نسخهٔ کنونی تا ‏۱۵ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۱۲

اسلام و روابط بین الملل عنوان مقاله‌ای است به زبان فارسی که توسط آیت‌الله محمد علی تسخیری در رابطه با نگاه بین‌المللی و جهان‌شمول اسلام به رشته تحریر در‌آمده است. نویسنده در این مقاله به دنبال تبیین دیدگاه‌های مرتبط با این مساله و تبین اموری چون دارالاسلام، دارالامان، دارالحرب و... می‌باشد.

مقدمه

اسلام، که خاتم ادیان الهی و جامع نظامات فردی و اجتماعی است، دینی است جهان شمول که برای تحقق اهداف زیر برای همه انسان‌ها از سوی خداوند متعال نازل شده است.

1 – گسترش توحید و عبودیت حق متعال: (وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِی کُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ فَمِنْهُمْ مَنْ هَدَی اللَّهُ وَمِنْهُمْ مَنْ حَقَّتْ عَلَیْهِ الضَّلالَةُ فَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانْظُرُوا کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الْمُکَذِّبِینَ) ^[۱]

2 – گسترش عدالت فردی و اجتماعی بین انسان‌ها: (لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنْزَلْنَا الْحَدِیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِیَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَیْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِیٌّ عَزِیزٌ) ^[۲]

3 – گسترش فضائل اخلاقی و ایجاد رأفت و رحمت و صلح و همزیستی در روابط بین انسان‌ها. «یزکیهم ویعلمهم الکتاب والحکمة» و قال: «انما بعثت لأتمم مکارم الاخلاق»

4 – رشد فکری، فرهنگی و شکوفایی استعدادهای درونی انسان‌ها در تمامی زمینه‌هایی که در فطرت بشر نهاده شده است. (هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولاً مِنْهُمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَیُزَکِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ وَإِنْ کَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلالٍ مُبِینٍ)^[۳] به تعبیر حضرت امیرالمؤمین(ع) ^[۴]

5 – آزاد ساختن انسان‌ها از اسارت طاغوت‌های درونی و بیرونی. «ویضع عنهم اصرهم والاغلال التی کانت علیهم».

6 – ایجاد اتحاد و برادری بین انسان‌ها و از میان بردن اختلافات. (کَانَ النَّاسُ أُمَّةً وَاحِدَةً فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِیِّینَ مُبَشِّرِینَ وَمُنْذِرِینَ وَأَنْزَلَ مَعَهُمُ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ لِیَحْکُمَ بَیْنَ النَّاسِ فِیمَا اخْتَلَفُوا فِیهِ وَمَا اخْتَلَفَ فِیهِ إِلَّا الَّذِینَ أُوتُوهُ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَیِّنَاتُ بَغْیاً بَیْنَهُمْ فَهَدَی اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا لِمَا اخْتَلَفُوا فِیهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِهِ وَاللَّهُ یَهْدِی مَنْ یَشَاءُ إِلَی صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ)^[۵]

برای رسیدن به اهداف فوق خداوند متعال نظامات مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، عبادی، تربیتی و اخلاقی هماهنگ با فطرت انسان‌ها را تشریع و پیریزی نموده و در کتاب و سنت به ودیعت نهاده و نیروی عقل و اجتهاد را نیز به انسان‌ها عطا کرده تا با بهره‌گیری از آن عرصه‌های مختلف زندگی خویش را تحت یک رهبری و حکومت مدیریت نمایند. و از آنجا که این دین خاتم ادیان است و مبتنی بر اشباع نیازهای فطری است؛ بنابراین تا آخر الزمان همهٔ انسان‌ها در همهٔ کره خاکی باید بدان متدین و براساس تعالیمش رفتار نمایند. این جهانشمولی ویژگی مهمی است که در آیات مختلف قرآن و سخنان معصومین هم بارها به آن اشاره شده است. (وَإِنْ یَکَادُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَیُزْلِقُونَکَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکْرَ وَیَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ وما هو الا ذکر للعالمین) ^[۶] (قُلْ یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنِّی رَسُولُ اللَّهِ إِلَیْکُمْ جَمِیعاً الَّذِی لَهُ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لا إِلَهَ إِلَّا هُوَ یُحْیِی وَیُمِیتُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ النَّبِیِّ الْأُمِّیِّ الَّذِی یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَکَلِمَاتِهِ وَاتَّبِعُوهُ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ) ^[۷] اما واقعیت امروز جهان چیز دیگری است. هزار و چهارصد سال پس از نزول قرآن از جمعیت نزدیک به هفت میلیارد نفر روی کره زمین حدود یک چهارم مسلمان هستند.

سایر انسان‌ها یا به ادیان ابراهیمی یهود و مسیحیت گرایش دارند یا پیرو ادیان غیر الهی موجود مثل بودیسم و هندوئیسم هستند. انسان‌های بسیاری هم به هیچ دین الهی یا غیر الهی وابستگی نشان نمی‌دهند. امت واحدة اسلامی هم تکه تکه شده در محدوده‌های جغرافیایی و سیاسی مستقل از یکدیگر با نظام‌های حکومتی مختلف بسر می‌برند. از این روی الزامات مختلفی ایجاب می‌کند که این آئین مقدس برای تنظیم روابط سیاسی‌ اقتصادی و بین‌المللی با واحدهای‌ مختلف سیاسی درونی و بیرونی مجموعه عظیم امت اسلامی قوانین و دستورات حقوقی و فقهی پیش‌بینی نماید. تا امت اسلامی در رفتارهای سیاسی و حرکت بین واقعیت‌های موجود و اهداف متعالی پیش روی، و براساس اصول و مبانی اسلامی راه توازن را پیش گیرد و راه رسیدن به آرمان‌های مقدس الهی را هموار سازد. هر چند این قواعد و مبانی حقوقی به طور دسته‌بندی شده و از پیش تنظیم گشته در منابع اصلی دین عرضه نشده است اما با تأمل، تفکر در آیات شریفه قرآن و روایات وارده از پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین همچنین از رفتارهای سیاسی، عهدنامه‌ها، پیمان‌ها، جنگ‌ها و برخوردهایی که با دیگران داشته‌اند می‌توان آنها را استنباط نمود.

تقسیم جغرافیای سیاسی جهان

به طور کلی مجموعه‌های جغرافیایی – سیاسی موجود در جهان امروز را می‌توان به صورت زیر همچنان که فقها تقسیم کردند دسته‌بندی نمود.

اول: دارالاسلام

همه سرزمین‌هایی که تحت سیطره مسلمان‌ها به سر می‌برند بدون در نظر گرفتن مرزهای جغرافیایی، دارالاسلام هستند و اصل آن است که همه تحت یک پرچم، یک رهبری، یک قانون با هویت واحد، عواطف مشترک و روابط برادرانه به سر برند؛ زیرا همه متعلق به امت بزرگ اسلامی‌ هستند ولی این منظور جامهٔ عمل نپوشیده و تنها در سایه رهبری حضرت ولی عصر و صاحب العصر والزمان عجل الله تعالی فرجه‌الشریف تحقق خواهد یافت و ما از خداوند متعال مسئلت می‌نماییم که از ممهدان حکومت حضرتش باشیم و انقلاب مقدس اسلامی و رهبری شایسته عبدصالح خدا حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به آن دولت بیدار متصل گردد. ولی در حال حاضر که نزدیک به شصت واحد جغرافیایی – سیاسی جدا از هم مسلمانان را در برگرفته رسالت دولت‌ها باید براساس اصول زیر باشد:

1 – تقدم مصالح امت بزرگ اسلامی بر منافع ملی و قومی کشورها. که این امر را می‌توان از متون گوناگون استفاده کرد.

2 - همکاری‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و علمی بر اساس مصالح و منافع مشترک. (وتعاونوا علی البر والتقوی ولاتعاونوا علی الاثم والعدوان).

3 – مسئولیت مشترک همه کشورها در برابر مشکلات و بحران‌های بوجود آمده در هر یک از اجزای امت اسلامی. (کلکم راع وکلکم مسؤول عن رعیته).

4 – نزدیک سازی نظام‌های سیاسی و اقتصادی حاکم بر کشورها. به علت وحدت احکام اسلامی.

5 – نزدیک سازی قوانین و مقررات سیاسی، اقتصادی و … برای رسیدن به یک قانون اساسی واحد. که امت اسلامی را از دیگر امم مشخص می‌سازد «ان هذه امتکم امة واحدة وانا ربکم فاعبدون».

