|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{جعبه اطلاعات شخصیت | | {{جعبه اطلاعات کتاب |
| | عنوان = احمد طه ریان | | | عنوان = درآمدی بر جریان شناسی مذهبی سوریه |
| | تصویر = احمد طه ریان.jpg | | | تصویر = درآمدی بر جریان شناسی مذهبی سوریه.png |
| | نام = احمد طه ریان | | | نام = درآمدی بر جریان شناسی مذهبی سوریه |
| | نام‌های دیگر = احمد رایان | | | پدیدآوران = ذبیح الله نعیمیان |
| | سال تولد = 1357ق. | | | زبان = فارسی |
| | تاریخ تولد = | | | زبان اصلی = اصلی |
| | محل تولد = {{فهرست جعبه افقی |[[جمهوری عربی مصر|مصر]] |استان قنا |مرکز الاقصر |شهرک الغربی قمله }} | | | ترجمه = |
| | سال درگذشت = 1442ق. | | | سال نشر = 1402 |
| | تاریخ درگذشت =
| | | ناشر = مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی |
| | محل درگذشت = مصر
| | | تعداد صفحه = 184 |
| | استادان = | | | موضوع = حزب های سیاسی - سوریه |
| | شاگردان = | | | شابک = 978-946-167-390-3 |
| | دین = [[اسلام]] | |
| | مذهب = [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]
| |
| | آثار = {{فهرست جعبه افقی |کنترل اجتهاد و فتوا |فقهای مکتب مالکی |نامه اسلام در فتوا |و...}}
| |
| | فعالیت‌ها =
| |
| | وبگاه = | |
| }} | | }} |
| '''احمد طه رایان'''، [[فقیه]] [[الأزهر|الازهر]]، متولد [[جمهوری عربی مصر|مصر]]، الاقصر متولد شد و براثر ویروس کرونا فوت کرد. وی رئیس سابق دانشکده شریعت و حقوق در الازهر، رئیس سابق دانشکده شریعت و حقوق الازهر، عضو شورای علمای ارشد و رئیس دایره المعارف فقه اسلامی در شورای عالی امور اسلامی،و عضو شورای علمای ارشد الخلیج، که نماینده نسل طلایی الازهر است. الازهر از آنجایی که ویژگی دیدگاه های او اعتدال است و از هر گونه [[افراط گرایی مذهبی|افراط گرایی]] و تعصب پرهیز می کند. وی کتابخانه اسلامی را با آثار فراوانی از جمله [[فقه]] خانواده، مسکرات و مجازات آنها در شریعت، مواد مخدر بین طب و فقه، تعدد زوجات، معیار عدالت بین آنها در شریعت اسلامی، کنترل فتوا و غیره غنی ساخت. | | '''کتاب درآمدی بر جریان شناسی مذهبی سوریه'''، از آنجاییکه جمهوری عربی سوریه به عنوان بخش مهمی از خلافت عثمانی اهمیت استراتژیک خاصی در منطقه غرب آسیا دارد. فروپاشی عثمانی وضعیت بسیار وخیمی را در یک صد سال گذشته برای سوریه به دنبال داشته است. |
|
| |
|
| == زندگی‌نامه و تحصیلات == | | == معرفی اجمالی == |
| عضو شورای علمای ارشد الازهر الشریف و شیخ فقهای [[مذهب مالکی|مالکی]] در مصر. وی در 10 فوریه 1939 میلادی در روستای الغربی قمله مرکز قرآن - استان الاقصر به دنیا آمد.
| | جمهوری عربی سوریه به عنوان بخش مهمی از خلافت عثمانی اهمیت استراتژیک خاصی در منطقه غرب آسیا دارد. فروپاشی عثمانی وضعیت بسیار وخیمی را در یک صد سال گذشته برای سوریه به دنبال داشته است. |
| وی در خانه‌ای عالم پرور بزرگ شد و در سنین جوانی [[قرآن|قرآن کریم]] را حفظ کرد و سپس گواهی اولیه خود را از «مؤسسه دینی بالسفوره» و مدرک متوسطه را از مؤسسه دینی قنا الازهری اخذ کرد. وی در سال 1966 میلادی از دانشکده شریعت و حقوق [[قاهره]] مجوز بین‌المللی گرفت. سپس در سال 1968 مدرک کارشناسی ارشد خود را گرفت. سپس دکترای [[فقه تطبیقی]] در سال 1973 میلادی.
| |
| او سفرهای علمی به [[عربستان سعودی]]، [[اردن]]، [[امارات متحده عربی]]، [[جمهوری خلق بنگلادش|بنگلادش]]، [[ازبکستان]]، [[دانمارک]]، [[بریتانیا]]، [[کانادا]] و [[ایالات متحده آمریکا]] داشت.
