افزودن پیوند

    سیره وحدوی حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها) (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌وحدت
    بدون خلاصۀ ویرایش
    بدون خلاصۀ ویرایش
     
    (۸۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class="wikiInfo">
    '''سیره وحدوی حضرت فاطمه (سلام الله علیها)''' مدخلی است که در آن به بررسی سیره و رفتار ایشان در دوران زندگی شان با رویکرد وحدت آفرینی میان مسلمانان می‌پردازیم.
    {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
    =مقدمه=
    |-
    ازمسائل اساسی که بین [[مسلمانان]] بویژه اصحاب اندیشه تقریب و اتحاد پیروان [[مذاهب اسلامی]] بصورت جدی مطرح می‌شود سیره عملی صدیقه طاهره در مسائل اجتماعی و سیاسی عصر خویش می‌باشد سئوال این است ایا سیره آن بزرگوار نافی اندیشه [[وحدت اسلامی]] و سیره اصحاب تقریب و وحدت نمی‌باشد؟ چگونه می‌توان بین این سیره و سیره حضرت امیر ‌علیه‌السلام که بظاهر با یکدیگر متعارضند جمع نمود؟
    !عنوان مقاله!! data-type="authorName" |سيره وحدوی حضرت زهرا سلام الله عليها
    نظیر این سئوال، در زمینه مواضع سائر ائمه علیهم‌السلام نیز مطرح می‌گردد چون سیره سیاسی و اجتماعی آن بزرگواران نیز در اعصار مختلف غالبا بایکدیگر متفاوت بوده و همین امر چه بسا ابهاماتی را برای پیروانشان موجب گردیده است.
    |-
    |زبان مقاله
    | data-type="authorfatherName" |فارسی
    |-
    |اطلاعات نشر
    | data-type="authorbirthDate" |ایران - پژوهشگاه مطالعات تقریبی
    |-
    |نویسنده
    | data-type="authorBirthPlace" |سید مصطفی حسینی رودباری
    |-


    |}
    =مهجوریت قرآن و عترت بین مسلمانان=
    </div>


    باید اذعان کرد یکی از عوامل اصلی پیدایش چنین ابهاماتی، مهجور ماندن سیره نظری و عملی ائمه علیهم‌السلام در بین مسلمانان حتی بین شیعیانشان می‌باشد.
    در تبیین بیشتر این مطلب باید گفت: قرآن کریم و اهلبیت علیهم‌السلام برغم عزت و احترامی که بین مسلمانان دارند متاسفانه حقائق عالیه اندیشه‌های آنان همچنان بین مسلمانان ناشناخته و مهجور هست همانطورکه در قرآن کریم نسبت به شکایت رسول اکرم صلی ا لله علیه واله از امت خویش در برابر خداوند متعال امده است: و قال الرسول یا رب ان قومی اتخذوا هذاالقرآن مهجورا- <ref>سوره فرقان آیه 30</ref>


    ==مقدمه==
    متاسفانه در مورد عترت طاهرینش نیز همین وضعیت وجود دارد. امام خمینی رحمه الله علیه در اغاز وصیت نامه سیاسی الهی شان به مهجوریت قرآن و عترت اشاره کرده و می‌فرماید:  
     
    شاید جملة‌ لَنْ یَفْتَرِقا' حتّی‌ یَرِد'ا عَلَیَّ الْحَوض‌ اشاره‌ باشد بر اینکه‌ بعد از وجود مقدس‌ رسول‌الله ـ صلی‌الله علیه‌ و آله‌ و سلم‌ ـ هرچه‌ بر یکی‌ از این‌ دو گذشته‌ است‌ بر دیگری‌ گذشته‌ است‌ و مهجوریت‌ هر یک‌ مهجوریت‌ دیگری‌ است‌، تا آنگاه‌ که‌ این‌ دو مهجور بر رسول‌ خدا در «حوض‌» وارد شوند. <ref>وصیتنامه سیاسی – الهی امام خمینی ره  
    ازمسائل  اساسی که بین مسلمانان بویژه اصحاب اندیشه تقریب و اتحاد پیروان مذاهب  اسلامی بصورت جدی مطرح می شود سیره عملی صدیقه طاهره در مسائل اجتماعی و سیاسی عصر خویش  می باشد سئوال این است ایا سیره ان بزرگوار نافی اندیشه وحدت اسلامی و سیره اصحاب تقریب و وحدت نمی باشد؟ چگونه می توان بین این سیره  و سیره حضرت امیر علیه السلام که بظاهر با یکدیگر متعارضند جمع نمود ؟
    نظیر این سئوال،  در زمینه مواضع سائر ائمه علیهم السلام نیز مطرح می گردد چون سیره سیاسی و اجتماعی ان بزرگواران نیز  در اعصار  مختلف غالبا بایکدیگر متفاوت بوده و همین  امر چه بسا ابهاماتی را برای پیروانشان موجب گردیده است .
     
    ==مهجوریت قران و عترت بین مسلمانان==
     
    باید اذعان کرد یکی از عوامل اصلی پیدایش چنین ابهاماتی ، مهجور ماندن سیره نظری و عملی ائمه علیهم السلام در بین مسلمانان حتی  بین شیعیانشان می باشد .
    در تبیین بیشتر این مطلب باید گفت : قران کریم و اهلبیت علیهم السلام برغم  عزت و احترامی که بین مسلمانان دارند متاسفانه حقائق عالیه اندیشه های انان همچنان بین مسلمانان ناشناخته و مهجور هست همانطورکه در قران کریم نسبت به شکایت رسول اکرم صلی ا لله علیه واله از امت خویش در برابر خداوند متعال امده است : و قال الرسول یا رب ان قومی اتخذوا هذاالقران مهجورا- <ref>سوره فرقان ایه 30</ref>
     
    متاسفانه در مورد عترت طاهرینش نیز همین وضعیت وجود دارد . امام خمینی رحمه الله علیه در اغاز وصیت نامه سیاسی الهی شان به مهجوریت قران و عترت اشاره کرده و می فرماید :  
    شايد جملة‌ لَنْ يَفْتَرِقا' حتّي‌ يَرِد'ا عَلَيَّ الْحَوض‌ اشاره‌ باشد بر اينكه‌ بعد از وجود مقدس‌ رسول‌الله ـ صلي‌الله عليه‌ و آله‌ و سلم‌ ـ هرچه‌ بر يكي‌ از اين‌ دو گذشته‌ است‌ بر ديگري‌ گذشته‌ است‌ و مهجوريت‌ هر يك‌ مهجوريت‌ ديگري‌ است‌، تا آنگاه‌ كه‌ اين‌ دو مهجور بر رسول‌ خدا در «حوض‌» وارد شوند. <ref>وصیتنامه سیاسی – الهی امام خمینی ره  
    </ref>
    </ref>
    شهید مطهری رحمه الله علیه نیز درکتاب جاذبه و دافعه علی علیه السلام بطور خاص نسبت به مهجور و مجهول ماندن شخصیت حضرت امیر علیه السلام و سیره ان بزرگوار حتی در میان شیعیان ان حضرت ص می فرماید  :  
    شهید مطهری رحمه الله علیه نیز درکتاب جاذبه و دافعه علی ‌علیه‌السلام بطور خاص نسبت به مهجور و مجهول ماندن شخصیت حضرت امیر ‌علیه‌السلام و سیره آن بزرگوار حتی در میان شیعیان آن حضرت ص می‌فرماید:  


    اگر شخصيت على، امروز تحريف نشود و همچنانكه بوده ارائه داده شود، بسيارى از مدعيان دوستانش در رديف دشمنانش قرار خواهند گرفت.
    اگر شخصیت علی، امروز تحریف نشود و همچنانکه بوده ارائه داده شود، بسیاری از مدعیان دوستانش در ردیف دشمنانش قرار خواهند گرفت.


    سپس در تبیین این مدعا ، نمونه تاریخی ذیل را ذکر می کند :
    سپس در تبیین این مدعا، نمونه تاریخی ذیل را ذکر می‌کند:
    پيغمبر على را به فرماندهى لشكرى به يمن فرستاد. در برگشتن براى ملاقات پيغمبر عزم مكه كرد. در نزديكيهاى مكه يكى از لشكريان را به جاى خويش گذاشت و خود براى گزارش سفر زودتر به سوى رسول اللَّه شتافت. آن شخص حُلّه‏هايى را كه على همراه آورده بود در بين لشكريان تقسيم كرد تا با لباسهاى نو وارد مكه شوند. على كه برگشت به اين عمل اعتراض كرد و آن را بى‏انضباطى دانست، زيرا نمى‏بايست قبل از اينكه از پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله كسب تكليف شود تصميمى درباره حلّه‏ها گرفته شود، و در حقيقت از نظر على عليه السلام اين كار نوعى تصرف در بيت المال بود بدون اطلاع و اجازه پيشواى مسلمين. از اين رو على عليه السلام دستور داد حلّه‏ها را از تن خود بكَنند و آنها را در جايگاه مخصوص قرار داد كه تحويل پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله داده شود و آن حضرت خودشان درباره آنها تصميم بگيرد.
    پیغمبر علی را به فرماندهی لشکری به یمن فرستاد. در برگشتن برای ملاقات پیغمبر عزم مکه کرد. در نزدیکیهای مکه یکی از لشکریان را به جای خویش گذاشت و خود برای گزارش سفر زودتر به سوی رسول اللَّه شتافت. آن شخص حُلّه‏هایی را که علی همراه آورده بود در بین لشکریان تقسیم کرد تا با لباسهای نو وارد مکه شوند. علی که برگشت به این عمل اعتراض کرد و آن را بی‏انضباطی دانست، زیرا نمی‏‌بایست قبل از اینکه از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله کسب تکلیف شود تصمیمی درباره حلّه‏ها گرفته شود، و در حقیقت از نظر علی ‌علیه‌السلام این کار نوعی تصرف در بیت‌المال بود بدون اطلاع و اجازه پیشوای مسلمین. از این رو علی ‌علیه‌السلام دستور داد حلّه‏ها را از تن خود بکَنند و آنها را در جایگاه مخصوص قرار داد که تحویل پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله داده شود و آن حضرت خودشان درباره آنها تصمیم بگیرد.


