|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{جعبه اطلاعات شخصیت
| |
| | عنوان = ماهاتیر محمد
| |
| | تصویر = ماهاتیر محمد.jpg
| |
| | نام = مهاتیر محمد (محضیر بن محمد)
| |
| | نام‌های دیگر =
| |
| | سال تولد = 1925 م
| |
| | تاریخ تولد =
| |
| | محل تولد = [[مالزی]]، ایالت کداح
| |
| | سال درگذشت =
| |
| | تاریخ درگذشت =
| |
| | محل درگذشت =
| |
| | استادان =
| |
| | شاگردان =
| |
| | دین = [[اسلام]]
| |
| | مذهب = [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]
| |
| | آثار = آینده‌ی اقتصاد مالزی
| |
| | فعالیت‌ها = {{فهرست جعبه افقی |نخست وزیر |وزویر |نماینده مجلس |و ... }}
| |
| | وبگاه =
| |
| }}
| |
| '''ماهاتیر محمد''' یکی از ۹ فرزند یک [[مهاجران|مهاجر]] دو رگه [[هند|هندی]] - [[مالزی|مالزیایی]] و یک مادر [[مالایایی]] است. او بعدها پزشک شد و به مدت ۵ سال در زادگاه خود به مداوای بیماران پرداخت.
| |
| همسرش همکلاسی دانشگاه پزشکی وی بود. وی ۳ پسر دارد که در تجارت و سیاست در [[مالزی]] فعالیت دارند و یکی از دو دخترش، نویسنده و فعال در زمینه بیماری ایدز است.
| |
| وی از شخصیت‌های مطرح سیاسی جهان به شمار می‌آید از جمله او را به علت نقشش در مدرن‌سازی سریع مالزی و رشد رفاه در این کشور تحسین می‌کنند.
| |
|
| |
|
| == معرفی اجمالی ==
| |
| ماهاتیر محمد متولد ۱۰ ژوئیه ۱۹۲۵، نخست‌وزیرمالزی است. او نماینده پارلمان مالزی از حوزه لنکاوی در کداح است. او پیشتر از سال ۱۹۸۱ تا سال ۲۰۰۳ به عنوان چهارمین نخست‌وزیر مالزی فعالیت کرد که طولانی‌ترین دوره تصدی این مقام است. فعالیت سیاسی مهاتیر از بیش از ۷۰ سال پیش که او در سال ۱۹۴۶ به [[سازمان ملی متحد مالایی‌ها]] (UMNO) پیوست شروع شد و او در سال ۲۰۱۶ حزب خود را با نام حزب بومی متحد مالزی تأسیس کرد.
| |
| مهاتیر محمد (Mahathir bin Mohamad) که تمام دنیا او را با این نام می‌شناسند و به او احترام می‌گذارند. مهاتیر در یک خانواد پرجمعیت 11 نفری چشم بر جهان گشود و درآمد معلمی پدرش کفاف برآوردن آرزوی پسرش مهاتیر، جهت خریدن دوچرخه برای رفت و آمد دبیرستان را نمی‌داد.
| |
|
| |
| مهاتیر برای خرید دوچرخه و برآورده کردن آرزویش بعد از مدرسه در خیابان موز می‌فروخت. او بعد از پایان دبیرستان به کشور همسایه، [[سنگاپور]]، برای ادامه تحصیل در رشته پزشکی رفت و در همانجا مسئول اتحادیه دانشجویان [[مسلمان]] سنگاپور شد. مهاتیر محمد در سال ۱۹۵۳، پس از فارغ التحصیل شدن به کشور خود بازگشت به‌عنوان جراح به جذب نیروهای انگلیسی که در آن موقع مالزی را اشغال کرده بودند، در آمد.
| |
|
| |
| در سال ۱۹۵۷ با خروج نیروهای اشغالگر انگلیسی، مهاتیر مطبی را افتتاح کرد و بخشی از وقت خود را به معالجه افراد فقیر اختصاص داد. وی به مدت ۵ سال نماینده مجلس ملی بود و پس از آن مشغول نوشتن کتاب معروفش یعنی '''آینده‌ی اقتصاد مالزی''' شد. مهاتیر محمد در سال ۱۹۷۴ در سمت سناتور وارد مجلس سنا شد و یک سال بعد به عنوان ویز آموزش و پرورش و پس از آن در سال ۱۹۸۱ نخست وزیر مالزی شد.
| |
|
| |
| == دیدگاه ماهاتیر محمد ==
| |
| وی که از سال ۱۹۸۱ تا ۲۰۰۳ نخست‌وزیر کشور مالزی بود، با اندیشه‌ای منسجم و مبتنی بر آزادی‌های اقتصادی، توانست به جاودانه‌ترین نخست‌وزیر مالزی تبدیل شود.
