تاویل در قرآن از منظر فریقین (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'می توان' به 'می‌توان') |
جز (جایگزینی متن - 'می دانند' به 'می‌دانند') |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
مفسرین و علماء در معنی تاویل اختلاف شدید دارند و باتتبع اقوال در تاویل ممکن است به بیشتر از ده قول برخورد ولی آنچه مشهورتر از همه اقوال می‌باشد دو قول است: | مفسرین و علماء در معنی تاویل اختلاف شدید دارند و باتتبع اقوال در تاویل ممکن است به بیشتر از ده قول برخورد ولی آنچه مشهورتر از همه اقوال می‌باشد دو قول است: | ||
1- قول قدماء که تاویل را با تفسیر - محصل معنی کلام - مرادف | 1- قول قدماء که تاویل را با تفسیر - محصل معنی کلام - مرادف می‌دانند . بر این اساس همه آیات قرآنی تاویل داشته و به مقتضای آیه «و ما یعلم تاویله الا الله» تاویل و تفسیر متشابهات را کسی جز خدای نمی داند. | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
ایشان بعد از بررسی موارد دیگر واژه تاویل در قرآن – که بعنوان حقیقت عمل بکار رفته است – و بیان مخالفت ان با مبنای متاخرین– که انرا بمعنای خلاف | ایشان بعد از بررسی موارد دیگر واژه تاویل در قرآن – که بعنوان حقیقت عمل بکار رفته است – و بیان مخالفت ان با مبنای متاخرین– که انرا بمعنای خلاف ظاهرمی‌دانند - می‌نویسد : | ||
شکی نیست که تاویل بمعنای حقیقت و روح عمل با تاویل بمعنای خلاف ظاهر متفاوت می‌باشد . <ref>القرآن فی الاسلام ص 39-49 : ومعلوم أن حقیقة الاعمال والنظر الحقیقی فی انجازها کالروح لها سمیت بالتأویل ، ولیست هی المعنى خلاف الظاهر لها ویقول تعالى بشأن الوزن والکیل : ( وأوفوا الکیل إذا کلتم وزنوا بالقسطاس المستقیم ذلک خیرا وأحسن تأویلا ) وواضح أنه یرید من التأویل فی الکیل والوزن وضعا اقتصادیا خاصا یوجد فی السوق بواسطة البیع والشراء والنقل والانتقال . والتأویل بهذا المعنى لیس معنى خلاف الظاهر من الکیل والوزن ، بل هو حقیقة خارجیة ، وروح أوجدت فی الکیل والوزن تقوى وتضعف بواسطة استقامة المعاملة وعدم استقامتها . ویقول تعالى فی موضع آخر : ( فان تنازعتم فی شئ فردوه إلى الله والرسول . . . ذلک خیر وأحسن تأویلا. من الواضح أن المراد من التأویل فی هذه الآیة هو ثبات الوحدة وإقامة علاقات روحیة فی المجتمع ، وهذه حقیقة خارجیة ولیست معنى خلاف الظاهر لردع النزاع .</ref> | شکی نیست که تاویل بمعنای حقیقت و روح عمل با تاویل بمعنای خلاف ظاهر متفاوت می‌باشد . <ref>القرآن فی الاسلام ص 39-49 : ومعلوم أن حقیقة الاعمال والنظر الحقیقی فی انجازها کالروح لها سمیت بالتأویل ، ولیست هی المعنى خلاف الظاهر لها ویقول تعالى بشأن الوزن والکیل : ( وأوفوا الکیل إذا کلتم وزنوا بالقسطاس المستقیم ذلک خیرا وأحسن تأویلا ) وواضح أنه یرید من التأویل فی الکیل والوزن وضعا اقتصادیا خاصا یوجد فی السوق بواسطة البیع والشراء والنقل والانتقال . والتأویل بهذا المعنى لیس معنى خلاف الظاهر من الکیل والوزن ، بل هو حقیقة خارجیة ، وروح أوجدت فی الکیل والوزن تقوى وتضعف بواسطة استقامة المعاملة وعدم استقامتها . ویقول تعالى فی موضع آخر : ( فان تنازعتم فی شئ فردوه إلى الله والرسول . . . ذلک خیر وأحسن تأویلا. من الواضح أن المراد من التأویل فی هذه الآیة هو ثبات الوحدة وإقامة علاقات روحیة فی المجتمع ، وهذه حقیقة خارجیة ولیست معنى خلاف الظاهر لردع النزاع .</ref> | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