    لشكريان على عليه السلام از اين عمل ناراحت شدند. همينكه به حضور پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله رسيدند و رسول اكرم صلى الله عليه و آله احوال آنها را جويا شد، از خشونت على عليه السلام در مورد حلّه‏ها شكايت كردند. پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله آنان را مخاطب ساخت و گفت:
    لشکریان علی ‌علیه‌السلام از این عمل ناراحت شدند. همینکه به حضور پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله رسیدند و رسول اکرم صلی الله علیه و آله احوال آنها را جویا شد، از خشونت علی ‌علیه‌السلام در مورد حلّه ‏ها شکایت کردند. پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله آنان را مخاطب ساخت و گفت:
    يا ايُّهَاالنّاسُ! لا تَشْكوا عَلِيّاً فَوَاللَّهِ انَّهُ لَأَخْشَنُ فى ذاتِ اللَّهِ مِنْ انْ يُشْكى‏ :‌
    یا ایُّهَاالنّاسُ! لا تَشْکوا عَلِیّاً فَوَاللَّهِ انَّهُ لَأَخْشَنُ فی ذاتِ اللَّهِ مِنْ انْ یُشْکی‏ :‌
    مردم! از على شكوه نكنيد كه به خدا سوگند او در راه خدا شديدتر از اين است كه كسى درباره وى شكايت كند.
    مردم! از علی شکوه نکنید که به خدا سوگند او در راه خدا شدیدتر از این است که کسی درباره وی شکایت کند.
    على در راه خدا از كسى ملاحظه نداشت بلكه اگر به كسى عنايت مى‏ورزيد و از كسى ملاحظه مى‏كرد به خاطر خدا بود. قهراً اين حالت دشمن ساز است <ref>مجموعه‏آثاراستادشهيدمطهرى    ج‏16   290- 289</ref>
    علی در راه خدا از کسی ملاحظه نداشت بلکه اگر به کسی عنایت می‏ورزید و از کسی ملاحظه می‏‌کرد به خاطر خدا بود. قهراً این حالت دشمن ساز است <ref>مجموعه‏آثاراستادشهیدمطهری ج‏16 290- 289</ref>


    ==پیامدهای مهجوریت قران و عترت بین مسلمانان==  
    =پیامدهای مهجوریت قرآن و عترت بین مسلمانان=


    1-   یکی از اثار  بارز این مهجوریت ، تفرقه و اختلافات گسترده ای است که اکنون بین مسلمانان وجود دارد. اختلافاتی که زمینه نفوذ و سلطه فکری نظامی فرهنگی سیاسی استکبار غرب را بر بیشتر نقاط جهان اسلام فراهم کرده و شعله جنگ و خونریزی بین مسلمانان را برافروخته و موجب پیدایش جریانهای تکفیری در دنیای اسلام گردیده است .
    1- یکی از آثار بارز این مهجوریت، تفرقه و اختلافات گسترده‌ای است که اکنون بین مسلمانان وجود دارد. اختلافاتی که زمینه نفوذ و سلطه فکری نظامی فرهنگی سیاسی استکبار غرب را بر بیشتر نقاط جهان اسلام فراهم کرده و شعله جنگ و خون‌ریزی بین مسلمانان را برافروخته و موجب پیدایش جریان‌های تکفیری در دنیای اسلام گردیده است .
       
       
    2-   اثر دیگر مهجوریت اهل بیت علیهم السلام ان است که سیره وحدت بخش حیات سیاسی-اجتماعی این بزرگواران که می تواند برترین الگوی عملی برای مسلمانان بویژه شیعیان باشد در عصر حاضر همانند گذشته نه تنها موجب وحدت و انسجام مسلمانان نشده بلکه چه بسا وسیله تفرقه و تشتت بین انان  گردیده است.
    2- اثر دیگر مهجوریت اهل بیت علیهم‌السلام آن است که سیره وحدت بخش حیات سیاسی-اجتماعی این بزرگواران که می‌تواند برترین الگوی عملی برای مسلمانان بویژه شیعیان باشد در عصر حاضر همانند گذشته نه تنها موجب وحدت و انسجام مسلمانان نشده بلکه چه بسا وسیله تفرقه و تشتت بین آنان گردیده است.


    در همین راستا می بینیم  متاسفانه سیره سیاسی – اجتماعی حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها بدلیل عدم فهم صحیح و تحلیل عمیق ان ، در عصر کنونی نه تنها سبب وحدت بین مسلمانان نبوده بلکه مایه تفرقه شدید بین انان  شده است . بوضوح مشاهده می کنیم در مجالسی که بنام ان بزرگوار در ایام فاطمیه برپا می شود بجای انکه به تبیین اندیشه های والای ان حضرت در جهت وحدت بخشی و انسجام بین مسلمانان و تعمیق معارف دینی پرداخته شود فقط به جنبه های احساسی ان پرداخته و بیشتر به لعن و نفرین کسانی که سبب ظلم بزرگ به او گردیدند اکتفا می گردد .
    در همین راستا می‌بینیم متاسفانه سیره سیاسی – اجتماعی حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها بدلیل عدم فهم صحیح و تحلیل عمیق ان، در عصر کنونی نه تنها سبب وحدت بین مسلمانان نبوده بلکه مایه تفرقه شدید بین آنان شده است. بوضوح مشاهده می‌کنیم در مجالسی که بنام آن بزرگوار در ایام فاطمیه برپا می‌شود بجای آنکه به تبیین اندیشه‌های والای آن حضرت در جهت وحدت بخشی و انسجام بین مسلمانان و تعمیق معارف دینی پرداخته شود فقط به جنبه‌های احساسی آن پرداخته و بیشتر به لعن و نفرین کسانی که سبب ظلم بزرگ به او گردیدند اکتفا می‌گردد.


    می بینیم از خطبه والا و جامع ان حضرت که در بردارنده عالی ترین معارف اعتقادی تفسیری اجتماعی سیاسی اخلاقی می باشد و تنها در بخشی از ان به موضوع فدک پرداخته شده است بعنوان خطبه فدکیه یاد می شود.
    می بینیم از خطبه والا و جامع آن حضرت که در بردارنده عالی‌ترین معارف اعتقادی تفسیری اجتماعی سیاسی اخلاقی می‌باشد و تنها در بخشی از آن به موضوع فدک پرداخته شده است بعنوان خطبه فدکیه یاد می‌شود.


    گویا تصور می شود که انگیزه اصلی ان حضرت از ایراد سخنرانی در مسجد النبی (ص) شکایت و ناراحتی او بابت غصب فدک بوده است . ایا چنین تلقی از سخنرانی ان حضرت نشانه اوج مظلومیت ان بزرگوار نیست که مکتب فکری اش اینچنین مهجور گردیده است ؟.
    گویا تصور می‌شود که انگیزه اصلی آن حضرت از ایراد سخنرانی در مسجد النبی (ص) شکایت و ناراحتی او بابت غصب فدک بوده است. ایا چنین تلقی از سخنرانی آن حضرت نشانه اوج مظلومیت آن بزرگوار نیست که مکتب فکری اش اینچنین مهجور گردیده است ؟.


    ==لزوم اجتناب از سطحی نگری در سیره سیاسی – اجتماعی ائمه علیهم السلام==
    =لزوم اجتناب از سطحی‌نگری در سیره سیاسی – اجتماعی ائمه علیهم‌السلام=


    بر اساس سخن والای امام حسین علیه السلام که فرمود : دراسه العلم لقاح المعرفه – تنها در پرتو تحلیل و بررسی عمیق اموزه ها  و اطلاعات علمی است که معرفت حقیقی زائیده می شود -   لازم است از سطحی نگری در سیره ائمه علیهم السلام بپرهیزیم .اجمالا باید گفت :هر گاه در سیره صدیقه طاهره در مقام احتجاج با حاکمان وقت درقضیه فدک و یا روش انحضرت در سخن نگفتن با انان  تا شهادت ان بزرگوار3 فقط به ظواهر انها  تکیه شود قطعا موجب پیدایش این توهم ناصواب – تضاد اندیشه و سیره ان بزرگوار با اندیشه و سیرت وحدت گرایانه  حضرت علی علیه السلام - خواهد شد در حالی که اگر به متن سخنان و خطبه جامع ان بزرگوار در مسجد النبی ص توجه عمیق شود قطعا این توهم برطرف خواهد شد .
    بر اساس سخن والای امام حسین ‌علیه‌السلام که فرمود: دراسه العلم لقاح المعرفه – تنها در پرتو تحلیل و بررسی عمیق آموزه‌ها و اطلاعات علمی است که معرفت حقیقی زائیده می‌شود - لازم است از سطحی‌نگری در سیره ائمه علیهم‌السلام بپرهیزیم .اجمالا باید گفت :هر گاه در سیره صدیقه طاهره در مقام احتجاج با حاکمان وقت درقضیه فدک و یا روش انحضرت در سخن نگفتن با آنان تا شهادت آن بزرگوار3 فقط به ظواهر آنها تکیه شود قطعا موجب پیدایش این توهم ناصواب – تضاد اندیشه و سیره آن بزرگوار با اندیشه و سیرت وحدت‌گرایانه حضرت علی ‌علیه‌السلام - خواهد شد در حالی که اگر به متن سخنان و خطبه جامع آن بزرگوار در مسجد النبی ص توجه عمیق شود قطعا این توهم برطرف خواهد شد.