6 – اتخاذ مواضع مشترک و پشتیبانی مسئولانه از یکدیگر در مجامع بین‌المللی. از باب (تکافل و تعاضد).

7 – همبستگی و تکامل در زمینه‌های حقوقی، اقتصادی و سیاسی.

8 – ایجاد اتحادیه‌های سیاسی، اقتصادی و… در زمینه‌های مختلف بازرگانی، بانکداری، نظامی و امنیتی.

9 – تلاش جهت تأمین نیازهای صنعتی، کشاورزی و اقتصادی یکدیگر جهت قطع وابستگی به کفار.

10 – ایجاد نهادها و سازمان‌های منطقه‌ای و فراملیتی در امور فرهنگی، آموزشی و خیریه.

11 – تاکید بر آرمان‌های مشترک و عواطف برادرانه اسلامی و تقریب بین مذاهب در نظام تربیتی و کتب درسی مدارس و دانشگاه‌ها و در تبلیغات رسانه‌ای.

12 – وبالاخره تلاش و حرکت آگاهانه برای رسیدن به وحدت کامل. اصل یازدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز که برگرفته از فقه مترقی اسلام است می‌گوید: به حکم آیه کریمه: «ان هذه امتکم امةً واحدةً و انا ربکم فاعبدون» همة مسلمانان یک امت‌اند و دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است سیاست کلی خود را بر پایه ائتلاف و اتحاد ملل اسلامی قرار دهد و کوشش پیگیر به عمل آورد تا وحدت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جهان اسلام را تحقق بخشد.

پر واضح است که کشورها و ملت‌های اسلامی و رهبران فکری و سیاسی آنان در راه دستیابی به اهداف فوق باید هوشیارانه عمل کرده متوجه کید دشمنان و تفرقه‌افکنی آنان بوده هرگونه حرکت انحرافی و بدخواهانه را خنثی ساخته و در دام افراط و تفریط که موجب مشوه شدن چهره اسلام ناب محمدی می‌شود، گرفتار نشوند.

دوم: دار العهد والامان

دارالعهد به کشورهای غیر مسلمان گفته می‌شود که با مسلمانان ترک مخاصمه یا روابط دوستانه و قراردادها و همکاری‌های مشترک دارند. که همه کشورهای جهان – به جز کشورهای در حال جنگ با مسلمان‌ها – را در بر می‌گیرد قرآن کریم رابطه دوستانه، حسن همجواری و همکاری با غیر مسلمانان را در راه رسیدن به اهداف انسانی و تأمین نیازهای مادی و معنوی بلامانع اعلام فرموده: (لا یَنْهَاکُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِینَ لَمْ یُقَاتِلُوکُمْ فِی الدِّینِ وَلَمْ یُخْرِجُوکُمْ مِنْ دِیَارِکُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَیْهِمْ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ)^[۸] (إِلَّا الَّذِینَ یَصِلُونَ إِلَی قَوْمٍ بَیْنَکُمْ وَبَیْنَهُمْ مِیثَاقٌ أَوْ جَاءُوکُمْ حَصِرَتْ صُدُورُهُمْ أَنْ یُقَاتِلُوکُمْ أَوْ یُقَاتِلُوا قَوْمَهُمْ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَسَلَّطَهُمْ عَلَیْکُمْ فَلَقَاتَلُوکُمْ فَإِنِ اعْتَزَلُوکُمْ فَلَمْ یُقَاتِلُوکُمْ وَأَلْقَوْا إِلَیْکُمُ السَّلَمَ فَمَا جَعَلَ اللَّهُ لَکُمْ عَلَیْهِمْ سَبِیلاً) ^[۹] (إِلَّا الَّذِینَ عَاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِکِینَ ثُمَّ لَمْ یَنْقُصُوکُمْ شَیْئاً وَلَمْ یُظَاهِرُوا عَلَیْکُمْ أَحَداً فَأَتِمُّوا إِلَیْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلَی مُدَّتِهِمْ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَّقِینَ)^[۱۰] (قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ تَعَالَوْا إِلَی کَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلا نُشْرِکَ بِهِ شَیْئاً وَلا یَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضاً أَرْبَاباً مِنْ دُونِ اللَّهِ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ) ^[۱۱] و برای حفظ عزت وسربلندی مسلمانان و دور ساختن آنان از خطرات احتمالی اصول و قواعدی را تشریع فرموده که تنظیم کننده روابط متقابل مسلمانان با غیر مسلمانان است. اهم این اصول حاکم عبارت‌انداز:

1 – نفی سبیل یا عدم سلطه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کفار بر مسلمانان. (ولن یجعل الله للکافرین علی المؤمنین سبیلا).

2 – تلاش در جهت الگو شدن مسلمانان و جهان اسلام برای همهٔ مردم دنیا. (وکذلک جعلناکم امة وسطا لتکونوا شهدا علی الناس ویکون الرسول علیکم شهیدا).

3 – تعامل و همکاری بر اساس اصول اعتقادی وعملی مشترک. (قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ تَعَالَوْا إِلَی کَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلا نُشْرِکَ بِهِ شَیْئاً وَلا یَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضاً أَرْبَاباً مِنْ دُونِ اللَّهِ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ) ^[۱۲]

4 – عدالت و حمایت از مستضعفین. (وَمَا لَکُمْ لا تُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَذِهِ الْقَرْیَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ وَلِیّاً وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ نَصِیراً)^[۱۳] (یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُونُوا قَوَّامِینَ لِلَّهِ شُهَدَاءَ بِالْقِسْطِ وَلا یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَی أَلَّا تَعْدِلُوا اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَی وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ) ^[۱۴]

5 – احترام به قراردادهای بین‌المللی و وفای به پیمان‌ها. (إِلَّا الَّذِینَ عَاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِکِینَ ثُمَّ لَمْ یَنْقُصُوکُمْ شَیْئاً وَلَمْ یُظَاهِرُوا عَلَیْکُمْ أَحَداً فَأَتِمُّوا إِلَیْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلَی مُدَّتِهِمْ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَّقِینَ)^[۱۵] (لَیْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَکُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَکِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلائِکَةِ وَالْکِتَابِ وَالنَّبِیِّینَ وَآتَی الْمَالَ عَلَی حُبِّهِ ذَوِی الْقُرْبَی وَالْیَتَامَی وَالْمَسَاکِینَ وَابْنَ السَّبِیلِ وَالسَّائِلِینَ وَفِی الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلاةَ وَآتَی الزَّکَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا وَالصَّابِرِینَ فِی الْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ وَحِینَ الْبَأْسِ أُولَئِکَ الَّذِینَ صَدَقُوا وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُتَّقُونَ)^[۱۶]

6 – آگاهی و شفافیت «قل هذه سبیلی ادعو الی الله انا ومن اتبعنی» ^[۱۷]

7 – مقابله به مثل با ترجیح جنبه گذشت. (الشَّهْرُ الْحَرَامُ بِالشَّهْرِ الْحَرَامِ وَالْحُرُمَاتُ قِصَاصٌ فَمَنِ اعْتَدَی عَلَیْکُمْ فَاعْتَدُوا عَلَیْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَی عَلَیْکُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ)^[۱۸] (وَإِمَّا تَخَافَنَّ مِنْ قَوْمٍ خِیَانَةً فَانْبِذْ إِلَیْهِمْ عَلَی سَوَاءٍ إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ الْخَائِنِینَ) ^[۱۹]

8 – صلح‌طلبی (وَإِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَهَا وَتَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ)^[۲۰] در فصل دهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آمده است: این اصول و ارزش‌ها مبنای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته و به تفصیل مورد استناد واقع شده است. در اینجا مناسب است به دو عنوان فرعی که امروز مورد ابتلای بسیار در جوامع اسلامی است اشاره‌ای مختصر بنماییم:

اول: امان یا ذمه

«امان» یا «ذمام» برای غیر مسلمانانی که در جامعه اسلامی زندگی می‌کنند مثل مسیحیان و یهودیان و زرتشتیان که به آنها اهل کتاب گفته می‌شود. همزیستی این گروه‌ها با مسلمانان و در جوامع اسلامی تابع قانونی است که به آن «قرارداد ذمه» گفته می‌شود و به مشمولین آن «اهل ذمه» می‌گویند فقهای اسلامی از شیعه و سنی در کتاب‌های فقهی خویش احکام خاصی را برای «اهل الذمه» بیان کرده‌اند که در کتب فقهی آمده است و در این مختصر نمی‌گنجد.

