حزب انقلاب ملی افغانستان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (تمیزکاری) |
جز (جایگزینی متن - 'رده:احزاب' به 'رده:احزاب و گروه‌ها') |
||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
[[رده:افغانستان]] | [[رده:افغانستان]] | ||
[[رده:احزاب]] | [[رده:احزاب و گروه‌ها]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۷ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۵۰
حزب انقلاب ملی یک حزب سیاسی در جمهوری افغانستان بود. این حزب در سال ۱۹۷۴ توسط رئیس‌جمهور محمد داوود خان که کنترل افغانستان به دست گرفت[۱] و در دههٔ ۱۹۷۰ میلادی منجر به سرنگونی شاه شد [۲]. پادشاه محمد ظاهرشاه در کودتایی بی‌خون در سال ۱۹۷۳ به دست گرفته بود، تأسیس شد[۳].این حزب در تلاشی توسط داوود برای جلب حمایت مردمی از رژیم جمهوری‌خواهش تشکیل شد. داوود همچنین قصد داشت این حزب حمایت از حزب دموکراتیک خلق افغانستان را در افغانستان تضعیف کند، حزبی که در واقع به او در رسیدن به قدرت در سال ۱۹۷۳ کمک کرده بود. برای این منظور، حزب در پی آن بود که یک سازمان چتر برای همه جناح‌های ترقی‌خواهی در افغانستان باشد. به منظور کمک به حزب در تلاش برای جلب حمایت، سایر احزاب سیاسی ممنوع شدند. این حزب توسط کمیته مرکزی متشکل از سرلشکر غلام حیدر رسولی، وزیر دفاع سید عبدالله، وزیر دارایی عبدالمجید و پروفسور عبدالقیوم اداره می‌شد. این حزب از انقلاب ثور در آوریل ۱۹۷۸ جان سالم به در نبرد که شاهد سرنگونی و مرگ داوود و خانواده‌اش و به قدرت رسیدن حزب کمونیست دموکراتیک خلق افغانستان بود[۴].
حزب انقلاب ملی
تاسیس
حزب انقلاب ملی، در سال ۱۳۵۵ قبل از تدوین و توشیح قانون اساسی دولت جمهوری افغانستان در تاریخ ۵ حوت/اسفند ۱۳۵۵، توسط سردار محمدداوود، اولین رئیس‌جمهور کودتایی‌افغانستان تأسیس شد.
شرایط سیاسی
در سال ۱۳۵۵ قبل از تدوین و توشیح قانون اساسی دولت جمهوری افغانستان در تاریخ ۵/۱۲/۱۳۵۵، توسط سردار محمدداوود، اولین رئیس‌جمهور کودتایی‌افغانستان، تأسیس شد. اما، از مادهٔ اول اساسنامهٔ حزب انقلاب ملی چنین بر می‌آید که این حزب قبل از کودتای داوودخان در سال ۱۳۵۲، تشکیل شده بود که هیچ مدرکی برای اثبات این ادعا وجود ندارد.
اساسنامه
در مادهٔ اول اساسنامهٔ حزب انقلاب ملی نوشته‌اند: «حزب انقلاب ملی که بانی و پیشاهنگ انقلاب ملی و مترقی۲۶ سرطان ۱۳۵۲ مردم افغانستان است، مطابق به این اساسنامه از شمولیت و ورود تمام قدرت‌های مردم، مخصوصاً‌زحمتکشان، دهقانان، کارگران، منورین و جوانان در صورتی که واجد شرایط پیش‌بینی شده باشند و پیروی از اساسات و مقررات حزب را تعهد نمایند، استقبال می‌کند.»
جایگاه سیاسی
حزب انقلاب ملی، یک حزب دولتی بود که شبیه رژیم‌های کمونیستی و جمهوری‌های التقاطی و دیکتاتوری دیگر در جهان سوم قدرت دولتی را در انحصار خود داشت. بر اساس قانون‌اساسی داوودخان، نظام سیاسی در افغانستان تک حزبی تعیین شده بود، چنان‌چه در مادهٔ چهلم این قانون آمده‌است: «برای انعکاس خواسته‌های اجتماعی و تربیت سیاسی مردم افغانستان تا زمانی که این آرزو برآورده گردد و به رشد طبیعی خود برسد، سیستم یک حزبی در کشور به رهبری حزب انقلاب ملی که بانی و پیشاهنگ انقلاب مردمی و مترقی ۲۴ سرطان سال۱۳۵۲ مردم افغانستان است، بر قرار خواهد بود.»
علاوه بر قوهٔ مجریه، قوهٔ مقننه نیز تحت سلطهٔ حزب انقلاب ملی قرار داشت. چنان‌چه در مادهٔ چهل و نهم این قانون اساسی آورده‌اند: «اعضای ملی جرگه که پنجاه فی‌صد آن را دهقانان و کارگران تشکیل می‌دهد از جانب حزب پیشنهاد و از طریق انتخابات آزاد، عمومی، سری و مستقیم مطابق به احکام قانون برای مدت چهار سال از طرف مردم انتخاب می‌شوند.»
انحلال
حزب انقلاب ملی، به دلیل دولتی بودن از یک سو و غیراسلامی و غیر دموکراتیک بودنِ آن از سوی دیگر، نه مورد استقبال نیروهای مسلمان و وطن‌دوست قرار گرفت و نه روشنفکران کمونیست و حتی لیبرال به آن توجه کردند. به همین دلیل کار آن به‌جایی نرسید و با از بین رفتن داوود خان، از این حزب هم اثری باقی نماند.
ساختار
اساسنامهٔ حزب انقلاب ملی در شش فصل و ۱۱۶ ماده تدوین شده و ساختار تشکیلاتی آن مرکب است از کنگره، شورای مرکزی، ولایتی جرگه (شورای ولایتی)، شهری جرگه (شورای شهری) و جرگه‌های مؤسسات عامه، محلی جرگه (شورای محل) و کِلی (قریه) جرگه[۵].