    نسبت به سیره ائمه دیگر نیز باید گفت: تنها با نگاه و مطالعه عمیق می توان به وحدت حقیقی این روشهای بظاهر متفاوت ویا متناقض نائل شد. انسانهای ظاهر بین و سطحی نگر در زمان این بزرگواران بدلیل سطحی نگری شان قادر به فهم ان نبوده و چه بسا زبان به اعتراض و شکوه نسبت به ان بزرگواران می گشودند چنانکه برخی از یاران خاص امام حسن علیه السلام بعد از جریان عقد صلحنامه با معاویه به ان حضرت اعتراض نموده و از ان بزرگوار بعنوان مذل المومنین یاد می کردند و لی ان حضرت می فرمود : انی اری ما لاترون   و اینکه بتدریج حقائق بر شما روشن می گردد و د رتوجیه و تفهیم انان  ، سیره و رفتارش را به قصه سرشار از حکمت قران کریم در قضیه موسی و خضر علیهما السلام تطبیق می داد و اینکه همه اعتراضات موسی علیه السلام به خضر ناشی از عدم توجه به حقائق اعمالی بود که از خضر علیه السلام سر می زد .
    نسبت به سیره ائمه دیگر نیز باید گفت: تنها با نگاه و مطالعه عمیق می‌توان به وحدت حقیقی این روش‌های بظاهر متفاوت ویا متناقض نائل شد. انسان‌های ظاهر بین و سطحی نگر در زمان این بزرگواران بدلیل سطحی‌نگری شان قادر به فهم آن نبوده و چه بسا زبان به اعتراض و شکوه نسبت به آن بزرگواران می‌گشودند چنانکه برخی از یاران خاص امام حسن ‌علیه‌السلام بعد از جریان عقد صلحنامه با معاویه به آن حضرت اعتراض نموده و از آن بزرگوار بعنوان مذل المومنین یاد می‌کردند و لی آن حضرت می‌فرمود: انی اری ما لاترون و اینکه بتدریج حقائق بر شما روشن می‌گردد و د رتوجیه و تفهیم انان، سیره و رفتارش را به قصه سرشار از حکمت قرآن کریم در قضیه موسی و خضر علیهما السلام تطبیق می‌داد و اینکه همه اعتراضات موسی ‌علیه‌السلام به خضر ناشی از عدم توجه به حقائق اعمالی بود که از خضر ‌علیه‌السلام سر می‌زد.


    و یا اینکه برخی کوته بینان حرکت اصلاحی امام حسین علیه السلام را مایه فتنه انگیزی بین مسلمانان دانسته و از ان بعنوان شورش در جامعه اسلامی یاد می کنند و ......
    و یا اینکه برخی کوته بینان حرکت اصلاحی امام حسین ‌علیه‌السلام را مایه فتنه انگیزی بین مسلمانان دانسته و از آن بعنوان شورش در جامعه اسلامی یاد می‌کنند و ......


    باید گفت : همانگونه که سطحی نگری در قران کریم غالبا به برداشتهای ناصواب منتهی شده و باب شبهات را نسبت به این کتاب اسمانی می گشاید در سیره اهلبیت علیهم السلام نیز که قران مجسمند نیز چنین افتی وجود دارد .
    باید گفت: همانگونه که سطحی‌نگری در قرآن کریم غالبا به برداشت‌های ناصواب منتهی شده و باب شبهات را نسبت به این کتاب اسمانی می‌گشاید در سیره اهلبیت علیهم‌السلام نیز که قرآن مجسمند نیز چنین افتی وجود دارد.


    بنابر این همانطور که طبق ایات قران کریم ، فقط دانشمندان و اولوالباب قادربه فهم صحیح قران هستند – وما یعقلها الاالعالمون ، - در سیره اجتماعی و سیاسی اهلبیت علیهم السلام نیز فقط کسانی قادربه درک صحیحند که واجد این ویژگی باشند .
    بنابر این همانطور که طبق آیات قرآن کریم، فقط دانشمندان و اولوالباب قادربه فهم صحیح قرآن هستند – وما یعقلها الاالعالمون، - در سیره اجتماعی و سیاسی اهلبیت علیهم‌السلام نیز فقط کسانی قادربه درک صحیحند که واجد این ویژگی باشند.


    ==عوامل سطحی نگری د ر سیره سیاسی – اجتماعی اهلبیت علیهم السلام==
    =عوامل سطحی‌نگری د ر سیره سیاسی – اجتماعی اهلبیت علیهم‌السلام=


    ==الف – عدم توجه به شرائط زمانی ائمه علیهم  السلام در عصر خویش==
    == الف – عدم توجه به شرائط زمانی ائمه علیهم‌السلام در عصر خویش ==
    شکی نیست که شرائط زمانی و جو خاصی که انسان در ان قرار می گیرد نقش بسزائی در موضعگیری او خواهد داشت بعنوان نمونه اگر شرائط خاص عصر امام حسن علیه السلام را ملاحظه کنیم خواهیم دید که در ان عصر امکان ادامه نبرد با معاویه برای امام حسن علیه السلام وجود نداشت از طرفی تسلیم شدن نیز در برابر جیهه معاویه برای امام مساوی برسمیت شناختن حکومت او و این امر سبب انحراف فکری مسلمانان در پذیرش حاکمیت امویان بود.بدیهی است در چنین شرائطی برترین روش سیاستی بود که امام حسن علیه السلام اتخاذ فرمود ان حضرت مواد صلحنامه را بگونه ای تنظیم نمود که دشمن را در حالت انفعالی قرار داده بگونه ای که دشمن بعد از مدتی متوجه خطای سیاسی اش گردید از این رو تمامی مواد صلحنامه ر ا نقض نموده و در نتیجه مسلمانان به چهره واقعی امویان که اسلام ر ا ملعبه ای جهت رسیدن به سلطنت خویش می خواستند پی بردند در نتیجه امام علیه السلام گرچه بظاهر با معاویه صلح نمود اما در حقیقت صلحی بود که چهره ناب اسلام را از چهره دروغین ان - امویان - برای مردم بخوبی روشن نمود.
    شکی نیست که شرائط زمانی و جو خاصی که انسان در آن قرار نمی‌گیرد نقش بسزائی در موضع‌گیری او خواهد داشت بعنوان نمونه اگر شرائط خاص عصر امام حسن ‌علیه‌السلام را ملاحظه کنیم خواهیم دید که در آن عصر امکان ادامه نبرد با معاویه برای امام حسن ‌علیه‌السلام وجود نداشت از طرفی تسلیم شدن نیز در برابر جیهه معاویه برای امام مساوی برسمیت شناختن حکومت او و این امر سبب انحراف فکری مسلمانان در پذیرش حاکمیت امویان بود. بدیهی است در چنین شرائطی برترین روش سیاستی بود که امام حسن ‌علیه‌السلام اتخاذ فرمود آن حضرت مواد صلحنامه را بگونه‌ای تنظیم نمود که دشمن را در حالت انفعالی قرار داده بگونه‌ای که دشمن بعد از مدتی متوجه خطای سیاسی اش گردید از این رو تمامی مواد صلحنامه ر ا نقض نموده و در نتیجه مسلمانان به چهره واقعی امویان که اسلام ر ا ملعبه ای جهت رسیدن به سلطنت خویش می‌خواستند پی بردند در نتیجه امام ‌علیه‌السلام گرچه بظاهر با معاویه صلح نمود اما در حقیقت صلحی بود که چهره ناب اسلام را از چهره دروغین آن - امویان - برای مردم بخوبی روشن نمود.
    ==ب - عدم توجه به موقعیت و جایگاه شخصیتی ائمه علیهم  السلام در عصر خویش==
    == ب - عدم توجه به موقعیت و جایگاه شخصیتی ائمه علیهم‌السلام در عصر خویش ==


    از نکات بسیار مهمی که می تواند فلسفه تفاوت سیره برخی از ائمه ع را نسبت به یکدیگر بیان کند جایگاه و موقعیت خاصی است که هر یک در جامعه خویش داشته اند  در این رابطه باید گفت جایگاه ممتاز و ویژه ای که حضرت زهرا س بدلیل گفتار مکرر رسول اکرم ص در عظمت ان حضرت در جامعه عصر خویش داشتند متفاوت از جایگاه حضرت امیر ع بود و همین امر از عوامل اصلی اختلاف سیره اجتماعی و سیاسی ان دو بزرگوار از یکدیگر است.
    از نکات بسیار مهمی که می‌تواند فلسفه تفاوت سیره برخی از ائمه ع را نسبت به یکدیگر بیان کند جایگاه و موقعیت خاصی است که هر یک در جامعه خویش داشته‌اند در این رابطه باید گفت جایگاه ممتاز و ویژه ای که حضرت زهرا س بدلیل گفتار مکرر رسول اکرم ص در عظمت آن حضرت در جامعه عصر خویش داشتند متفاوت از جایگاه حضرت امیر ع بود و همین امر از عوامل اصلی اختلاف سیره اجتماعی و سیاسی آن دو بزرگوار از یکدیگر است.
       
       
    در توضیح این امر باید گفت : توصیه ها و سخنان گرانبار پیامبر ص نسبت به اوصاف دخترش صدیقه طاهره س بحدی بود که هیچکس بخود جرات مخالفت رسمی و علنی یا بی احترامی به ان حضرت را نمی داد  جامعه اسلامی ان زمان رضایت و خشم زهرا س را معیار و میزان خشم و غضب خداوند متعال و رسولش می دانست از اینرو سعی صحابه و حاکمان ان زمان این بود به هر نحوی که ممکن است رضایت او را جلب کنند.  
    در توضیح این امر باید گفت: توصیه‌ها و سخنان گرانبار پیامبر ص نسبت به اوصاف دخترش صدیقه طاهره س بحدی بود که هیچکس بخود جرات مخالفت رسمی و علنی یا بی احترامی به آن حضرت را نمی‌داد جامعه اسلامی آن زمان رضایت و خشم زهرا س را معیار و میزان خشم و غضب خداوند متعال و رسولش می‌دانست از اینرو سعی صحابه و حاکمان آن زمان این بود به هر نحوی که ممکن است رضایت او را جلب کنند.  


    در اینجا برخی از کلمات رسول اکرم ص را از منابع اهل سنت نسبت به عظمت حضرت زهرا سلام الله علیها بیان می کنیم :
    در اینجا برخی از کلمات رسول اکرم ص را از منابع اهل سنت نسبت به عظمت حضرت زهرا سلام الله علیها بیان می‌کنیم:
    حاکم نیشابوری در المستدرک آورده است : کان رسول الله (ص) اذا رجع من غزاة او سفراتی المسجد فصلی فیه رکعتین ثم ثنی بفاطمة رضی الله عنها ثم یأتی ازواجه <ref>المستدرک ج 3 ص 155</ref>
    حاکم نیشابوری در المستدرک آورده است: کان رسول الله (ص) اذا رجع من غزاة او سفراتی المسجد فصلی فیه رکعتین ثم ثنی بفاطمة رضی الله عنها ثم یأتی ازواجه <ref>المستدرک ج 3 ص 155</ref>  


    :رسول خدا (ص) وقتی که ا زجنگی و یا از سفری بر می گشت به مسجد می رفت و دو رکعت نماز می خواند سپس به نزد دخترش فاطمه می رفت و به او ثنا می گفت و سپس به نزد زنانش می رفت.
    :رسول خدا (ص) وقتی که ا زجنگی و یا از سفری بر می‌گشت به مسجد می‌رفت و دو رکعت نماز می‌خواند سپس به نزد دخترش فاطمه می‌رفت و به او ثنا می‌گفت و سپس به نزد زنانش می‌رفت.