| |
| وی در یک سخنرانی گفت: ما به جای استراتژی جایگزینی واردات، استراتژی توسعه صادرات را پی گرفتیم و اجازه دادیم خارجی‌ها با تکنولوژی خود، کشور ما را صنعتی کنند. در حالی که اگر خودمان می‌خواستیم هر یک از این تکنولوژی‌ها را بسازیم، ۳۰ تا ۴۰ سال طول می‌کشید.
| |
| یکی از پروژه‌های مورد علاقه او «پروژا استیل» بود که در حقیقت تلاش او برای الگو گرفتن از [[ژاپن]] و [[کره شمالی]] است. حاصل آن کارخانه ماشین سازی پروتون و خدمات تلویزیون ماهواره‌ای «آسترو» بود.
| |
| رشد اقتصادی مالزی در بین سال‌های ۱۹۸۸ و ۱۹۹۷ بیشتر از ۱۰ درصد بود. آن زمان استانداردهای زندگی تا ۲۰ برابر رشد کرد و درصد فقر، بیسوادی، مرگ و میر نوزادان و دیگر شاخص‌های اجتماعی در حد کشورهای پیشرفته رشد کرد.
| |
|
| |
| == فعالیت‌ها و اقدامات ماهاتیر محمد در مالزی ==
| |
| پروژه‌های ملی که او در این سال‌ها انجام داد؛ تندراه شمال- جنوب، کریدور ابر رسانه‌ای، فرودگاه بین‌المللی [[کوالالامپور]] و شمار بسیاری از پروژه‌های بزرگ صنعتی و عمرانی است.
| |
| سیستم آموزشی یکی دیگر از نقاط بنیادی در برنامه حرکت مالزی به جلو بود. با این حال ماهاتیر همچون بسیاری دیگر از مدیران اقتصادی و سیاسی از انتقادات اقتصادی و سیاسی در جامعه مالزی دور نبوده است.
| |
| اما آنچه در فعالیت‌های او از اهمیت زیادی برخوردار است جهش اقتصادی مالزی از یک کشور فقیر و درمانده تازه از زیر یوغ [[استعمار]] درآمده با درصد بالای بیکاری، است.
| |
|
| |
| == سفر ماهاتیر محمد به ایران ==
| |
| ماهاتیر محمد بارها به [[جمهوری اسلامی ایران|ایران]] آمده و با بسیاری از اندیشمندان و مردان سیاسی کشورمان آشنایی دارد. وی در سال ۲۰۰۵ در کنفرانس پارک‌های فن‌آوری که در [[اصفهان]] برپا بود به ایران آمد و در آن کنفرانس سخنرانی کرد.
| |
| وی در سخنرانی مهم خود گفت: ایران یکی از پیشگامان تمدن بوده است که مالزی در مقایسه با آن هیچ است، اما ما توانستیم (با اندیشه درست) بسیار سریع پیشرفت کنیم.
| |
|
| |
| == فعالیت سیاسی ماهاتیر محمد ==
| |
| زندگی سیاسی دکتر مهاتیر در سال ۱۹۴۶ و هنگامی که ۲۱ ساله داشت، آغاز شد. وی در این سال به [[سازمان ملی مالزیایی‌های متحد]] موسوم به UMNO (اومنو) پیوست.
| |
| او در سال ۱۹۶۴ از سوی اومنو به عنوان نماینده پارلمان برگزیده شده بود. پنج سال بعد در سال ۱۹۶۹ کرسی نمایندگی خود را از دست داد و پس از انتقاد آشکار از دولت وقت ([[تونکو عبدالرحمان]]) به دلیل نادیده گرفتن قوم مالزیایی از حزب اخراج شد.
| |
| وی عقاید خود را در کتابی با‌عنوان بی‌تکلیفی (قوم) مالزیایی ابراز کرد و نوشت که قوم مالی (مالزیایی) در کشور در خلال دوران [[استعمار]] به گوشه رانده شدند.
| |
| این تفکرات زمینه را برای مهاتیر بن محمد برای حملات بعدی‌اش به غرب و حمله به آنهایی که به نظر مهاتیر محمد موفقیت مالزی را تهدید می‌کردند، آماده کرد. عقاید وی باعث شد که اومنو وی را دوباره دعوت به همکاری کند.
| |
| در سال ۱۹۷۴ مهاتیر بن محمد وارد پارلمان شد و فعالیت‌اش را به عنوان وزیر آموزش و پرورش در کابینه آغاز کرد. او سپس معاون رهبر اومنو شد.
