حشیشیه: تفاوت میان نسخه‌ها

جالب توجه است که وقایع‌نگاران نخستین سلجوقی، الفاظ حشیشیه و مَلاحِده و باطنیه را به‌صورت واژه‌های مترادف به‌جای یکدیگر به‌کار می‌بردند.در هیچکدام از این منابع، درباره وجه اشتقاق این نام و علت کاربرد آن در باره [[نزاریه]] توضیحی داده نشده است. به‌نظر می‌رسد که واژه حشیشیه و مشتقات آن، به‌تدریج از تداول افتاده بودند. [[ابن‌خلدون]] (م808هـ. ق) از معدود مؤلفان مسلمانی است که بعد از سده‌هفتم گفته است که اسماعیلیان‌نزاری‌شام زمانی الحشیشیة‌الاسماعیلیة نامیده می‌شدند، ولی اکنون [[وزاویه]] نامیده می‌شوند. مورخان ایرانی دوره ایلخانی، به‌خصوص عطاملک جوینی (م681هـ. ق) رشیدالدین فضل‌الله (م718هـ. ق) و ابوالقاسم عبدالله‌کاشانی (م738هـ. ق) که آثار آنان از منابع اصلی تاریخ نزاریان ایران در دوره الموت است، در اشاره به اسماعیلیان‌نزاری لفظ حشیشیه را به کار نبرده‌اند. در واقع واژه حشیش و جمع و مشتقات آن، تا آنجا که نویسنده این مقاله اطلاع دارد، در هیچیک از متون فارسی دوره الموت و بعد از آن که به اسماعیلیان‌نزاری اشاره دارند نیامده است. به‌طور خلاصه به‌نظر می‌رسد که حشیشی در کشورهای عرب‌زبان، به خصوص مصر و شام، متداول شد اما مانند واژه مُلحِد در زبان فارسی ـ که از زمان حسن2صباح زبان دینی جامعه نزاریان ایران شده بود ـ رواج پیدا نکرد. <ref>ر. ک. دانشنامه جهان اسلام، ج13، ص496</ref>