    ایشان در روایتی دیگر نقل می کند که : که پیامبر ص به دخترش فاطمه (س) فرمود:  
    ایشان در روایتی دیگر نقل می‌کند که: که پیامبر ص به دخترش فاطمه (س) فرمود:  
    ان الله یغضب لغضبک و یرضی لرضاک <ref>المستدرک ج 3 ص 154</ref>  
    ان الله یغضب لغضبک و یرضی لرضاک <ref>المستدرک ج 3 ص 154</ref>  
    خداوند با غضب تو غضبناک می شود و با رضایت تو خشنود می گردد.  
    خداوند با غضب تو غضبناک می‌شود و با رضایت تو خشنود می‌گردد.  


    خطیب بغدادی در تاریخش می نویسد که رسول خدا (ص) فرمود:  
    خطیب بغدادی در تاریخش می‌نویسد که رسول خدا (ص) فرمود:  
    فاطمه حوراء انسیه کلما اشتقت الی الجنه قبلتها<ref>تاریخ بغداد ج 5 ص 293</ref> : فاطمه حوریه ای است در صورت انسانی هرگاه من مشتاق بهشت می شوم او را می بوسم.  
    فاطمه حوراء انسیه کلما اشتقت الی الجنه قبلتها<ref>تاریخ بغداد ج 5 ص 293</ref>: فاطمه حوریه ای است در صورت انسانی هرگاه من مشتاق بهشت می‌شوم او را می‌بوسم.  
    ایشان ایشان در روایتی دیگر از پیامبر (ص) نقل می کند که آن حضرت فرمود: ابنتی فاطمه حوراء آدمیه ، دخترم فاطمه حوریه ای است در شکل آدمیان <ref>تاریخ بغداد ج12 ص 328  
    ایشان ایشان در روایتی دیگر از پیامبر (ص) نقل می‌کند که آن حضرت فرمود: ابنتی فاطمه حوراء آدمیه، دخترم فاطمه حوریه ای است در شکل آدمیان <ref>تاریخ بغداد ج12 ص 328  
    </ref>
    </ref>
    نیز در روایتی دیگر از ان حضرت نقل می کند که پیامبر ص فرمود :  
    نیز در روایتی دیگر از آن حضرت نقل می‌کند که پیامبر ص فرمود:  
    خیر رجالکم علی بن ابی طالب و خیر نسائکم فاطمه بنت محمد(ص) بهترین مردان شما علی بن ابی طالب و بهترین زنان شما فاطمه دختر محمد (ص) است <ref>تاریخ بغداد ج5 ص 157</ref>
    خیر رجالکم علی بن ابی‌طالب و خیر نسائکم فاطمه بنت محمد(ص) بهترین مردان شما علی بن ابی‌طالب و بهترین زنان شما فاطمه دختر محمد (ص) است <ref>تاریخ بغداد ج5 ص 157</ref>  


    بخاری در صحیحش نقل می کند که : پیامبر اسلام (ص) فرمود:
    بخاری در صحیحش نقل می‌کند که: پیامبر اسلام (ص) فرمود:


    :فاطمه بضعه منی فمن اغضبها اغضبنی : فاطمه پاره تن من است پس هر که او را غضبناک کند مرا به غضب در آورده است.<ref>صحیح البخاری ج 4 ص 210</ref>  
    :فاطمه بضعه منی فمن اغضبها اغضبنی: فاطمه پاره تن من است پس هر که او را غضبناک کند مرا به غضبدر‌آورده است.<ref>صحیح البخاری ج 4 ص 210</ref>
       
       
    عایشه نقل می کند :  
    عایشه نقل می‌کند:  
    حضرت زهرا (س) درهنگام رحلت پیامبر (ص) پیش آن حضرت رفت و پیامبر(ص) به وی چیزی گفت و فاطمه (س) گریان شد و سپس چیزی به وی فرمود و حضرت خندان شد . عایشه می گوید از سر این کار از وی جویا شدم. فاطمه (س) گفت سر را فاش نمی کنم. می گوید: بعد از رحلت رسول اکرم (ص) دیگر بار ازاو پرسیدم، فاطمه (س) در پاسخ گفت که پیامبر(ص) فرمود: همانا جبرئیل هر سال یک بار نازل می شد تا قرآن را بر من عرضه بدارد ولی امسال دوبار نازل شده است. این دلیل بر این امر است که مرگم نزدیک است. من از این سخن گریستم حضرت فرمود چرا گریه می کنی ؟ اما ترضین ان تکون سیدة نساء هذه الامة ، او نساء العالمین، آیا راضی نیستی که سیده زنان این امت یا سیده زنان جهانیان باشی؟<ref>صحیح البخاری ج 4 ص 183</ref>
    حضرت زهرا (س) درهنگام رحلت پیامبر (ص) پیش آن حضرت رفت و پیامبر(ص) به وی چیزی گفت و فاطمه (س) گریان شد و سپس چیزی به وی فرمود و حضرت خندان شد. عایشه می‌گوید از سر این کار از وی جویا شدم. فاطمه (س) گفت سر را فاش نمی‌کنم. می‌گوید: بعد از رحلت رسول اکرم (ص) دیگر بار ازاو پرسیدم، فاطمه (س) در پاسخ گفت که پیامبر(ص) فرمود: همانا جبرئیل هر سال یک بار نازل می‌شد تا قرآن را بر من عرضه بدارد ولی امسال دوبار نازل شده است. این دلیل بر این امر است که مرگم نزدیک است. من از این سخن گریستم حضرت فرمود چرا گریه می‌کنی؟ اما ترضین ان تکون سیدة نساء هذه الامة، او نساء العالمین، آیا راضی نیستی که سیده زنان این امت یا سیده زنان جهانیان باشی؟<ref>صحیح البخاری ج 4 ص 183</ref>  


    احمد بن حنیل ج در مسندش ازحذیفه نقل می کند که پیامبر (ص) فرمود: حسن و حسین سرور جوانان اهل بهشتند و فاطمه سرور زنان اهل بهشت.<ref>مسند احمد بن حنیل ج 5ص391</ref>  
    احمد بن حنیل ج در مسندش ازحذیفه نقل می‌کند که پیامبر (ص) فرمود: حسن و حسین سرور جوانان اهل بهشتند و فاطمه سرور زنان اهل بهشت.<ref>مسند احمد بن حنیل ج 5ص391</ref>  
    و در نقلی دیگر آمده است که آن حضرت فرمود: فاطمه سیده زنان اهل جهانیان است.<ref>فتح الباری ج7ص82 </ref>
    و در نقلی دیگر آمده است که آن حضرت فرمود: فاطمه سیده زنان اهل جهانیان است.<ref>فتح الباری ج7ص82 </ref>
    بخاری در صحیحش نقل کرده است که پیامبر (ص) فرمود: فاطمه سیده زنان اهل بهشت است.<ref>صحیح البخاری ج 4 ص 209</ref>
    بخاری در صحیحش نقل کرده است که پیامبر (ص) فرمود: فاطمه سیده زنان اهل بهشت است.<ref>صحیح البخاری ج 4 ص 209</ref>  
    ایشان در حدیثی دیگر از حذیفه نقل می کند که پیامبر فرمود: ملکی از آسمان نازل شد و از خداوند عالم این پیام را به پیامبری (ص) رساند که فاطمه سیده زنان اهل بهشت است <ref>صحیح البخاری ج 4 ص 209</ref>
    ایشان در حدیثی دیگر از حذیفه نقل می‌کند که پیامبر فرمود: ملکی از آسمان نازل شد و از خداوند عالم این پیام را به پیامبری (ص) رساند که فاطمه سیده زنان اهل بهشت است <ref>صحیح البخاری ج 4 ص 209</ref>  
    .
    .


    ==دلیل تفاوت سیره سیاسی زهرا سلام الله علیها با امیر المومنین علیه السلام==  
    =دلیل تفاوت سیره سیاسی زهرا سلام الله علیها با امیر المومنین ‌علیه‌السلام=
                                                                 
     
    با توجه به نکته اخیر می توان دلیل برخی از تفاوتها در سیره سیاسی علی علیه السلام و صدیقه طاهره سلام الله علیها ر ا درک نمود .
    با توجه به نکته اخیر می‌توان دلیل برخی از تفاوت‌ها در سیره سیاسی علی ‌علیه‌السلام و صدیقه طاهره سلام الله علیها ر ا درک نمود.


