|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{جعبه اطلاعات شخصیت
| |
| | عنوان = جعفر بن سلیمان قمی
| |
| | تصویر = احمد بن علی بن حسین بن رنجویه.jpg
| |
| | نام = جعفر بن سلیمان قمی
| |
| | نام‌های دیگر =
| |
| | سال تولد =
| |
| | تاریخ تولد =
| |
| | محل تولد = [[قم]]
| |
| | سال درگذشت =
| |
| | تاریخ درگذشت = حدود 320ق.
| |
| | محل درگذشت =
| |
| | استادان = اسماعیل بن محمد زیتونی
| |
| | شاگردان = محمد بن حسن بن ولید قمی
| |
| | دین = [[اسلام]]
| |
| | مذهب = [[مذهب شیعه|شیعه]]
| |
| | آثار = ثواب الاعمال
| |
| | فعالیت‌ها = [[محدّث|محدث شیعی]]
| |
| | وبگاه =
| |
| }}
| |
| '''جعفر بن سلیمان قمی'''، محدث شیعی است که در [[قم]] اقامت داشته است. از شاگردی ابن ولید قمی نزد او استفاده میشود که وی در اواخر عمر در آنجا مشغول تربیت شاگرد بوده. [[نجاشی|ابوالعباس نجاشی]] نخستین کسی است که او را به آیندگان معرفی نموده و سپس [[سید بن طاووس|سید بن طاوس]] برخی از روایاتش را در کتاب‌های خود آورده است. به گفته نجاشی وی کتابی با عنوان [[ثواب الاعمال]] داشته که شاگرد او [[محمد بن حسن بن ولید قمی]] این کتاب را روایت کرده است.
| |
|
| |
|
| == معرفی اجمالی ==
| |
| جعفر بن سلیمان قمی، یکی از محدثان شیعه است. آگاهی ما درباره او ناچیز است از همین روی درباره تاریخ تولد، وفات و چگونگی تحصیلات او نمیتوان سخن قاطعی گفت. از لقب «قمی» بر میآید که وی در قم اقامت داشت و از شاگردی [[ابن ولید قمی]] نزد او استفاده میشود که وی در اواخر عمر در آنجا مشغول تربیت شاگرد بوده و احتمالاً پایان زندگی او نیز در همین شهر بوده است. ابوالعباس نجاشی نخستین کسی است که او را به آیندگان معرفی نموده و سپس سید بن طاوس برخی از روایاتش را در کتاب‌های خود آورده است. به گفته [[نجاشی]] وی کتابی با عنوان «ثواب الاعمال» داشته که شاگرد او محمد بن حسن بن ولید قمی این کتاب را روایت کرده است. بنابراین ممکن است وی پیش از وفات این شاگرد، زندگی را به سر آورده باشد. در پارهای از منابع روایی [[هارون بن موسی تلعکبری]] نیز از او بدون واسطه نقل حدیث نموده است، از این رو ممکن است وی حداقل دهههای نخستین سده چهارم را درک کرده باشد. در روایاتی که از او بر جای مانده، نام اساتیدش ذکر نشده است. تنها در یک مورد نام استاد او آمده که در آنجا از [[اسماعیل بن محمد زیتونی]] نقل حدیث کرده است. صاحبنظران درباره ارزش روایات او اتفاق نظر داشته و او را فردی راست‌گو و شیخ اصحاب امامیه در قم لقب داده‌اند. از آثار او کتاب «ثواب الاعمال» به ثبت رسیده و اکنون برخی از احادیث آن در جوامع روایی [[مذهب شیعه|شیعه]] موجود است. گفتنی است نام او با «جعفر بن سلیمان ضبعی» که از [[صحابه|اصحاب]] [[امام جعفر صادق|امام صادق(علیه السلام)]] بود، مشترک است. هم‌چنین وی غیر از «جعفر بن سلیمان» از اصحاب [[موسی بن جعفر|امام کاظم(علیه السلام)]]، و نیز غیر از شخصی به همین نام از اصحاب [[امام هادی|امام هادی(علیه السلام)]] است.
| |
|
| |
| == اساتید ==
| |
| فقط در یک مورد با نقل حدیث نام استاد خود اسماعیل بن محمد زیتونی را ذکر کرده است.
| |
|
| |
| == شاگردان ==
| |
| شاگرد او محمد بن حسن بن ولید قمی تنها کسی است‌که در منابع نام وی ذکر شده است.
| |
|
| |
| == آثار ==
| |
| از آثار او کتاب «ثواب الاعمال» به ثبت رسیده و اکنون برخی از احادیث آن در جوامع روایی شیعه موجود است.
