|
|
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| <div class="wikiInfo">
| | #تغییر_مسیر [[رمضان]] |
| [[پرونده: 5555rrrn.jpg|بندانگشتی]] | |
| {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
| |
| !عنوان مقاله
| |
| ! ماه مبارک رمضان، ضیافت الهی
| |
| |-
| |
| |زبان مقاله
| |
| |فارسی
| |
| |-
| |
| |اطلاعات نشر
| |
| |ایران – قم – پژوهشگاه مطالعات تقریبی
| |
| |-
| |
| |}
| |
| </div>
| |
| ''
| |
| '''[[ماه رمضان]]''' نهمین ماه از ماههای قمری است. [[قرآن کریم]] در این ماه بر رسول خدا(ص) نازل شده است. در شریعت اسلام، روزه در این ماه بر کسانی که توانایی بر آن دارند واجب است و این ماه در بین ماههای قمری از فضیلت خاص برخوردار است.
| |
| در بین ماههای سال قمری، ماه مبارک رمضان، از قداست و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است چنانکه در دعای مخصوص آن می‌خوانیم: «.. و هذا شهر عظمته و کرمته و شرفته و فضلته علی الشهور...»؛ <ref>اقبال الاعمال؛ ص۲۴.</ref> «و رمضان، ماهی است که او را عظمت و کرامت و شرافت، و فضیلت دادی، نسبت به ماههای دیگر.».
| |
| رسول خدا (ص) می‌فرماید: «اگر کسی در این ماه، یک آیه از قرآن، تلاوت کند، ثوابش مثل کسی است که در غیر ماه رمضان، یک بار قرآن را ختم کرده باشد.» <ref>امالی صدوق؛ ص۹۳.</ref> از امام صادق (ع) نیز نقل شده است: «هرکس در ماه رمضان، صدقه‌ای بدهد خداوند هفتاد نوع، بلا را از او دور می‌کند.» <ref>بحار؛ ج۹۳ ص۳۱۶.</ref>
| |
| حضرت علی (ع) از پیامبر خاتم (ص) نقل می‌فرماید: «هیچ مؤمنی نیست که ماه رمضان را، به حساب خدا، [[روزه]] بگیرد، مگر آن که خدای تبارک و تعالی، هفت خصلت را برای او لازم گرداند، هرچه حرام در پیکرش باشد محو و ذوب گرداند. به رحمت خدای عزوجل نزدیک می‌شود. (با روزه خویش) خطای پدرش حضرت آدم را می‌پوشاند. خداوند لحظات جان دادن را، برای او، آسان کند. از گرسنگی و تشنگی روز قیامت در امان است. خدای عزوجل از خوراکی‌های لذیذ بهشتی او را نصیب دهد؛ و بالاخره خدای عزوجل، برائت و بیزاری از آتش دوزخ را به او عطا فرماید. (پرسش کننده در این حدیث مفصل، عالم یهودی بود) که عرض کرد راست گفتی‌ای محمد.» <ref>من لایحضر صدوق؛ ج۲ ص۷۴.</ref>
| |
|
| |
| =رمضان در لغت=
| |
| واژه رمضان از ریشه «رمض» و به معنای شدت تابش آفتاب بر خاک است. گفته می شود علت این تسمیه آنست که عرب ماه‌ها را با زمانى که در آن واقع شوند نامگذارى کرده اند و در زمان نامگذاری رمضان گرما شدت داشته است. <ref>قاموس قرآن، ج۴، ص۱۲۳.</ref> در برخی روایات رمضان یکی از اسمهای خداوند دانسته شده است. <ref>الکافی، ج۷، ص ۳۹۰</ref><br><br>
| |
| | |
| = فضیلت ماه رمضان =
| |
