ابو بصیرها و ابو بصیریه‌ها: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''ابو بصیرها و ابو بصیریه ها''' تعدادی از راویان حدیث که با کنیه ابو بصیر شناخته شده‌اند به ابو بصیرها معروف‌اند که برخی ثقه و برخی ضعیف هستند
'''ابوبصیرها و ابوبصیریه‌ها''' تعدادی از راویان حدیث که با کنیه ابوبصیر شناخته شده‌اند به ابوبصیرها معروف‌اند که برخی ثقه و برخی ضعیف هستند
به کتب و رسالاتی که در مورد شناخت ابو بصیرها نگاشته شده است ابوبصیریه‌ها گفته می‌شود.
به کتب و رسالاتی که در مورد شناخت ابو‌بصیرها نگاشته شده است ابوبصیریه‌ها گفته می‌شود.
== ابو بصیرها و ابو بصیریه ها ==
== ابوبصیرها و ابوبصیریه‌ها ==
=== «ابو بصير»ها ===
=== «ابو‌بصیر»ها ===
«ابو بصير»، يكى از كنيه‏هاى مشترك راویان احادیث است.  
«ابو‌بصیر»، یکی از کنیه‌‏های مشترک راویان احادیث است.  
برخی از علما با لحاظ راویان مشهور، ابو بصیر را مشترک بین ابو بصیر اسدی و ابو بصیر مرادی دانسته‌اند و ابو بصیر راوی را باتوجه‌به ثقه بودن هر دو فرد موثق شمرده‌اند.
برخی از علما با لحاظ راویان مشهور، ابو‌بصیر را مشترک بین ابوبصیر اسدی و ابوبصیر مرادی دانسته‌اند و ابوبصیر راوی را باتوجه‌به ثقه بودن هر دو فرد موثق شمرده‌اند.
برخی معتقدند که حدود 12 راوی داریم که کنیه‌شان أبوبصیر است. ولی در میان اینها، أبوبصير اسدي ـ يحيي بن ابي القاسم ـ و يا أبوبصير مرادي ـ ليث بَختري ـ بيشتر مورد توجه هستند كه أبوبصير مطلق نيز انصراف به اين دو نفر دارد. <ref>درس خارج فقه مقارن استاد حسینی قزوینی88/07/08</ref>
برخی معتقدند که حدود 12 راوی داریم که کنیه‌شان أبوبصیر است. ولی در میان اینها، أبوبصیر اسدی ـ یحیی بن ابی القاسم ـ و یا أبوبصیر مرادی ـ لیث بَختری ـ بیشتر مورد توجه هستند که أبوبصیر مطلق نیز انصراف به این دو نفر دارد. <ref>درس خارج فقه مقارن استاد حسینی قزوینی88/07/08</ref>
برخی آن را کنیه پنج تن شمرده‌اند که برخى از آنان مسلّماً ثقه‌اند:  
برخی آن را کنیه پنج تن شمرده‌اند که برخی از آنان مسلّماً ثقه‌اند:  
* یحیی بن ابی‌القاسم اسدی
* ابوبصیر یحیی بن ابی‌القاسم اسدی؛
*لیث بن بَخْتَری مرادی
*ابوبصیر لیث بن بَخْتَری مرادی؛
*ابوبصیر عبداللـه بن محمد اسدی کوفی از اصحاب امام باقر(ع) <ref>کشی، محمد، معرفه الرجال، اختیار طوسی، ج۱، ص۱۷۴؛ طوسی، محمد بن حسن، رجال، ج۱، ص۱۲۹؛</ref>  