| |
|
| |
| == منابع ==
| |
| # رجال نجاشی، ص121 شماره 312؛
| |
| # جمال الاسبوع، سید بن طاوس، ص259؛
| |
| # خلاصه الاقوال، ص91 شماره 16؛
| |
| # جامع الرواه، ج1ص152؛
| |
| # مستدرک الوسایل، ج5ص44 حدیث 5326.
| |
|
| |
| [[رده:عالمان]]
| |
| [[رده:عالمان شیعه]]
| |
| [[رده:محدثان شیعه]]
| |
|
| |
| {{جعبه اطلاعات شخصیت
| |
| | عنوان = حسین بن مالک بن جامع قمی حمیری
| |
| | تصویر = احمد بن علی بن حسین بن رنجویه.jpg
| |
| | نام = جعفر بن عبدالله بن جعفر بن حسین بن مالک بن جامع قمی حمیری
| |
| | نام‌های دیگر =
| |
| | سال تولد =
| |
| | تاریخ تولد =
| |
| | محل تولد = [[قم]]
| |
| | سال درگذشت =
| |
| | تاریخ درگذشت = حدود 320ق.
| |
| | محل درگذشت =
| |
| | استادان =
| |
| | شاگردان =
| |
| | دین = [[اسلام]]
| |
| | مذهب = [[مذهب شیعه|شیعه]]
| |
| | آثار =
| |
| | فعالیت‌ها = [[محدّث|محدث شیعی]]
| |
| | وبگاه =
| |
| }}
| |
| '''جعفر بن عبدالله بن جعفر بن حسین بن مالک بن جامع قمی حمیری'''، یکی از [[محدّث|محدثین شیعه]] محسوب میگردد. از جمله بزرگان معاصر او [[محمد بن موسی بن متوکل]] و [[شیخ صدوق|علی بن حسین بن بابویه]] هستند که مشترکاً نزد پدرش شاگردی نموده‌اند. اصالتاً عرب [[یمن|یمنی]] و از قبیله «حمیر»(بر وزن منبر) است که در [[کوفه]] سکونت داشتند، اما نیاکان او در قم مسکن گزیدند. وی خود در [[قم]] پرورش یافت.
| |
|
| |
| == معرفی اجمالی ==
| |
| جعفر بن عبدالله بن جعفر بن حسین بن مالک بن جامع قمی حمیری، [[محدّث|محدث شیعی]]. در باره تاریخ تولد و وفات او گزارشی نرسیده است. برادرش «محمد» حدود 304هجری وفات یافت. هم‌چنین از معاصران او محمد بن موسی بن متوکل و علی بن حسین بن بابویه هستند که مشترکاً نزد پدرش شاگردی نموده‌اند. بنابراین می‌توان وفات او را در دهههای نخست سده چهارم حدود 320 هجری تخمین زد. وی اصالتاً عرب یمنی و از قبیله «حمیر»(بر وزن منبر) است که در [[کوفه]] سکونت داشتند، اما نیاکان او همراه با ورود سلسله جلیلالقدر [[اشعری]] به [[قم]]، به این شهر آمدند و در قم مسکن گزیدند. وی خود در قم پرورش یافت و احتمالاً در همین شهر زندگی را به سر آورده است. پدرش از چهرههای برجسته قم و نماینده سفیر دوم [[محمدبن عثمان عمری]] بود که در سال297 هجری وارد کوفه شد و برای اهل آنجا نقل [[حدیث]] کرد و کتاب‌های زیادی تصنیف نمود. به گفته [[نجاشی]] وی برادرانی به نام‌های «حسین»، «احمد» و «محمد» داشته که هرکدام با [[امام مهدی|امام عصر(عج)]] مکاتبه داشتند. خود او نیز در عصر [[غیبت صغری]] میزیسته و با [[امام مهدی|امام دوازدهم]] مکاتباتی انجام داده است. اکنون از مکاتبات او چیزی در منابع ذکر نشده، چنان‌که از احادیث او اثری در منابع به چشم نمیخورد. بنابراین شناسایی اساتید و شاگردان او با توجه به این‌که نام آنها در کتب رجالی نیز نیامده، ممکن نیست. وی ظاهراً دارای اثر تألیفی نبوده است.
| |
|
| |
| == منابع ==
| |
| # رجال نجاشی، ص354 شماره 949، وص219 شماره 573؛
| |
| # خلاصه الاقوال، ص92 شماره 23.
| |
|
| |
| [[رده:عالمان]]
| |
| [[رده:عالمان شیعه]]
| |
| [[رده:محدثان شیعه]]
| |
|
| |
| {{جعبه اطلاعات شخصیت
| |
| | عنوان = عبدالله بن مغیره بجلی کوفی
| |
| | تصویر = احمد بن علی بن حسین بن رنجویه.jpg
| |
| | نام = جعفر بن علی بن حسن بن علی بن عبدالله بن مغیره بجلی کوفی
| |
| | نام‌های دیگر =
| |
| | سال تولد =
| |
| | تاریخ تولد = حدود 275ق.
