درآمدى بر تاریخ تدوین حدیث در یک و نیم سده نخست اسلامى (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'می‏کرد' به 'می‏‌کرد'
جز (جایگزینی متن - 'می پردازد' به 'می‌پردازد')
جز (جایگزینی متن - 'می‏کرد' به 'می‏‌کرد')
خط ۲۹: خط ۲۹:
این پیش‏فرض بلافاصله پیروانش را به جست‏وجوی موانعی صریح و روشن در برابر مسیر طبیعی کتابت وا می‏دارد. از این منظر، فرضیه‏های گوناگونی پدید آمده، تلاش‏هایی برای اثبات آن‏ها مبذول شده است. (1) گروهی در جست وجوی منعی از سوی پیامبر مبنی بر نهی از کتابت برآمده و آن‏گاه در پاسخ به این سؤال که چه چیزی موجب شد که پیامبر یارانش را از کتابت باز دارد، به فرضیه‏های دیگری نیازمند شده‏اند که مهم‏ترین آن‏ها هراس از تحریف قرآن در اثر اختلاط قرآن با سخن پیامبر است. (2)
این پیش‏فرض بلافاصله پیروانش را به جست‏وجوی موانعی صریح و روشن در برابر مسیر طبیعی کتابت وا می‏دارد. از این منظر، فرضیه‏های گوناگونی پدید آمده، تلاش‏هایی برای اثبات آن‏ها مبذول شده است. (1) گروهی در جست وجوی منعی از سوی پیامبر مبنی بر نهی از کتابت برآمده و آن‏گاه در پاسخ به این سؤال که چه چیزی موجب شد که پیامبر یارانش را از کتابت باز دارد، به فرضیه‏های دیگری نیازمند شده‏اند که مهم‏ترین آن‏ها هراس از تحریف قرآن در اثر اختلاط قرآن با سخن پیامبر است. (2)


گروهی دیگر، حافظه استوارعرب را بهانه کرده و گفته‏اند که عرب با وجود این حافظه، به ثبت و تدوین نیازی نداشت و تصور نمی‏کرد که در آینده، دیگرانی که فاقد چنین حافظه‏ای هستند از بخشی از این میراث حدیثی محروم بمانند، غافل از آن‏که عرب در خصوص اشعار و سجع و خطابه‏های موزون، حافظه‏ای قوی داشت که البته این امر به عرب نیز اختصاصی ندارد و آن چه عرب از میراث ادبی در خاطره داشت مجموعه‏ای نسبتا محدود بود که با مجموعه و انبوه میراث حدیث نبوی تفاوت روشنی دارد. و از این‏ها همه گذشته برخی توصیف‏ها از حافظه قوی عرب به‏شدت رنگ و بوی اسطوره‏ای داشته، مورد شک و تردید است. گروهی دیگر، از دوره نبوی گذر نموده و به دنبال دلایلی در دوره خلفای راشدین بر آمده‏اند که این دلایل به وجود منع‏هایی از سوی خلیفه اول یا دوم محدود می‏شود.
گروهی دیگر، حافظه استوارعرب را بهانه کرده و گفته‏اند که عرب با وجود این حافظه، به ثبت و تدوین نیازی نداشت و تصور نمی‏‌کرد که در آینده، دیگرانی که فاقد چنین حافظه‏ای هستند از بخشی از این میراث حدیثی محروم بمانند، غافل از آن‏که عرب در خصوص اشعار و سجع و خطابه‏های موزون، حافظه‏ای قوی داشت که البته این امر به عرب نیز اختصاصی ندارد و آن چه عرب از میراث ادبی در خاطره داشت مجموعه‏ای نسبتا محدود بود که با مجموعه و انبوه میراث حدیث نبوی تفاوت روشنی دارد. و از این‏ها همه گذشته برخی توصیف‏ها از حافظه قوی عرب به‏شدت رنگ و بوی اسطوره‏ای داشته، مورد شک و تردید است. گروهی دیگر، از دوره نبوی گذر نموده و به دنبال دلایلی در دوره خلفای راشدین بر آمده‏اند که این دلایل به وجود منع‏هایی از سوی خلیفه اول یا دوم محدود می‏شود.


این گروه برای توجیه این منعِ غیر متداول، به اموری چون نگرانی نسبت به حفظ قرآن اشاره کرده‏اند. (3) نظریه‏های یادشده معمولاً دربین اهل سنت رواج و اعتبار دارد، اما دانشمندان شیعی معمولاً به رغم پذیرش این فرض که دلیل منع را باید در دوره خلیفه اول و دوم جست‏وجو نمود، نهی صادره از این دو خلیفه را در راستای منازعه سقیفه به عنوان یکی از مطاعن آن دو شمرده‏اند. (4) آنان برای اثبات نظریه خود از تلاش‏های اهل‏سنت در استخراج سخنان آن دو خلیفه در منع کتابت بهره برده و وجود هر گونه منع دیگری چون نهی پیامبر و ... را نقد و انکار کرده‏اند. (5)
این گروه برای توجیه این منعِ غیر متداول، به اموری چون نگرانی نسبت به حفظ قرآن اشاره کرده‏اند. (3) نظریه‏های یادشده معمولاً دربین اهل سنت رواج و اعتبار دارد، اما دانشمندان شیعی معمولاً به رغم پذیرش این فرض که دلیل منع را باید در دوره خلیفه اول و دوم جست‏وجو نمود، نهی صادره از این دو خلیفه را در راستای منازعه سقیفه به عنوان یکی از مطاعن آن دو شمرده‏اند. (4) آنان برای اثبات نظریه خود از تلاش‏های اهل‏سنت در استخراج سخنان آن دو خلیفه در منع کتابت بهره برده و وجود هر گونه منع دیگری چون نهی پیامبر و ... را نقد و انکار کرده‏اند. (5)
Writers، confirmed، مدیران
۸۶٬۵۵۹

ویرایش