*ابوبصیر عبداللـه بن محمد اسدی کوفی از اصحاب امام باقر(ع) <ref>کشی، محمد، معرفه الرجال، اختیار طوسی، ج۱، ص۱۷۴؛ طوسی، محمد بن حسن، رجال، ج۱، ص۱۲۹؛</ref> ؛
* ابوبصیر یوسف بن حارث از اصحاب بتری مذهب امام باقر(ع)<ref>طوسی، محمد بن حسن، رجال، ج۱، ص۱۴۱.</ref>
* ابوبصیر یوسف بن حارث از اصحاب بتری مذهب امام باقر(ع)<ref>طوسی، محمد بن حسن، رجال، ج۱، ص۱۴۱.</ref>؛
* ابوبصیر ثقفی. <ref>خصیبی، حسین بن حمدان، الهدایه الکبری، ج۱، ص۳۹.</ref>
* ابوبصیر ثقفی. <ref>خصیبی، حسین بن حمدان، الهدایه الکبری، ج۱، ص۳۹.</ref>
مشهورترين اقوال اين است كه ابو بصير، مشترك بين چهار راوى است كه بعضى ضعيف و بعضى ثقه‏اند، این چهار تن هم در مواردی مختلف ذکر شده‌اند:
مشهورترین اقوال این است که ابو‌بصیر، مشترک بین چهار راوی است که بعضی ضعیف و بعضی ثقه‌‏اند، این چهار تن هم در مواردی مختلف ذکر شده‌اند:
*  عبداللَّه بن محمّد كه ضعيف است؛
*  عبداللَّه بن محمّد که ضعیف است؛
* ابومحمد ليث بن بخترى كه همگان تصديقش مى‏‌كنند؛
* ابومحمد لیث بن بختری که همگان تصدیقش می‏‌کنند؛
*  ابومحمد يحيى بن قاسم حذّاء اسدى؛
*  ابومحمد یحیی بن قاسم حذّاء اسدی؛
* يوسف بن حارث بترى (راوى از امام باقر علیه‌السلام)<ref>ميراث حديث شيعه (دروس تمهيدية فى القواعد الرجالية)، ج‏13، ص: 279.</ref>.
* یوسف بن حارث بتری (راوی از امام باقر علیه‌السلام)<ref>ميراث حديث شيعه (دروس تمهيدية فى القواعد الرجالية)، ج‏13، ص: 279.</ref>.
صاحب معجم رجال الحدیث آنان را چنین بر می‌شمارد:
صاحب معجم رجال الحدیث آنان را چنین بر می‌شمارد:
* ابوبصیر یحیی بن ابی‌القاسم اسدی؛
* ابوبصیر یحیی بن ابی‌القاسم اسدی؛
خط ۲۳: خط ۲۳:
* ابوبصیر یوسف بن حارث؛
* ابوبصیر یوسف بن حارث؛
* ابوبصیر ثقفی.
* ابوبصیر ثقفی.
مرحوم آیة الله خویى با بیان قرینه گفته است که هرجا ابوبصیر به طور مطلق آورده شود مراد یحیى بن قاسم ثقه است. <ref>معجم رجال الحدیث، ج20، ص75</ref> حاجى نورى نیز به همین قول معتقد است.
مرحوم آیةالله خویی با بیان قرینه گفته است که هرجا ابوبصیر به طور مطلق آورده شود مراد [[یحیی بن قاسم]] ثقه است. <ref>معجم رجال الحدیث، ج20، ص75</ref> حاجی نوری نیز به همین قول معتقد است.


