه، محمد بن موسی بن متوکل و احمد بن محمد بن یحیی عطار شاگردان قمی وی هستند.
| |
|
| |
| == منابع ==
| |
| # کمال الدین و تمام النعمه، باب میلاد قائم(عج)، حدیث6؛
| |
| # معجم احادیث المهدی، ج4ص243 حدیث1286؛
| |
| # طبقات اعلام الشیعه، ج1ص61.
| |
|
| |
| [[رده:عالمان]]
| |
| [[رده:عالمان شیعه]]
| |
| [[رده:محدثان شیعه]]
| |
|
| |
| {{جعبه اطلاعات شخصیت
| |
| | عنوان = اسحاق بن موسی بن جعفر
| |
| | تصویر = احمد بن علی بن حسین بن رنجویه.jpg
| |
| | نام = اسحاق بن عباس بن اسحاق بن موسی بن جعفر
| |
| | نام‌های دیگر = ابوعبدالله
| |
| | سال تولد =
| |
| | تاریخ تولد =
| |
| | محل تولد = [[کوفه]]
| |
| | سال درگذشت =
| |
| | تاریخ درگذشت =
| |
| | محل درگذشت =
| |
| | استادان = {{فهرست جعبه عمودی |عباس بن اسحاق بن موسی |اسماعیل بن محمد بن اسحاق }}
| |
| | شاگردان = {{فهرست جعبه عمودی |ابوالمفضل محمد بن عبدالله شیبانی |ابوعبدالله محمد بن احمد قضاعی }}
| |
| | دین = [[اسلام]]
| |
| | مذهب = [[مذهب شیعه|شیعه]]
| |
| | آثار =
| |
| | فعالیت‌ها = [[محدّث|محدث]] [[مذهب شیعه|شیعی]]
| |
| | وبگاه =
| |
| }}
| |
| '''اسحاق بن عباس بن اسحاق بن موسی بن جعفر'''، [[محدّث|محدث]] [[مذهب شیعه|شیعی]]. وی اصالتاً عرب و از نوادگان [[موسی بن جعفر|امام هفتم]] [[مذهب شیعه|شیعیان]] است. از اصحاب [[علی بن موسی بن جعفر|امام رضا(علیه السلام)]] و گزارشگر کتاب «مسائل علی بن جعفر(علیه السلام)» است. در [[کوفه]] پرورش یافت و از جمله [[طالبیه|طالبیانی]] است که از ناحیه [[جمهوری آذربایجان|آذربایجان]] به کوفه منتقل شد. [[ابن طباطبا]] در [[کتاب منتقله الطالبیه]] از او با عنوان «اسحاق مهلوس» یاد کرده، گفته است که وی دارای اعقابی بوده که در [[بغداد]] اقامت داشتند و به آن‌ها [[بنیمهلوس]] میگفتند.
| |
|
| |
| == معرفی اجمالی ==
| |
| اسحاق بن عباس بن اسحاق بن موسی بن جعفر، محدث شیعی. در روایتی از او با کنیه «ابوعبدالله» یاد شده که ظاهراً بین کنیه او و فرزندش خلط شده است. از تاریخ ولادت و وفات او آگاهی درستی نداریم. به گفته [[نجاشی]] «ابوالمفضل شیبانی» با این‌که از شاگردان فرزندش «احمد بن اسحاق بن عباس» است، ولی در 322 هجری در ناحیه «دیبل»(بر وزن میسر، از سواحل [[هند]] نزدیک سند) به طور مستقیم نزد او احادیثی شنیده است. بنابراین وی تا این تاریخ حیات داشته است. در برخی از نسخه‌ها به جای دیبل، «دبیل»(بر وزن دبیر، از نواحی آذربایجان، یا روستایی در رمله نزدیک [[فلسطین]]) ضبط شده است.