| |
| در سال ۱۹۸۱ مهاتیر بن محمد به پست نخست‌وزیری مالزی رسید و توانست عقاید و باورهایش را به مرحله اجرا بگذارد. او با الگوگیری از [[ژاپن]]، [[مالزی]] را به کشوری تولیدکننده و صادرکننده فولاد، وسایل الکترونیکی و اتومبیل مبدل ساخت.
| |
|
| |
| با این حال انتقادهای زیادی به عملکرد او در زمینه آزادی‌های اجتماعی وارد می‌شد.
| |
| مهاتیر بن محمد سال ۱۳۹۵ در گردهم‌آیی مخالفان دولت مالزی گفته بود: می‌پذیرم که در دوران نخست‌وزیری‌ام یک [[دیکتاتور]] بوده‌ام، اما مردم علیه من قیام نکردند.
| |
| وی دائماً ضمن دفاع از ارزش‌های آسیایی و مالزیایی از آنچه آن را سیاست دوگانه غرب می‌نامید، انتقاد می‌کرد. انتقادهای وی باعث شد در بین کشورهای در حال توسعه حامیانی به دست آورد.
| |
| پس از آن دکتر مهاتیر محمد سیاست‌هایی را به مرحله اجرا درآورد که اقتصاد مالزی را عملاً از جهان خارج جدا کرده و در پی آن کشورش توانست بحران اقتصادی آسیا را از سر رفع کند.
| |
| اما با این حال مهاتیر محمد انتقادهای خود از غرب را ادامه داد تا به آن جا که غربی‌ها و به‌طور دقیق‌تر اروپایی‌های [[آنگلوساکسون]] را مروج [[جنگ]]، همجنس‌گرایی و نسل‌کشی دانست.
| |
| دکتر مهاتیر محمد قبل از کناره‌گیری از قدرت در اظهاراتی بیان داشت که یک دسته [[آیین یهودیت|یهودی]] دنیا را می‌چرخاند. این گفته وی باعث خشم برخی از غربی‌ها و طرفداران غرب شد.
| |
|
| |
| == فعالیت سیاسی و نخست‌وزیری مجدد ==
| |
| * مهاتیر ابن محمد در سال ۲۰۱۶ حزب خود را با نام [[حزب بومی‌تباران متحد مالزی]] تأسیس کرد.
| |
| * او در سال ۲۰۱۸ با بازگشت به سیاست ائتلاف مخالفان را به پیروزی در انتخابات سراسری مالزی هدایت کرد و برای نخستین بار از سال ۱۹۵۷ باعث شد ائتلاف حاکم در انتخابات شکست بخورد
| |
| * در سال ۲۰۱۸ ([[دی‌ماه]] ۱۳۹۶) چهار حزب مخالف دولت، موسوم به اتحاد امید با پایان دادن به گمانه‌زنی‌ها، مهاتیر ابن محمد را به‌عنوان کاندیدای نخست‌وزیری انتخاب کرد.
| |
| * مهاتیر بن محمد با ۹۴ سال سن در حال حاضر (۲۰۱۹)، پیرترین رهبر انتخابی جهان است. او توانست ائتلاف حاکم «باریسان ناسیونال» را که برای بیش از ۶۰ سال در قدرت بود، شکست دهد.
| |
|
| |
| == کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی ==
| |
| وی در سی و چهارمین [[کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی|کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی]] با تاکید بر این نکته که [[مسلمانان]] نباید در کسب علم‌اندوزی خود را محدود کنند تا برای رفع نیازهای روزمره‌شان به دیگران وابسته نباشند، اظهار داشت: [[امت اسلامی]] و مسلمانان همواره باید آگاه باشند و جلو توطئه‌ها و نفوذ دشمنان را بگیرند تا با این راهکار برای دین پرشکوه خود بد‌نامی به بار نیاورند.
| |
| نخست‌وزیر سابق [[مالزی]] و اندیشمند جهان اسلام در افتتاحیه [[سی و چهارمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی|سی و چهارمین کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی]] که به‌صورت وبینار برگزار شد ضمن قدردانی از برگزارکنندگان کنفرانس اظهار داشت: اوضاع امروز جهان اسلام نابسامان است، دشمنان از هیچ کوششی برای تخریب مسلمانان دست بر نمی‌دارند، همچنین برخی از مسلمانان افراطی از غیرمسلمانان طلب یاری کرده و اسباب نابودی را فراهم می‌کنند؛ وظیفه ما این است که آنان را نکوهش کنیم و با شناسایی راه‌های خطا و گناه‌آلود به اصلاح آنان بپردازیم و این تنها راهی است که می‌توانیم بر مشکلات و ناگواری‌های جهان اسلام فائق آییم.