| در بین ماههای قمری ماه رمضان برای مسلمانان از اهمیت بیشتری بر خوردار است. ماه رمضان در روایات اسلامی برترین ماه <ref>بحارالانوار؛ ج۹۳، ص۳۴۹.</ref> و ماه خدا <ref>الکافی؛ ج۷، ص۳۷۹.</ref>و ماه میهمانی خدا ا<ref>مالی شیخ صدوق، ص۹۳.</ref>دانسته شده است. شب قدر که برترین شب سال است در این ماه قرار دارد سوره قدر، آیات: ۱ تا ۴ و قرآن کریم در این ماه به صورت دفعی بر رسول خدا(ص) نازل شده است: «شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ...». <ref>سورهٔ بقره:۱۸۵.</ref> همچنین در این ماه «روزه» بر مسلمانان واجب شده است. <ref>سورهٔ بقره: ۱۸۳.</ref> ماه رمضان ماه رحمت، مغفرت و اجابت دعا است. روزهای این ماه بهترین روزها و شب‌هایش بهترین شب‌ها و ساعات آن بهترین ساعات است. نفسهای مؤمنان روزه دار در این ماه تسبیح خدا و خواب ایشان عبادت و عملشان مورد قبول خداوند است <ref>امالی شیخ صدوق؛ ص۹۳.</ref> و پاداش آن در این ماه بسیار بیشتر از ماههای دیگر است. <ref>الکافی؛ ج۷، ص۳۸۱.</ref><br>
| |
| | |
| = نزول قرآن =
| |
| اولین ویژگی و امتیاز ماه مبارک رمضان، نزول قرآن کریم بر قلب نازنین پیامبر خدا (ص) برای نجات و هدایت انسان‌ها در این ماه پربرکت است چنانکه خدای سبحان می‌فرماید: «ماه رمضان، ماهی است که قرآن به عنوان راهنمایی مردم و نشانه‌های هدایت و فرق میان حق و باطل در آن، نازل شده است.» <ref>سورهٔ بقره:۱۸۵.</ref> در آیه دیگر می‌فرماید: «ما قرآن را در شب مبارک فرو فرستادیم.» <ref>سورهٔ دخان:۲.</ref><br>
| |
| | |
| = شب قدر =
| |
| دومین ویژگی که باعث فضیلت ماه مبارک رمضان شده است، قرارگرفتن شب قدر و تعیین سرنوشت، در این ماه نورانی است. چنانکه در سوره قدر می‌خوانیم: «ما آن]قرآن [ را، در شب قدر، نازل کردیم؛ و تو، چه می‌دانی شب قدر چیست؟ شب قدر]در مقام و مرتبه [ از هزار ماه، بهتر و بالاتر است. ظاهراً مراد از قدر، تقدیر و تعیین و اندازه گیری است، خدای تعالی در آن شب، حوادث یکسال]از آن شب تا شب قدر سال آینده را تقدیر می‌نماید، زنگی و مرگ، رزق، سعادت و شقاوت و چیز‌هایی از این قبیل را مقدر می‌سازد. (تفسیر المیزان ذیل آیه)
| |
|
| |
| | |
| میهمانی و ضیافت الهی
| |
| | |
| نزول قرآن، وقوع شب قدر، نزول ملائکه و روح، تقدیر سرنوشت و... هرکدام مائده‌های آسمانی و غذا‌های معنوی است و سبب شده ماه مبارک رمضان، به عنوان ماه ضیافت و میهمانی الهی، نامگذاری شود، لذا پیامبر اکرم (ص) در آستانه ماه مبارک رمضان، این گونه می‌فرماید: «ای مردم! ماه با برکت و رحمت و آمرزش، به شما روی آورده است، این ماه، نزد خدا بهترین ماه است و روزهایش، بهترین روزها و شب هایش، بهترین شب ها، و ساعاتش بهترین ساعات. دراین ماه، شما به میهمانی خدا، دعوت شده اید و در زمزه بهره‌مندان از کرامت خداوند، قرارگرفته اید. دراین ماه نفسهای شما، تسبیح خداست، و خواب شما، عبادت است و اعمال شما، پذیرفته، و دعایتان به اجابت می‌رسد.» (المصباح کفعمی/ص ۳۳۶)
| |
|
| |
| | |
| آداب حضور در ضیافت الهی
| |
| | |
| در زندگی دنیا اگر روزی، انسان به میهمانی، دعوت شود، دعوت شدگان با توجه به مقام و موقعیت صاحب خانه و میزبان و با درنظر داشتن میهمانان دیگر، خود را برای شرکت در میهمانی، آماده می‌کنند، اگر صاحب خانه و میزبان، شخصیت معتبر اجتماعی داشته باشد، میهمانان با وقار، هیئت و هیبت خاصی، وارد مجلس شده و در طول جلسه و جریان میهمانی نیز باتوجه به شخصیت میزبان و بزرگان دیگری که در جلسه حضور دارند، در نشست و برخاست، غذا خوردن و صحبت کردن، دقت به خرج می‌دهند تا با حرکات اضافی، صحبت‌های بی مورد و... باعث مضحکه دیگران قرار نگیرند.
