آبراهه‌های جهان اسلام (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
Mohsenmadani (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
''' | '''آبراهه‌های جهان اسلام''' مانند دیگر آبراهه‌های بین‌المللی نقش پل‌های ارتباطی را در جهان بازی میکنند. این آبراهه‌ها اگر طبیعی باشند به آنها تنگه یا بوغاز گفته میشود و اگر توسط بشر احداث شده باشند به آنها کانال گفته میشود. | ||
تنگهها و آبراههای بین‌المللی چه طبیعی باشند یا ساختگی از مهمترین نقاط استراتژیک به حساب میآیند، چون نقش مهمی در کوتاه کردن راههای دریایی و حمل و نقل بار و مسافر دارند، که خود تأثیر عظیمی در تجارت و اقتصاد جهانی دارد. | |||
در جهان بیش از یکصد آبراهه و تنگه میان | در جهان بیش از یکصد آبراهه و تنگه میان اقیانوسی وجود دارد که عرض آنها کمتر از 40 کیلومتر (25 مایل) است. | ||
اهمیت | اهمیت تنگهها و آبراهها معمولاً بر اساس تعداد کشتیهایی که روزانه از آن عبور میکنند و حجم و نوع کالاها، راههای بدل، میزان استفاده نظامی و آسیب پذیری جغرافیایی (طول، عرض، عمق) سنجیده میشود. | ||
در جهان اسلام در مجموع هشت تنگه و کانال وجود دارد که به ترتیب اهمیت عبارتند از: | در جهان اسلام در مجموع هشت تنگه و کانال وجود دارد که به ترتیب اهمیت عبارتند از: | ||
==تنگه جبل الطارق== | == تنگه جبل الطارق == | ||
این تنگه بین | این تنگه بین کشورهای [[اسپانیا|اسپانیا]] و [[مراکش]] قرار دارد و حدود 10 مایل دریایی(حدود 5/15 کیلومتر) پهنا و 35 مایل دریایی(حدود 65 کیلومتر) طول و 80 تا600 متر عمق دارد و یکی از پر رفت و آمدترین آبراههای میان اقیانوسی جهان است که دریای مدیترانه را به اقیانوس اطلس متصل می‌کند و روزانه حدود 150 کشتی از آن عبور می‌کند. بارهایی که اهمیت استراتژیک دارند و از این تنگه عبور میکنند عبارتند از: ذغال سنگ از آفریقای جنوبی به فلسطین اشغالی، نفت به طرف اروپای غربی و آمریکا، روزانه تعداد قابل ملاحظهای مسافر از این تنگه عبور میکنند. | ||
==تنگه بسفر== | == تنگه بسفر == | ||
با عرض 33/0 مایل(حدود 600متر) و طول 17 مایل | با عرض 33/0 مایل(حدود 600متر) و طول 17 مایل دریایی(حدود 31 کیلومتر) و عمق 49 متر در خاک ترکیه قرار دارد و دریای مرمره را به دریای سیاه متصل می‌کند. روزانه حدود 50 کشتی از آن عبور میکنند. | ||
==تنگه داردانل== | == تنگه داردانل == | ||
با | با پهنای 75/0 مایل(389/1 کیلومتر) و طول 63 مایل دریایی(حدود 5/116 کیلومتر) و عمق 46 تا 91 متر، دو دریای مرمره و اژه را به هم متصل می‌کند و روزانه حدود 60 کشتی از آن میگذرد. | ||
==تنگه باب المندب== | == تنگه باب المندب == | ||
این تنگه به | این تنگه به پهنای 5/10(حدود 19 کیلومتر) و طول 35 مایل دریایی(حدود 65 کیلومتر) و عمق 12 تا 183 متر در ساحل یمن، اتیوپی و جیبوتی قرار دارد و خلیج عدن را به دریای سرخ متصل می‌کند. روزانه حدود 55 کشتی از آن گذر کرده و حدود 70 درصد واردات نفتی اروپای غربی از این تنگه عبور می‌کند. | ||
==تنگه هرمز== | == تنگه هرمز == | ||
این تنگه با عرض 21(حدود 39 کیلومتر) و طول 100 مایل | این تنگه با عرض 21(حدود 39 کیلومتر) و طول 100 مایل دریایی (حدود 185 کیلومتر) و عمق 76 تا 213 متر بین دریای عمان و خلیج فارس و در سواحل کشور [[ایران|ایران]] و [[عمان]] قرار دارد. روزانه حدود 80 کشتی از آن عبور می‌کند. تنگترین و باریکترین نقطه این تنگه از عریضترین نقطه کانال مانش نیز بیشتر است. بخش عمده ای از نفت خلیج فارس از طریق این تنگه عبور می‌کند و واردات کشورهای بحرین، کویت و عراق تنها از طریق این تنگه است. | ||
[[ | == کانال سوئز == | ||