| |
|
| |
| وی اصالتاً عرب و از نوادگان امام هفتم شیعیان است. پدرش «عباس بن اسحاق موسوی» از [[صحابه|اصحاب]] امام رضا(علیه السلام) و گزارشگر کتاب «مسائل علی بن جعفر(علیه السلام)» است. پدرش این کتاب را توسط استادش «اسماعیل بن محمد بن اسحاق بن موسی»(از شاگردان علی بن جعفر) روایت میکند. جد او «اسحاق بن موسی(علیه السلام)» ملقب به «امیر» یا «امین» است که در 240 هجری در [[مدینه]] وفات یافت. وی ظاهراً در کوفه پرورش یافت و از جمله طالبیانی است که از ناحیه «آذربایجان» به کوفه منتقل شد و احتمالاً وی همان کسی است که ابن طباطبا در کتاب «منتقله الطالبیه» از او با عنوان «ابوالقاسم مهلوس اسحاق بن عباس» یاد کرده و وی را از جمله انتقال یافتگان طالبیه به کوفه به شمار آورده است. در عمده الطالب نیز ضمن این‌که از او با عنوان «اسحاق مهلوس» یاد کرده، گفته است که وی دارای اعقابی بوده که در بغداد اقامت داشتند و به آن‌ها بنیمهلوس میگفتند. اکنون در منابع حدیثی، روایات اندکی از او برجای مانده که غالباً مضامین اخلاقی دارند. از این روایات به دست میآید که استادان او یکی پدرش «عباس بن اسحاق بن موسی» و دیگری «اسماعیل بن محمد بن اسحاق» است که با او رابطه خویشاوندی داشته است. از شاگردان او «ابوالمفضل محمد بن عبدالله شیبانی» و «ابوعبدالله محمد بن احمد قضاعی» هستند. از او اثر تألیفی برجای نمانده است.
| |
|
| |
| == اساتید ==
| |
| عباس بن اسحاق بن موسی و اسماعیل بن محمد بن اسحاق از اساتید وی می‌باشند.
| |
|
| |
| == شاگردان ==
| |
| ابوالمفضل محمد بن عبدالله شیبانی و ابوعبدالله محمد بن احمد قضاعی از شاگردان وی هستند.
| |
|
| |
| == منابع ==
| |
| # الخصال، ص68 حدیث102؛
| |
| # رجال نجاشی، ص29شماره 60؛
| |
| # الامالی، طوسی، ص578 حدیث1195، وص618 حدیث1274؛
| |
| # مسائل علی بن جعفر، ص346 حدیث852؛
| |
| # وسایل الشیعه(آل البیت(علیه السلام)، ج1ص48 حدیث92؛
| |
| # بحار الانوار، ج69ص39 حدیث34؛
| |
| # تهذیب المقال، ج1ص423، زیر شماره 60؛
| |
| # عمده الطالب، ص231؛
| |
| # منتقله الطالبیه، صص138 و272؛
| |
| # الانساب، سمعانی، ج2ص457 ذیل دبیلی، وص523، ذیل دیبلی.
| |
|
| |
| [[رده:عالمان]]
| |
| [[رده:عالمان شیعه]]
| |
| [[رده:محدثان شیعه]]
| |
|
| |
| {{جعبه اطلاعات شخصیت
| |
| | عنوان = اسحاق بن عیسی
| |
| | تصویر = احمد بن علی بن حسین بن رنجویه.jpg
| |
| | نام = اسحاق بن عیسی
| |
| | نام‌های دیگر =
| |
| | سال تولد = نیمه دوم سده سوم هجری
| |
| | تاریخ تولد =
| |
| | محل تولد = [[قم]]
| |
| | سال درگذشت = 345 ق
| |
| | تاریخ درگذشت =
| |
| | محل درگذشت = قم
| |
| | استادان =
| |
| | شاگردان = [[شیخ صدوق]]
| |
| | دین = [[اسلام]]
| |
| | مذهب = [[مذهب شیعه|شیعه]]
| |
| | آثار =
| |
| | فعالیت‌ها = [[محدّث|محدث]] [[مذهب شیعه|شیعی]]
| |
| | وبگاه =
| |
| }}
| |
| '''اسحاق بن عیسی'''، [[محدّث|محدث]] [[مذهب شیعه|شیعی]]. از معاصران و هم بحثان او در قم [[محمد بن حسن بن ولید قمی]] است که با هم از [[سعد بن عبدالله اشعری]] روایت دارند.
| |
|
| |
| == معرفی اجمالی ==
| |
| اسحاق بن عیسی، محدث شیعی.کنیه او در منابع ذکر نشده است. وی ظاهراً در نیمه دوم سده سوم هجری در [[قم]] دیده به جهان گشود و در اواسط سده چهارم در همین شهر چشم از جهان فرو بست. از معاصران و هم بحثان او در قم محمد بن حسن بن ولید قمی است که با هم از سعد بن عبدالله اشعری روایت دارند. [[شیخ صدوق]] نیز که در قم اقامت داشت از شاگردان او بوده و روایتی از او در باره همراهی [[علی بن ابی طالب|علی بن ابیطالب(علیه السلام)]] با [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)]] در زمان غیبتش، نقل کرده است.