در اصل چهاردهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آمده است: به حکم آیه شریفه (لا یَنْهَاکُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِینَ لَمْ یُقَاتِلُوکُمْ فِی الدِّینِ وَلَمْ یُخْرِجُوکُمْ مِنْ دِیَارِکُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَیْهِمْ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ) ^[۲۱] دولت جمهوری اسلامی ایران و مسلمانان موظفند نسبت به افراد غیر مسلمان با اخلاق حسنه و قسط و عدل اسلامی عمل نمایند و حقوق انسانی آنان را رعایت کنند. این اصل در حق کسانی اعتبار دارد که بر ضد اسلام و جمهوری اسلامی ایران توطئه و اقدام نکنند.

دوم: اقلیت‌های مسلمان در جوامع غیر اسلامی

اقلیت‌های مسلمان در جوامع غیر اسلامی هم امروزه از موضوعات بسیار مهم است. حدود چهارصد میلیون مسلمان یعنی یک چهارم جمعیت مسلمان جهان در کشورهای غیر اسلامی زندگی می‌کنند. اینها هم دارای حقوق اسلامی و انسانی هستند که براساس کنوانسیون‌های بین‌المللی به آنان تعلق می‌گیرد و باید برای استیفای آن تلاش کنند و امت اسلامی و سازمان‌های بین‌المللی اسلامی مثل سازمان کنفرانس اسلامی هم باید به حمایت و پشتیبانی این اقلیت‌ها بشتابند. و نیز دارای وظایفی هستند که بر اساس فقه مترقی اسلامی بر عهدهٔ آنان است که باید به آن پایبند باشند. حفظ هویت اسلامی، آموزش و پرورش خود و فرزندان براساس تعالیم اسلام، بنای مسجد و بناهای مذهبی، انجام فرائض دینی، مشارکت فعال در سرنوشت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جامعه، حفظ شعائر اسلامی، رعایت حرمت زنان مسلمان و تلاش برای ارتقای وضعیت و موقعیت اجتماعی و فرهنگی و… از جمله حقوق آنها و رعایت قوانین و مقررات کشوری که در آن زندگی می‌کنند، وفای به عهد و پیمان، حسن رابطه با غیر مسلمانان، اخلال نکردن در وضعیت اجتماعی و… جزو وظایف آنها است که باید مورد عمل قرار گیرد.

سوم: دار الحرب

به یک تعبیر همه سرزمین‌هایی که جمعیت آنها از کفار هستند و حکومت‌هایی که بر آنان سلطه دارند با جهان اسلام در جنگ هستند «دار الحرب» نامیده می‌شوند. امروز به طور عملی جهاد به کفاری منحصر می‌شود که با مسلمانان از سر خصومت و جنگ برآیند و به سرزمین‌های مسلمانان تجاوز نمایند که در این صورت دفاع یا جهاد دفاعی بر مسلمانان واجب می‌شود. در جنگ با دارالحرب قواعد زیر حاکم است.

1 – رعایت ضوابط و مقررات انسانی و پیمان‌های بین‌المللی در جنگ.

2 – تأکید بر عنصر دعوت و روشنگری قبل از شروع به جنگ.

3 – عدم تعرض به زنان، کودکان، سالخوردگان، بیماران و کسانی که توانایی جنگیدن ندارند.

4 – عدم استفاده از وسایل کشتار جمعی.

5 – آتش نزدن خانه‌ها، کشتزارها و باغ‌ها و درختان دشمن.

6 – شبیخون نزدن به دشمن مگر در حال اضطرار.

7 – عدم استفاده از سلاح‌های شیمیایی ومیکروبی.

8 – باز نکردن سدها به روی دشمن.

9 – حرمت کشتن اسیران جنگی.

10 – معالجه زخمی‌هایی که اسیر می‌شوند.

11 – رعایت کرامت انسانی اسیرانی که دارای منزلت ویژه‌ای هستند.

12 – تهیه لباس، آب و غذا برای اسیران جنگی.

13 – اسیران را در آفتاب نگاه نداشتن.

14 – پذیرش پیشنهاد دشمن مبنی بر صلح یا آتش بس در صورتی که از روی مکر و فریب نباشد.

نتیجه

پیامبر اکرم(ص) هر گاه سپاهی را برای جنگ با دشمن اعزام می‌کرد به آنها می‌فرمود: سیروا باسم الله وبالله وفی سبیل الله وعلی مله رسول الله… لاتغلوا ولاتمثلوا ولا تغدروا ولاتقتلوا شیخا فانیا و لاصبیا ولا امرأة ولاتقطعوا شجرا الا ان تضطروا الیها وایما رجل من ادنی المسلمین او افضلهم نظر الی رجل من المشرکین فهو جار حتی یسمع کلام الله فان تبعکم فاخوکم فی الدین وان ابا فبلغوه مأمنه واستعینوا بالله علیه. امیر مؤمنان علی‌ابن‌ابیطالب(ع) نیز به لشکریان خود دستور می‌داد: … ولا تمثلوا بقتیل واذا وصلتم الی رجال القوم فلا تهتکوا سترا ولاتکشفوا عوره ولاتدخلوا دارا ولاتأخذوا شیئا من اموالهم الا ما وجدتم فی عسکرهم فلا تهیجوا امرأه بأذی وان شتمن اعراضکم وسببن امراءکم وصلحاءکم.

پانویس

↑ النحل:36.
↑ الحدید:25.
↑ الجمعه:2.
↑ لیثیروا دفائن النفوس.
↑ البقرة:213.
↑ القلم:51.
↑ الأعراف:158.
↑ الممتحنه:8.
↑ النساء:90.
↑ التوبة:4.
↑ آل‌عمران:64.
↑ آل عمران:64.
↑ النساء:75.
↑ المائدة:8.
↑ التوبه:4.
↑ البقره:177.
↑ یوسف 108.
↑ البقره:194
↑ لأنفال:58
↑ أنفال:61.
↑ الممتحنه:8.

[1] النحل:36.

[2] الحدید:25.

[3] الجمعه:2.

[4] لیثیروا دفائن النفوس.

[5] البقرة:213.

[6] القلم:51.

[7] الأعراف:158.

[8] الممتحنه:8.

[9] النساء:90.

[10] التوبة:4.

[11] آل‌عمران:64.

[12] آل عمران:64.

[13] النساء:75.

[14] المائدة:8.

[15] التوبه:4.

[16] البقره:177.

[17] یوسف 108.

[18] البقره:194

[19] لأنفال:58

[20] أنفال:61.

