گروه‌های وهابی در مصر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'سالها' به 'سالها') |
جز (جایگزینی متن - 'آل سعود' به 'آل‌سعود') |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
تاریخچه وهابیت در مصر | تاریخچه وهابیت در مصر | ||
بدون شک پایه‌های تفکرات وهابی در مصر از درون جنبش موسوم به «جنبش اصلاحی» که در زمان فروپاشی خلافت عثمانی توسط علمایی همچون «جمال الدین اسدآبادی» و «شیخ محمد عبده» با هدف احیای تمدن اسلامی و مبارزه با استعمار خارجی راه‌اندازی شد، شکل گرفت. با این توضیح که جنبش مذکور در ابتدا در مسیری صحیح حرکت می‌کرد اما بتدریج با نفوذ تفکرات صادراتی وهابیون عربستان سعودی رنگ و بوی وهابیت مصری به خود گرفت. | بدون شک پایه‌های تفکرات وهابی در مصر از درون جنبش موسوم به «جنبش اصلاحی» که در زمان فروپاشی خلافت عثمانی توسط علمایی همچون «جمال الدین اسدآبادی» و «شیخ محمد عبده» با هدف احیای تمدن اسلامی و مبارزه با استعمار خارجی راه‌اندازی شد، شکل گرفت. با این توضیح که جنبش مذکور در ابتدا در مسیری صحیح حرکت می‌کرد اما بتدریج با نفوذ تفکرات صادراتی وهابیون عربستان سعودی رنگ و بوی وهابیت مصری به خود گرفت. | ||
آل‌سعود که همزمان با این دوره زمانی در حال از میان بردن دشمنان داخلی و خارجی خود بودند، یکی از خطرات حکومت خود را مسلمان صوفی مسلک و میانه رو مصر مى‌دانستند. لذا با تمام توان برای ترویج دادن تفکرات وهابی در میان مردم مصر اقدام نمودند. بعد از فوت شیخ محمد عبده و یکه تازی "رشید رضا" که طلبه ای از بلاد شام و تحصیل کرده الازهر بود، این فرصت برای خاندان آل‌سعود فراهم آمد. رشید رضا ذاتاً دارای ویژگی‌هایی بود که پتانسیل لازم برای همراهی با سیاست‌های آل‌سعود را داشت: | |||
اولاً دارای تفکرات سلفی بود و نگاهی خصمانه به غرب و دستاوردهای آن داشت. ثانیاً بنا به دلایلی از بدنه الازهر و علمای ازهری جدا افتاده و چندان با سیاست‌های آنان موافق نبود. ثالثاً تصوف را مخالف مبانی اسلامی مى‌دانست و میانه خوبی با متصوفه نداشت. رابعاً بعد از فروپاشی خلافت عثمانی جریان‌های لائیک و سکولار در ترکیه، مصر و شام حکم فرما شده و فضایی کاملاً ضد دینی را بر این کشورها حاکم گردانیده بودند. | اولاً دارای تفکرات سلفی بود و نگاهی خصمانه به غرب و دستاوردهای آن داشت. ثانیاً بنا به دلایلی از بدنه الازهر و علمای ازهری جدا افتاده و چندان با سیاست‌های آنان موافق نبود. ثالثاً تصوف را مخالف مبانی اسلامی مى‌دانست و میانه خوبی با متصوفه نداشت. رابعاً بعد از فروپاشی خلافت عثمانی جریان‌های لائیک و سکولار در ترکیه، مصر و شام حکم فرما شده و فضایی کاملاً ضد دینی را بر این کشورها حاکم گردانیده بودند. | ||
از این رو، رشید رضا با توجه به ویژگی‌های فردی، شرایط اجتماعی و سیاسی حاکم بر جامعه مصری و چراغ سبز سعودی‌ها به سوی جریان وهابیت تمایل پیدا کرد. وی فعالیت تبلیغی خود را در جهت ترویج وهابیت در مصر با نوشتن مقالاتی در مجله «المنار» آغاز نمود و در این مقالات نخستین پایه‌های خشونت وهابی را در جامعه میانه رو و صوفی مذهب مصر پایه‌گذاری کرد. او در ابتدا در چند مقاله به تبیین آراء ابن تیمیه پرداخت و سپس با روشی ابداعی که برگرفته