| |
|
| |
|
| == فعالیت‌ها ==
| | تحولات در سوریه بازتابی در وضعیت دینی این کشور داشته است. وضعیت اجتماعی ـ سیاسی سوریه در دوره معاصر جریان‌های دینی را نیز تحت تأثیر قرار داده است. در این میان، نظام روحانیت و جهت‌گیری‌های علما و مبلغان دینی در سیر تطورات در صد سال اخیر نیز تحولات مهمی را تجربه کرده است. نوشتۀ حاضر این مسأله را مورد تأمل قرار می‌دهد که تحولات سیاسی سوریه در دهۀ اخیر چه بازتابی در شکل‌گیری جریان‌ها و جهت‌گیری‌های دینی ـ سیاسی این کشور داشته است؟ در راستای پاسخ به این مسأله، چند پرسش فرعی مورد بررسی قرار گرفته است. |
| * در سال 1353 شمسی به عنوان مدرس فقه تطبیقی دانشکده شرع و حقوق منصوب شد.
| |
| * در سال 1359 به عنوان استادیار دانشکده شرع و حقوق منصوب شد.
| |
| * در سال 1364 خورشیدی به عنوان استاد دانشکده شرع و حقوق منصوب شد.
| |
| * در سال 1982 میلادی به ریاست دانشکده شریعت و حقوق شعبه [[مسجد]] [[الأزهر|الازهر]] در اسیوط و رئیس گروه فقه تطبیقی همان دانشکده منصوب شد.
| |
| * در سال 1996/1997 میلادی به ریاست دانشکده شریعت و معارف اسلامی دانشگاه الاحقاف در حضرموت [[یمن]] منصوب شد و سپس معاون رئیس دانشگاه شد و در سال 1997/1998 میلادی نیز ریاست این دانشکده را حفظ کرد.
| |
| * حفظ [[قرآن]] و اصول اولیه تعلیم و تربیت در همان شهر قبلی.
| |
| * مقدماتی و متوسطه: مقدماتی در مؤسسه مذهبی بالسفورا، فرمانداری سوهاگ، و متوسطه در مؤسسه مذهبی قنا.
| |
| * در سال 1966 میلادی از دانشکده شریعت و حقوق [[قاهره]] مدرک لیسانس گرفت.
| |
| * در سال 1968 میلادی در رشته فقه تطبیقی از دانشکده شریعت و حقوق قاهره مدرک کارشناسی ارشد گرفت.
| |
| * در سال 1973 میلادی از دانشکده شرع و حقوق قاهره مدرک دکترا را در فقه تطبیقی اخذ کرد.
| |
| * در سال 1980 میلادی از دانشکده شریعت و حقوق قاهره به درجه استادیاری دست یافت.
| |
| * در سال 1985 میلادی از دانشکده شریعت و حقوق قاهره درجه استادی گرفت.
| |
| * او در سال 1974 میلادی به عنوان معلم در کالج منصوب شد
| |
| * در سال 1980 استادیار شد.
| |
| * درسال 1985 میلادی به‌عنوان استاد.
| |
| * در سال 2004 بعد از میلاد به استادی تمام وقت کالج رسید و وظیفه او در این دانشکده تا زمان رحلت خداوند ادامه یافت.
| |
|
| |
|
| == مسئولیت‌ها == | | == پرسش‌ها == |
| # رئیس سابق دانشکده شریعت و حقوق اسیوط.
| | * رویکردهای دینی در سوریه کدامند؟ |
| # رئیس دایره المعارف فقه شورای عالی اسلامی وزارت اوقاف.
| | * نهاد مدیریت دینی در سوریه چه فراز و فرودی یافته است؟ و وضعیت فعلی آن چگونه است؟ |
| # رئیس دانشکده شریعت و معارف اسلامی دانشگاه الاحقاف [[یمن]].
| | * بازتاب شورش‌های سیاسی پس از بیداری اسلامی در کشورهای اسلامی در روحانیون و علمای سوریه چگونه بوده است؟ |
| # معاون دانشکده شریعت و حقوق امام مالک در دبی ([[امارات متحده عربی]]).
| | * گروه‌ها و تشکل‌های دینی غیرمعارض در سوریه کدامند؟ |
| # رئیس گروه فقه تطبیقی دانشکده شریعت و حقوق در [[قاهره]].
| | * گروه‌ها و تشکل‌های دینی معارض در سوریه کدامند؟ |
| # رئیس دفتر آکادمیک دانشگاه آزاد [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] در قاهره.