    در تبیین این نکته مهم باید گفت :
    در تبیین این نکته مهم باید گفت:


    با توجه به موقعیت و جایگاه ویژه ای که حضرت زهرا سلام الله علیها در بین مسلمانان داشت می بینیم انگاه که ان حضرت در سخنرانی اش در مسجد مدینه با صراحت و تندی همراه با سرزنش صحابه پیامبر ص را بابت انحرافات پیش امده در جامعه اسلامی مورد سرزنش قرار می دهد  و انگاه که بابت مسائل پیش امده در موضوع فدک خلیفه را مورد عتاب قرار می دهند ایشان از عتاب زهرا سه خطاب به خود اشفته نشده بلکه حرمت و جایگاه والای ان  حضرت را یاد اور شده و با ابراز کلمات محبت امیز به ان حضرت پاسخ می دهد :  
    با توجه به موقعیت و جایگاه ویژه ای که حضرت زهرا سلام الله علیها در بین مسلمانان داشت می‌بینیم آنگاه که آن حضرت در سخنرانی اش در مسجد مدینه با صراحت و تندی همراه با سرزنش صحابه پیامبر ص را بابت انحرافات پیش امده در جامعه اسلامی مورد سرزنش قرار می‌دهد و آنگاه که بابت مسائل پیش امده در موضوع فدک خلیفه را مورد عتاب قرار می‌دهند ایشان از عتاب زهرا سه خطاب به خود اشفته نشده بلکه حرمت و جایگاه والای آن حضرت را یاد اور شده و با ابراز کلمات محبت امیز به آن حضرت پاسخ می‌دهد:  


    يا ابنة رسول الله لقد كان صلى الله عليه وآله وسلم بالمؤمنين رؤوفا رحيما وعلى الكافرين عذابا أليما وإذا عزوناه كان أباك دون النساء وأخا ابن عمك دون الرجال آثره على كل حميم وساعده الامر العظيم لا يحبكم  إلا العظيم السعادة ولا يبغضكم الا الردئ الولادة وأنتم عترة الله الطيبون وخيرة الله المنتخبون على الآخرة أدلتنا وباب الجنة لسالكنا<ref>بلاغات النسا ص19 -</ref>  
    یا ابنة رسول الله لقد کان صلی الله علیه وآله وسلم بالمؤمنین رؤوفا رحیما وعلی الکافرین عذابا ألیما وإذا عزوناه کان أباک دون النساء وأخا ابن عمک دون الرجال آثره علی کل حمیم وساعده الامر العظیم لا یحبکم إلا العظیم السعادة ولا یبغضکم الا الردئ الولادة وأنتم عترة الله الطیبون وخیرة الله المنتخبون علی الآخرة أدلتنا وباب الجنة لسالکنا<ref>بلاغات النسا ص19 -</ref>  
       
     
    اى دختر رسول خدا! پدر تو بر مۆمنین مهربان و بزرگوار و رئوف و رحیم، و بر كافران عذاب دردناك و عقاب بزرگ بود، اگر به نسب او بنگریم وى در میان زنانمان پدر تو، و در میان دوستان برادر شوهر توست، كه وى را بر هر دوستى برترى داد، و او نیز در هر كار بزرگى پیامبر را یارى نمود، جز سعادتمندان شما را دوست نمى‏دارند، و تنها بدكاران شما را دشمن مى‏شمرندپس شما خاندان پیامبر، پاكان برگزیدگان جهان بوده، و ما را به خیر راهنما، و بسوى بهشت رهنمون بودید.
    ای دختر رسول خدا! پدر تو بر مۆمنین مهربان و بزرگوار و رئوف و رحیم، و بر کافران عذاب دردناک و عقاب بزرگ بود، اگر به نسب او بنگریم وی در میان زنانمان پدر تو، و در میان دوستان برادر شوهر توست، که وی را بر هر دوستی برتری داد، و او نیز در هر کار بزرگی پیامبر را یاری نمود، جز سعادتمندان شما را دوست نمی‌‏دارند، و تنها بدکاران شما را دشمن می‏شمرندپس شما خاندان پیامبر، پاکان برگزیدگان جهان بوده، و ما را به خیر راهنما، و بسوی بهشت رهنمون بودید.
       
       
    وآنگاه که در مقابل عتاب و اعتراض بعدی حضرت قرار می گیرد گفتار حضرت را نسبت به ادعائی که نموده تصدیق کرده واینچنین پاسخ می دهد :
    وآنگاه که در مقابل عتاب و اعتراض بعدی حضرت قرار نمی‌گیرد گفتار حضرت را نسبت به ادعائی که نموده تصدیق کرده واینچنین پاسخ می‌دهد:
    صَدَقَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ صَدَقَتْ اِبْنَتُهُ، مَعْدِنُ الْحِكْمَةِ، وَ مَوْطِنُ الْهُدى وَ الرَّحْمَةِ، وَ رُكْنُ الدّینِ، وَ عَیْنُ الْحُجَّةِ، لا اَبْعَدُ صَوابَكِ وَ لا اُنْكِرُ خِطابَكِ <ref>الاحتجاج ج 1ص144 114- بحار الانوار ج29ص2324</ref>  
    صَدَقَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ صَدَقَتْ اِبْنَتُهُ، مَعْدِنُ الْحِکْمَةِ، وَ مَوْطِنُ الْهُدی وَ الرَّحْمَةِ، وَ رُکْنُ الدّینِ، وَ عَیْنُ الْحُجَّةِ، لا اَبْعَدُ صَوابَکِ وَ لا اُنْکِرُ خِطابَکِ <ref>الاحتجاج ج 1ص144 114- بحار الانوار ج29ص2324</ref>  
                                                                             
     
    خدا و پیامبرش راست گفته، و دختر او نیز، كه معدن حكمت و جایگاه هدایت و رحمت، و ركن دین و سرچشمه حجت و دلیل مى‏باشد و راست مى‏گوید، سخن حقّت را دور نیفكنده و گفتارت را انكار نمى‏كنم،
    خدا و پیامبرش راست گفته، و دختر او نیز، که معدن حکمت و جایگاه هدایت و رحمت، و رکن دین و سرچشمه حجت و دلیل می‏باشد و راست می‏گوید، سخن حقّت را دور نیفکنده و گفتارت را انکار نمی‏‌کنم،


    از طرفی می بینیم همه کسانی که در مسجد مدینه حضورداشته و مخاطب حضرت بودند هیچگونه اعتراضی نسبت به سخنان هشدار دهنده و توبیخ امیز او ننموده بلکه ساکت بودند و این نشانه دیگری است از عزت و احترامی که انان برای زهرا سلام الله علیها قائل بودند .
    از طرفی می‌بینیم همه کسانی که در مسجد مدینه حضورداشته و مخاطب حضرت بودند هیچگونه اعتراضی نسبت به سخنان هشدار دهنده و توبیخ امیز او ننموده بلکه ساکت بودند و این نشانه دیگری است از عزت و احترامی که آنان برای زهرا سلام الله علیها قائل بودند.
    با توجه به چنین جایگاهی بدیهی است که حضرتش حقائق دین و خطراتی که جامعه اسلامی نوپای مدینه را تهدید می کند را با صراحت بیان نموده و سران صحابه و حاکمان را اینچنین – بصورت مستقیم - مورد سرزنش و انتقاد قرار دهد.
    با توجه به چنین جایگاهی بدیهی است که حضرتش حقائق دین و خطراتی که جامعه اسلامی نوپای مدینه را تهدید می‌کند را با صراحت بیان نموده و سران صحابه و حاکمان را اینچنین – بصورت مستقیم - مورد سرزنش و انتقاد قرار دهد.


    در حالی که موقعیت امام علی علیه السلام در جامعه اسلامی چنین امکانی را به او نمی داد  ان حضرت بدلیل کینه و بغضی که بقایای کفر و نفاق د ر جامعه اسلامی از او در اثر شرکت در جنگها داشتند نمی توانست مواضع سیاسی اش را همانند زهرای مرضیه –س- بصورت علنی اظهار نماید   در این رابطه سخن رسول اکرم ص بسیار گویاست انگاه که به علی ع در زمینه کینه و بغض برخی نسبت باو خطاب به حضرت فرمود :
    در حالی که موقعیت امام علی ‌علیه‌السلام در جامعه اسلامی چنین امکانی را به او نمی‌داد آن حضرت بدلیل کینه و بغضی که بقایای کفر و نفاق د ر جامعه اسلامی از او در اثر شرکت در جنگ‌ها داشتند نمی‌توانست مواضع سیاسی اش را همانند زهرای مرضیه –س- بصورت علنی اظهار نماید در این رابطه سخن رسول اکرم ص بسیار گویاست آنگاه که به علی ع در زمینه کینه و بغض برخی نسبت باو خطاب به حضرت فرمود:  
    « اِنّى لارحمك من ضغائن فى صدور اقوام عليك لا يظهرونها حتى يفقدونى فاذا فقدونى خالفوا فيها.<ref>الاحتجاج ج1ص 209</ref>
    «اِنّی لارحمک من ضغائن فی صدور اقوام علیک لا یظهرونها حتی یفقدونی فاذا فقدونی خالفوا فیها.<ref>الاحتجاج ج1ص 209</ref>


    :از کینه‌هایی که در دلهای برخی اقوام نسبت به تو هست دلم به درد می‎آید؛ ولی تا من زنده ام آن را پنهان می‎کنند، وقتی که مرا از دست بدهند با تو مخالفت خواهند کرد..
    :از کینه‌هایی که در دلهای برخی اقوام نسبت به تو هست دلم به درد می‎آید؛ ولی تا من زنده ام آن را پنهان می‎کنند، وقتی که مرا از دست بدهند با تو مخالفت خواهند کرد..


    در چنین وضعیتی بدیهی است اگر او نیز همانند حضرت زهرا س مواضع سیاسی اش را قرار می داد  این امر سبب تشدید تنش و اختلاف در جامعه اسلامی می شد .از این رو می بینیم سیره سیاسی ان حضرت در ظاهر متفاوت با همسر بزرگوارش بود گرچه هر دو بنحوی درمسیر وحدت بخشی و ایجاد انسجام در جامعه اسلامی تلاش می  کردند: یکی با اعلان صریح حقیقت و افشای انحرافاتی که جامعه اسلامی در لبه پرتگاه   ان قرار داشت ونیز انتقاد های تند و هشدار دهنده به صحابه و حاکمان و دیگری با سکوت و مشاوره دادن به کسانی که مورد اعتراض زهرا س بودند . نکته مذکور را باید یکی از رموز اصلی تفاوت سیره وحدوی حضرت زهرا س با حضرت امیر ع دانست که بدون ملاحظه ان نمی توان به علت تفاوت این دو سیره وروش پی برد .
    در چنین وضعیتی بدیهی است اگر او نیز همانند حضرت زهرا س مواضع سیاسی اش را قرار می‌داد این امر سبب تشدید تنش و اختلاف در جامعه اسلامی می‌شد .از این رو می‌بینیم سیره سیاسی آن حضرت در ظاهر متفاوت با همسر بزرگوارش بود گرچه هر دو بنحوی درمسیر وحدت بخشی و ایجاد انسجام در جامعه اسلامی تلاش می‌کردند: یکی با اعلان صریح حقیقت و افشای انحرافاتی که جامعه اسلامی در لبه پرتگاه آن قرار داشت ونیز انتقاد‌های تند و هشدار دهنده به صحابه و حاکمان و دیگری با سکوت و مشاوره دادن به کسانی که مورد اعتراض زهرا س بودند. نکته مذکور را باید یکی از رموز اصلی تفاوت سیره وحدوی حضرت زهرا س با حضرت امیر ع دانست که بدون ملاحظه آن نمی‌توان به علت تفاوت این دو سیره وروش پی برد.
     