از آرای وهابیت بود به تفسیر قرآن کریم پرداخت. اما روش تفسیری او با انتقاداتی از سوی گروه‌های سلفی سنتی، علمای الازهر، صوفیه و جریان روشنفکری لیبرال مصر مواجه شد. | از این رو، رشید رضا با توجه به ویژگی‌های فردی، شرایط اجتماعی و سیاسی حاکم بر جامعه مصری و چراغ سبز سعودی‌ها به سوی جریان وهابیت تمایل پیدا کرد. وی فعالیت تبلیغی خود را در جهت ترویج وهابیت در مصر با نوشتن مقالاتی در مجله «المنار» آغاز نمود و در این مقالات نخستین پایه‌های خشونت وهابی را در جامعه میانه رو و صوفی مذهب مصر پایه‌گذاری کرد. او در ابتدا در چند مقاله به تبیین آراء ابن تیمیه پرداخت و سپس با روشی ابداعی که برگرفته از آرای وهابیت بود به تفسیر قرآن کریم پرداخت. اما روش تفسیری او با انتقاداتی از سوی گروه‌های سلفی سنتی، علمای الازهر، صوفیه و جریان روشنفکری لیبرال مصر مواجه شد. | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
=== گروه: جمعیت انصارالسنة المحمدیة === | === گروه: جمعیت انصارالسنة المحمدیة === | ||
جمعیت انصارالسنة در سال 1926م توسط یکی از اساتید برجسته دانشگاه الازهر به نام شیخ "حامد الفقی" تاسیس گردید. شیخ ارتباط خوبی با خاندان ال سعود داشت بگونه‌ای عبدالعزیز | جمعیت انصارالسنة در سال 1926م توسط یکی از اساتید برجسته دانشگاه الازهر به نام شیخ "حامد الفقی" تاسیس گردید. شیخ ارتباط خوبی با خاندان ال سعود داشت بگونه‌ای عبدالعزیز آل‌سعود دستور داد ساختمان بزرگی را برای وی در محله عابدین شهر قاهره برای او بنا نهند تا مرکزی برای ترویج وهابیت در پایتخت مصر باشد. | ||
این جمعیت تخصصی ترین مرکز نشر افکار وهابی و تالیفات "ابن تیمیه" و "ابن قیم" در مصر است. اگرچه رهبران انصارالسنه در ظاهر خود را مخالف ورود به سیاست می‌دانند ولی انقلاب 2011م باعث شد تا بتدریج در سیاست و حکومت ورود کنند. به این ترتیب، علمای جمعیت در آستانه انقلاب مردم را با شعار حرام بودن خروج علیه حاکم به آرامش دعوت می‌کردند و بعد از انقلاب در ائتلاف اخوان‌المسلمین شرکت کرده و حتی نمایندگانی به پارلمان فرستادند. | این جمعیت تخصصی ترین مرکز نشر افکار وهابی و تالیفات "ابن تیمیه" و "ابن قیم" در مصر است. اگرچه رهبران انصارالسنه در ظاهر خود را مخالف ورود به سیاست می‌دانند ولی انقلاب 2011م باعث شد تا بتدریج در سیاست و حکومت ورود کنند. به این ترتیب، علمای جمعیت در آستانه انقلاب مردم را با شعار حرام بودن خروج علیه حاکم به آرامش دعوت می‌کردند و بعد از انقلاب در ائتلاف اخوان‌المسلمین شرکت کرده و حتی نمایندگانی به پارلمان فرستادند. | ||
انصارالسنه در حدود 1500 مسجد در سرتاسر مصر دارد و اساساً ساختن مسجد، مدارس دینی و حفظ قرآن، بیمارستان و درمانگاه و دارالایتام جزء اقدامات اصلی این جمعیت محسوب می‌گردد. به عنوان مثال، تنها در حدود دوازده هزار یتیم و بی سرپرست توسط این جمعیت تحت پوشش قرار دارند. | انصارالسنه در حدود 1500 مسجد در سرتاسر مصر دارد و اساساً ساختن مسجد، مدارس دینی و حفظ قرآن، بیمارستان و درمانگاه و دارالایتام جزء اقدامات اصلی این جمعیت محسوب می‌گردد. به عنوان مثال، تنها در حدود دوازده هزار یتیم و بی سرپرست توسط این جمعیت تحت پوشش قرار دارند. | ||