[21] الممتحنه:8.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class="wikiInfo">
+'''اسلام و روابط بین الملل''' عنوان مقاله‌ای است به زبان فارسی که توسط [[محمد علی تسخیری|آیت‌الله محمد علی تسخیری]] در رابطه با نگاه بین‌المللی و جهان‌شمول اسلام به رشته تحریر در‌آمده است. نویسنده در این مقاله به دنبال تبیین دیدگاه‌های مرتبط با این مساله و تبین اموری چون دارالاسلام، دارالامان، دارالحرب و... می‌باشد.
-[[پرونده:آیه الله تسخیری 2.jpg|جایگزین=شهریاری، حمید|بندانگشتی|آیت الله تسخیری]]
-{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
-|-
-!عنوان مقاله!! data-type="authorName" |اسلام و روابط بين الملل
-|-
-|زبان مقاله
-| data-type="authorfatherName" |فارسی
-|-
-|اطلاعات نشر
-| data-type="authorbirthDate" |ایران
-|-
-|نویسنده
-| data-type="authorBirthPlace" |[[محمد علی تسخیری|آیت الله محمد علی تسخیری]]
-|-
-|}
-</div>
-'''اسلام و روابط بين الملل''' عنوان مقاله‌ای است به زبان فارسی که توسط [[محمد علی تسخیری|آیه الله محمد علی تسخیری]] در رابطه با نگاه بین المللی و جهان شمول اسلام به رشته تحریر در آمده است. نویسنده در این مقاله به دنبال تبیین دیدگاه‌های مرتبط با این مساله و تبین اموری چون دارالاسلام، دارالامان، دارالحرب و... می‌باشد.
 =مقدمه=
-اسلام، كه خاتم اديان الهی و جامع نظامات فردی و اجتماعی است، دينی است جهان شمول كه برای تحقق اهداف زير برای همه انسان‌ها از سوی خداوند متعال نازل شده است.
+اسلام، که خاتم ادیان الهی و جامع نظامات فردی و اجتماعی است، دینی است جهان شمول که برای تحقق اهداف زیر برای همه انسان‌ها از سوی خداوند متعال نازل شده است.
-– گسترش توحيد و عبوديت حق متعال:
+– گسترش توحید و عبودیت حق متعال:
-(وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ فَمِنْهُمْ مَنْ هَدَى اللَّهُ وَمِنْهُمْ مَنْ حَقَّتْ عَلَيْهِ الضَّلالَةُ فَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ) <ref>النحل:36.</ref>
+(وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِی کُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ فَمِنْهُمْ مَنْ هَدَی اللَّهُ وَمِنْهُمْ مَنْ حَقَّتْ عَلَیْهِ الضَّلالَةُ فَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانْظُرُوا کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الْمُکَذِّبِینَ) <ref>النحل:36.</ref>
-– گسترش عدالت فردی و اجتماعی بين انسان‌ها:
+– گسترش عدالت فردی و اجتماعی بین انسان‌ها:
-(لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنْزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ) <ref>الحديد:25.</ref>
+(لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنْزَلْنَا الْحَدِیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِیَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَیْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِیٌّ عَزِیزٌ) <ref>الحدید:25.</ref>
-– گسترش فضائل اخلاقی و ايجاد رأفت و رحمت و صلح و همزيستی در روابط بين انسان‌ها. «يزكيهم ويعلمهم الكتاب والحكمة» و قال: «انما بعثت لأتمم مكارم الاخلاق»
+– گسترش فضائل اخلاقی و ایجاد رأفت و رحمت و صلح و همزیستی در روابط بین انسان‌ها. «یزکیهم ویعلمهم الکتاب والحکمة» و قال: «انما بعثت لأتمم مکارم الاخلاق»
-– رشد فكری، فرهنگی و شكوفايی استعدادهای درونی انسان‌ها در تمامی زمينه‌هايی كه در فطرت بشر نهاده شده است.
+– رشد فکری، فرهنگی و شکوفایی استعدادهای درونی انسان‌ها در تمامی زمینه‌هایی که در فطرت بشر نهاده شده است.
-(هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولاً مِنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلالٍ مُبِينٍ)<ref>الجمعه:2.</ref> به تعبير حضرت اميرالمؤمین(ع) <ref>ليثيروا دفائن النفوس.</ref>
+(هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولاً مِنْهُمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَیُزَکِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ وَإِنْ کَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلالٍ مُبِینٍ)<ref>الجمعه:2.</ref> به تعبیر حضرت امیرالمؤمین(ع) <ref>لیثیروا دفائن النفوس.</ref>
-– آزاد ساختن انسان‌ها از اسارت طاغوت‌های درونی و بيرونی. «ويضع عنهم اصرهم والاغلال التی كانت عليهم».
+– آزاد ساختن انسان‌ها از اسارت طاغوت‌های درونی و بیرونی. «ویضع عنهم اصرهم والاغلال التی کانت علیهم».
-– ايجاد اتحاد و برادری بين انسان‌ها و از ميان بردن اختلافات.
+– ایجاد اتحاد و برادری بین انسان‌ها و از میان بردن اختلافات.
-(كَانَ النَّاسُ أُمَّةً وَاحِدَةً فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِيِّينَ مُبَشِّرِينَ وَمُنْذِرِينَ وَأَنْزَلَ مَعَهُمُ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِيَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ فِيمَا اخْتَلَفُوا فِيهِ وَمَا اخْتَلَفَ فِيهِ إِلَّا الَّذِينَ أُوتُوهُ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ بَغْياً بَيْنَهُمْ فَهَدَى اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا لِمَا اخْتَلَفُوا فِيهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِهِ وَاللَّهُ يَهْدِي مَنْ يَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ)<ref>البقرة:213.</ref>
+(کَانَ النَّاسُ أُمَّةً وَاحِدَةً فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِیِّینَ مُبَشِّرِینَ وَمُنْذِرِینَ وَأَنْزَلَ مَعَهُمُ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ لِیَحْکُمَ بَیْنَ النَّاسِ فِیمَا اخْتَلَفُوا فِیهِ وَمَا اخْتَلَفَ فِیهِ إِلَّا الَّذِینَ أُوتُوهُ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَیِّنَاتُ بَغْیاً بَیْنَهُمْ فَهَدَی اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا لِمَا اخْتَلَفُوا فِیهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِهِ وَاللَّهُ یَهْدِی مَنْ یَشَاءُ إِلَی صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ)<ref>البقرة:213.</ref>
-برای رسيدن به اهداف فوق خداوند متعال نظامات مختلف سياسی، اجتماعی، فرهنگی، عبادی، تربيتی و اخلاقی هماهنگ با فطرت انسان‌ها را تشريع و پيريزی نموده و در كتاب و سنت به وديعت نهاده و نيروی عقل و اجتهاد را نيز به انسان‌ها عطا كرده تا با بهره‌گيری از آن عرصه‌های مختلف زندگی خويش را تحت يک رهبری و حكومت مديريت نمايند. و از آنجا كه اين دين خاتم اديان است و مبتنی بر اشباع نيازهای فطری است؛ بنابراين تا آخر الزمان همهٔ انسان‌ها در همهٔ كره خاكی بايد بدان متدين و براساس تعاليمش رفتار نمايند.
+برای رسیدن به اهداف فوق خداوند متعال نظامات مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، عبادی، تربیتی و اخلاقی هماهنگ با فطرت انسان‌ها را تشریع و پیریزی نموده و در کتاب و سنت به ودیعت نهاده و نیروی عقل و اجتهاد را نیز به انسان‌ها عطا کرده تا با بهره‌گیری از آن عرصه‌های مختلف زندگی خویش را تحت یک رهبری و حکومت مدیریت نمایند. و از آنجا که این دین خاتم ادیان است و مبتنی بر اشباع نیازهای فطری است؛ بنابراین تا آخر الزمان همهٔ انسان‌ها در همهٔ کره خاکی باید بدان متدین و براساس تعالیمش رفتار نمایند.
-اين جهانشمولی ويژگی مهمی است كه در آيات مختلف قرآن و سخنان معصومين هم بارها به آن اشاره شده است.
+این جهانشمولی ویژگی مهمی است که در آیات مختلف قرآن و سخنان معصومین هم بارها به آن اشاره شده است.