=== «ابوبصيريه»‏ها ===
=== «ابوبصیریه»‏ها ===
در سده‌های اخیر چندین اثر مستقل دربارۀ شخصیت رجالی ابوبصیر تألیف شده است که عبارت‌اند از:
در سده‌های اخیر چندین اثر مستقل دربارۀ شخصیت رجالی ابوبصیر تألیف شده است که عبارت‌اند از:
* «الرسالة المبصرة في أحوال البصيرية» یا «الدر النظير في المكنين بأبي بصير» را صاحب‏ قاموس الرجال‏، مرحوم علّامه محقّق شيخ محمّدتقى شوشترى (رحمه الله) نگاشته و علّت تحرير اين رساله را در ابتدا بيان نموده است <ref>قاموس الرجال، ج 11، ص 59.</ref>؛
* «الرسالة المبصرة فی أحوال البصیریة» یا «الدر النظیر فی المکنین بأبی بصیر» را صاحب‏ قاموس الرجال‏، مرحوم علّامه محقّق شیخ محمّدتقی شوشتری (رحمه الله) نگاشته و علّت تحریر این رساله را در ابتدا بیان نموده است <ref>قاموس الرجال، ج 11، ص 59.</ref>؛
* رساله‏ ‏ «إرشاد الخبير البصير إلى تحقيق الحال في أبي بصير» نوشته مرحوم سيّد محمّدباقر شفتى است که وی به مشكل بودن داورى درباره ابو بصير اشاره دارد؛
* رساله‏ ‏ «إرشاد الخبیر البصیر إلی تحقیق الحال فی أبی بصیر» نوشته مرحوم سیّد محمّدباقر شفتی است که وی به مشکل بودن داوری درباره ابو‌بصیر اشاره دارد؛
* رساله‌ای در باب ابو بصير، مرحوم ميرزا محمّد كلباسى دارد که ضمن بيان اصحاب اجماع و شرح حال آنان به آن پرداخته است و محور بحث را اقوال منقول در رجال الكشي‏ قرار داده است؛
* رساله‌ای در باب ابو‌بصیر، مرحوم میرزا محمّد کلباسی دارد که ضمن بیان اصحاب اجماع و شرح حال آنان به آن پرداخته است و محور بحث را اقوال منقول در رجال الکشی‏ قرار داده است؛
* رساله‏اى نيز به نام‏ ترجمة أبي بصير و إسحاق بن عمّار از ابوتراب بن ابى القاسم موسوى خوانسارى (م 1346 ق) وجود دارد<ref>الذريعة، ج 4، ص 148.</ref>؛
* رساله‌‏ای نیز به نام‏ ترجمة أبی بصیر و إسحاق بن عمّار از ابوتراب بن ابی القاسم موسوی خوانساری (م 1346 ق) وجود دارد<ref>الذريعة، ج 4، ص 148.</ref>؛
* رساله‏اى هم مربوط به حدود قرن يازدهم هجرى در اين باب موجود است كه مؤلّف آن، ناشناخته است<ref>ميراث حديث شيعه (دروس تمهيدية فى القواعد الرجالية)، ج‏13، ص: 281.</ref>؛
* رساله‏‌ای هم مربوط به حدود قرن یازدهم هجری در این باب موجود است که مؤلّف آن، ناشناخته است<ref>ميراث حديث شيعه (دروس تمهيدية فى القواعد الرجالية)، ج‏13، ص: 281.</ref>؛
* ترجمة ابی‌بصیر، از محمدهاشم خوانساری (د ۱۳۱۸ ق) که همراه مجمع الفوائد در ۱۳۱۷ ق چاپ شده است؛
* ترجمة ابی‌بصیر، از محمدهاشم خوانساری (د ۱۳۱۸ ق) که همراه مجمع الفوائد در ۱۳۱۷ ق چاپ شده است؛
* اسانید ابی‌بصیر، از آیت‌الله  موسی شبیری زنجانی؛  
* اسانید ابی‌بصیر، از شیخ موسی عباسی زنجانی؛  
* «سماء المقال» مرحوم كلباسي (ره) است به نام كه جا دارد اين كتاب چند بار مطالعه شود و در قواعد علم رجال، بي‌نظير است و 90٪ كتاب «كليات علم رجال» آقاي سبحاني، از اين كتاب استفاده شده است؛
* «سماء المقال» مرحوم کلباسی (ره) است به نام که جا دارد این کتاب چند بار مطالعه شود و در قواعد علم رجال، بی‌نظیر است و 90٪ کتاب «کلیات علم رجال» آقای سبحانی، از این کتاب استفاده شده است؛
* کتاب «عديمة النظير في أحوال أبي بصير» توسط محقّق توانا مهدى موسوى خوانسارى (م 1246 ق) تدوین شده که غالباً با رساله مرحوم آيةاللَّه سيّد محمّد هاشم موسوى خوانسارى اشتباه مى‏شود. <ref>ميراث حديث شيعه (دروس تمهيدية فى القواعد الرجالية)، ج‏13، ص: 281 خاتمه</ref> کتاب عديمة النظير في أحوال أبي بصير قرينه‏هاى موجود براى شناخت ابو بصير ثقه از غير ثقه را بیان می‌کند. <ref>مهريزى، مهدى، ميراث حديث شيعه، 21جلد، مؤسسه علمى فرهنگى دارالحدیث، سازمان چاپ و نشر - ايران - قم، چاپ: 1، 1380 ه.ش.</ref>
* کتاب «عدیمة النظیر فی أحوال أبی بصیر» توسط محقّق توانا مهدی موسوی خوانساری (م 1246 ق) تدوین شده که غالباً با رساله مرحوم آیةاللَّه سیّد محمّد هاشم موسوی خوانساری اشتباه می‌‏شود. <ref>ميراث حديث شيعه (دروس تمهيدية فى القواعد الرجالية)، ج‏13، ص: 281 خاتمه</ref> کتاب عدیمة النظیر فی أحوال أبی بصیر قرینه‏‌های موجود برای شناخت ابو‌بصیر ثقه از غیر ثقه را بیان می‌کند. <ref>مهريزى، مهدى، ميراث حديث شيعه، 21جلد، مؤسسه علمى فرهنگى دارالحدیث، سازمان چاپ و نشر - ايران - قم، چاپ: 1، 1380 ه.ش.</ref>محقّق تهرانی در مصفّی المقال <ref>(ص 469)</ref>، این کتاب را با عنوان عدیمة النظیر و نیز در الذریعة <ref>(ج 4، ص 148، ش 724)</ref> با عنوان ترجمة أبی بصیر و نیز رجال السید مهدی <ref>(ج 10، ص 153)</ref> فهرست نموده است.  <ref>مأخذ شناسى رجال شيعه، ص: 160
</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۴۲: خط ۴۳:
== منابع ==
== منابع ==