| |
| | محل تولد = [[کوفه]]
| |
| | سال درگذشت =
| |
| | تاریخ درگذشت = حدود 355.ق
| |
| | محل درگذشت =
| |
| | استادان = حسن بن علی کوفی
| |
| | شاگردان = [[شیخ صدوق|محمد بن بابویه]]([[شیخ صدوق]])
| |
| | دین = [[اسلام]]
| |
| | مذهب = [[مذهب شیعه|شیعه]]
| |
| | آثار =
| |
| | فعالیت‌ها = [[فقیه]]، [[محدّث|محدث]]
| |
| | وبگاه =
| |
| }}
| |
| '''جعفر بن علی بن حسن بن علی بن عبدالله بن مغیره بجلی کوفی'''، [[فقیه|از فقها]] و [[محدّث|محدثین]] مورد اعتماد [[مذهب شیعه|شیعه است.]] [[شیخ صدوق]] در کوفه از وی استماع حدیث کرده است. وی در یک خانواده علمی و مذهبی در کوفه دیده به جهان گشود. پدرش «علی» از راویان حدیث و استاد [[علی بن بابویه قمی]] بوده است.
| |
|
| |
| == زندگی‌نامه ==
| |
| جعفر بن علی بن حسن بن علی بن عبدالله بن مغیره بجلی کوفی، فقیه و محدث مورد اعتماد شیعی. تاریخ تولد و وفات او در هیچ‌یک از منابع ذکر نشده است. برخی از صاحبنظران بزرگ([[وحید بهبهانی]] در تعلیقه) احتمال داده است که صاحب شرح حال با «جعفر بن محمد کوفی» متحد است. در این صورت وی می‌بایست جزء آن دسته از راویانی بوده باشد که در عصر بعد از [[ائمه]](یعنی بعد از 255هجری) زندگی می‌کرده، زیرا [[شیخ طوسی|طوسی]] در [[رجال]] خود نام او را در ردیف این دسته از راویان ذکر کرده است. بنابراین تولد او با توجه به این‌که وی استاد «شیخ صدوق» بوده و طبعاً بخش زیادی از سده چهارم را درک کرده است، می‌بایست در اواسط نیمه دوم سده سوم حدود 275 هجری اتفاق افتاده باشد. در باره وفات او تنها می‌دانیم که وی از معاصران پدر شیخ صدوق یعنی «علی بن بابویه» بوده و هر دو نزد پدر صاحب شرح حال حدیث شنیده‌اند. هم‌چنین با توجه به این‌که شیخ صدوق در کوفه از وی استماع حدیث کرده و مسافرت شیخ صدوق به کوفه در سال 354 هجری در راه بازگشت از سفر [[حج]] به وقوع پیوست، می‌توان دریافت که وی حداقل تا این تاریخ حیات داشته است. وی در یک خانواده علمی و مذهبی در کوفه دیده به جهان گشود. پدرش «علی» از راویان [[حدیث]] و استاد «علی بن بابویه قمی» بوده است. جد او «حسن» از عالمان حدیث بود و در پرورش علمی او نقش بسزایی داشته است. وی روایات خود را از همین جدش نقل می‌کند. جد اعلای او [[عبدالله بن مغیره]] نیز از عالمان سرشناس [[مذهب شیعه|شیعی]] و در آغاز از [[صحابه|اصحاب]] [[موسی بن جعفر|امام هفتم]] شیعیان بوده است اما با دیدن کرامتی از [[امام علی بن موسی الرضا|امام هشتم(علیه السلام)]]، به [[امامت]] آن حضرت [[ایمان]] آورد و جزء اصحاب [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(علیه السلام)]] درآمد. از شاگردان او تنها [[شیخ صدوق|محمد بن بابویه]] ملقب به [[شیخ صدوق]] را می‌شناسیم که در معرفی او به آیندگان و ذکر روایات او دخالت کامل داشته است. از او احادیث فراوانی در کتاب‌های شیخ صدوق نقل شده که برخی از آنها در پاورقی ذکر شده است. وی در تمام این موارد، از جد خود نقل حدیث کرده است مگر در یک مورد([[خصال صدوق]]، ص501 حدیث3) که از پدرش روایت نموده است. بنابراین تنها استاد شناخته شده او جد او [[حسن بن علی کوفی]] است که شرح حال او در منابع نیامده است. از آثار تألیفی او چیزی در منابع ذکر نشده است.
| |
|
| |
| == استادان ==
| |
| تنها استاد شناخته شده او «حسن بن علی کوفی» است که شرح حال او در منابع نیامده است.
| |
|
| |
| == شاگردان ==
| |
| تنها «محمد بن بابویه» ملقب به «شیخ صدوق» را می‌توان بعنوان شاگرد شناخته شده وی معرفی کرد.