-(وَإِنْ يَكَادُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ وَيَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ وما هو الا ذكر للعالمين) <ref>القلم:51.</ref> (قُلْ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ جَمِيعاً الَّذِي لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لا إِلَهَ إِلَّا هُوَ يُحْيِي وَيُمِيتُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ النَّبِيِّ الْأُمِّيِّ الَّذِي يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَكَلِمَاتِهِ وَاتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ) <ref>الأعراف:158.</ref>
+(وَإِنْ یَکَادُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَیُزْلِقُونَکَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکْرَ وَیَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ وما هو الا ذکر للعالمین) <ref>القلم:51.</ref> (قُلْ یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنِّی رَسُولُ اللَّهِ إِلَیْکُمْ جَمِیعاً الَّذِی لَهُ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لا إِلَهَ إِلَّا هُوَ یُحْیِی وَیُمِیتُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ النَّبِیِّ الْأُمِّیِّ الَّذِی یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَکَلِمَاتِهِ وَاتَّبِعُوهُ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ) <ref>الأعراف:158.</ref>
-اما واقعيت امروز جهان چيز ديگری است. هزار و چهارصد سال پس از نزول قرآن از جمعيت نزديک به هفت ميليارد نفر روی كره زمين حدود يک چهارم مسلمان هستند.
+اما واقعیت امروز جهان چیز دیگری است. هزار و چهارصد سال پس از نزول قرآن از جمعیت نزدیک به هفت میلیارد نفر روی کره زمین حدود یک چهارم مسلمان هستند.
-ساير انسان‌ها يا به اديان ابراهيمی يهود و مسيحيت گرايش دارند يا پيرو اديان غير الهی موجود مثل بوديسم و هندوئيسم هستند. انسان‌های بسياری هم به هيچ دين الهی يا غير الهی وابستگی نشان نمی‌دهند.
+سایر انسان‌ها یا به ادیان ابراهیمی یهود و مسیحیت گرایش دارند یا پیرو ادیان غیر الهی موجود مثل بودیسم و هندوئیسم هستند. انسان‌های بسیاری هم به هیچ دین الهی یا غیر الهی وابستگی نشان نمی‌دهند.
-امت واحدة اسلامی هم تكه تكه شده در محدوده‌های جغرافيايی و سياسی مستقل از يكديگر با نظام‌های حكومتی مختلف بسر می‌برند.
+امت واحدة اسلامی هم تکه تکه شده در محدوده‌های جغرافیایی و سیاسی مستقل از یکدیگر با نظام‌های حکومتی مختلف بسر می‌برند.
-از اين روی الزامات مختلفی ايجاب می‌كند كه اين آئين مقدس برای تنظيم روابط سياسی‌ اقتصادی و بين المللی با واحدهای‌ مختلف سياسی درونی و بيرونی مجموعه عظيم امت اسلامی قوانين و دستورات حقوقی و فقهی پيش بينی نمايد. تا امت اسلامی در رفتارهای سياسی و حركت بين واقعيت‌های موجود و اهداف متعالی پيش روی، و براساس اصول و مبانی اسلامی راه توازن را پيش گيرد و راه رسيدن به آرمان‌های مقدس الهی را هموار سازد.
+از این روی الزامات مختلفی ایجاب می‌کند که این آئین مقدس برای تنظیم روابط سیاسی‌ اقتصادی و بین‌المللی با واحدهای‌ مختلف سیاسی درونی و بیرونی مجموعه عظیم امت اسلامی قوانین و دستورات حقوقی و فقهی پیش‌بینی نماید. تا امت اسلامی در رفتارهای سیاسی و حرکت بین واقعیت‌های موجود و اهداف متعالی پیش روی، و براساس اصول و مبانی اسلامی راه توازن را پیش گیرد و راه رسیدن به آرمان‌های مقدس الهی را هموار سازد.
-هر چند اين قواعد و مبانی حقوقی به طور دسته بندی شده و از پيش تنظيم گشته در منابع اصلی دين عرضه نشده است اما با تأمل، تفكر در آيات شريفه قرآن و روايات وارده از پيامبر اكرم(ص) و ائمه معصومين همچنين از رفتارهای سياسی، عهدنامه‌ها، پيمان‌ها، جنگ‌ها و برخوردهايی كه با ديگران داشته‌اند می توان آنها را استنباط نمود.
+هر چند این قواعد و مبانی حقوقی به طور دسته‌بندی شده و از پیش تنظیم گشته در منابع اصلی دین عرضه نشده است اما با تأمل، تفکر در آیات شریفه قرآن و روایات وارده از پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین همچنین از رفتارهای سیاسی، عهدنامه‌ها، پیمان‌ها، جنگ‌ها و برخوردهایی که با دیگران داشته‌اند می‌توان آنها را استنباط نمود.
 =تقسیم جغرافیای سیاسی جهان=
-به طور كلی مجموعه‌های جغرافيايی – سياسی موجود در جهان امروز را می‌توان به صورت زير همچنان كه فقها تقسيم كردند دسته بندی نمود.
+به طور کلی مجموعه‌های جغرافیایی – سیاسی موجود در جهان امروز را می‌توان به صورت زیر همچنان که فقها تقسیم کردند دسته‌بندی نمود.
-==اول: دارالاسلام==
+== اول: دارالاسلام ==
-همه سرزمين‌هايی كه تحت سيطره مسلمان‌ها به سر می‌برند بدون در نظر گرفتن مرزهای جغرافيايی، دارالاسلام هستند و اصل آن است كه همه تحت يک پرچم، يک رهبری، يک قانون با هويت واحد، عواطف مشترک و روابط برادرانه به سر برند؛ زيرا همه متعلق به امت بزرگ اسلامی‌ هستند ولی اين منظور جامهٔ عمل نپوشيده و تنها در سايه رهبری حضرت ولی عصر و صاحب العصر والزمان عجل الله تعالی فرجه‌الشريف تحقق خواهد يافت و ما از خداوند متعال مسئلت می‌نمایيم كه از ممهدان حكومت حضرتش باشيم و انقلاب مقدس اسلامی و رهبری شايسته عبد صالح خدا حضرت آيت الله خامنه‌ای به آن دولت بيدار متصل گردد.
+همه سرزمین‌هایی که تحت سیطره مسلمان‌ها به سر می‌برند بدون در نظر گرفتن مرزهای جغرافیایی، دارالاسلام هستند و اصل آن است که همه تحت یک پرچم، یک رهبری، یک قانون با هویت واحد، عواطف مشترک و روابط برادرانه به سر برند؛ زیرا همه متعلق به امت بزرگ اسلامی‌ هستند ولی این منظور جامهٔ عمل نپوشیده و تنها در سایه رهبری حضرت ولی عصر و صاحب العصر والزمان عجل الله تعالی فرجه‌الشریف تحقق خواهد یافت و ما از خداوند متعال مسئلت می‌نماییم که از ممهدان حکومت حضرتش باشیم و انقلاب مقدس اسلامی و رهبری شایسته عبدصالح خدا حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به آن دولت بیدار متصل گردد.
-ولی در حال حاضر كه نزديک به شصت واحد جغرافيايی – سياسی جدا از هم مسلمانان را در برگرفته رسالت دولت‌ها بايد براساس اصول زير باشد:
+ولی در حال حاضر که نزدیک به شصت واحد جغرافیایی – سیاسی جدا از هم مسلمانان را در برگرفته رسالت دولت‌ها باید براساس اصول زیر باشد:
-– تقدم مصالح امت بزرگ اسلامی بر منافع ملی و قومی كشورها. كه اين امر را می‌توان از متون گوناگون استفاده كرد.
+– تقدم مصالح امت بزرگ اسلامی بر منافع ملی و قومی کشورها. که این امر را می‌توان از متون گوناگون استفاده کرد.
-- همكاری‌های سياسی، اقتصادی، فرهنگی و علمی بر اساس مصالح و منافع مشترک. (وتعاونوا على البر والتقوى ولاتعاونوا على الاثم والعدوان).
+- همکاری‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و علمی بر اساس مصالح و منافع مشترک. (وتعاونوا علی البر والتقوی ولاتعاونوا علی الاثم والعدوان).
-– مسئوليت مشترک همه كشورها در برابر مشكلات و بحران‌های بوجود آمده در هر يک از اجزای امت اسلامی. (كلكم راع وكلكم مسؤول عن رعيته).
+– مسئولیت مشترک همه کشورها در برابر مشکلات و بحران‌های بوجود آمده در هر یک از اجزای امت اسلامی. (کلکم راع وکلکم مسؤول عن رعیته).
-– نزديک سازی نظام‌های سياسی و اقتصادی حاكم بر كشورها. به علت وحدت احكام اسلامی.
+– نزدیک سازی نظام‌های سیاسی و اقتصادی حاکم بر کشورها. به علت وحدت احکام اسلامی.
-– نزديک سازی قوانين و مقررات سياسی، اقتصادی و … براي رسيدن به يک قانون اساسی واحد. كه امت اسلامی را از ديگر امم مشخص می‌سازد «ان هذه امتكم امة واحدة وانا ربكم فاعبدون».
+– نزدیک سازی قوانین و مقررات سیاسی، اقتصادی و … برای رسیدن به یک قانون اساسی واحد. که امت اسلامی را از دیگر امم مشخص می‌سازد «ان هذه امتکم امة واحدة وانا ربکم فاعبدون».
-– اتخاذ مواضع مشترک و پشتيبانی مسئولانه از يكديگر در مجامع بين المللی. از باب (تكافل و تعاضد).
+– اتخاذ مواضع مشترک و پشتیبانی مسئولانه از یکدیگر در مجامع بین‌المللی. از باب (تکافل و تعاضد).