    =نتیجه=
     
    ==نتیجه==


    روح کلماتی که از صدیقه طاهره سلام الله علیها نقل شد این است که از مسلمانان بویژه صحابه خاص رسول خداص می خواهد جهت پیشگیری از تشتت و فتنه در جامعه اسلامی نسبت به اجرای نقشه راهی که رسول اکرم صلی الله علیه و اله جهت استمرار حاکمیت اسلام توصیه و نشان داده اند پایبند باشند .  
    روح کلماتی که از صدیقه طاهره سلام الله علیها نقل شد این است که از مسلمانان بویژه صحابه خاص رسول خداص می‌خواهد جهت پیشگیری از تشتت و فتنه در جامعه اسلامی نسبت به اجرای نقشه راهی که رسول اکرم صلی الله علیه و اله جهت استمرار حاکمیت اسلام توصیه و نشان داده‌اند پایبند باشند.  
    در اینصورت ایا می توان توصیه ها و نگرانی های فراوان حضرت در پیشگیری از اختلاف و تشتت بین مسلمانان را مخالف وحدت دانسته و انرا با سیرت حضرت امیر علیه السلام که با همه توانش در مسیر وحدت اسلامی قدم برمی داشت مخالف و معارض دانست ؟
    در اینصورت ایا می‌توان توصیه‌ها و نگرانی‌های فراوان حضرت در پیشگیری از اختلاف و تشتت بین مسلمانان را مخالف وحدت دانسته و آن را با سیرت حضرت امیر ‌علیه‌السلام که با همه توانش در مسیر وحدت اسلامی قدم برمی‌داشت مخالف و معارض دانست؟


    ایا می توان سیرت و گفتار شخصیتی را که از روی دلسوزی نگران وقوع حوادث تلخ نه تنها جامعه عصر خویش بلکه حتی جوامع اسلامی اعصار بعد از خود بوده و مسلمانان را به مراقبت و پیشگیری از انها  فرا می خواند در راستای تفرقه و فتنه انگیزی دانست.؟
    ایا می‌توان سیرت و گفتار شخصیتی را که از روی دلسوزی نگران وقوع حوادث تلخ نه تنها جامعه عصر خویش بلکه حتی جوامع اسلامی اعصار بعد از خود بوده و مسلمانان را به مراقبت و پیشگیری از آنها فرا می‌خواند در راستای تفرقه و فتنه انگیزی دانست. ؟


    باید گفت حتی گلایه هائی که حضرت صدیقه طاهره س از برخی صحابه پیامبر ص دارند بدان جهت است که چرا در مسیر فتنه قدم برمی دارند و زمینه های تضعیف نظام اسلامی و بروز تشتت و جنگهای داخلی را بین مسلمانان فراهم می کنند.
    باید گفت حتی گلایه‌هائی که حضرت صدیقه طاهره س از برخی صحابه پیامبر ص دارند بدان جهت است که چرا در مسیر فتنه قدم برمی دارند و زمینه‌های تضعیف نظام اسلامی و بروز تشتت و جنگ‌های داخلی را بین مسلمانان فراهم می‌کنند.


    ==پانويس==
    == پانویس ==
    {{پانویس|2}}  
    {{پانویس}}  
                                                                                       


    =منابع=


    == منابع ==
    [[رده:مقاله‌ها]]
    [[رده:وحدت]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۱ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۴۷

    سیره وحدوی حضرت فاطمه (سلام الله علیها) مدخلی است که در آن به بررسی سیره و رفتار ایشان در دوران زندگی شان با رویکرد وحدت آفرینی میان مسلمانان می‌پردازیم.

    مقدمه

    ازمسائل اساسی که بین مسلمانان بویژه اصحاب اندیشه تقریب و اتحاد پیروان مذاهب اسلامی بصورت جدی مطرح می‌شود سیره عملی صدیقه طاهره در مسائل اجتماعی و سیاسی عصر خویش می‌باشد سئوال این است ایا سیره آن بزرگوار نافی اندیشه وحدت اسلامی و سیره اصحاب تقریب و وحدت نمی‌باشد؟ چگونه می‌توان بین این سیره و سیره حضرت امیر ‌علیه‌السلام که بظاهر با یکدیگر متعارضند جمع نمود؟ نظیر این سئوال، در زمینه مواضع سائر ائمه علیهم‌السلام نیز مطرح می‌گردد چون سیره سیاسی و اجتماعی آن بزرگواران نیز در اعصار مختلف غالبا بایکدیگر متفاوت بوده و همین امر چه بسا ابهاماتی را برای پیروانشان موجب گردیده است.

    مهجوریت قرآن و عترت بین مسلمانان

    باید اذعان کرد یکی از عوامل اصلی پیدایش چنین ابهاماتی، مهجور ماندن سیره نظری و عملی ائمه علیهم‌السلام در بین مسلمانان حتی بین شیعیانشان می‌باشد. در تبیین بیشتر این مطلب باید گفت: قرآن کریم و اهلبیت علیهم‌السلام برغم عزت و احترامی که بین مسلمانان دارند متاسفانه حقائق عالیه اندیشه‌های آنان همچنان بین مسلمانان ناشناخته و مهجور هست همانطورکه در قرآن کریم نسبت به شکایت رسول اکرم صلی ا لله علیه واله از امت خویش در برابر خداوند متعال امده است: و قال الرسول یا رب ان قومی اتخذوا هذاالقرآن مهجورا- [۱]

    متاسفانه در مورد عترت طاهرینش نیز همین وضعیت وجود دارد. امام خمینی رحمه الله علیه در اغاز وصیت نامه سیاسی الهی شان به مهجوریت قرآن و عترت اشاره کرده و می‌فرماید: شاید جملة‌ لَنْ یَفْتَرِقا' حتّی‌ یَرِد'ا عَلَیَّ الْحَوض‌ اشاره‌ باشد بر اینکه‌ بعد از وجود مقدس‌ رسول‌الله ـ صلی‌الله علیه‌ و آله‌ و سلم‌ ـ هرچه‌ بر یکی‌ از این‌ دو گذشته‌ است‌ بر دیگری‌ گذشته‌ است‌ و مهجوریت‌ هر یک‌ مهجوریت‌ دیگری‌ است‌، تا آنگاه‌ که‌ این‌ دو مهجور بر رسول‌ خدا در «حوض‌» وارد شوند. [۲] شهید مطهری رحمه الله علیه نیز درکتاب جاذبه و دافعه علی ‌علیه‌السلام بطور خاص نسبت به مهجور و مجهول ماندن شخصیت حضرت امیر ‌علیه‌السلام و سیره آن بزرگوار حتی در میان شیعیان آن حضرت ص می‌فرماید:

    اگر شخصیت علی، امروز تحریف نشود و همچنانکه بوده ارائه داده شود، بسیاری از مدعیان دوستانش در ردیف دشمنانش قرار خواهند گرفت.

    سپس در تبیین این مدعا، نمونه تاریخی ذیل را ذکر می‌کند: پیغمبر علی را به فرماندهی لشکری به یمن فرستاد. در برگشتن برای ملاقات پیغمبر عزم مکه کرد. در نزدیکیهای مکه یکی از لشکریان را به جای خویش گذاشت و خود برای گزارش سفر زودتر به سوی رسول اللَّه شتافت. آن شخص حُلّه‏هایی را که علی همراه آورده بود در بین لشکریان تقسیم کرد تا با لباسهای نو وارد مکه شوند. علی که برگشت به این عمل اعتراض کرد و آن را بی‏انضباطی دانست، زیرا نمی‏‌بایست قبل از اینکه از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله کسب تکلیف شود تصمیمی درباره حلّه‏ها گرفته شود، و در حقیقت از نظر علی ‌علیه‌السلام این کار نوعی تصرف در بیت‌المال بود بدون اطلاع و اجازه پیشوای مسلمین. از این رو علی ‌علیه‌السلام دستور داد حلّه‏ها را از تن خود بکَنند و آنها را در جایگاه مخصوص قرار داد که تحویل پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله داده شود و آن حضرت خودشان درباره آنها تصمیم بگیرد.

    لشکریان علی ‌علیه‌السلام از این عمل ناراحت شدند. همینکه به حضور پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله رسیدند و رسول اکرم صلی الله علیه و آله احوال آنها را جویا شد، از خشونت علی ‌علیه‌السلام در مورد حلّه ‏ها شکایت کردند. پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله آنان را مخاطب ساخت و گفت: یا ایُّهَاالنّاسُ! لا تَشْکوا عَلِیّاً فَوَاللَّهِ انَّهُ لَأَخْشَنُ فی ذاتِ اللَّهِ مِنْ انْ یُشْکی‏ :‌ مردم! از علی شکوه نکنید که به خدا سوگند او در راه خدا شدیدتر از این است که کسی درباره وی شکایت کند. علی در راه خدا از کسی ملاحظه نداشت بلکه اگر به کسی عنایت می‏ورزید و از کسی ملاحظه می‏‌کرد به خاطر خدا بود. قهراً این حالت دشمن ساز است [۳]

    پیامدهای مهجوریت قرآن و عترت بین مسلمانان

    1- یکی از آثار بارز این مهجوریت، تفرقه و اختلافات گسترده‌ای است که اکنون بین مسلمانان وجود دارد. اختلافاتی که زمینه نفوذ و سلطه فکری نظامی فرهنگی سیاسی استکبار غرب را بر بیشتر نقاط جهان اسلام فراهم کرده و شعله جنگ و خون‌ریزی بین مسلمانان را برافروخته و موجب پیدایش جریان‌های تکفیری در دنیای اسلام گردیده است .

    2- اثر دیگر مهجوریت اهل بیت علیهم‌السلام آن است که سیره وحدت بخش حیات سیاسی-اجتماعی این بزرگواران که می‌تواند برترین الگوی عملی برای مسلمانان بویژه شیعیان باشد در عصر حاضر همانند گذشته نه تنها موجب وحدت و انسجام مسلمانان نشده بلکه چه بسا وسیله تفرقه و تشتت بین آنان گردیده است.