| | * هیأت‌های شرعی در تشکل‌های نظامی ـ دینی معارض چه فعالیت‌هایی را دنبال می‌کنند و شخصیت‌های مشهور آنها کدامند؟ |
| # رئیس کمیته دایره المعارف فقه اسلامی وزارت اوقاف [[جمهوری عربی مصر|مصر]] که از سال 2000 میلادی تا سال 2004 میلادی «دانشنامه فقه اسلامی [[جمال عبدالناصر]]» نام داشت.
| |
| # او به عنوان یکی از اعضای شورای دانش پژوهان ارشد در اولین تشکیل آن پس از بازگشت در سال 2012 پس از میلاد انتخاب شد.
| |
| # وی بیش از یکصد و بیست پایان نامه کارشناسی ارشد و دکتری را راهنمایی و بحث کرده است.
| |
| #
| |
|
| |
|
| == آثار == | | == فصل اول == |
| # مسکرات و مجازات آنها در [[شریعت]] [[اسلام]].
| | رویکردهای دینی در سوریه ی معاصر |
| # مواد مخدر بین پزشکی و [[فقه]].
| |
| # تعدد زوجات و معیار [[عدل|عدالت]] بین آنها در شریعت اسلامی.
| |
| # کنترل [[اجتهاد]] و [[فتوا]].
| |
| # سنت‌های عقل سلیم در میان اهل‌حدیث و فقها.
| |
| # ویژگی‌های زندگی [[فقیه]] حدیث [[مالک بن انس|امام مالک بن انس]].
| |
| # مقدمه‌ای کوتاه بر معرفی عقاید امام فقه و [[حدیث]] [[مالک بن انس]] (رضی الله عنه).
| |
| # فقهای مکتب مالکی.
| |
| # حکمت ادبی از جمله پایان‌های طلایی کتاب‌های مالکی است.
| |
| # جواز [[افطار]] در [[رمضان|ماه رمضان]].
| |
| # فروش ممنوع و تاثیر آن بر معاملات بانکی.
| |
| # تفسیر فقهی وبلاگ امام مالک.
| |
| # نامه اسلام در فتوا.
| |
| # پاسخ به افکار [[سکولاریسم|سکولار]].
| |
|
| |
|
| == فعالیت‌ها در خارج از کشور == | | == فصل دوم == |
| * تدریس در دانشگاه اسلامی مدینه به مدت چهار سال از سال 1356 تا 1360 شمسی.
| | نهاد مدیریت دینی در سوریه |
| * تدریس در دانشگاه ام القری مکه به مدت پنج سال از سال 1986 تا 1991 میلادی.
| |
| * تدریس در مسجد الاحقاف حضرموت یمن به مدت دو سال و نیم از سال 1995 تا 1998.
| |
| * تدریس در کالج آموزش در دانشگاه داکا بنگلادش به مدت یک ماه و در دانشگاه پیشاور پاکستان به مدت یک ماه همچنین برای ارتقای سطح معلمان زبان عربی در این دو کشور.
| |
| * برگزاری دروس شرعی به مدت یک ماه در برخی از مراکز اسلامی ایالات متحده آمریکا.
| |
| * حکمیت یک اثر علمی در کالج الزیتونه تونس در سال 1984 میلادی که موضوع آن «ابن ابی زید القیروانی و کتاب او النوادر والزیادات» بود.
| |
| * بررسی یک اثر علمی در کالج مطالعات اسلامی و عربی برای دختران دبی در سال 2000 میلادی.
| |
|
| |
|
| == کنفرانس‌ها، سخنرانی‌ها و سمینارهای خارج از کشور == | | == فصل سوم == |
| - همایش مبارزه با مسکرات در دانشگاه اسلامی مدینه در سال 1362 شمسی
| | بازتاب شورش‌های سیاسی در فعالیت‌های روحانیون و علمای سوری |
| - نشست آکادمی فقه اسلامی سازمان کنفرانس اسلامی در جده در سال 1994م.
| |
| - سخنرانی در مؤسسه آموزشی دختران اسلامی در جده در سال 1995 با موضوع «فروش ممنوع و تأثیر آن بر معامله با بانک ها» بود.
| |
| - سمپوزیوم در تاشکند و سمرقند در مورد پیشگیری از تولد در سال 1994 در ازبکستان.
| |
|
| |
|
| == درگذشت == | | == فصل چهارم == |
| وی در روز چهارشنبه پنجم رجب 1442 هجری قمری برابر با 17 فوریه 2021 میلادی درگذشت.