| |
|
| |
| == جستارهای وابسته ==
| |
| * [[مالزی]]
| |
| * [[سنگاپور]]
| |
|
| |
| == منابع ==
| |
| * [https://rasekhoon.net/mashahir/show/1467836/%D9%85%D8%A7%D9%87%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%B1-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF برگرفته از سایت rasekhoon.net]
| |
| * [https://www.tabnak.ir/fa/tags/10310/1/%D9%85%D8%A7%D9%87%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%B1-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF برگرفته از سایت www.tabnak.ir]
| |
| * [https://tody.ir/mag/%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%B1-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F/ برگرفته از سایت tody.ir]
| |
|
| |
| [[رده:شخصیت‌ها]]
| |
| [[رده:جهان اسلم]]
| |
| [[رده:مالزی]]
| |
|
| |
| == <big>استان سیستان و بلوچستان</big> ==
| |
| استان سیستان و بلوچستان در شرق جنوب شرقی ایران واقع است. این استان با حدود ۱۸۰٬۷۲۶ کیلومتر مربع وسعت، بیش از ۱۱ درصد وسعت این کشور را دربرمی‌گیرد. سیستان شامل زابل و شهرهای اطرافش است و بلوچستان دربرگیرنده بقیه شهرها از زاهدان تا چابهار می‌باشد.
| |
|
| |
| سیستان و بلوچستان ۱۱۰۰ کیلومتر مرز با کشورهای پاکستان و افغانستان و ۳۰۰ کیلومتر مرز آبی با دریای عمان دارد و به دلیل قرار گرفتن در موقعیت راهبردی و ترانزیتی از اهمیت فراوانی برخوردار است به ویژه بندر چابهار که تنها بندر اقیانوسی ایران و آسانترین و بهترین راه دسترسی کشورهای آسیای میانه به آبهای آزاد است.
| |
|
| |
| مردم استان سیستان و بلوچستان از قومیتهای بلوچ و سیستانی می‌باشد که بلوچ ها به زبان بلوچی با لهجه های متفاوت و اغلب با مذهب تسنن و سیستانی ها به گویش پارسی سیستانی صحبت می کنند و عموماً پیرو مذهب تشیع اند. این استان بیشتر آب و هوای گرم و خشک دارد اما در عین حال از تنوع آب و هوایی و اقلیمی ویژه‌ای برخوردار است و مناطق کوهستانی، جنگلی و باتلاقی نیز در این استان پهناور به چشم می‌خورد.
| |
|
| |
| زاهدان مرکز این استان است که از طریق راه‌آهن با میرجاوه پاکستان ارتباط دارد و از سوی کرمان هم به راه‌آهن سراسری ایران متصل است. به زودی قرار است خط راه‌آهنی از سوی چابهار به مشهد و از آنجا به کشورهای آسیای میانه کشیده شود که این خط آهن نقش مهمی را در توسعهٔ این استان و خاور ایران ایفا خواهد کرد.
| |
|
| |
| استان سیستان و بلوچستان با داشتن موقعیت راهبردی بازرگانی و ترانزیتی و دارا بودن کشاورزی و باغبانی (به ویژه میوه‌های استوایی و گرمسیری) و همچنین جاذبه‌های فراوان تاریخی و طبیعی و نیز صنعت در حال رشد از توانایی و ظرفیت فوق‌العاده‌ای برای توسعه و آبادانی برخوردار است
| |
|
| |
| == دلیل نامگذاری ==
| |
|
| |
| سیستان که صورت تغییر یافته سجستان یا سکستان است به معنای سرزمین قوم سکا است و بلوچستان نیز محل سکونت قوم بلوچ است.
| |
|
| |
| == پیش از اسلام ==
| |
|
| |
| سرزمین اساطیری سیستان و بلوچستان از دو ناحیه شمال و جنوب تشکیل شده‌است. سیستان امروزی که قسمت شمالی استان را در برمی گیرد، در کتاب اوستا، یازدهمین سرزمینی است که «اهورامزدا» آفریده. همچنین زادگاه رستم دستان قهرمان حماسی شاهنامه فردوسی می‌باشد. تاریخ نگاران سیستان را به گرشاسب، یکی از نوادگان کیومرث نسبت داده‌اند. نام سیستان از نام اقوام آریایی «سکا» اخذ شده‌است. «سکاها» در حدود سال ۱۲۸ قبل از میلاد، سیستان را به تصرف خود در آورده و در پهنه آن استقرار یافته‌اند.
| |
|
| |
| «نیمروز» نام دیگر سیستان است. همچنین بنای بیشتر شهرهای سیستان را به پهلوانان اسطوره‌ای ایران چون زال، سام و رستم نسبت داده‌اند. زمانی سیستان جزو متعلقات دولت ساسانی به شمار می‌آمد که به دست اردشیر بابکان فتح شد و در سال ۲۳ هجری قمری، مسلمانان عرب این سرزمین را فتح کردند.