    در همین راستا می‌بینیم متاسفانه سیره سیاسی – اجتماعی حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها بدلیل عدم فهم صحیح و تحلیل عمیق ان، در عصر کنونی نه تنها سبب وحدت بین مسلمانان نبوده بلکه مایه تفرقه شدید بین آنان شده است. بوضوح مشاهده می‌کنیم در مجالسی که بنام آن بزرگوار در ایام فاطمیه برپا می‌شود بجای آنکه به تبیین اندیشه‌های والای آن حضرت در جهت وحدت بخشی و انسجام بین مسلمانان و تعمیق معارف دینی پرداخته شود فقط به جنبه‌های احساسی آن پرداخته و بیشتر به لعن و نفرین کسانی که سبب ظلم بزرگ به او گردیدند اکتفا می‌گردد.

    می بینیم از خطبه والا و جامع آن حضرت که در بردارنده عالی‌ترین معارف اعتقادی تفسیری اجتماعی سیاسی اخلاقی می‌باشد و تنها در بخشی از آن به موضوع فدک پرداخته شده است بعنوان خطبه فدکیه یاد می‌شود.

    گویا تصور می‌شود که انگیزه اصلی آن حضرت از ایراد سخنرانی در مسجد النبی (ص) شکایت و ناراحتی او بابت غصب فدک بوده است. ایا چنین تلقی از سخنرانی آن حضرت نشانه اوج مظلومیت آن بزرگوار نیست که مکتب فکری اش اینچنین مهجور گردیده است ؟.

    لزوم اجتناب از سطحی‌نگری در سیره سیاسی – اجتماعی ائمه علیهم‌السلام

    بر اساس سخن والای امام حسین ‌علیه‌السلام که فرمود: دراسه العلم لقاح المعرفه – تنها در پرتو تحلیل و بررسی عمیق آموزه‌ها و اطلاعات علمی است که معرفت حقیقی زائیده می‌شود - لازم است از سطحی‌نگری در سیره ائمه علیهم‌السلام بپرهیزیم .اجمالا باید گفت :هر گاه در سیره صدیقه طاهره در مقام احتجاج با حاکمان وقت درقضیه فدک و یا روش انحضرت در سخن نگفتن با آنان تا شهادت آن بزرگوار3 فقط به ظواهر آنها تکیه شود قطعا موجب پیدایش این توهم ناصواب – تضاد اندیشه و سیره آن بزرگوار با اندیشه و سیرت وحدت‌گرایانه حضرت علی ‌علیه‌السلام - خواهد شد در حالی که اگر به متن سخنان و خطبه جامع آن بزرگوار در مسجد النبی ص توجه عمیق شود قطعا این توهم برطرف خواهد شد.

    نسبت به سیره ائمه دیگر نیز باید گفت: تنها با نگاه و مطالعه عمیق می‌توان به وحدت حقیقی این روش‌های بظاهر متفاوت ویا متناقض نائل شد. انسان‌های ظاهر بین و سطحی نگر در زمان این بزرگواران بدلیل سطحی‌نگری شان قادر به فهم آن نبوده و چه بسا زبان به اعتراض و شکوه نسبت به آن بزرگواران می‌گشودند چنانکه برخی از یاران خاص امام حسن ‌علیه‌السلام بعد از جریان عقد صلحنامه با معاویه به آن حضرت اعتراض نموده و از آن بزرگوار بعنوان مذل المومنین یاد می‌کردند و لی آن حضرت می‌فرمود: انی اری ما لاترون و اینکه بتدریج حقائق بر شما روشن می‌گردد و د رتوجیه و تفهیم انان، سیره و رفتارش را به قصه سرشار از حکمت قرآن کریم در قضیه موسی و خضر علیهما السلام تطبیق می‌داد و اینکه همه اعتراضات موسی ‌علیه‌السلام به خضر ناشی از عدم توجه به حقائق اعمالی بود که از خضر ‌علیه‌السلام سر می‌زد.

    و یا اینکه برخی کوته بینان حرکت اصلاحی امام حسین ‌علیه‌السلام را مایه فتنه انگیزی بین مسلمانان دانسته و از آن بعنوان شورش در جامعه اسلامی یاد می‌کنند و ......

    باید گفت: همانگونه که سطحی‌نگری در قرآن کریم غالبا به برداشت‌های ناصواب منتهی شده و باب شبهات را نسبت به این کتاب اسمانی می‌گشاید در سیره اهلبیت علیهم‌السلام نیز که قرآن مجسمند نیز چنین افتی وجود دارد.

    بنابر این همانطور که طبق آیات قرآن کریم، فقط دانشمندان و اولوالباب قادربه فهم صحیح قرآن هستند – وما یعقلها الاالعالمون، - در سیره اجتماعی و سیاسی اهلبیت علیهم‌السلام نیز فقط کسانی قادربه درک صحیحند که واجد این ویژگی باشند.

    عوامل سطحی‌نگری د ر سیره سیاسی – اجتماعی اهلبیت علیهم‌السلام

    الف – عدم توجه به شرائط زمانی ائمه علیهم‌السلام در عصر خویش

    شکی نیست که شرائط زمانی و جو خاصی که انسان در آن قرار نمی‌گیرد نقش بسزائی در موضع‌گیری او خواهد داشت بعنوان نمونه اگر شرائط خاص عصر امام حسن ‌علیه‌السلام را ملاحظه کنیم خواهیم دید که در آن عصر امکان ادامه نبرد با معاویه برای امام حسن ‌علیه‌السلام وجود نداشت از طرفی تسلیم شدن نیز در برابر جیهه معاویه برای امام مساوی برسمیت شناختن حکومت او و این امر سبب انحراف فکری مسلمانان در پذیرش حاکمیت امویان بود. بدیهی است در چنین شرائطی برترین روش سیاستی بود که امام حسن ‌علیه‌السلام اتخاذ فرمود آن حضرت مواد صلحنامه را بگونه‌ای تنظیم نمود که دشمن را در حالت انفعالی قرار داده بگونه‌ای که دشمن بعد از مدتی متوجه خطای سیاسی اش گردید از این رو تمامی مواد صلحنامه ر ا نقض نموده و در نتیجه مسلمانان به چهره واقعی امویان که اسلام ر ا ملعبه ای جهت رسیدن به سلطنت خویش می‌خواستند پی بردند در نتیجه امام ‌علیه‌السلام گرچه بظاهر با معاویه صلح نمود اما در حقیقت صلحی بود که چهره ناب اسلام را از چهره دروغین آن - امویان - برای مردم بخوبی روشن نمود.

    ب - عدم توجه به موقعیت و جایگاه شخصیتی ائمه علیهم‌السلام در عصر خویش

    از نکات بسیار مهمی که می‌تواند فلسفه تفاوت سیره برخی از ائمه ع را نسبت به یکدیگر بیان کند جایگاه و موقعیت خاصی است که هر یک در جامعه خویش داشته‌اند در این رابطه باید گفت جایگاه ممتاز و ویژه ای که حضرت زهرا س بدلیل گفتار مکرر رسول اکرم ص در عظمت آن حضرت در جامعه عصر خویش داشتند متفاوت از جایگاه حضرت امیر ع بود و همین امر از عوامل اصلی اختلاف سیره اجتماعی و سیاسی آن دو بزرگوار از یکدیگر است.

    در توضیح این امر باید گفت: توصیه‌ها و سخنان گرانبار پیامبر ص نسبت به اوصاف دخترش صدیقه طاهره س بحدی بود که هیچکس بخود جرات مخالفت رسمی و علنی یا بی احترامی به آن حضرت را نمی‌داد جامعه اسلامی آن زمان رضایت و خشم زهرا س را معیار و میزان خشم و غضب خداوند متعال و رسولش می‌دانست از اینرو سعی صحابه و حاکمان آن زمان این بود به هر نحوی که ممکن است رضایت او را جلب کنند.

    در اینجا برخی از کلمات رسول اکرم ص را از منابع اهل سنت نسبت به عظمت حضرت زهرا سلام الله علیها بیان می‌کنیم: حاکم نیشابوری در المستدرک آورده است: کان رسول الله (ص) اذا رجع من غزاة او سفراتی المسجد فصلی فیه رکعتین ثم ثنی بفاطمة رضی الله عنها ثم یأتی ازواجه [۴]

    رسول خدا (ص) وقتی که ا زجنگی و یا از سفری بر می‌گشت به مسجد می‌رفت و دو رکعت نماز می‌خواند سپس به نزد دخترش فاطمه می‌رفت و به او ثنا می‌گفت و سپس به نزد زنانش می‌رفت.

    ایشان در روایتی دیگر نقل می‌کند که: که پیامبر ص به دخترش فاطمه (س) فرمود: ان الله یغضب لغضبک و یرضی لرضاک [۵] خداوند با غضب تو غضبناک می‌شود و با رضایت تو خشنود می‌گردد.

    خطیب بغدادی در تاریخش می‌نویسد که رسول خدا (ص) فرمود: فاطمه حوراء انسیه کلما اشتقت الی الجنه قبلتها[۶]: فاطمه حوریه ای است در صورت انسانی هرگاه من مشتاق بهشت می‌شوم او را می‌بوسم. ایشان ایشان در روایتی دیگر از پیامبر (ص) نقل می‌کند که آن حضرت فرمود: ابنتی فاطمه حوراء آدمیه، دخترم فاطمه حوریه ای است در شکل آدمیان [۷] نیز در روایتی دیگر از آن حضرت نقل می‌کند که پیامبر ص فرمود: خیر رجالکم علی بن ابی‌طالب و خیر نسائکم فاطمه بنت محمد(ص) بهترین مردان شما علی بن ابی‌طالب و بهترین زنان شما فاطمه دختر محمد (ص) است [۸]

    بخاری در صحیحش نقل می‌کند که: پیامبر اسلام (ص) فرمود:

    فاطمه بضعه منی فمن اغضبها اغضبنی: فاطمه پاره تن من است پس هر که او را غضبناک کند مرا به غضبدر‌آورده است.[۹]

    عایشه نقل می‌کند: حضرت زهرا (س) درهنگام رحلت پیامبر (ص) پیش آن حضرت رفت و پیامبر(ص) به وی چیزی گفت و فاطمه (س) گریان شد و سپس چیزی به وی فرمود و حضرت خندان شد. عایشه می‌گوید از سر این کار از وی جویا شدم. فاطمه (س) گفت سر را فاش نمی‌کنم. می‌گوید: بعد از رحلت رسول اکرم (ص) دیگر بار ازاو پرسیدم، فاطمه (س) در پاسخ گفت که پیامبر(ص) فرمود: همانا جبرئیل هر سال یک بار نازل می‌شد تا قرآن را بر من عرضه بدارد ولی امسال دوبار نازل شده است. این دلیل بر این امر است که مرگم نزدیک است. من از این سخن گریستم حضرت فرمود چرا گریه می‌کنی؟ اما ترضین ان تکون سیدة نساء هذه الامة، او نساء العالمین، آیا راضی نیستی که سیده زنان این امت یا سیده زنان جهانیان باشی؟[۱۰]

    احمد بن حنیل ج در مسندش ازحذیفه نقل می‌کند که پیامبر (ص) فرمود: حسن و حسین سرور جوانان اهل بهشتند و فاطمه سرور زنان اهل بهشت.[۱۱] و در نقلی دیگر آمده است که آن حضرت فرمود: فاطمه سیده زنان اهل جهانیان است.[۱۲] بخاری در صحیحش نقل کرده است که پیامبر (ص) فرمود: فاطمه سیده زنان اهل بهشت است.[۱۳] ایشان در حدیثی دیگر از حذیفه نقل می‌کند که پیامبر فرمود: ملکی از آسمان نازل شد و از خداوند عالم این پیام را به پیامبری (ص) رساند که فاطمه سیده زنان اهل بهشت است [۱۴] .