| | گروه‌ها و تشکل‌های دینی غیرمعارض در سوریه |
|
| |
|
| == منابع == | | == فصل پنجم == |
| * [https://midad.com/scholar/38143/%D8%A3%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%B7%D9%87-%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%86 برگرفته از سایت midad.com]
| | گروه‌ها و تشکل‌های دینی معارض در سوریه |
| * [https://shamela.ws/author/1822 برگرفته از سایت shamela.ws]
| |
| * [https://www.almasryalyoum.com/news/details/2263411 برگرفته از سایت www.almasryalyoum.com]
| |
| | |
| [[رده:مصر]]
| |
| [[رده:الأزهر]]
| |
| [[رده:شخصیت‌ها]]
| |
| [[رده:جریان‌ها و جنبش‌ها]]
| |
| | |
| == <big>استان سیستان و بلوچستان</big> ==
| |
| استان سیستان و بلوچستان در شرق جنوب شرقی ایران واقع است. این استان با حدود ۱۸۰٬۷۲۶ کیلومتر مربع وسعت، بیش از ۱۱ درصد وسعت این کشور را دربرمی‌گیرد. سیستان شامل زابل و شهرهای اطرافش است و بلوچستان دربرگیرنده بقیه شهرها از زاهدان تا چابهار می‌باشد.
| |
| | |
| سیستان و بلوچستان ۱۱۰۰ کیلومتر مرز با کشورهای پاکستان و افغانستان و ۳۰۰ کیلومتر مرز آبی با دریای عمان دارد و به دلیل قرار گرفتن در موقعیت راهبردی و ترانزیتی از اهمیت فراوانی برخوردار است به ویژه بندر چابهار که تنها بندر اقیانوسی ایران و آسانترین و بهترین راه دسترسی کشورهای آسیای میانه به آبهای آزاد است.
| |
| | |
| مردم استان سیستان و بلوچستان از قومیتهای بلوچ و سیستانی می‌باشد که بلوچ ها به زبان بلوچی با لهجه های متفاوت و اغلب با مذهب تسنن و سیستانی ها به گویش پارسی سیستانی صحبت می کنند و عموماً پیرو مذهب تشیع اند. این استان بیشتر آب و هوای گرم و خشک دارد اما در عین حال از تنوع آب و هوایی و اقلیمی ویژه‌ای برخوردار است و مناطق کوهستانی، جنگلی و باتلاقی نیز در این استان پهناور به چشم می‌خورد.
| |
| | |
| زاهدان مرکز این استان است که از طریق راه‌آهن با میرجاوه پاکستان ارتباط دارد و از سوی کرمان هم به راه‌آهن سراسری ایران متصل است. به زودی قرار است خط راه‌آهنی از سوی چابهار به مشهد و از آنجا به کشورهای آسیای میانه کشیده شود که این خط آهن نقش مهمی را در توسعهٔ این استان و خاور ایران ایفا خواهد کرد.
| |
| | |
| استان سیستان و بلوچستان با داشتن موقعیت راهبردی بازرگانی و ترانزیتی و دارا بودن کشاورزی و باغبانی (به ویژه میوه‌های استوایی و گرمسیری) و همچنین جاذبه‌های فراوان تاریخی و طبیعی و نیز صنعت در حال رشد از توانایی و ظرفیت فوق‌العاده‌ای برای توسعه و آبادانی برخوردار است
| |
| | |
| == دلیل نامگذاری ==
| |
| | |
| سیستان که صورت تغییر یافته سجستان یا سکستان است به معنای سرزمین قوم سکا است و بلوچستان نیز محل سکونت قوم بلوچ است.
| |
| | |
| == پیش از اسلام ==
| |
| | |
| سرزمین اساطیری سیستان و بلوچستان از دو ناحیه شمال و جنوب تشکیل شده‌است. سیستان امروزی که قسمت شمالی استان را در برمی گیرد، در کتاب اوستا، یازدهمین سرزمینی است که «اهورامزدا» آفریده. همچنین زادگاه رستم دستان قهرمان حماسی شاهنامه فردوسی می‌باشد. تاریخ نگاران سیستان را به گرشاسب، یکی از نوادگان کیومرث نسبت داده‌اند. نام سیستان از نام اقوام آریایی «سکا» اخذ شده‌است. «سکاها» در حدود سال ۱۲۸ قبل از میلاد، سیستان را به تصرف خود در آورده و در پهنه آن استقرار یافته‌اند.
| |
| | |
| «نیمروز» نام دیگر سیستان است. همچنین بنای بیشتر شهرهای سیستان را به پهلوانان اسطوره‌ای ایران چون زال، سام و رستم نسبت داده‌اند. زمانی سیستان جزو متعلقات دولت ساسانی به شمار می‌آمد که به دست اردشیر بابکان فتح شد و در سال ۲۳ هجری قمری، مسلمانان عرب این سرزمین را فتح کردند.