-– همبستگی و تكامل در زمينه‌های حقوقی، اقتصادی و سياسی.
+– همبستگی و تکامل در زمینه‌های حقوقی، اقتصادی و سیاسی.
-– ايجاد اتحاديه‌های سياسی، اقتصادی و… در زمينه‌های مختلف بازرگانی، بانكداری، نظامی و امنيتی.
+– ایجاد اتحادیه‌های سیاسی، اقتصادی و… در زمینه‌های مختلف بازرگانی، بانکداری، نظامی و امنیتی.
-– تلاش جهت تأمين نيازهای صنعتی، كشاورزی و اقتصادی يكديگر جهت قطع وابستگی به كفار.
+– تلاش جهت تأمین نیازهای صنعتی، کشاورزی و اقتصادی یکدیگر جهت قطع وابستگی به کفار.
-– ايجاد نهادها و سازمان‌های منطقه‌ای و فرامليتی در امور فرهنگی، آموزشی و خيريه.
+– ایجاد نهادها و سازمان‌های منطقه‌ای و فراملیتی در امور فرهنگی، آموزشی و خیریه.
-– تاكيد بر آرمان‌های مشترک و عواطف برادرانه اسلامی و تقريب بين مذاهب در نظام تربيتی و كتب درسي مدارس و دانشگاه‌ها و در  تبليغات رسانه‌ای.
+– تاکید بر آرمان‌های مشترک و عواطف برادرانه اسلامی و تقریب بین مذاهب در نظام تربیتی و کتب درسی مدارس و دانشگاه‌ها و در تبلیغات رسانه‌ای.
-– وبالاخره تلاش و حركت آگاهانه  برای رسيدن به وحدت كامل.
+– وبالاخره تلاش و حرکت آگاهانه برای رسیدن به وحدت کامل.
-اصل يازدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ايران نيز كه برگرفته از فقه مترقی اسلام است می‌گويد:
+اصل یازدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز که برگرفته از فقه مترقی اسلام است می‌گوید:
-به حكم آيه كريمه: « ان هذه امتكم امةً واحدةً و انا ربكم فاعبدون» همة مسلمانان يک امت‌اند و دولت جمهوری اسلامی ايران موظف است سياست كلی خود را بر پايه ائتلاف و اتحاد ملل اسلامی قرار دهد و كوشش پيگير به عمل آورد تا وحدت سياسی، اقتصادی و فرهنگی جهان اسلام را تحقق بخشد.
+به حکم آیه کریمه: «ان هذه امتکم امةً واحدةً و انا ربکم فاعبدون» همة مسلمانان یک امت‌اند و دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است سیاست کلی خود را بر پایه ائتلاف و اتحاد ملل اسلامی قرار دهد و کوشش پیگیر به عمل آورد تا وحدت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جهان اسلام را تحقق بخشد.
-پر واضح است كه كشورها و ملت‌های اسلامي و رهبران فكری و سياسی آنان در راه دستيابی به اهداف فوق بايد هوشيارانه عمل كرده متوجه كيد دشمنان و تفرقه افكنی آنان بوده هرگونه حركت انحرافی و بدخواهانه را خنثی ساخته و در دام افراط و تفريط كه موجب مشوه شدن چهره اسلام ناب محمدی می‌شود، گرفتار نشوند.
+پر واضح است که کشورها و ملت‌های اسلامی و رهبران فکری و سیاسی آنان در راه دستیابی به اهداف فوق باید هوشیارانه عمل کرده متوجه کید دشمنان و تفرقه‌افکنی آنان بوده هرگونه حرکت انحرافی و بدخواهانه را خنثی ساخته و در دام افراط و تفریط که موجب مشوه شدن چهره اسلام ناب محمدی می‌شود، گرفتار نشوند.
-==دوم: دار العهد والامان==
+== دوم: دار العهد والامان ==
-دارالعهد به كشورهای غير مسلمان گفته می‌شود كه با مسلمانان ترک مخاصمه يا روابط دوستانه و قراردادها و همكاری‌های مشترک دارند. كه همه كشورهای جهان – به جز كشورهای در حال جنگ با مسلمان‌ها – را در بر می‌گيرد قرآن كريم رابطه دوستانه، حسن همجواری و همكاری با غير مسلمانان را در راه رسيدن به اهداف انسانی و تأمين نيازهای مادی و معنوی بلامانع اعلام فرموده:
+دارالعهد به کشورهای غیر مسلمان گفته می‌شود که با مسلمانان ترک مخاصمه یا روابط دوستانه و قراردادها و همکاری‌های مشترک دارند. که همه کشورهای جهان – به جز کشورهای در حال جنگ با مسلمان‌ها – را در بر می‌گیرد قرآن کریم رابطه دوستانه، حسن همجواری و همکاری با غیر مسلمانان را در راه رسیدن به اهداف انسانی و تأمین نیازهای مادی و معنوی بلامانع اعلام فرموده:
-(لا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقَاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَلَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ)<ref>الممتحنه:8.</ref> (إِلَّا الَّذِينَ يَصِلُونَ إِلَى قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُمْ مِيثَاقٌ أَوْ جَاءُوكُمْ حَصِرَتْ صُدُورُهُمْ أَنْ يُقَاتِلُوكُمْ أَوْ يُقَاتِلُوا قَوْمَهُمْ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَسَلَّطَهُمْ عَلَيْكُمْ فَلَقَاتَلُوكُمْ فَإِنِ اعْتَزَلُوكُمْ فَلَمْ يُقَاتِلُوكُمْ وَأَلْقَوْا إِلَيْكُمُ السَّلَمَ فَمَا جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ عَلَيْهِمْ سَبِيلاً) <ref>النساء:90.</ref>  (إِلَّا الَّذِينَ عَاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ ثُمَّ لَمْ يَنْقُصُوكُمْ شَيْئاً وَلَمْ يُظَاهِرُوا عَلَيْكُمْ أَحَداً فَأَتِمُّوا إِلَيْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلَى مُدَّتِهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ)<ref>التوبة:4.</ref>  (قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَى كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئاً وَلا يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضاً أَرْبَاباً مِنْ دُونِ اللَّهِ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ) <ref>آل‌عمران:64.</ref>  و برای حفظ عزت وسربلندی مسلمانان و دور ساختن آنان از خطرات احتمالی اصول و قواعدی را تشريع فرموده كه تنظيم كننده روابط متقابل مسلمانان با غير مسلمانان است. اهم اين اصول حاكم عبارت‌انداز:
+(لا یَنْهَاکُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِینَ لَمْ یُقَاتِلُوکُمْ فِی الدِّینِ وَلَمْ یُخْرِجُوکُمْ مِنْ دِیَارِکُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَیْهِمْ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ)<ref>الممتحنه:8.</ref> (إِلَّا الَّذِینَ یَصِلُونَ إِلَی قَوْمٍ بَیْنَکُمْ وَبَیْنَهُمْ مِیثَاقٌ أَوْ جَاءُوکُمْ حَصِرَتْ صُدُورُهُمْ أَنْ یُقَاتِلُوکُمْ أَوْ یُقَاتِلُوا قَوْمَهُمْ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَسَلَّطَهُمْ عَلَیْکُمْ فَلَقَاتَلُوکُمْ فَإِنِ اعْتَزَلُوکُمْ فَلَمْ یُقَاتِلُوکُمْ وَأَلْقَوْا إِلَیْکُمُ السَّلَمَ فَمَا جَعَلَ اللَّهُ لَکُمْ عَلَیْهِمْ سَبِیلاً) <ref>النساء:90.</ref> (إِلَّا الَّذِینَ عَاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِکِینَ ثُمَّ لَمْ یَنْقُصُوکُمْ شَیْئاً وَلَمْ یُظَاهِرُوا عَلَیْکُمْ أَحَداً فَأَتِمُّوا إِلَیْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلَی مُدَّتِهِمْ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَّقِینَ)<ref>التوبة:4.</ref> (قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ تَعَالَوْا إِلَی کَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلا نُشْرِکَ بِهِ شَیْئاً وَلا یَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضاً أَرْبَاباً مِنْ دُونِ اللَّهِ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ) <ref>آل‌عمران:64.</ref> و برای حفظ عزت وسربلندی مسلمانان و دور ساختن آنان از خطرات احتمالی اصول و قواعدی را تشریع فرموده که تنظیم کننده روابط متقابل مسلمانان با غیر مسلمانان است. اهم این اصول حاکم عبارت‌انداز:
-– نفی سبيل يا عدم سلطه سياسی، اقتصادی و فرهنگی كفار بر مسلمانان.
+– نفی سبیل یا عدم سلطه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کفار بر مسلمانان.
-(ولن يجعل الله للكافرين على المؤمنين سبيلا).
+(ولن یجعل الله للکافرین علی المؤمنین سبیلا).
-– تلاش در جهت الگو شدن مسلمانان و جهان اسلام برای همهٔ مردم دنيا.
+– تلاش در جهت الگو شدن مسلمانان و جهان اسلام برای همهٔ مردم دنیا.
-(وكذلك جعلناكم امة وسطا لتكونوا شهدا على الناس ويكون الرسول عليكم شهيدا).