ایشان در بیان اختلاف دیدگاه بین متقدمین و متاخرین در معنای تاویل و فرق ان با تفسیر می‌نویسد : | ایشان در بیان اختلاف دیدگاه بین متقدمین و متاخرین در معنای تاویل و فرق ان با تفسیر می‌نویسد : | ||
بین متقدمین و متاخران در معنای تاویل اختلاف است متقدمین ایندو را مترادف دانسته در حالی که متاخرین ایندو را از یکدیگر متفاوت | بین متقدمین و متاخران در معنای تاویل اختلاف است متقدمین ایندو را مترادف دانسته در حالی که متاخرین ایندو را از یکدیگر متفاوت می‌دانند<ref>علوم القرآن ص 228-231- همان-الاتجاه العام لدى قدماء المفسرین الذی یمیل إلى القول بالترادف بینهما ، فکل تفسیر تأویل ، والعکس صحیح أیضا ، وعلى هذا فالنسبة بینهما هی التساوی ، 2-الاتجاه العام لدى من تأخر عنهم من المفسرین الذی یمیل إلى القول بأن التفسیر یخالف التأویل فی بعض الحدود : اما فی طبیعة المجال المفسر والمؤول ، أو فی نوع الحکم الذی یصدره المفسر والمؤول ، أو فی طبیعة الدلیل الذی یعتمد علیه التفسیر والتأویل</ref> | ||
| خط ۱۴۱: | خط ۱۴۱: | ||
در مقایسه این سه دیدگاه باید گفت : | در مقایسه این سه دیدگاه باید گفت : | ||
بر اساس هر سه دیدگاه ، تاویل از سنخ لفظ و کلام نبوده بلکه واقعیت خارجی می‌باشد . بعلاوه انکه از منظر هر سه انان علم به تاویل را مختص خداوند و رسولش | بر اساس هر سه دیدگاه ، تاویل از سنخ لفظ و کلام نبوده بلکه واقعیت خارجی می‌باشد . بعلاوه انکه از منظر هر سه انان علم به تاویل را مختص خداوند و رسولش می‌دانند.در افتراق این سه دیدگاه نیز می‌توان گفت : | ||
از منظر علامه تاویل در برابر تنزیل بوده و بمعنای حقیقت خارجی است که عند الله است و از ان در قرآن بعنوان عالم لوح محفوظ و مقام مکنون یاد شده است در حالی که از منظر مولف علوم القرآن و ابن تیمیه تاویل در قرآن بمعنای واقعیت خارجی است که کلام به ان بر می‌گردد نظیر ثواب یا عقاب اعمال در قیامت . | از منظر علامه تاویل در برابر تنزیل بوده و بمعنای حقیقت خارجی است که عند الله است و از ان در قرآن بعنوان عالم لوح محفوظ و مقام مکنون یاد شده است در حالی که از منظر مولف علوم القرآن و ابن تیمیه تاویل در قرآن بمعنای واقعیت خارجی است که کلام به ان بر می‌گردد نظیر ثواب یا عقاب اعمال در قیامت . | ||
| خط ۱۶۴: | خط ۱۶۴: | ||
3-شباهت بین دیدگاه علامه طباطبائی و ابن تیمیه در این است که هر دو تاویل را ازسنخ لفظ و معنا ندانسته بلکه انرا حقائق خارجی | 3-شباهت بین دیدگاه علامه طباطبائی و ابن تیمیه در این است که هر دو تاویل را ازسنخ لفظ و معنا ندانسته بلکه انرا حقائق خارجی می‌دانند | ||
| خط ۱۷۶: | خط ۱۷۶: | ||
5-تشابه بین دیدگاه مولف علوم القرآن و فخر رازی این است که هر دو تاویل را از سنخ معنای الفاظ و کلمات | 5-تشابه بین دیدگاه مولف علوم القرآن و فخر رازی این است که هر دو تاویل را از سنخ معنای الفاظ و کلمات می‌دانند . | ||