| |
| | |
| اولین فرمانروای معروف ایرانی این سرزمین بعد از اسلام، «یعقوب لیث» صفاری بود. همچنین یعقوب لیث صفاری پس از شکست اعراب زبان فارسی را به عنوان زبان رسمی کشور اعلام کرد بعد از صفاریان، سامانیان، غزنویان و سلجوقیان نیز هر یک، مدتی در این سرزمین فرمان رانده‌اند.
| |
| | |
| سر زمین سیستان دارای مکان‌های باستانی ودیدنی فراوانیست مانند کوه خواجه که نام دیگر آن به زبان پهلوی (اوشیدا) است و به معنای کوه ابدی است. این کوه تنها بلندی دشت سیستان است و مورد تقدس زرتشتیان هم قرار دارد زیرا آنان بر این باورند که پیامبر دین زرتشت از آنجا ظهور می‌کند. کوه خواجه از سه سلسله زمانی در خود آثاری بجا دارد از سه سلسله اشکانیان ساسانیان و حکومت‌های اسلامی بعد از آن.
| |
| | |
| سرزمینی که اکنون بلوچستان نام دارد، به اسم مکا «مکه» مشهور بوده که یونانی‌ها آن را «گدروزیا» نامیده اند. در زمان قدیم در سرزمین بلوچستان باتلاق بسیار وجود داشت و «اراینا» یا «ایرینا» در زبان سانسکریت به معنی باتلاق است و برخی معتقدند از ترکیب این کلمه با کلمه «مکا» کلمه‌ای پدید آمد که به مرور زمان به مکران تبدیل شد. کلمه بلوچستان نیز از زمانی به این سرزمین اطلاق شد که بلوچ‌ها در آن سکونت کردند.
| |
| | |
| در فرهنگ معین درباره قوم بلوچ آمده است:«قومی ایرانی، صحرانشین و دلیر ساکن بلوچستان، طوایف خارجی کمتر در آن ناحیه نفوذ کرده و ایشان در برابر بیگانگان مقاومت نموده‌اند. آنان لهجه خاصی دارند که به بلوچی معروف است در تپه‌های بلوچستان آثاری به دست آمده است که تاریخ این سرزمین را به سه هزار سال پیش از میلاد می‌رساند.
| |
| | |
| آنچه مسلم است، کورش هنگام لشکرکشی به هند، مکران را نیز تصرف کرد. فردوسی در شاهنامه، ازگردان بلوچ سخن گفته است یکی از وقایع مهم بلوچستان، عبور اسکندر مقدونی از این سرزمین در هنگام بازگشت از هندوستان است که در جریان آن در اثر وجود ریگ‌های روان، بیابان‌های خشک و بی‌‌آب و سرسختی مردمان این سرزمین، اکثر قوای خویش را از دست داد .
| |
| | |
| در زمان خلافت خلیفه دوم، این سرزمین به وسیله عرب‌ها فتح و یکی از سرداران عرب به عنوان حاکم آن منصوب شد، ولی در اثر مخالفت‌ها و جنگ‌های مردم بلوچستان با وی، سرانجام این سرزمین را ترک کرد در سال سی‌صد و چهار هجری قمری، سرزمین بلوچستان به وسیله دیلمیان فتح گردید.
| |
| | |
| در زمان حکومت سلجوقیان در کرمان، منطقه بلوچستان نیز توسط آنها اشغال و تابع کرمان شد بعد از حکومت نادر، بلوچستان اسماً جزو ایران بود، اما حکومت مرکزی تسلط کاملی بر آن نداشت.
| |
| | |
| == پس از اسلام ==
| |
| | |
| از زمان ساسانیان به بعد این سرزمین همواره جزیی از ایران محسوب می‌شد تا اینکه با دخالت بریتانیا در قرن نوزدهم میلادی عملاً به دو بخش غربی و شرقی تقسیم شد. از این به بعد بلوچستان مانند سایر ایالت‌ها و ولایت‌های کشور حکومت خانی داشت تا در سال ۱۳۰۷ ه. ش. پس از شکست دوست‌محمدخان بارکزایی قدرت حکومت مرکزی در این بخش کشور تثبیت شد.
| |
| | |
| == جغرافیای استان ==
| |
| | |
| استان سیستان و بلوچستان با وسعتی حدود ۱۸۷٬۵۰۲ کیلومتر مربع، پهناورترین استان ایران می‌باشد،که با قرار گرفتن در بین ۲۵ درجه و ۳ دقیقه تا ۳۱ درجه و ۲۷ دقیقه عرض شمالی از خطاستوا و ۵۸ درجه و ۵۰ دقیقه تا ۶۳ درجه و ۲۱ دقیقه طول شرقی از نصف‌النهار گرینویچ، از نظر جمعیتی از کم تراکم‌ترین استان‌های کشور است.
