معتزله: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۸ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۳۱

مکتب اعتزال در اوایل قرن دوم هجری قمری توسط واصل بن عطا(۱۳۱-۸۰)تاسیس شد.علت اعتزال را می توان به دلیل شیوع تفکرات افراطی اهل حدیث در اهل سنت و آسیب های آن دانست که موجب شد تا متفکران اهل سنت به سمت مباحث عقلی و تاسیس این مکتب سوق دهد.

تاریخچه تاسیس

شکل گیری اولیه معتزله که خرد گرایی اساس بنای فکری آنان است، مربوط به دوره بنی امیه و در زمان حاکمیت عبد الملک مروان است که به سال های 65 تا 84 بر می گردد.از ویژگی های خاص این مکتب دفاع از قدرت، اراده و اختیار انسان بدون دخالت فاعل دیگر است. معتزلیان از همان ابتدا به عدلیه یا اصحاب العدل مشهور شدند آن ها بندگان را نسبت به اعمال شان، فاعل مختار می دانستند که و به همین دلیل قَدَریه نام گرفتند.و اما زمان تاسیس این مکتب به طور رسمی به ابتدای قرن دوم هجری بر می گردد.بر اساس نقل مشهور آن زمان بحث بر سر جایگاه افرادی بود که مرتکب گناه کبیره می شدند که از نگاه مرجئه آن شخص از ایمان خارج نمی شد و از نگاه خوارج از ایمان خارج و کافر می شد ولی شخصی به نام ابو حذیفه واصل بن عطا که شاگرد حلقه درس حسن یصار بصری معروف به حسن بصری بود نظریه دیگری را مطرح کرد و گفت شخصی که مرتکب گناه کبیره می شود نه مومن است و نه کافر بلکه این شخص بین ایمان و کفر قرار دارد و فاسق است.

بر اساس نقل مشهور، شخصی به نام ابو حذیفه واصل بن عطاء شاگرد حسن یصار بصری . در زمان وی

مؤسس فرقه معتزله ابوحذیفه واصل بن عطا الغزال است که شاگرد حسن یصار بصری بود. وی متولد مدینه در سال ۲۱ هجری قمری است و در سال ۱۱۰ نیز وفات یافته‌است. وی به رواج این اعتقاد پرداخت که هر کس مسئول رفتار خودش است و خداوند افعال بندگان را به خودشان واگذاشته است. در نظر ایشان اعمال بندگان به قَدَر (اختیار) انسان نسبت دارد. معتزله صفات ازلی خداوند را عین صفات ذاتی او می‌دانند و معتقدند اگر جز این باشد باید مانند مشرکان به چندخدایی قائل باشیم که خلاف توحید است.

دلیل نام گذاری

گفته شده چون واصل بن عطاء حلقهٔ درس حسن بصری را رها کرد و حلقهٔ درس جدیدی بر اساس اعتقادات خود تشکیل داد این فرقه را فرقهٔ اعتزال (کناره‌گیری) نامیده‌اند.[۳]امالی، سید مرتضی، ج ۱، ص ۱۱۵.

همچنین گفته شده چون معتزله از جنگ جمل و صفین اعتزال (دوری) جستند به این نام شهرت یافتند. در جریان جنگ جمل و صفین بسیاری از صحابه از شرکت در جنگ تردید کردند. آن‌ها از شرکت در جنگ دوری کردند. (اعتزال جستند) می‌گفتند بر ما روشن نیست کدام یک از دو طرف حق و کدام یک باطل است. به پیروان خود می‌گفتند در فتنه عبدالله مقتول باش نه عبدالله قاتل. مهم‌ترین معتزله ابوموسی اشعری و عبدالله بن عمر بودند. البته با توجه به تاریخ حیات واصل بن عطا (۸۰–۱۳۱ ه.ق.)، این مطلب قابل قبول نیست.