| |
|
| |
| اولین فرمانروای معروف ایرانی این سرزمین بعد از اسلام، «یعقوب لیث» صفاری بود. همچنین یعقوب لیث صفاری پس از شکست اعراب زبان فارسی را به عنوان زبان رسمی کشور اعلام کرد بعد از صفاریان، سامانیان، غزنویان و سلجوقیان نیز هر یک، مدتی در این سرزمین فرمان رانده‌اند.
| |
|
| |
| سر زمین سیستان دارای مکان‌های باستانی ودیدنی فراوانیست مانند کوه خواجه که نام دیگر آن به زبان پهلوی (اوشیدا) است و به معنای کوه ابدی است. این کوه تنها بلندی دشت سیستان است و مورد تقدس زرتشتیان هم قرار دارد زیرا آنان بر این باورند که پیامبر دین زرتشت از آنجا ظهور می‌کند. کوه خواجه از سه سلسله زمانی در خود آثاری بجا دارد از سه سلسله اشکانیان ساسانیان و حکومت‌های اسلامی بعد از آن.
| |
|
| |
| سرزمینی که اکنون بلوچستان نام دارد، به اسم مکا «مکه» مشهور بوده که یونانی‌ها آن را «گدروزیا» نامیده اند. در زمان قدیم در سرزمین بلوچستان باتلاق بسیار وجود داشت و «اراینا» یا «ایرینا» در زبان سانسکریت به معنی باتلاق است و برخی معتقدند از ترکیب این کلمه با کلمه «مکا» کلمه‌ای پدید آمد که به مرور زمان به مکران تبدیل شد. کلمه بلوچستان نیز از زمانی به این سرزمین اطلاق شد که بلوچ‌ها در آن سکونت کردند.
| |
|
| |
| در فرهنگ معین درباره قوم بلوچ آمده است:«قومی ایرانی، صحرانشین و دلیر ساکن بلوچستان، طوایف خارجی کمتر در آن ناحیه نفوذ کرده و ایشان در برابر بیگانگان مقاومت نموده‌اند. آنان لهجه خاصی دارند که به بلوچی معروف است در تپه‌های بلوچستان آثاری به دست آمده است که تاریخ این سرزمین را به سه هزار سال پیش از میلاد می‌رساند.
| |
|
| |
| آنچه مسلم است، کورش هنگام لشکرکشی به هند، مکران را نیز تصرف کرد. فردوسی در شاهنامه، ازگردان بلوچ سخن گفته است یکی از وقایع مهم بلوچستان، عبور اسکندر مقدونی از این سرزمین در هنگام بازگشت از هندوستان است که در جریان آن در اثر وجود ریگ‌های روان، بیابان‌های خشک و بی‌‌آب و سرسختی مردمان این سرزمین، اکثر قوای خویش را از دست داد .
| |
|
| |
| در زمان خلافت خلیفه دوم، این سرزمین به وسیله عرب‌ها فتح و یکی از سرداران عرب به عنوان حاکم آن منصوب شد، ولی در اثر مخالفت‌ها و جنگ‌های مردم بلوچستان با وی، سرانجام این سرزمین را ترک کرد در سال سی‌صد و چهار هجری قمری، سرزمین بلوچستان به وسیله دیلمیان فتح گردید.
| |
|
| |
| در زمان حکومت سلجوقیان در کرمان، منطقه بلوچستان نیز توسط آنها اشغال و تابع کرمان شد بعد از حکومت نادر، بلوچستان اسماً جزو ایران بود، اما حکومت مرکزی تسلط کاملی بر آن نداشت.
| |
|
| |
| == پس از اسلام ==
| |
|
| |
| از زمان ساسانیان به بعد این سرزمین همواره جزیی از ایران محسوب می‌شد تا اینکه با دخالت بریتانیا در قرن نوزدهم میلادی عملاً به دو بخش غربی و شرقی تقسیم شد. از این به بعد بلوچستان مانند سایر ایالت‌ها و ولایت‌های کشور حکومت خانی داشت تا در سال ۱۳۰۷ ه. ش. پس از شکست دوست‌محمدخان بارکزایی قدرت حکومت مرکزی در این بخش کشور تثبیت شد.
| |
|
| |
| == جغرافیای استان ==
| |
|
| |
| استان سیستان و بلوچستان با وسعتی حدود ۱۸۷٬۵۰۲ کیلومتر مربع، پهناورترین استان ایران می‌باشد،که با قرار گرفتن در بین ۲۵ درجه و ۳ دقیقه تا ۳۱ درجه و ۲۷ دقیقه عرض شمالی از خطاستوا و ۵۸ درجه و ۵۰ دقیقه تا ۶۳ درجه و ۲۱ دقیقه طول شرقی از نصف‌النهار گرینویچ، از نظر جمعیتی از کم تراکم‌ترین استان‌های کشور است.