| |
| | |
| استان سیستان و بلوچستان از دو منطقه سیستان و بلوچستان تشکیل می‌شود و از شمال به استان خراسان جنوبی و کشور افغانستان، از شرق به کشورهای پاکستان و افغانستان، از جنوب بهدریای عمان و از مغرب به استان‌های کرمان و هرمزگان محدود می‌شود.
| |
| | |
| شمال استان، برآمده از آبرفتهای رودخانه هیرمند، که بزرگ‌ترین دریاچه آب شیرین جهان را در خویش جای داده‌است. کوه خواجه تنها پشتهٔ بلندی می‌باشد که در منطقه مسطح سیستان خود نمایی نموده و نزد اهالی از قداستی خاص برخوردار است. دشت سیستان که در گروه اقلیم بیابانی میانه قرار دارد، بارشی کمتر از ۶۵ میلی متر را در سال دریافت می‌کند و میزان تبخیر در آن به بیش از ۵۰۰۰ میلی متر می‌رسد. این شرایط در مجموع باعث خشکی فیزیکی شدید محیط بوده و در سالهایی که میزان ورودی آب رودخانه هیرمند کاهش می‌یابد، خشکسالی‌های مخرب توسعه پیدا می‌کند. شریان حیاتی منطقه یعنی هیرمند نوسانات سالیانه قابل ملاحظه‌ای را نشان می‌دهد. وزش بادهای ۱۲۰ روزه که از اواخر بهار تا پایان تابستان می‌وزد در تشدید نیاز و خشکی محیط موثر است.
| |
| | |
| جنوب استان که وسعت متنوع اش را با دریای عمان گره زده‌است. این وادی دارای طبیعتی کوهستانی می‌باشد. مناطق جنوبی استان با توجه به مجاورت با دریای عمان و بهره‌گیری از بادهای موسمی اقلیم متفاوتی دارند. بالا بودن میانگین دما و پایین بودن نوسانات آن از مشخصه‌های اساسی اقلیم منطقه‌است. با توجه به پایین بودن بارش و عدم وجود منابع برفی کوهستانی اکثر جریانات رودخانه‌ای، موقتی و فصلی بوده و در بخش وسیعی از استان منابع محدود آبهای زیر زمینی تنها امکانات تأمین آب بشمار می‌آیند. وجود مخروط آتشفشانی تفتان با ۳۹۴۱ متر ارتفاع در شمال بلوچستان مرکزی، شرایط اقلیمی متنوع و جالبی را فراهم آورده‌است. با توجه به دوره آماری ۱۳۷۵- ۱۳۵۹ میانگین بارش سالیانه استان ۸/۱۳۹ میلی متر و میانگین دمای سالیانه ۶/۲۲ درجه سانتی گراد، می‌باشد.
| |
| | |
| == شهرهای استان ==
| |
| | |
| == آثار باستانی معروف ==
| |
| | |
| == اقوام در سیستان و بلوچستان ==
| |
| | |
| === لباس محلی ===
| |
| لباس محلی در بلوچستان بر می‌گردد به اقلیم و آب و هوای بلوچستان که حالت گرم و خشک دارد لباسشان هم را از قدیم‌الایام بیشتر برهمین اساس انتخاب کرده‌اند. پوشاک و لباس بلوچی نیز می‌تواند برای بررسی قدمت تاریخی این قوم و مطالعات فرهنگی و تبار شناسی مورد توجه قرار گیرد. لباس بلوچی، لباسی است که در یک منطقه بزرگ جغرافیایی از قدیم مورد استفاده مردم بوده است. مناطقی چون ناحیه سیستان و بلوچستان ایران، بخش‌هایی از خراسان (به خصوص جنوب آن)، بخش‌هایی از استان کرمان و هرمزگان، کشورهایی چون پاکستان، هندوستان، افغانستان و... از جمله نواحی هستند که مردمان ملبس به این لباس را در آنها مشاهده می‌کنیم. شباهت لباس برخی دیگر از اقوام ایرانی با لباس بلوچ به دلیل ریشه‌های مشترک مردمی، قومی، تبارشناسی، فرهنگی و تاریخی مردم ایران است.
| |
| | |
| === گویش سیستانی ===
| |
| گویش سیستانی یکی از گویش های مهم زبان فارسی است که مردم سیستان بدان تکلم می کنند. این گویش هم اکنون به صورت عمده در منطقه سیستان ایران، نیمروز و فراه افغانستان، سرخس ایران، ترکمنستان و دشت گرگان جاری می باشد.
| |
| | |
| این گویش از یک سو بیشترین خویشاوندی واژگانی و دستوری را با گویش موجود و گذشته خراسانی و فراتر از آن با لهجه های مرده ماوراءالنهری وتاجیکی کنونی دارد و از سوی دیگر واژه های مشترک بسیار با بلوچی دارد که با توجه به پیوندهای تاریخی و پیوستگی های جغرافیایی و مهاجرتهای قومی و خویشاوندی طایفه ای، امری طبیعی می باشد.