| |
| پیامبر (ص) خطاب به جابر می‌فرماید: «ای جابر! در ماه رمضان، هر کسی، روز آن را روزه بدارد و جزئی از شبش را به عبادت بپردازد، و شکم و شرمگاه خویش را، پاک نگه دارد، و زبانش را حفظ کند، همان طوری که از این ماه، خارج می‌شود از گناهان خویش خارج می‌شود. جابر عرض کرد:ای رسول خدا! این حدیث، چه زیباست! رسول خدا فرمود: و رعایت شروط آن، چه سخت است!» (کافی/۴/۷۸)
| |
| امام سجاد (ع) در دعای خود، هنگام حلول ماه مبارک رمضان، این گونه مناجات می‌کند: «به وسیله روزه این ماه، یاریمان ده؛ تا اندام خود را، از معاصی تو، نگه داریم و آن‌ها را به اعمالی واداریم که خشنودی تو را فراهم می‌آورد، تا با گوش هایمان، سخنان بیهوده نشنویم و با چشمانمان به دیدن چیز‌های لهو نشتابیم و دستانمان را به سوی حرام، نگشاییم و با پاهایمان به سوی آنچه منع شده، ره نسپاریم و با شکم هایمان، جز آنچه را، تو حلال کرده ای، در خود جای ندهیم و زبان هایمان، جز به آنچه، تو خبر داده‌ای و بیان فرموده ای، گویا نشود، و رنج نکشیم، جز برای آنچه به پاداش تو، نزدیک می‌کند و به جا نیاوریم، مگر چیزی را که از کیفر تو، نگه می‌دارد.» (صحیفه سجادیه/دعای ۴۴)
| |
| آنچه از مجموع احادیث و روایات به دست می‌آید، این است که انسان روزه دار برای بهره‌مند شدن از غفران و رحمت خداوند و استفاده بهتر از ضیافت الهی، علاوه بر خودداری و امساک از خوردن و آشامیدن و دوری از اموری که روزه را باطل می‌کند، امور دیگری را نیز باید رعایت نماید، تا بتواند در زمره روزه داران واقعی قرار گیرد؛ چشم، گوش، زبان، دست و پا و سایر اعضای خود را از ارتکاب به گناه حفظ کند و در چارچوب موازین شرعی، از نعمت‌های بزرگ خدا استفاده کند.
| |
|
| |
| | |
| روزه از دیدگاه دانشمندان
| |
| | |
| دکتر (الکسیس کارل) در کتاب انسان موجود ناشناخته مى نویسد: (با روزه دارى، قند خون در کبد مى ریزد و چربى هایى که در زیر پوست ذخیره شده اند و پروتئین هاى عضلات و غدد و سلول هاى کبدى آزاد مى شوند و به مصرف تغذیه مى رسند.) دکتر کارل مى گوید: (لزوم روزه دارى در تمام ادیان تأکید شده است. در روزه، ابتدا گرسنگى و گاهى نوعى تحریک عصبى و بعد ضعفى احساس مى شود، ولى در عین حال، کیفیات پوشیده اى که اهمیت زیادى دارند، به فعالیت مى افتند و بالاخره تمام اعض، مواد خاص خود را براى نگه دارى و تعادل محیط داخلى و قلب، قـربـانى مى کنند و به ایـن تـرتیب روزه تمام بافت هاى بدنى را مى شوید و آن‌ها را تازه مى کند.)
| |
| دکتر (ژان فروموزان) روش معالجه با روزه ر، شست وشوى اعضاى بدن تعبیر مى کند، که در آغاز روزه دارى، زبان باردار است، عرق بدن زیاد است، دهان بدبو است و گاه آب از بینى راه مى افتد، که همه این‌ها علامت شروع شست وشوى کامل بدن است. پس از سه چهار روز بو بـرطـرف مى شود، اسیداوریک ادرار کاهش مى یابد و شخص احساس سبکى و خوشى خارق العاده اى مى کند. در این حال اعضا هم استراحتى کافى دارند.