< | این کانال با عرض 584 پا (حدود 178 متر) و طول 101 مایلی دریایی(حدود 187 کیلومتر) و عمق حدود 16 متر در خاک مصر قرار دارد و دریای سرخ را به دریای مدیترانه متصل می‌کند و روزانه حدود 60 کشتی از آن میگذرد. بخش قابل ملاحظه ای از نفت جهان از طریق این کانال عبور می‌کند. | ||
== تنگه تیران == | |||
این تنگه با عرض 3 مایل(5/5 کیلومتر) و طول 7 مایل دریایی(حدود 13 کیلومتر) و عمق 73 تا 183 متر بین کشورهای مصر و عربستان سعودی قرار دارد و روزانه کمتر از 10 کشتی از آن عبور می‌کند. اهمیت این تنگه از این جهت است که راه دسترسی به بندر اردنی عقبه و [[بندر اسراییلی ایلات]] است. <ref>برای اطلاع بیشتر رجوع کنید به: درایسدل، آلا سدیر و جرالداچ. بلیک، جغرافیای سیاسی خاور میانه و شمال آفریقا، ترجمه دره میر حیدر (مهاجرانی)، چاپ اول، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه، 1360، صفحه 173 تا 188. خوانندگان محترم به این نکته توجه دارند که در شرایط فعلی آمارهای مربوط به تعداد کشتیهایی که از تنگهها عبور میکنند با آنچه در کتاب آمده تفاوت خواهد داشت.</ref> | |||
== تنگه مالاکا == | |||
این تنگه به طول 805 کیلومتر (حدود 435 مایل) و عرض حداقل 40 متر و حداکثر 135 متر بین شبه جزیره [[مالزی]] و جزیره اندونزیایی سوماترا واقع شده است. این تنگه از دیدگاه اقتصادی و راهبردی یکی از مهمترین آبراههای کشتی رانی دنیا محسوب شده و با آبراههایی مانند کانال سوئز یا پاناما قابل مقایسه است. این تنگه دو اقیانوس [[هند]] و آرام را به یکدیگر متصل می‌کند، اتصال این دو اقیانوس به معنای مربوط ساختن پر جمعیتترین کشورهای دنیا یعنی چین و هند و اندونزی است. | |||
از این تنگه سالانه بیش از 50 هزار کشتی عبور می‌کند که 20 تا 25 درصد مجموع تجارت دریایی جهان توسط آنها انجام میگیرد. اما نقش جدیتر تنگه مالاکا این است که هم اکنون بیش از نیمی از کل تجارت جهانی نفت از این تنگه میگذرد.<ref>www.IranEconomics.net</ref> | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
[[رده:مقاله‌ها]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۶ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۰۸
آبراهه‌های جهان اسلام مانند دیگر آبراهه‌های بین‌المللی نقش پل‌های ارتباطی را در جهان بازی میکنند. این آبراهه‌ها اگر طبیعی باشند به آنها تنگه یا بوغاز گفته میشود و اگر توسط بشر احداث شده باشند به آنها کانال گفته میشود.
تنگهها و آبراههای بین‌المللی چه طبیعی باشند یا ساختگی از مهمترین نقاط استراتژیک به حساب میآیند، چون نقش مهمی در کوتاه کردن راههای دریایی و حمل و نقل بار و مسافر دارند، که خود تأثیر عظیمی در تجارت و اقتصاد جهانی دارد.
در جهان بیش از یکصد آبراهه و تنگه میان اقیانوسی وجود دارد که عرض آنها کمتر از 40 کیلومتر (25 مایل) است. اهمیت تنگهها و آبراهها معمولاً بر اساس تعداد کشتیهایی که روزانه از آن عبور میکنند و حجم و نوع کالاها، راههای بدل، میزان استفاده نظامی و آسیب پذیری جغرافیایی (طول، عرض، عمق) سنجیده میشود.
در جهان اسلام در مجموع هشت تنگه و کانال وجود دارد که به ترتیب اهمیت عبارتند از:
تنگه جبل الطارق
این تنگه بین کشورهای اسپانیا و مراکش قرار دارد و حدود 10 مایل دریایی(حدود 5/15 کیلومتر) پهنا و 35 مایل دریایی(حدود 65 کیلومتر) طول و 80 تا600 متر عمق دارد و یکی از پر رفت و آمدترین آبراههای میان اقیانوسی جهان است که دریای مدیترانه را به اقیانوس اطلس متصل می‌کند و روزانه حدود 150 کشتی از آن عبور می‌کند. بارهایی که اهمیت استراتژیک دارند و از این تنگه عبور میکنند عبارتند از: ذغال سنگ از آفریقای جنوبی به فلسطین اشغالی، نفت به طرف اروپای غربی و آمریکا، روزانه تعداد قابل ملاحظهای مسافر از این تنگه عبور میکنند.