| |
|
| |
| استان سیستان و بلوچستان از دو منطقه سیستان و بلوچستان تشکیل می‌شود و از شمال به استان خراسان جنوبی و کشور افغانستان، از شرق به کشورهای پاکستان و افغانستان، از جنوب بهدریای عمان و از مغرب به استان‌های کرمان و هرمزگان محدود می‌شود.
| |
|
| |
| شمال استان، برآمده از آبرفتهای رودخانه هیرمند، که بزرگ‌ترین دریاچه آب شیرین جهان را در خویش جای داده‌است. کوه خواجه تنها پشتهٔ بلندی می‌باشد که در منطقه مسطح سیستان خود نمایی نموده و نزد اهالی از قداستی خاص برخوردار است. دشت سیستان که در گروه اقلیم بیابانی میانه قرار دارد، بارشی کمتر از ۶۵ میلی متر را در سال دریافت می‌کند و میزان تبخیر در آن به بیش از ۵۰۰۰ میلی متر می‌رسد. این شرایط در مجموع باعث خشکی فیزیکی شدید محیط بوده و در سالهایی که میزان ورودی آب رودخانه هیرمند کاهش می‌یابد، خشکسالی‌های مخرب توسعه پیدا می‌کند. شریان حیاتی منطقه یعنی هیرمند نوسانات سالیانه قابل ملاحظه‌ای را نشان می‌دهد. وزش بادهای ۱۲۰ روزه که از اواخر بهار تا پایان تابستان می‌وزد در تشدید نیاز و خشکی محیط موثر است.
| |
|
| |
| جنوب استان که وسعت متنوع اش را با دریای عمان گره زده‌است. این وادی دارای طبیعتی کوهستانی می‌باشد. مناطق جنوبی استان با توجه به مجاورت با دریای عمان و بهره‌گیری از بادهای موسمی اقلیم متفاوتی دارند. بالا بودن میانگین دما و پایین بودن نوسانات آن از مشخصه‌های اساسی اقلیم منطقه‌است. با توجه به پایین بودن بارش و عدم وجود منابع برفی کوهستانی اکثر جریانات رودخانه‌ای، موقتی و فصلی بوده و در بخش وسیعی از استان منابع محدود آبهای زیر زمینی تنها امکانات تأمین آب بشمار می‌آیند. وجود مخروط آتشفشانی تفتان با ۳۹۴۱ متر ارتفاع در شمال بلوچستان مرکزی، شرایط اقلیمی متنوع و جالبی را فراهم آورده‌است. با توجه به دوره آماری ۱۳۷۵- ۱۳۵۹ میانگین بارش سالیانه استان ۸/۱۳۹ میلی متر و میانگین دمای سالیانه ۶/۲۲ درجه سانتی گراد، می‌باشد.
| |
|
| |
| == شهرهای استان ==
| |
|
| |
| == آثار باستانی معروف ==
| |
|
| |
| == اقوام در سیستان و بلوچستان ==
| |
|
| |
| === لباس محلی ===
| |
| لباس محلی در بلوچستان بر می‌گردد به اقلیم و آب و هوای بلوچستان که حالت گرم و خشک دارد لباسشان هم را از قدیم‌الایام بیشتر برهمین اساس انتخاب کرده‌اند. پوشاک و لباس بلوچی نیز می‌تواند برای بررسی قدمت تاریخی این قوم و مطالعات فرهنگی و تبار شناسی مورد توجه قرار گیرد. لباس بلوچی، لباسی است که در یک منطقه بزرگ جغرافیایی از قدیم مورد استفاده مردم بوده است. مناطقی چون ناحیه سیستان و بلوچستان ایران، بخش‌هایی از خراسان (به خصوص جنوب آن)، بخش‌هایی از استان کرمان و هرمزگان، کشورهایی چون پاکستان، هندوستان، افغانستان و... از جمله نواحی هستند که مردمان ملبس به این لباس را در آنها مشاهده می‌کنیم. شباهت لباس برخی دیگر از اقوام ایرانی با لباس بلوچ به دلیل ریشه‌های مشترک مردمی، قومی، تبارشناسی، فرهنگی و تاریخی مردم ایران است.
| |
|
| |
| === گویش سیستانی ===
| |
| گویش سیستانی یکی از گویش های مهم زبان فارسی است که مردم سیستان بدان تکلم می کنند. این گویش هم اکنون به صورت عمده در منطقه سیستان ایران، نیمروز و فراه افغانستان، سرخس ایران، ترکمنستان و دشت گرگان جاری می باشد.