| |
|
| |
| == منابع ==
| |
| # جامع الرواه، ج1ص212؛
| |
| # الخصال، ص241 حدیث92، وص501 حدیث3؛
| |
| # طبقات اعلام الشیعه، ج1ص72؛
| |
| # طرائف المقال، ج1ص162 شماره 823؛
| |
| # علل الشرایع، ج2ص319 باب 5حدیث1، وص365 باب 85حدیث4؛
| |
| # عیون اخبار الرضا(علیه السلام)، ج1ص288 حدیث15؛
| |
| # معجم رجال الحدیث، ج5ص52 شماره 2210؛
| |
| # من لایحضره الفقیه، ج4صص446 و521 و526.
| |
|
| |
| [[رده:عالمان]]
| |
| [[رده:عالمان شیعه]]
| |
| [[رده:محدثان شیعه]]
| |
|
| |
|
| |
| جعفر بن علي بن سهل بن فروخ بغدادي، (حدود 265 – 330ق)
| |
| ابومحمد دقاق دوري. حافظ و محدث شيعي در سده چهارم هجري. در بعضي از منابع(مستدرك الوسائل، ج6ص288 حديث6856) كنيه او «ابوالمفضل» يا «ابوالفضل» ذكر شده است، اما طوسي در رجال خود تصريح كرده كه كنيه او «ابامحمد» است. تاريخ ولادت او در هيچ منبعي ذكر نشده است. سوابق علمي او گواه آن است كه تولد او در اواسط سده سوم هجري يا اندكي بعد از آن حدود 265ق روي داده است، زيرا برخي از اساتيد او در اواخر همين سده زندگي را وداع گفته‌اند. در باره وفات او گزارش خطيب بغدادي حاكي از آن است كه وي در سال 330هجري در بغداد زندگي را به سر آورده است. به گفته طوسي، شيخ تلعكبري در سال 328هجري و بعد از آن از او حديث شنيده و اجازه نقل آنها را از وي دريافت كرده است. بنابراين وي دو سال پس از ملاقات تلعكبري، از دنيا رفته است. محيط خانواده و چگونگي پرورش او بر ما معلوم نيست اما چنانكه از لقب «دوري» استفاده مي‌شود، موطن اصلي او ناحيه «دور»(منطقه‌اي بين سامراء و تكريت) بوده است. از لقب «بغدادي» نيز بر مي‌آيد كه وي سال‌هاي درازي در بغداد اقامت داشته و احتمالاً در ضمن تحصيل، به كار دقاقي(آرد فروشي) مشغول بوده و از اين راه هزينه زندگي را تأمين مي‌كرده است. وي مدتي نيز در بصره بود و در آنجا از «محمد بن زكريا غلابي»(م298ق) احاديثي فرا گرفته است، اما در بغداد تحصيلات خود را به حد كمال رساند و آموخته‌هاي او چندان بود كه به او لقب «حافظ» داده‌اند و شاگردانش مي‌بايست با كسب اجازه از او، رواياتش را نقل مي‌كردند. احاديث و محفوظاتي كه وي در سينه داشت باعث شد تا شاگردان سرشناس شيعي و سني مانند شيخ تلعكبري(م385ق) و ابوالحسن دارقطني(م385ق) نزد او گرد آيند و سالها از معلومات او بهره‌مند گردند. وي به دليل اينكه از شيوخ اجازه بود، در نگاه صاحبنظران شيعي فردي مورد اعتماد و احاديث او مورد قبول همگان است. اما «ابوزرعه جرجاني» كه از عالمان سني است، او را به دليل تشيعش، فردي فاسق و كذاب معرفي نموده است. خطيب بغدادي در تاريخ خود پس از نقل حديثي از او كه دلالت بر فضيلت علي بن ابيطالب(ع) دارد، گزارش تضعيف شخصيت او را از ابوزرعه آورده و بدينوسيله صحت حديث مذكور را زير سؤال برده است. اكنون در جوامع حديثي شيعه، روايات متعددي از او باقي مانده كه بيشتر آنها اخلاقي و عبادي است. وي اين روايات را از «جعفر بن محمد بن زكريا غلابي» و «علي بن حارث مروزي» نقل كرده و «هارون بن موسي تلعكبري»(م385ق) و «ابوالمفضل محمد بن عبدالله» از او نقل حديث نموده‌اند. از او اثر تأليفي معرفي نشده است.
| |
| منابع: (تاريخ بغداد، ج7ص230 شماره 3704؛ جامع الرواه، ج1ص154؛ رجال ابن داود، ص64 شماره 318؛ رجال طوسي، ص419 شماره 6055؛ سؤالات حمزه، دارقطني، ص23؛ كفايه الاثر، ص110؛ معجم رجال الحديث، ج5ص53 شماره 2211)
| |