| |
| | |
| === سابقه تاریخی ===
| |
| فرهنگ نویسان، سیستانی را یکی از چهار زبان متروک پارسی یاد کرده‌اند. ابوریحان بیرونی در الصیدنه، چند لغت از زبان قدیم سیستانی آورده است. بسیاری از واژگان سیستانی از هزار سال پیش تاکنون تفاوت چندانی نکرده است. اگرچه اصل زبان که احیاناً همان سکزی است، پیش از این منقرض شده و تنها گویش آن باقی‌مانده است.
| |
| | |
| یک سرود دینی به گویش سیستانی باقی‌مانده است که به اواخر دوره ساسانی نسبت داده می شود. سرود آتشکده کرکویه یکی از زیباترین سرودهای مذهبی زرتشتیان سیستان بوده است که به هنگام روشن کردن آتشگاه ها، به آواز بلند خوانده می شده است.
| |
| | |
| === خاستگاه ===
| |
| گویش سیستانی از گویشهای وابسته به زبانهای ایرانی غربی و از شاخه جنوبی آن است که به گروه زبانهای هندوایرانی تعلق دارند.
| |
| | |
| دکتر محمد معین در مقدمه کتاب برهان قاطع، گویش های سگزی و زاولی را زیرمجموعه زبانهای ایرانی قید کرده است.
| |
| | |
| === نوشتار ===
| |
| گویش سیستانی هیچگاه یک زبان نوشتاری نبوده است، پس اثر مکتوبی که مستقلاً متعلق به گویش سیستانی باشد نیز وجود ندارد. در میان کتب ادبی به نوشتار سیستانی در صده اخیر نیز ناهماهنگی های بارزی در رسم الخط سیستانی به چشم می خورد. تلاش های اخیری که برای یکپارچه سازی رسم الخط سیستانی انجام شده است تاکنون با بی اقبالی مواجه شده است.
| |
| | |
| === گونه های زبانی ===
| |
| چهار گونه فرعی می توان برای گویش سیستانی متصور شد که شامل گونه های زرگری، ادبی (ملّایی)، سیّدی و عربی می شود.
| |
| | |
| === زرگری ===
| |
| در گونه زرگری، ساخت هجایی یک اصل زیربنایی بوده و گویش به هجاهای سازنده تقسیم می شود و پس از هر هجای اصلی، یک هجای تبعی با ساخت «ز+مصوت» ظاهر می شود. به عنوان مثال واژه پو (به معنی پا) به صورت پوزو تلفظ می شود.
| |
| | |
| === ادبی ===
| |
| گونه ادبی سیستانی مورد کاربرد در مواردی از قبیل تقلید ادا، مداحی، متن خوانی، شبیه خوانی (تعزیه)، زبان ملایی و سخن گفتن از سر تأمل می باشد. این گونه از چند زاویه با گونه معیار گویش سیستانی در تفاوت می باشد، شامل: ساختمان تک واژ وجهی «می»، ساختمان تک واژ وجهی «ب»، جزء پیشین، ساختمان تک واژ نفی و نهی و تکیه فعل هایی که تک واژ «می» دارند.
| |
| | |
| === سیدی ===
| |
| در گونه سیدی، واج «س» به جای واج نخست قرار گرفته و در پایان عبارت «واج نخست حذف شده + اِدی» افزوده می شود. مثلاً کتاب به ستابکدی تبدیل می شود.
| |
| | |
| === عربی ===
| |
| گونه عربی تنها در میان طایفه شیخ (از طوایف سیستانی) دیده می شود و غالباً برای ایجاد ارتباط میان اعضای خانواده در حضور مهمان بیگانه به کار برده می شود و حالت خصوصی دارد. این گونه از لغات عربی بیشتری بهره می جوید.