    دلیل تفاوت سیره سیاسی زهرا سلام الله علیها با امیر المومنین ‌علیه‌السلام

    با توجه به نکته اخیر می‌توان دلیل برخی از تفاوت‌ها در سیره سیاسی علی ‌علیه‌السلام و صدیقه طاهره سلام الله علیها ر ا درک نمود.

    در تبیین این نکته مهم باید گفت:

    با توجه به موقعیت و جایگاه ویژه ای که حضرت زهرا سلام الله علیها در بین مسلمانان داشت می‌بینیم آنگاه که آن حضرت در سخنرانی اش در مسجد مدینه با صراحت و تندی همراه با سرزنش صحابه پیامبر ص را بابت انحرافات پیش امده در جامعه اسلامی مورد سرزنش قرار می‌دهد و آنگاه که بابت مسائل پیش امده در موضوع فدک خلیفه را مورد عتاب قرار می‌دهند ایشان از عتاب زهرا سه خطاب به خود اشفته نشده بلکه حرمت و جایگاه والای آن حضرت را یاد اور شده و با ابراز کلمات محبت امیز به آن حضرت پاسخ می‌دهد:

    یا ابنة رسول الله لقد کان صلی الله علیه وآله وسلم بالمؤمنین رؤوفا رحیما وعلی الکافرین عذابا ألیما وإذا عزوناه کان أباک دون النساء وأخا ابن عمک دون الرجال آثره علی کل حمیم وساعده الامر العظیم لا یحبکم إلا العظیم السعادة ولا یبغضکم الا الردئ الولادة وأنتم عترة الله الطیبون وخیرة الله المنتخبون علی الآخرة أدلتنا وباب الجنة لسالکنا[۱۵]

    ای دختر رسول خدا! پدر تو بر مۆمنین مهربان و بزرگوار و رئوف و رحیم، و بر کافران عذاب دردناک و عقاب بزرگ بود، اگر به نسب او بنگریم وی در میان زنانمان پدر تو، و در میان دوستان برادر شوهر توست، که وی را بر هر دوستی برتری داد، و او نیز در هر کار بزرگی پیامبر را یاری نمود، جز سعادتمندان شما را دوست نمی‌‏دارند، و تنها بدکاران شما را دشمن می‏شمرندپس شما خاندان پیامبر، پاکان برگزیدگان جهان بوده، و ما را به خیر راهنما، و بسوی بهشت رهنمون بودید.

    وآنگاه که در مقابل عتاب و اعتراض بعدی حضرت قرار نمی‌گیرد گفتار حضرت را نسبت به ادعائی که نموده تصدیق کرده واینچنین پاسخ می‌دهد: صَدَقَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ صَدَقَتْ اِبْنَتُهُ، مَعْدِنُ الْحِکْمَةِ، وَ مَوْطِنُ الْهُدی وَ الرَّحْمَةِ، وَ رُکْنُ الدّینِ، وَ عَیْنُ الْحُجَّةِ، لا اَبْعَدُ صَوابَکِ وَ لا اُنْکِرُ خِطابَکِ [۱۶]

    خدا و پیامبرش راست گفته، و دختر او نیز، که معدن حکمت و جایگاه هدایت و رحمت، و رکن دین و سرچشمه حجت و دلیل می‏باشد و راست می‏گوید، سخن حقّت را دور نیفکنده و گفتارت را انکار نمی‏‌کنم،

    از طرفی می‌بینیم همه کسانی که در مسجد مدینه حضورداشته و مخاطب حضرت بودند هیچگونه اعتراضی نسبت به سخنان هشدار دهنده و توبیخ امیز او ننموده بلکه ساکت بودند و این نشانه دیگری است از عزت و احترامی که آنان برای زهرا سلام الله علیها قائل بودند. با توجه به چنین جایگاهی بدیهی است که حضرتش حقائق دین و خطراتی که جامعه اسلامی نوپای مدینه را تهدید می‌کند را با صراحت بیان نموده و سران صحابه و حاکمان را اینچنین – بصورت مستقیم - مورد سرزنش و انتقاد قرار دهد.

    در حالی که موقعیت امام علی ‌علیه‌السلام در جامعه اسلامی چنین امکانی را به او نمی‌داد آن حضرت بدلیل کینه و بغضی که بقایای کفر و نفاق د ر جامعه اسلامی از او در اثر شرکت در جنگ‌ها داشتند نمی‌توانست مواضع سیاسی اش را همانند زهرای مرضیه –س- بصورت علنی اظهار نماید در این رابطه سخن رسول اکرم ص بسیار گویاست آنگاه که به علی ع در زمینه کینه و بغض برخی نسبت باو خطاب به حضرت فرمود: «اِنّی لارحمک من ضغائن فی صدور اقوام علیک لا یظهرونها حتی یفقدونی فاذا فقدونی خالفوا فیها.[۱۷]

    از کینه‌هایی که در دلهای برخی اقوام نسبت به تو هست دلم به درد می‎آید؛ ولی تا من زنده ام آن را پنهان می‎کنند، وقتی که مرا از دست بدهند با تو مخالفت خواهند کرد..

    در چنین وضعیتی بدیهی است اگر او نیز همانند حضرت زهرا س مواضع سیاسی اش را قرار می‌داد این امر سبب تشدید تنش و اختلاف در جامعه اسلامی می‌شد .از این رو می‌بینیم سیره سیاسی آن حضرت در ظاهر متفاوت با همسر بزرگوارش بود گرچه هر دو بنحوی درمسیر وحدت بخشی و ایجاد انسجام در جامعه اسلامی تلاش می‌کردند: یکی با اعلان صریح حقیقت و افشای انحرافاتی که جامعه اسلامی در لبه پرتگاه آن قرار داشت ونیز انتقاد‌های تند و هشدار دهنده به صحابه و حاکمان و دیگری با سکوت و مشاوره دادن به کسانی که مورد اعتراض زهرا س بودند. نکته مذکور را باید یکی از رموز اصلی تفاوت سیره وحدوی حضرت زهرا س با حضرت امیر ع دانست که بدون ملاحظه آن نمی‌توان به علت تفاوت این دو سیره وروش پی برد.

    نتیجه

    روح کلماتی که از صدیقه طاهره سلام الله علیها نقل شد این است که از مسلمانان بویژه صحابه خاص رسول خداص می‌خواهد جهت پیشگیری از تشتت و فتنه در جامعه اسلامی نسبت به اجرای نقشه راهی که رسول اکرم صلی الله علیه و اله جهت استمرار حاکمیت اسلام توصیه و نشان داده‌اند پایبند باشند. در اینصورت ایا می‌توان توصیه‌ها و نگرانی‌های فراوان حضرت در پیشگیری از اختلاف و تشتت بین مسلمانان را مخالف وحدت دانسته و آن را با سیرت حضرت امیر ‌علیه‌السلام که با همه توانش در مسیر وحدت اسلامی قدم برمی‌داشت مخالف و معارض دانست؟

    ایا می‌توان سیرت و گفتار شخصیتی را که از روی دلسوزی نگران وقوع حوادث تلخ نه تنها جامعه عصر خویش بلکه حتی جوامع اسلامی اعصار بعد از خود بوده و مسلمانان را به مراقبت و پیشگیری از آنها فرا می‌خواند در راستای تفرقه و فتنه انگیزی دانست. ؟

    باید گفت حتی گلایه‌هائی که حضرت صدیقه طاهره س از برخی صحابه پیامبر ص دارند بدان جهت است که چرا در مسیر فتنه قدم برمی دارند و زمینه‌های تضعیف نظام اسلامی و بروز تشتت و جنگ‌های داخلی را بین مسلمانان فراهم می‌کنند.

    پانویس

    1. ↑ سوره فرقان آیه 30
    2. ↑ وصیتنامه سیاسی – الهی امام خمینی ره
    3. ↑ مجموعه‏آثاراستادشهیدمطهری ج‏16 290- 289
    4. ↑ المستدرک ج 3 ص 155
    5. ↑ المستدرک ج 3 ص 154
    6. ↑ تاریخ بغداد ج 5 ص 293
    7. ↑ تاریخ بغداد ج12 ص 328
    8. ↑ تاریخ بغداد ج5 ص 157
    9. ↑ صحیح البخاری ج 4 ص 210
    10. ↑ صحیح البخاری ج 4 ص 183
    11. ↑ مسند احمد بن حنیل ج 5ص391
    12. ↑ فتح الباری ج7ص82
    13. ↑ صحیح البخاری ج 4 ص 209
    14. ↑ صحیح البخاری ج 4 ص 209
    15. ↑ بلاغات النسا ص19 -
    16. ↑ الاحتجاج ج 1ص144 114- بحار الانوار ج29ص2324
    17. ↑ الاحتجاج ج1ص 209

    منابع

    برگرفته از «https://fa.wikivahdat.com/w/index.php?title=سیره_وحدوی_حضرت_فاطمه_(سلام‌الله‌علیها)_(مقاله)&oldid=206237»