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 مکتب اعتزال در اوایل قرن دوم هجری قمری توسط واصل بن عطا(۱۳۱-۸۰)تاسیس شد.علت اعتزال را می توان به دلیل شیوع تفکرات افراطی اهل حدیث در اهل سنت و آسیب های آن دانست که موجب شد تا متفکران اهل سنت  به سمت مباحث عقلی و تاسیس این مکتب سوق دهد.
-==تاریخچه==
-این مکتب کلامی در ابتدای قرن دوم هجری بر اساس نقل مشهور، توسط شخصی به نام واصل بن عطاء تاسیس شد.در زمان وی بحث بر سر جایگاه افرادی بود که مرتکب گناه کبیره می شوند که این شخص از نگاه مرجئه از ایمان خارج نمی شد و از نگاه خوارج این شخص کافر بود اما واصل بن عطا شحصی را که مرتکب گناه کبیره می شد نه مومن می دانست و نه کافر این شخص از نگاه او بین ایمان و کفر قرار داشت یعنی فاسق بود.
+==تاریخچه تاسیس==
-و اما بر اساس نقل برخی از منابع اعتزال به به معنای کناره گیری است و آن  به دلیل جدایی واصل بن عطا از حلقه درسی حسن بصری بود که از استادش فاصله گرفت و در فاصله ای دور تر حلقه جدید درسی ایجاد کرده نظریه مخصوص خودش را ترویج می کرد و مکتب اعتزال از آن جا پا گرفت.
+شکل گیری اولیه معتزله که خرد گرایی اساس بنای فکری آنان است، مربوط به دوره بنی امیه و در زمان حاکمیت عبد الملک مروان است که به سال های 65 تا 84 بر می گردد.از ویژگی های خاص این مکتب دفاع از قدرت، اراده و اختیار انسان بدون دخالت فاعل دیگر است.
+معتزلیان از همان ابتدا به عدلیه یا اصحاب العدل مشهور شدند آن ها بندگان را نسبت به اعمال شان، فاعل مختار می دانستند که و به همین دلیل
+قَدَریه نام گرفتند.و اما زمان تاسیس این مکتب به طور رسمی به ابتدای قرن دوم هجری بر می گردد.بر اساس نقل مشهور آن زمان بحث بر سر جایگاه افرادی بود که مرتکب گناه کبیره می شدند که از نگاه مرجئه آن شخص از ایمان خارج نمی شد و از نگاه خوارج از ایمان خارج و کافر می شد ولی شخصی به نام ابو حذیفه واصل بن عطا که شاگرد حلقه درس حسن یصار بصری معروف به حسن بصری بود نظریه دیگری را مطرح کرد و گفت شخصی که مرتکب گناه کبیره می شود نه مومن است و نه کافر بلکه این شخص بین ایمان و کفر قرار دارد و فاسق است.
-==تاریخچه==
-شکل گیری اولیه معتزله مربوط به دوره بنی امیه و در زمان حاکمیت عبد الملک مروان است که به سال های 65 تا 84 بر می گردد.
-خرد گرایی و مسئولیت پذیری اعمال و افعال اساس بنای فکری معتزله بود. بانیان این مکتب، مدافع قدرت، اختیار و اراده انسان نسبت به افعالش بودند
+بر اساس نقل مشهور، شخصی به نام ابو حذیفه واصل بن عطاء شاگرد حسن یصار بصری . در زمان وی
-. اینان ابتدا به اصحاب العدل و عدلیه شهرت یافتند. معتزله اعمال بندگان را به اختیار خودشان می‌دانستند از این جهت قَدَریه نامیده شدند.
 مؤسس فرقه معتزله ابوحذیفه واصل بن عطا الغزال است که شاگرد حسن یصار بصری بود. وی متولد مدینه در سال ۲۱ هجری قمری است و در سال ۱۱۰ نیز وفات یافته‌است. وی به رواج این اعتقاد پرداخت که هر کس مسئول رفتار خودش است و خداوند افعال بندگان را به خودشان واگذاشته است. در نظر ایشان اعمال بندگان به قَدَر (اختیار) انسان نسبت دارد. معتزله صفات ازلی خداوند را عین صفات ذاتی او می‌دانند و معتقدند اگر جز این باشد باید مانند مشرکان به چندخدایی قائل باشیم که خلاف توحید است.
@@ خط ۱۹: / خط ۱۷: @@
 ==دلیل نام گذاری==
-وجه تسمیه
 گفته شده چون واصل بن عطاء حلقهٔ درس حسن بصری را رها کرد و حلقهٔ درس جدیدی بر اساس اعتقادات خود تشکیل داد این فرقه را فرقهٔ اعتزال (کناره‌گیری) نامیده‌اند.[۳]امالی، سید مرتضی، ج ۱، ص ۱۱۵.
 همچنین گفته شده چون معتزله از جنگ جمل و صفین اعتزال (دوری) جستند به این نام شهرت یافتند. در جریان جنگ جمل و صفین بسیاری از صحابه از شرکت در جنگ تردید کردند. آن‌ها از شرکت در جنگ دوری کردند. (اعتزال جستند) می‌گفتند بر ما روشن نیست کدام یک از دو طرف حق و کدام یک باطل است. به پیروان خود می‌گفتند در فتنه عبدالله مقتول باش نه عبدالله قاتل. مهم‌ترین معتزله ابوموسی اشعری و عبدالله بن عمر بودند. البته با توجه به تاریخ حیات واصل بن عطا (۸۰–۱۳۱ ه.ق.)، این مطلب قابل قبول نیست.