| |
| | |
| === زبان بلوچی ===
| |
| اولین محققی که لهجه‌های بلوچی را بیشتر بطور سیستماتیک مورد مطالعه قرارداد ویلهلم گیگر Wilhelm Geiger بود. او بلوچی را به دو لهجه اصلی تقسیم کرده و بلوچی شمالی (سرحدی) و بلوچی جنوبی (مکرانی) نامید. وی همچنین بلوچی جنوبی را به گروههای شرقی و غربی و بلوچی شمالی را به گروههای شمالی و جنوبی که بترتیب توسط طوایف لغاری Leghلri و مری Mari نمایندگی می‌شدند تقسیم کرد. گیگر برای نشان دادن تفاوت لغوی لهجه‌ها به این واقعیت اشاره می‌کند که بلوچی جنوبی به میزان بالایی از زبانهای هندی همسایه لغت اقتباس می‌کند در حالیکه بلوچی شمالی بیشتر دارای لغات اقتباس شده با ریشه فارسی می‌باشد.(ترجمه و نقل از جهانی (۸۹))
| |
| یکی دیگر از محققین لهجه‌های بلوچی “سر جرج گریرسون” Sir George Grierson می‌باشد. او لهجه‌های بلوچی را به شرقی و غربی تقسیم کرد. وی معتقد بود که بلوچی غربی در محدوده حکومتی بریتانیا دارای سه لهجه می‌باشد و آنهارا بر اساس منطقه عمده‌ای که در آن صحبت می‌شوند، لهجه کراچی karلči، کیچی kیči و پنجگوری panjguri نامید.
| |
| | |
| محقق برجسته دیگری که بصورت سیستماتیک لهجه‌های بلوچی را مطالعه کرده است پروفسور جوزف الفنبین Josef Elfenbein می‌باشد، او در کتاب “زبان بلوچی، لهجه شناسی بامتن” برای نشان دادن تفاوت بین لهجه‌های مختلف، لیستی شامل آواشناسی، دستور (صرف و نحو) و لغت تهیه کرده و آنرا بعنوان معیار مقایسه شباهت‌ها و تمایز لهجه‌ها بکار برده است.
| |
| | |
| == مدارس دینی ==
| |
| این استان، یکی از استان‌هایی است که بیشترین مدارس علوم دینی اهل‌سنت را در خود جای داده است استان سیستان و بلوچستان است. در دوران پیش از انقلاب تعداد مدارس علمیه در استان سیستان و بلوچستان محدود بوده و حداکثر از تعداد انگشتان دو دست تجاوز نمی‌کرد و علاقمندان به تحصیل علوم دینی برای فراگیری این علوم اغلب به کشورهای هندوستان و پاکستان مهاجرت می‌کردند. کیفیت مدارس دینی نیز به دلیل محدودیت‌های مختلف و کمبود علمای برجسته در حد پایینی بود. پیش از انقلاب اسلامی در استان سیستان و بلوچستان 3 مدرسه دینی وجود داشت و اکنون 130 مدرسه دینی مخصوص برادران و 450 مدرسه دینی خواهران در استان در حال فعالیت هستند. با پیروزی انقلاب اسلامی و رشد روزافزون مدارس دینی در استان باعث شد طالبان علوم دینی از مهاجرت به کشورهای خارجی برای فراگیری علوم دینی بی‌نیاز گشته و مدارس متعددی در شهرهای مختلف استان راه‌اندازی گردید. هم اکنون تعداد مدارس دینی (مکاتب) و حوزه‌های علمیه در استان به بیش از 100واحد می‌رسد. رشد کیفی حوزه‌های علمیه باعث شده بسیاری از هموطنان اهل‌سنت از نقاط مختلف کشور و حتی کشور افغانستان و ایالت بلوچستان پاکستان برای تحصیل علوم دینی به مراکزدینی بلوچستان مراجعه کنند. تعداد محصلین علوم دینی در این استان 7000 نفر تخمین زده می‌شود، این در حالی است که رقم محصلین علوم دینی قبل از انقلاب در این استان از 300 نفر تجاوز نمی‌کرده است. هم اکنون عالی‌ترین سطوح دینی در حوزه‌های علمیه اهل‌سنت سیستان و بلوچستان تدریس می‌شود. در کنار مدارس علوم دینی اهل‌سنت در استان سیستان و بلوچستان موسسات و کانون‌های فرهنگی نیز فعال هستند. کتاب‌خانه‌های مجهز سالن‌های مطالعه خذمات بی‌نظیری را به اهل‌سنت ارائه می‌دهد.
| |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |
| * [http://sb.pnu.ac.ir/portal/home/?786854/%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 برگرفته از سایت]
| | [https://taqribstudies.ir/publication/books/%d8%af%d8%b1%d8%a2%d9%85%d8%af%db%8c-%d8%a8%d8%b1-%d8%ac%d8%b1%db%8c%d8%a7%d9%86-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d9%85%d8%b0%d9%87%d8%a8%db%8c-%d8%b3%d9%88%d8%b1%db%8c%d9%87/ درآمدی بر جریان شناسی مذهبی سوریه] |
| * [http://af.samta.ir/atlas/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B3_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 برگرفته از سایت]
| |
| | |
| | |
|
| |
|
| [[رده:ایران]] | | [[رده:کتاب‌ها]] |
| [[رده:اهل‌سنت]] | | [[رده:کتاب‌های تقریبی]] |
| | [[رده:منشورات مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]] |