* مهريزى، مهدى، ميراث حديث شيعه، 21جلد، مؤسسه علمى فرهنگى دارالحدیث، سازمان چاپ و نشر - ايران - قم، چاپ: 1، 1380 ه.ش.
* مهریزی، مهدی، میراث حدیث شیعه، 21جلد، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، سازمان چاپ و نشر - ایران - قم، چاپ: 1، 1380 ه.ش.
 
* سایت مدرسه فقاهت
 
طلاییان، رسول، مأخذ شناسی رجال شیعه، 1جلد، موسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، سازمان چاپ و نشر - ایران - قم، چاپ: 1، 1381 ه.ش.
[[رده:عالمان]]
[[رده:عالمان]]
[[رده:عالمان شیعه]]
[[رده:عالمان شیعه]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۰ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۱۳

ابوبصیرها و ابوبصیریه‌ها تعدادی از راویان حدیث که با کنیه ابوبصیر شناخته شده‌اند به ابوبصیرها معروف‌اند که برخی ثقه و برخی ضعیف هستند به کتب و رسالاتی که در مورد شناخت ابو‌بصیرها نگاشته شده است ابوبصیریه‌ها گفته می‌شود.

ابوبصیرها و ابوبصیریه‌ها

«ابو‌بصیر»ها

«ابو‌بصیر»، یکی از کنیه‌‏های مشترک راویان احادیث است. برخی از علما با لحاظ راویان مشهور، ابو‌بصیر را مشترک بین ابوبصیر اسدی و ابوبصیر مرادی دانسته‌اند و ابوبصیر راوی را باتوجه‌به ثقه بودن هر دو فرد موثق شمرده‌اند. برخی معتقدند که حدود 12 راوی داریم که کنیه‌شان أبوبصیر است. ولی در میان اینها، أبوبصیر اسدی ـ یحیی بن ابی القاسم ـ و یا أبوبصیر مرادی ـ لیث بَختری ـ بیشتر مورد توجه هستند که أبوبصیر مطلق نیز انصراف به این دو نفر دارد. [۱] برخی آن را کنیه پنج تن شمرده‌اند که برخی از آنان مسلّماً ثقه‌اند:

  • ابوبصیر یحیی بن ابی‌القاسم اسدی؛
  • ابوبصیر لیث بن بَخْتَری مرادی؛
  • ابوبصیر عبداللـه بن محمد اسدی کوفی از اصحاب امام باقر(ع) [۲] ؛
  • ابوبصیر یوسف بن حارث از اصحاب بتری مذهب امام باقر(ع)[۳]؛
  • ابوبصیر ثقفی. [۴]

مشهورترین اقوال این است که ابو‌بصیر، مشترک بین چهار راوی است که بعضی ضعیف و بعضی ثقه‌‏اند، این چهار تن هم در مواردی مختلف ذکر شده‌اند:

  • عبداللَّه بن محمّد که ضعیف است؛
  • ابومحمد لیث بن بختری که همگان تصدیقش می‏‌کنند؛
  • ابومحمد یحیی بن قاسم حذّاء اسدی؛
  • یوسف بن حارث بتری (راوی از امام باقر علیه‌السلام)[۵].

صاحب معجم رجال الحدیث آنان را چنین بر می‌شمارد:

  • ابوبصیر یحیی بن ابی‌القاسم اسدی؛
  • ابوبصیر لیث بن بَخْتَری مرادی؛
  • ابوبصیر عبداللـه بن محمد اسدی کوفی؛
  • ابوبصیر یوسف بن حارث؛
  • ابوبصیر ثقفی.

مرحوم آیةالله خویی با بیان قرینه گفته است که هرجا ابوبصیر به طور مطلق آورده شود مراد یحیی بن قاسم ثقه است. [۶] حاجی نوری نیز به همین قول معتقد است.