| |
|
| |
| در باره ارزش روایات او با توجه به این که شرح حال او در منابع رجالی نیامده، سخن قاطعی نمیتوان گفت، اما شیخ صدوق در روایت مذکور، با جمله «رضی الله عنه» از او تجلیل کرده است. نکتهای که در باره او مایه شگفتی است آن است که شیخ صدوق در نقل روایت مذکور که به صورت مشترک از او و معاصرش [[ابن ولید قمی]]، نقل کرده، اسم او را بر نام معاصرش مقدم داشته است، و این، گویای آن است که وی میبایست از اساتید مشهور و کثیرالحدیث شیخ صدوق بوده باشد، ولی در سراسر کتابهای صدوق، تنها همین روایت است که از او نقل شده است. به همین دلیل برخی از صاحب نظران، بر آنند که شیخ صدوق احتمالاً این روایت را از پدرش از سعد بن عبدالله نقل کرده نه از صاحب ترجمه. از تألیفات او گزارشی در منابع ذکر نشده است.
| |
|
| |
| == شاگردان ==
| |
| از شاگردان وی تنها نام شیخ صدوق در منابع دیده می‌شود.
| |
|
| |
| == منابع ==
| |
| # کمال الدین و تمام النعمه، ترجمه منصور پهلوان، ج2ص19، باب33 حدیث26؛
| |
| # طبقات اعلام الشیعه، ج1ص61.
| |
|
| |
| [[رده:عالمان]]
| |
| [[رده:عالمان شیعه]]
| |
| [[رده:محدثان شیعه]]
| |
|
| |
| {{جعبه اطلاعات شخصیت
| |
| | عنوان =
| |
| | تصویر = احمد بن علی بن حسین بن رنجویه.jpg
| |
| | نام =
| |
| | نام‌های دیگر =
| |
| | سال تولد =
| |
| | تاریخ تولد =
| |
| | محل تولد =
| |
| | سال درگذشت =
| |
| | تاریخ درگذشت =
| |
| | محل درگذشت =
| |
| | استادان =
| |
| | شاگردان =
| |
| | دین =
| |
| | مذهب =
| |
| | آثار =
| |
| | فعالیت‌ها =
| |
| | وبگاه =
| |
| }}
| |
| اسحاق بن محمد بن خالويه، (000 – حدود 340ق)محدث شيعي. كنيه او در منابع ذكر نشده است. همچنين در هيچيك از مآخذ به سال تولد و وفات او اشاره نشده است. از معاصران او «محمد بن همام اسكافي»(م336ق) است كه با هم شاگردان مشتركي تربيت نمودهاند. بنابراين وفات او تقريباً در نيمه نخست سده چهارم هجري بايد اتفاق افتاده باشد. از نام جد او «خالويه» پيداست كه وي اصالتاً ايراني و احتمالاً اهل همدان بوده است، ولي هيچ مدركي در باره زادگاه او و اينكه كجا پرورش يافته در دست نيست. تنها از معاصربودن او با «ابن همام اسكافي» و شاگردان مشتركي كه ايندو داشتهاند، ميتوان حدس زد كه وي مدت نسبتاً درازي در بغداد بوده است. از آثار او نيز چيزي نيافتيم اما روايتي از او باقي مانده كه در آن به فضيلت اهلبيت(ع) به ويژه امام حسن و امام حسين، اشاره شده و در انتهاي حديث، نهمين فرزند امام حسين(ع)، مهدي آخرالزمان معرفي شده است. از اساتيد او تنها «يزيد بن سليمان بصري» را ميشناسيم كه وي حديث يادشده را از اين استاد نقل كرده است. از شاگردان او «حسين بن علي بن حسن رازي»(م.ح375ق) است كه خود از اساتيد خزاز قمي، صاحب كفايه الاثر بوده است.
| |
| منابع: (كفايه الاثر في النص علي الائمه الاثني عشر، ص98؛ بحارالانوار، ج36ص319 حديث170؛ طبقات اعلام الشيعه، ج1ص61)
| |
|
| |
| [[رده:عالمان]]
| |
| [[رده:عالمان شیعه]]
| |
| [[رده:محدثان شیعه]]
| |