+(وکذلک جعلناکم امة وسطا لتکونوا شهدا علی الناس ویکون الرسول علیکم شهیدا).
-– تعامل و همكاری بر اساس اصول اعتقادی وعملی مشترک.
+– تعامل و همکاری بر اساس اصول اعتقادی وعملی مشترک.
-(قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَى كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئاً وَلا يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضاً أَرْبَاباً مِنْ دُونِ اللَّهِ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ) <ref>آل عمران:64.</ref>
+(قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ تَعَالَوْا إِلَی کَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلا نُشْرِکَ بِهِ شَیْئاً وَلا یَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضاً أَرْبَاباً مِنْ دُونِ اللَّهِ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ) <ref>آل عمران:64.</ref>
-– عدالت و حمايت از مستضعفين.
+– عدالت و حمایت از مستضعفین.
-(وَمَا لَكُمْ لا تُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَذِهِ الْقَرْيَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ وَلِيّاً وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ نَصِيراً)<ref>النساء:75.</ref> (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ لِلَّهِ شُهَدَاءَ بِالْقِسْطِ وَلا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَى أَلَّا تَعْدِلُوا اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ) <ref>المائدة:8.</ref>
+(وَمَا لَکُمْ لا تُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَذِهِ الْقَرْیَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ وَلِیّاً وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ نَصِیراً)<ref>النساء:75.</ref> (یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُونُوا قَوَّامِینَ لِلَّهِ شُهَدَاءَ بِالْقِسْطِ وَلا یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَی أَلَّا تَعْدِلُوا اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَی وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ) <ref>المائدة:8.</ref>
-– احترام به قراردادهای بين المللی و وفای به پيمان‌ها.
+– احترام به قراردادهای بین‌المللی و وفای به پیمان‌ها.
-(إِلَّا الَّذِينَ عَاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ ثُمَّ لَمْ يَنْقُصُوكُمْ شَيْئاً وَلَمْ يُظَاهِرُوا عَلَيْكُمْ أَحَداً فَأَتِمُّوا إِلَيْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلَى مُدَّتِهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ)<ref>التوبه:4.</ref> (لَيْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ وَآتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَالسَّائِلِينَ وَفِي الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا وَالصَّابِرِينَ فِي الْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ وَحِينَ الْبَأْسِ أُولَئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ)<ref>البقره:177.</ref>
+(إِلَّا الَّذِینَ عَاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِکِینَ ثُمَّ لَمْ یَنْقُصُوکُمْ شَیْئاً وَلَمْ یُظَاهِرُوا عَلَیْکُمْ أَحَداً فَأَتِمُّوا إِلَیْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلَی مُدَّتِهِمْ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَّقِینَ)<ref>التوبه:4.</ref> (لَیْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَکُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَکِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلائِکَةِ وَالْکِتَابِ وَالنَّبِیِّینَ وَآتَی الْمَالَ عَلَی حُبِّهِ ذَوِی الْقُرْبَی وَالْیَتَامَی وَالْمَسَاکِینَ وَابْنَ السَّبِیلِ وَالسَّائِلِینَ وَفِی الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلاةَ وَآتَی الزَّکَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا وَالصَّابِرِینَ فِی الْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ وَحِینَ الْبَأْسِ أُولَئِکَ الَّذِینَ صَدَقُوا وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُتَّقُونَ)<ref>البقره:177.</ref>
-– آگاهی و شفافيت «قل هذه سبيلي ادعو الي الله انا ومن اتبعني» <ref>يوسف 108.</ref>
+– آگاهی و شفافیت «قل هذه سبیلی ادعو الی الله انا ومن اتبعنی» <ref>یوسف 108.</ref>
-– مقابله به مثل با ترجيح جنبه گذشت.
+– مقابله به مثل با ترجیح جنبه گذشت.
-(الشَّهْرُ الْحَرَامُ بِالشَّهْرِ الْحَرَامِ وَالْحُرُمَاتُ قِصَاصٌ فَمَنِ اعْتَدَى عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَى عَلَيْكُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ)<ref>البقره:194</ref> (وَإِمَّا تَخَافَنَّ مِنْ قَوْمٍ خِيَانَةً فَانْبِذْ إِلَيْهِمْ عَلَى سَوَاءٍ إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْخَائِنِينَ) <ref>لأنفال:58</ref>
+(الشَّهْرُ الْحَرَامُ بِالشَّهْرِ الْحَرَامِ وَالْحُرُمَاتُ قِصَاصٌ فَمَنِ اعْتَدَی عَلَیْکُمْ فَاعْتَدُوا عَلَیْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَی عَلَیْکُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ)<ref>البقره:194</ref> (وَإِمَّا تَخَافَنَّ مِنْ قَوْمٍ خِیَانَةً فَانْبِذْ إِلَیْهِمْ عَلَی سَوَاءٍ إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ الْخَائِنِینَ) <ref>لأنفال:58</ref>
-– صلح طلبی
+– صلح‌طلبی
-(وَإِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَهَا وَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ)<ref>أنفال:61.</ref> در فصل دهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ايران آمده است:
+(وَإِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَهَا وَتَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ)<ref>أنفال:61.</ref> در فصل دهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آمده است:
-اين اصول و ارزش‌ها مبنای سياست خارجی جمهوری اسلامی ايران قرار گرفته و به تفصيل مورد استناد واقع شده است.
+این اصول و ارزش‌ها مبنای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته و به تفصیل مورد استناد واقع شده است.
-در اينجا مناسب است به دو عنوان فرعی كه امروز مورد ابتلای بسيار در جوامع اسلامی است اشاره‌ای مختصر بنمایيم:
+در اینجا مناسب است به دو عنوان فرعی که امروز مورد ابتلای بسیار در جوامع اسلامی است اشاره‌ای مختصر بنماییم:
-==اول: امان یا ذمه==
+== اول: امان یا ذمه ==
-«امان» يا «ذمام» برای غير مسلمانانی كه در جامعه اسلامی زندگی می‌كنند مثل مسيحيان و يهوديان و زرتشتيان كه به آنها اهل كتاب گفته می‌شود.
+«امان» یا «ذمام» برای غیر مسلمانانی که در جامعه اسلامی زندگی می‌کنند مثل مسیحیان و یهودیان و زرتشتیان که به آنها اهل کتاب گفته می‌شود.
-همزيستی اين گروه‌ها با مسلمانان و در جوامع اسلامی تابع قانونی است كه به آن «قرارداد ذمه» گفته می شود و به مشمولين آن «اهل ذمه» می گويند فقهای اسلامی از شيعه و سنی در كتاب‌های فقهی خويش احكام خاصی را برای «اهل الذمه» بيان كرده‌اند كه در كتب فقهی آمده است و در اين مختصر نمی‌گنجد.
+همزیستی این گروه‌ها با مسلمانان و در جوامع اسلامی تابع قانونی است که به آن «قرارداد ذمه» گفته می‌شود و به مشمولین آن «اهل ذمه» می‌گویند فقهای اسلامی از شیعه و سنی در کتاب‌های فقهی خویش احکام خاصی را برای «اهل الذمه» بیان کرده‌اند که در کتب فقهی آمده است و در این مختصر نمی‌گنجد.
-در اصل چهاردهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ايران آمده است:
+در اصل چهاردهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آمده است:
-به حكم آيه شريفه (لا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقَاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَلَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ) <ref>الممتحنه:8.</ref>  دولت جمهوری اسلامی ايران و مسلمانان موظفند نسبت به افراد غير مسلمان با اخلاق حسنه و قسط و عدل اسلامی عمل نمايند و حقوق انسانی آنان را رعايت كنند. اين اصل در حق كسانی اعتبار دارد كه بر ضد اسلام و جمهوری اسلامی ايران توطئه و اقدام نكنند.
+به حکم آیه شریفه (لا یَنْهَاکُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِینَ لَمْ یُقَاتِلُوکُمْ فِی الدِّینِ وَلَمْ یُخْرِجُوکُمْ مِنْ دِیَارِکُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَیْهِمْ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ) <ref>الممتحنه:8.</ref> دولت جمهوری اسلامی ایران و مسلمانان موظفند نسبت به افراد غیر مسلمان با اخلاق حسنه و قسط و عدل اسلامی عمل نمایند و حقوق انسانی آنان را رعایت کنند. این اصل در حق کسانی اعتبار دارد که بر ضد اسلام و جمهوری اسلامی ایران توطئه و اقدام نکنند.
-==دوم: اقليت‌های مسلمان در جوامع غير اسلامی ==
+== دوم: اقلیت‌های مسلمان در جوامع غیر اسلامی ==
-اقليت‌های مسلمان در جوامع غير اسلامی هم امروزه از موضوعات بسيار مهم است.
+اقلیت‌های مسلمان در جوامع غیر اسلامی هم امروزه از موضوعات بسیار مهم است.
-حدود چهارصد ميليون مسلمان يعنی يک چهارم جمعيت مسلمان جهان در كشورهای غير اسلامی زندگی می‌كنند. اينها هم دارای حقوق اسلامی و انسانی هستند كه براساس كنوانسيون‌های بين‌المللی به آنان تعلق می‌گيرد و بايد برای استيفای آن تلاش كنند و امت اسلامی و سازمان‌های بين المللی اسلامی مثل سازمان كنفرانس اسلامی هم بايد به حمايت و پشتيبانی اين اقليت‌ها بشتابند. و نيز دارای وظايفی هستند كه بر اساس فقه مترقی اسلامی بر عهدهٔ آنان است كه بايد به آن پايبند باشند.
+حدود چهارصد میلیون مسلمان یعنی یک چهارم جمعیت مسلمان جهان در کشورهای غیر اسلامی زندگی می‌کنند. اینها هم دارای حقوق اسلامی و انسانی هستند که براساس کنوانسیون‌های بین‌المللی به آنان تعلق می‌گیرد و باید برای استیفای آن تلاش کنند و امت اسلامی و سازمان‌های بین‌المللی اسلامی مثل سازمان کنفرانس اسلامی هم باید به حمایت و پشتیبانی این اقلیت‌ها بشتابند. و نیز دارای وظایفی هستند که بر اساس فقه مترقی اسلامی بر عهدهٔ آنان است که باید به آن پایبند باشند.
-حفظ هويت اسلامی، آموزش و پرورش خود و فرزندان براساس تعاليم اسلام، بناي مسجد و بناهای مذهبی، انجام فرائض دينی، مشاركت فعال در سرنوشت سياسی، اقتصادی و فرهنگی جامعه، حفظ شعائر اسلامی، رعايت حرمت زنان مسلمان و تلاش برای ارتقاى وضعيت و موقعيت اجتماعی و فرهنگی و… از جمله حقوق آنها و رعايت قوانين و مقررات كشوری كه در آن زندگی می‌كنند، وفای به عهد و پيمان، حسن رابطه با غير مسلمانان، اخلال نكردن در وضعيت اجتماعی و… جزو وظایف آنها است كه بايد مورد عمل قرار گيرد.
+حفظ هویت اسلامی، آموزش و پرورش خود و فرزندان براساس تعالیم اسلام، بنای مسجد و بناهای مذهبی، انجام فرائض دینی، مشارکت فعال در سرنوشت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جامعه، حفظ شعائر اسلامی، رعایت حرمت زنان مسلمان و تلاش برای ارتقای وضعیت و موقعیت اجتماعی و فرهنگی و… از جمله حقوق آنها و رعایت قوانین و مقررات کشوری که در آن زندگی می‌کنند، وفای به عهد و پیمان، حسن رابطه با غیر مسلمانان، اخلال نکردن در وضعیت اجتماعی و… جزو وظایف آنها است که باید مورد عمل قرار گیرد.
-==سوم: دار الحرب==
+== سوم: دار الحرب ==
-به يک تعبير همه سرزمين‌هايی كه جمعيت آنها از كفار هستند و حكومت‌هايی كه بر آنان سلطه دارند با جهان اسلام در جنگ هستند «دار الحرب» ناميده مي شوند.
+به یک تعبیر همه سرزمین‌هایی که جمعیت آنها از کفار هستند و حکومت‌هایی که بر آنان سلطه دارند با جهان اسلام در جنگ هستند «دار الحرب» نامیده می‌شوند.
-امروز به طور عملی جهاد به كفاری منحصر می‌شود كه با مسلمانان از سر خصومت و جنگ  برآيند و به سرزمين‌های مسلمانان تجاوز نمايند كه در اين صورت دفاع يا جهاد دفاعی بر مسلمانان واجب می‌شود. در جنگ با دارالحرب قواعد زير حاكم است.
+امروز به طور عملی جهاد به کفاری منحصر می‌شود که با مسلمانان از سر خصومت و جنگ برآیند و به سرزمین‌های مسلمانان تجاوز نمایند که در این صورت دفاع یا جهاد دفاعی بر مسلمانان واجب می‌شود. در جنگ با دارالحرب قواعد زیر حاکم است.
-– رعايت ضوابط و مقررات انسانی و پيمان‌های بين‌المللی در جنگ.
+– رعایت ضوابط و مقررات انسانی و پیمان‌های بین‌المللی در جنگ.
-– تأكيد بر عنصر دعوت و روشنگری قبل از شروع به جنگ.
+– تأکید بر عنصر دعوت و روشنگری قبل از شروع به جنگ.
-– عدم تعرض به زنان، كودكان، سالخوردگان، بيماران و كسانی كه توانايی جنگيدن ندارند.
+– عدم تعرض به زنان، کودکان، سالخوردگان، بیماران و کسانی که توانایی جنگیدن ندارند.
-– عدم استفاده از وسايل كشتار جمعی.
+– عدم استفاده از وسایل کشتار جمعی.
-– آتش نزدن خانه‌ها، كشتزارها و باغ‌ها و درختان دشمن.
+– آتش نزدن خانه‌ها، کشتزارها و باغ‌ها و درختان دشمن.
-– شبيخون نزدن به دشمن مگر در حال اضطرار.
+– شبیخون نزدن به دشمن مگر در حال اضطرار.
-– عدم استفاده از سلاح‌های شيميايی وميكروبی.
+– عدم استفاده از سلاح‌های شیمیایی ومیکروبی.
-– باز نكردن سدها به روی دشمن.
+– باز نکردن سدها به روی دشمن.
-– حرمت كشتن اسيران جنگی.
+– حرمت کشتن اسیران جنگی.
-– معالجه زخمی‌هايی كه اسير می‌شوند.
+– معالجه زخمی‌هایی که اسیر می‌شوند.
-– رعايت كرامت انسانی اسيرانی كه دارای منزلت ويژه‌ای هستند.
+– رعایت کرامت انسانی اسیرانی که دارای منزلت ویژه‌ای هستند.
-– تهيه لباس، آب و غذا برای اسيران جنگی.
+– تهیه لباس، آب و غذا برای اسیران جنگی.
-– اسيران را در آفتاب نگاه نداشتن.
+– اسیران را در آفتاب نگاه نداشتن.
-– پذيرش پيشنهاد دشمن مبنی بر صلح يا آتش بس در صورتی كه از روی مكر و فريب نباشد.
+– پذیرش پیشنهاد دشمن مبنی بر صلح یا آتش بس در صورتی که از روی مکر و فریب نباشد.
 =نتیجه=
-پيامبر اكرم(ص) هر گاه سپاهی را برای جنگ با دشمن اعزام می كرد به آنها می فرمود: سيروا باسم الله وبالله وفي سبيل الله وعلي مله رسول الله… لاتغلوا ولاتمثلوا ولا تغدروا ولاتقتلوا شيخا فانيا و لاصبيا ولا امرأة ولاتقطعوا شجرا الا ان تضطروا اليها وايما رجل من ادني المسلمين او افضلهم نظر الي رجل من المشركين فهو جار حتي يسمع كلام الله فان تبعكم فاخوكم في الدين وان ابا فبلغوه مأمنه واستعينوا بالله عليه. امير مؤمنان علی‌ابن‌ابیطالب(ع) نیز به لشكريان خود دستور مي داد:
+پیامبر اکرم(ص) هر گاه سپاهی را برای جنگ با دشمن اعزام می‌کرد به آنها می‌فرمود: سیروا باسم الله وبالله وفی سبیل الله وعلی مله رسول الله… لاتغلوا ولاتمثلوا ولا تغدروا ولاتقتلوا شیخا فانیا و لاصبیا ولا امرأة ولاتقطعوا شجرا الا ان تضطروا الیها وایما رجل من ادنی المسلمین او افضلهم نظر الی رجل من المشرکین فهو جار حتی یسمع کلام الله فان تبعکم فاخوکم فی الدین وان ابا فبلغوه مأمنه واستعینوا بالله علیه. امیر مؤمنان علی‌ابن‌ابیطالب(ع) نیز به لشکریان خود دستور می‌داد:
-… ولا تمثلوا بقتيل واذا وصلتم الي رجال القوم فلا تهتكوا سترا ولاتكشفوا عوره ولاتدخلوا دارا ولاتأخذوا شيئا من اموالهم الا ما وجدتم في عسكرهم فلا تهيجوا امرأه بأذي وان شتمن اعراضكم وسببن امراءكم وصلحاءكم.
+… ولا تمثلوا بقتیل واذا وصلتم الی رجال القوم فلا تهتکوا سترا ولاتکشفوا عوره ولاتدخلوا دارا ولاتأخذوا شیئا من اموالهم الا ما وجدتم فی عسکرهم فلا تهیجوا امرأه بأذی وان شتمن اعراضکم وسببن امراءکم وصلحاءکم.
-=پانویس=
+== پانویس ==
+{{پانویس}}
-[[رده: مقاله]]
+[[رده:مقاله‌ها]]