| |
|
| |
| این گویش از یک سو بیشترین خویشاوندی واژگانی و دستوری را با گویش موجود و گذشته خراسانی و فراتر از آن با لهجه های مرده ماوراءالنهری وتاجیکی کنونی دارد و از سوی دیگر واژه های مشترک بسیار با بلوچی دارد که با توجه به پیوندهای تاریخی و پیوستگی های جغرافیایی و مهاجرتهای قومی و خویشاوندی طایفه ای، امری طبیعی می باشد.
| |
|
| |
| === سابقه تاریخی ===
| |
| فرهنگ نویسان، سیستانی را یکی از چهار زبان متروک پارسی یاد کرده‌اند. ابوریحان بیرونی در الصیدنه، چند لغت از زبان قدیم سیستانی آورده است. بسیاری از واژگان سیستانی از هزار سال پیش تاکنون تفاوت چندانی نکرده است. اگرچه اصل زبان که احیاناً همان سکزی است، پیش از این منقرض شده و تنها گویش آن باقی‌مانده است.
| |
|
| |
| یک سرود دینی به گویش سیستانی باقی‌مانده است که به اواخر دوره ساسانی نسبت داده می شود. سرود آتشکده کرکویه یکی از زیباترین سرودهای مذهبی زرتشتیان سیستان بوده است که به هنگام روشن کردن آتشگاه ها، به آواز بلند خوانده می شده است.
| |
|
| |
| === خاستگاه ===
| |
| گویش سیستانی از گویشهای وابسته به زبانهای ایرانی غربی و از شاخه جنوبی آن است که به گروه زبانهای هندوایرانی تعلق دارند.
| |
|
| |
| دکتر محمد معین در مقدمه کتاب برهان قاطع، گویش های سگزی و زاولی را زیرمجموعه زبانهای ایرانی قید کرده است.
| |
|
| |
| === نوشتار ===
| |
| گویش سیستانی هیچگاه یک زبان نوشتاری نبوده است، پس اثر مکتوبی که مستقلاً متعلق به گویش سیستانی باشد نیز وجود ندارد. در میان کتب ادبی به نوشتار سیستانی در صده اخیر نیز ناهماهنگی های بارزی در رسم الخط سیستانی به چشم می خورد. تلاش های اخیری که برای یکپارچه سازی رسم الخط سیستانی انجام شده است تاکنون با بی اقبالی مواجه شده است.
| |
|
| |
| === گونه های زبانی ===
| |
| چهار گونه فرعی می توان برای گویش سیستانی متصور شد که شامل گونه های زرگری، ادبی (ملّایی)، سیّدی و عربی می شود.
| |
|
| |
| === زرگری ===
| |
| در گونه زرگری، ساخت هجایی یک اصل زیربنایی بوده و گویش به هجاهای سازنده تقسیم می شود و پس از هر هجای اصلی، یک هجای تبعی با ساخت «ز+مصوت» ظاهر می شود. به عنوان مثال واژه پو (به معنی پا) به صورت پوزو تلفظ می شود.
| |
|
| |
| === ادبی ===
| |
| گونه ادبی سیستانی مورد کاربرد در مواردی از قبیل تقلید ادا، مداحی، متن خوانی، شبیه خوانی (تعزیه)، زبان ملایی و سخن گفتن از سر تأمل می باشد. این گونه از چند زاویه با گونه معیار گویش سیستانی در تفاوت می باشد، شامل: ساختمان تک واژ وجهی «می»، ساختمان تک واژ وجهی «ب»، جزء پیشین، ساختمان تک واژ نفی و نهی و تکیه فعل هایی که تک واژ «می» دارند.
| |
|
| |
| === سیدی ===
| |
| در گونه سیدی، واج «س» به جای واج نخست قرار گرفته و در پایان عبارت «واج نخست حذف شده + اِدی» افزوده می شود. مثلاً کتاب به ستابکدی تبدیل می شود.
| |
|
| |
| === عربی ===
| |
| گونه عربی تنها در میان طایفه شیخ (از طوایف سیستانی) دیده می شود و غالباً برای ایجاد ارتباط میان اعضای خانواده در حضور مهمان بیگانه به کار برده می شود و حالت خصوصی دارد. این گونه از لغات عربی بیشتری بهره می جوید.