تنگه بسفر
با عرض 33/0 مایل(حدود 600متر) و طول 17 مایل دریایی(حدود 31 کیلومتر) و عمق 49 متر در خاک ترکیه قرار دارد و دریای مرمره را به دریای سیاه متصل می‌کند. روزانه حدود 50 کشتی از آن عبور میکنند.
تنگه داردانل
با پهنای 75/0 مایل(389/1 کیلومتر) و طول 63 مایل دریایی(حدود 5/116 کیلومتر) و عمق 46 تا 91 متر، دو دریای مرمره و اژه را به هم متصل می‌کند و روزانه حدود 60 کشتی از آن میگذرد.
تنگه باب المندب
این تنگه به پهنای 5/10(حدود 19 کیلومتر) و طول 35 مایل دریایی(حدود 65 کیلومتر) و عمق 12 تا 183 متر در ساحل یمن، اتیوپی و جیبوتی قرار دارد و خلیج عدن را به دریای سرخ متصل می‌کند. روزانه حدود 55 کشتی از آن گذر کرده و حدود 70 درصد واردات نفتی اروپای غربی از این تنگه عبور می‌کند.
تنگه هرمز
این تنگه با عرض 21(حدود 39 کیلومتر) و طول 100 مایل دریایی (حدود 185 کیلومتر) و عمق 76 تا 213 متر بین دریای عمان و خلیج فارس و در سواحل کشور ایران و عمان قرار دارد. روزانه حدود 80 کشتی از آن عبور می‌کند. تنگترین و باریکترین نقطه این تنگه از عریضترین نقطه کانال مانش نیز بیشتر است. بخش عمده ای از نفت خلیج فارس از طریق این تنگه عبور می‌کند و واردات کشورهای بحرین، کویت و عراق تنها از طریق این تنگه است.
کانال سوئز
این کانال با عرض 584 پا (حدود 178 متر) و طول 101 مایلی دریایی(حدود 187 کیلومتر) و عمق حدود 16 متر در خاک مصر قرار دارد و دریای سرخ را به دریای مدیترانه متصل می‌کند و روزانه حدود 60 کشتی از آن میگذرد. بخش قابل ملاحظه ای از نفت جهان از طریق این کانال عبور می‌کند.
تنگه تیران
این تنگه با عرض 3 مایل(5/5 کیلومتر) و طول 7 مایل دریایی(حدود 13 کیلومتر) و عمق 73 تا 183 متر بین کشورهای مصر و عربستان سعودی قرار دارد و روزانه کمتر از 10 کشتی از آن عبور می‌کند. اهمیت این تنگه از این جهت است که راه دسترسی به بندر اردنی عقبه و بندر اسراییلی ایلات است. [۱]
تنگه مالاکا
این تنگه به طول 805 کیلومتر (حدود 435 مایل) و عرض حداقل 40 متر و حداکثر 135 متر بین شبه جزیره مالزی و جزیره اندونزیایی سوماترا واقع شده است. این تنگه از دیدگاه اقتصادی و راهبردی یکی از مهمترین آبراههای کشتی رانی دنیا محسوب شده و با آبراههایی مانند کانال سوئز یا پاناما قابل مقایسه است. این تنگه دو اقیانوس هند و آرام را به یکدیگر متصل می‌کند، اتصال این دو اقیانوس به معنای مربوط ساختن پر جمعیتترین کشورهای دنیا یعنی چین و هند و اندونزی است. از این تنگه سالانه بیش از 50 هزار کشتی عبور می‌کند که 20 تا 25 درصد مجموع تجارت دریایی جهان توسط آنها انجام میگیرد. اما نقش جدیتر تنگه مالاکا این است که هم اکنون بیش از نیمی از کل تجارت جهانی نفت از این تنگه میگذرد.[۲]
پانویس
- ↑ برای اطلاع بیشتر رجوع کنید به: درایسدل، آلا سدیر و جرالداچ. بلیک، جغرافیای سیاسی خاور میانه و شمال آفریقا، ترجمه دره میر حیدر (مهاجرانی)، چاپ اول، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه، 1360، صفحه 173 تا 188. خوانندگان محترم به این نکته توجه دارند که در شرایط فعلی آمارهای مربوط به تعداد کشتیهایی که از تنگهها عبور میکنند با آنچه در کتاب آمده تفاوت خواهد داشت.
- ↑ www.IranEconomics.net