«ابوبصیریه»‏ها

در سده‌های اخیر چندین اثر مستقل دربارۀ شخصیت رجالی ابوبصیر تألیف شده است که عبارت‌اند از:

  • «الرسالة المبصرة فی أحوال البصیریة» یا «الدر النظیر فی المکنین بأبی بصیر» را صاحب‏ قاموس الرجال‏، مرحوم علّامه محقّق شیخ محمّدتقی شوشتری (رحمه الله) نگاشته و علّت تحریر این رساله را در ابتدا بیان نموده است [۷]؛
  • رساله‏ ‏ «إرشاد الخبیر البصیر إلی تحقیق الحال فی أبی بصیر» نوشته مرحوم سیّد محمّدباقر شفتی است که وی به مشکل بودن داوری درباره ابو‌بصیر اشاره دارد؛
  • رساله‌ای در باب ابو‌بصیر، مرحوم میرزا محمّد کلباسی دارد که ضمن بیان اصحاب اجماع و شرح حال آنان به آن پرداخته است و محور بحث را اقوال منقول در رجال الکشی‏ قرار داده است؛
  • رساله‌‏ای نیز به نام‏ ترجمة أبی بصیر و إسحاق بن عمّار از ابوتراب بن ابی القاسم موسوی خوانساری (م 1346 ق) وجود دارد[۸]؛
  • رساله‏‌ای هم مربوط به حدود قرن یازدهم هجری در این باب موجود است که مؤلّف آن، ناشناخته است[۹]؛
  • ترجمة ابی‌بصیر، از محمدهاشم خوانساری (د ۱۳۱۸ ق) که همراه مجمع الفوائد در ۱۳۱۷ ق چاپ شده است؛
  • اسانید ابی‌بصیر، از شیخ موسی عباسی زنجانی؛
  • «سماء المقال» مرحوم کلباسی (ره) است به نام که جا دارد این کتاب چند بار مطالعه شود و در قواعد علم رجال، بی‌نظیر است و 90٪ کتاب «کلیات علم رجال» آقای سبحانی، از این کتاب استفاده شده است؛
  • کتاب «عدیمة النظیر فی أحوال أبی بصیر» توسط محقّق توانا مهدی موسوی خوانساری (م 1246 ق) تدوین شده که غالباً با رساله مرحوم آیةاللَّه سیّد محمّد هاشم موسوی خوانساری اشتباه می‌‏شود. [۱۰] کتاب عدیمة النظیر فی أحوال أبی بصیر قرینه‏‌های موجود برای شناخت ابو‌بصیر ثقه از غیر ثقه را بیان می‌کند. [۱۱]محقّق تهرانی در مصفّی المقال [۱۲]، این کتاب را با عنوان عدیمة النظیر و نیز در الذریعة [۱۳] با عنوان ترجمة أبی بصیر و نیز رجال السید مهدی [۱۴] فهرست نموده است. [۱۵]

پانویس

  1. درس خارج فقه مقارن استاد حسینی قزوینی88/07/08
  2. کشی، محمد، معرفه الرجال، اختیار طوسی، ج۱، ص۱۷۴؛ طوسی، محمد بن حسن، رجال، ج۱، ص۱۲۹؛
  3. طوسی، محمد بن حسن، رجال، ج۱، ص۱۴۱.
  4. خصیبی، حسین بن حمدان، الهدایه الکبری، ج۱، ص۳۹.
  5. ميراث حديث شيعه (دروس تمهيدية فى القواعد الرجالية)، ج‏13، ص: 279.
  6. معجم رجال الحدیث، ج20، ص75
  7. قاموس الرجال، ج 11، ص 59.
  8. الذريعة، ج 4، ص 148.
  9. ميراث حديث شيعه (دروس تمهيدية فى القواعد الرجالية)، ج‏13، ص: 281.
  10. ميراث حديث شيعه (دروس تمهيدية فى القواعد الرجالية)، ج‏13، ص: 281 خاتمه
  11. مهريزى، مهدى، ميراث حديث شيعه، 21جلد، مؤسسه علمى فرهنگى دارالحدیث، سازمان چاپ و نشر - ايران - قم، چاپ: 1، 1380 ه.ش.
  12. (ص 469)
  13. (ج 4، ص 148، ش 724)
  14. (ج 10، ص 153)
  15. مأخذ شناسى رجال شيعه، ص: 160

منابع

  • مهریزی، مهدی، میراث حدیث شیعه، 21جلد، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، سازمان چاپ و نشر - ایران - قم، چاپ: 1، 1380 ه.ش.
  • سایت مدرسه فقاهت

طلاییان، رسول، مأخذ شناسی رجال شیعه، 1جلد، موسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، سازمان چاپ و نشر - ایران - قم، چاپ: 1، 1381 ه.ش.