| |
|
| |
| === زبان بلوچی ===
| |
| اولین محققی که لهجه‌های بلوچی را بیشتر بطور سیستماتیک مورد مطالعه قرارداد ویلهلم گیگر Wilhelm Geiger بود. او بلوچی را به دو لهجه اصلی تقسیم کرده و بلوچی شمالی (سرحدی) و بلوچی جنوبی (مکرانی) نامید. وی همچنین بلوچی جنوبی را به گروههای شرقی و غربی و بلوچی شمالی را به گروههای شمالی و جنوبی که بترتیب توسط طوایف لغاری Leghلri و مری Mari نمایندگی می‌شدند تقسیم کرد. گیگر برای نشان دادن تفاوت لغوی لهجه‌ها به این واقعیت اشاره می‌کند که بلوچی جنوبی به میزان بالایی از زبانهای هندی همسایه لغت اقتباس می‌کند در حالیکه بلوچی شمالی بیشتر دارای لغات اقتباس شده با ریشه فارسی می‌باشد.(ترجمه و نقل از جهانی (۸۹))
| |
| یکی دیگر از محققین لهجه‌های بلوچی “سر جرج گریرسون” Sir George Grierson می‌باشد. او لهجه‌های بلوچی را به شرقی و غربی تقسیم کرد. وی معتقد بود که بلوچی غربی در محدوده حکومتی بریتانیا دارای سه لهجه می‌باشد و آنهارا بر اساس منطقه عمده‌ای که در آن صحبت می‌شوند، لهجه کراچی karلči، کیچی kیči و پنجگوری panjguri نامید.
| |
|
| |
| محقق برجسته دیگری که بصورت سیستماتیک لهجه‌های بلوچی را مطالعه کرده است پروفسور جوزف الفنبین Josef Elfenbein می‌باشد، او در کتاب “زبان بلوچی، لهجه شناسی بامتن” برای نشان دادن تفاوت بین لهجه‌های مختلف، لیستی شامل آواشناسی، دستور (صرف و نحو) و لغت تهیه کرده و آنرا بعنوان معیار مقایسه شباهت‌ها و تمایز لهجه‌ها بکار برده است.
| |
|
| |
| == مدارس دینی ==
| |
| این استان، یکی از استان‌هایی است که بیشترین مدارس علوم دینی اهل‌سنت را در خود جای داده است استان سیستان و بلوچستان است. در دوران پیش از انقلاب تعداد مدارس علمیه در استان سیستان و بلوچستان محدود بوده و حداکثر از تعداد انگشتان دو دست تجاوز نمی‌کرد و علاقمندان به تحصیل علوم دینی برای فراگیری این علوم اغلب به کشورهای هندوستان و پاکستان مهاجرت می‌کردند. کیفیت مدارس دینی نیز به دلیل محدودیت‌های مختلف و کمبود علمای برجسته در حد پایینی بود. پیش از انقلاب اسلامی در استان سیستان و بلوچستان 3 مدرسه دینی وجود داشت و اکنون 130 مدرسه دینی مخصوص برادران و 450 مدرسه دینی خواهران در استان در حال فعالیت هستند. با پیروزی انقلاب اسلامی و رشد روزافزون مدارس دینی در استان باعث شد طالبان علوم دینی از مهاجرت به کشورهای خارجی برای فراگیری علوم دینی بی‌نیاز گشته و مدارس متعددی در شهرهای مختلف استان راه‌اندازی گردید. هم اکنون تعداد مدارس دینی (مکاتب) و حوزه‌های علمیه در استان به بیش از 100واحد می‌رسد. رشد کیفی حوزه‌های علمیه باعث شده بسیاری از هموطنان اهل‌سنت از نقاط مختلف کشور و حتی کشور افغانستان و ایالت بلوچستان پاکستان برای تحصیل علوم دینی به مراکزدینی بلوچستان مراجعه کنند. تعداد محصلین علوم دینی در این استان 7000 نفر تخمین زده می‌شود، این در حالی است که رقم محصلین علوم دینی قبل از انقلاب در این استان از 300 نفر تجاوز نمی‌کرده است. هم اکنون عالی‌ترین سطوح دینی در حوزه‌های علمیه اهل‌سنت سیستان و بلوچستان تدریس می‌شود. در کنار مدارس علوم دینی اهل‌سنت در استان سیستان و بلوچستان موسسات و کانون‌های فرهنگی نیز فعال هستند. کتاب‌خانه‌های مجهز سالن‌های مطالعه خذمات بی‌نظیری را به اهل‌سنت ارائه می‌دهد.
| |
|
| |
| == منابع ==
| |
| * [http://sb.pnu.ac.ir/portal/home/?786854/%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 برگرفته از سایت]
| |
| * [http://af.samta.ir/atlas/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B3_%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 برگرفته از سایت]
| |
|
| |
|
| |
|
| |
| [[رده:ایران]]
| |
| [[رده:اهل‌سنت]]
| |