| |
| دکتر (تومانیانس) راجع به فواید روزه دارى مى نویسد: (فایده بزرگِ کم خوردن و پرهیز نمودن از غذا‌ها در یک مدت کوتاه آن است که، چون معده در طول مدت یازده ماه مرتب پر از غذا بوده، در مدت یک ماه روزه دارى مواد غذایى خود را دفع مى کند و همین طور کبد که براى حل و هضم غذا مجبور است دائماً صفراى خود را مصرف کند، در مدت سى روز ترشحات صفراوى را صَرف حل کردن باقى مانده غذاى جمع شده خواهد کرد. دستگاه هاضمه در نتیجه کم خوردن غذ، اندکى فراغت حاصل نموده و رفع خستگى مى نماید. روزه یعنى کم خوردن و کم آشامیدن در مدت معینى از سال و این بهترین راه معالجه و حفظ تندرستى است، که طب قدیم و جدید را از این حیث متوجه خود ساخته. مخصوصاً امراضى را که بر دستگاه هاضمه، به خصوص کلیه و کبد عارض مى شود و به توسط دارو نمى توان آن‌ها را علاج نمود، روزه به خوبى معالجه مى نماید. چنان چه بهترین دارو براى برطرف ساختن سوء هاضمه نیز روزه گرفتن است. مرض مخصوص کبد هم که موجب یرقان مى گردد، بهترین طریق معالجه اش همانا روزه گرفتن است، چه آن که ایجاد این مرض اغلب اوقات به واسطه خستگى کبد است که در موقع زیادى عمل و فعالیت، نمى تواند صفرا را از خود بگیرد.)
| |
|
| |
| | |
| دعای پیامبر (ص) هنگام رویت هلال رمضان
| |
| | |
| صدوق علیه الرحمه در کتاب من لا یحضره الفقیه آورده " و کان رسول الله صلی الله علیه و آله اذا اهل هلال شهر رمضان استقبل القبلة " و رفع یدیه و قال " اللهم اهله علینا بالامن و الایمان، و السلامة و الاسلام، و العافیة المجللة و الرزق الواسع، و دفع الاسقام، اللهم ارزقنا صیامه و قیامه و تلاوة القرآن فیه، و سلمه لنا، و تسلمه منا و سلمنا فیه "
| |
| رسول الله (صلی الله علیه و آله) هنگامی که رویت هلال رمضان می‌فرمود، رو به قبله می‌نمود و دست‌های مبارکش را بلند می‌کرد؛ و می‌گفت: پروردگارا این ماه را بر ما نو گردان به امن و امان، و سلامتی و اسلام، و تندرستی شایان تشکر، و روزی فراخ، و برطرف ساختن درد‌ها و ناملایمات، بار پروردگارا روزی کن ما را روزه و قیام برای عبادت، و تلاوت قرآن در این ماه، و او را برای ما سالم و تمام گردان، و او را از ما سالم بدار، و ما را در این ماه سالم و تندرست فرما.
| |
|
| |
| | |
| دعای امام علی (علیه السلام) هنگام رؤیت هلال رمضان
| |
| | |
| امیرالمؤمنـین (علـیه السلام) می‌فرماید: آنگاه که دیدی هلال (ماه رمضان) را فلا تبرح، خشم نگیر و عصبانی نشو، و «قل اللهم انی اسالک خیر هذا الشهر، و فتحه و نوره، و نصره، و برکته و طهوره، و رزقه، و اسئلک خیر ما فیه و خیر ما بعده، و اعوذ بک من شر ما فیه و ما بعده، اللهم ادخله علینا بالامن و الایمان، و السلامة و الاسلام، و البرکة و التقوی، و التوفیق لما تحب و ترضی»
| |
| و بگو بار پروردگارا خیر و خوبی در این ماه را از تو می‌خواهم و همچنین فتح و پیروزی (بر شیطان) و نورانیت، و یاری (بر روزه داری) و برکت و طهارت، و روزی این ماه را از تو می‌طلبم، و از تو خیر آنچه در این ماه هست و بعد از ماه مسئلت می‌نمایم، و به تو پناه می‌آورم از شر و بدی آنچه در این ماه می‌باشد، و آنچه بعد از آن است، بار پروردگارا این ماه را با امن و امان و ایمان به تو و سلامت نفس و نعمت اسلام، و برکت و تقوی و توفیق یافتن به آنچه تو دوست می‌داری و راضی می‌گردی بر ما وارد گردان (که همه اوصاف شایسته را در این ماه داشته باشیم).
| |
| اعمال و مستحبات ماه رمضان
| |
| 2. واجب شدن روزه بر کسانی که توانایی بر آن دارند: امام سجاد علیه السلام : خداوند، پنج چیز را واجب کرده است -و جز نیکو و زیبا، واجب نکرده است-: نماز، زکات، حج، روزه و ولایت ما اهل بیت. بحار الأنوار، ج۲۳، ص۱۰۵.
| |
| 3. تلاوت قرآن: رسول خدا می فرمایند: پاداش خواندن یک آیه از قرآن در این ماه به اندازه ختم قرآن در ماههای دیگر است. امالی شیخ صدوق، ص۹۵.
| |
| • انفاق: امام صادق علیه السلام: هر کس در ماه رمضان صدقه اى بدهد، خداوند هفتاد نوع بلا را از او بر مى گرداند. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، شیخ صدوق, ص:۱۴۲.
| |
| • اعتکاف: پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: اعتکاف ده روز ماه رمضان، برابر دو حج و دو عمره است. من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص:
| |
| • ۱۸۸افطاری دادن به روزه داران: امام کاظم علیه السلام می فرمایند: افطاری دادن به برادر روزه دارت از روزه گرفتن برای تو بهتر است. الکافی، ج۷، ص: ۳۸۷نماز : امام صادق علیه السلام می فرمایند: چون ماه رمضان مى آمد، پیامبر خدا بر نمازش مى افزود. من نیز مى افزایم؛ پس شما هم بیفزایید. تهذیب الأحکام، ج۳، ص: ۶۰
| |
| • .دعا، توبه، استغفار: امام على علیه السلام: در ماه رمضان، زیاد دعا و استغفار کنید؛ امّا دعا، که به سبب آن بلا از شما دور مى شود، و امّا استغفار، که گناهانتان را محو مى کند. الکافی، ج۷، ص: ۴۴۰
| |
| • اجتناب از گناهان و محرمات الهی: امام على علیه السلام: گفتم اى پیامبر خدا! برترینِ کارها در این ماه چیست؟ فرمود: «اى ابو الحسن! برترینِ کارها در این ماه، پرهیز از حرام هاى خداست». امالی شیخ صدوق، ص۹۵
| |
| • انجام کارهای نیک: پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: کسى که در ماه رمضان یکى از کارهاى نیک را انجام دهد، همچون کسى است که هفتاد واجب از واجبات خدا را انجام داده است و هر کس در این ماه، واجبى از واجبات خدا را انجام دهد، همچون کسى است که هفتاد واجب از واجبات خداى متعال را در ماه هاى دیگر انجام داده است. امالی شیخ صدوق، ص۴۱
| |
| رویدادهای مهم ماه رمضان
| |
| برخی از حوادث و رویدادهای مهم این ماه عبارتند از:
| |
| • وفات حضرت ابوطالب عموی پیامبر صلی الله علیه و آله در هفتم رمضان سال دهم بعثت.
| |
| • وفات حضرت خدیجه در دهم رمضان سال دهم بعثت.
| |
| • مراسم عقد اخوت و پیمان برادری میان مسلمان و ایجاد اخوت اسلامی بین پیامبر و امام علی علیه‌السلام.
| |
| • ولادت امام حسن‌مجتبی علیه‌السلام نیمه رمضان، سال دوم هجرت.
| |
| • جنگ بدر در سال دوم هجرت.
| |
| • فتح مکه در سال هشتم هجرت.
| |
| • شهادت امام علی علیه السلام در بیست و یکم رمضان سال چهلم هجری.[۲۰]
| |
| • بیعت مردم به ولایت‌‌عهدی امام رضا علیه‌السلام در سال ۲۰۱ قمری.
| |
| منابع
| |
| ۱. قاموس قرآن، على اکبر قرشى بنایى، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ ششم، ۱۴۱۲ ق.
| |
| ۲. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، شیخ صدوق، قم، دار الشریف الرضی للنشر،چاپ دوم،۱۴۰۶ ق.
| |
| ۳. الکافی، شیخ کلینى، قم، دار الحدیث، چاپ اول،ق ۱۴۲۹.
| |
| ۴. بحار الأنوار، علامه مجلسى، بیروت، دار إحیاء التراث العربی،چاپ دوم، ۱۴۰۳ ق.
| |
| ۵. امالی، شیخ صدوق، تهران، کتابچى، چاپ ششم، ۱۳۷۶ ش.
| |
| ۶. تهذیب الأحکام، شیخ طوسى، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ چهارم،۱۴۰۷ ق.
| |
| ۷. من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم، ۱۴۱۳ ق.
| |
| | |
| =منابع=
| |
| • کتاب قرآن.<br>
| |
| • اصول کافی، ثقةالاسلام کلینی.<br>
| |
| =پانویس=
| |
| [[رده: مناسبت‌های اسلامی]]
| |
| [[رده: ماه های قمری]]
| |
