کاربر:Hoosinrasooli/صفحه تمرین

استان بوشهر
نام	استان بوشهر
کشور	ایران
استان	استان بوشهر
تعداد جمعیت	۸۸۶٫۲۶۷

بوشهر «پایتخت انرژی ایران» یکی از استان های جنوبی ایران است که در حاشیه خلیج فارس قرار دارد، این استان سومین اقتصاد بزرگ کشور بوده و در درآمد سرانه کشور رتبه اول را به خود اختصاص داده است. موقعیت جغرافیایی این استان باعث شده در همه دوران ها مورد توجه قرار بگیرد. مردمان خونگرم و مهمان نواز از یه طرف و طبیعت بکر و زیبای آن، جاذبه های تاریخی از سویی دیگر گردشگران بسیاری را علاقه مند به سفر به این استان می کند. در بعضی از مناطق استان بوشهر مانند شهرستان کنگان، شهرستان عسلویه، جزیرهٔ شیف، شهرستان گناوه، جزیره شمالی بندر ریگ و شهر بوشهر اقلیتی از اهل سنت زندگی می‌کنند. برخی از اهالی جزیره شیف و بنادر کنگان و عسلویه نیز به زبان عربی صحبت می‌کنند.

تاریخچه

قدمت سرزمین بوشهر، به عهد ایلامی و تمدن بین‌النهرین برمی‌گردد. این سرزمین جزء یکی از ایالت‌های جنوب غربی دولت ماد در زمان مادها در آغاز سده هشتم قبل از میلاد بوده و جزو ساتراپ‌نشین چهاردهم دولت ماد در زمان حکومت هوخشتره بوده است. در اطراف شهر برازجان آثاری باارزش از دوره هخامنشیان به دست آمده است. در دوره ساسانی و در زمان اردشیر بابکان شهر و رام اردشیری در دو فرسنگی شهر بوشهر ساخته شد که اکنون خرابه‌های آن به نام ریشهر معروف است.

از اواخر قاجاریه تا سال ۱۳۱۶ ایران به ۲۷ بخش تقسیم شده بود که بوشهر، بنادر و جزایر خلیج فارس یکی از این بخش‌ها به‌شمار می‌رفت. از سال ۱۳۱۶ در تقسیمات جدید کشوری، بوشهر و توابع آن یکی از شهرستان‌های استان هفتم (فارس) محسوب شده و جزء قلمرو استانداری فارس شد. در سال ۱۳۳۹ در تقسیمات سیاسی کشور تحولاتی انجام شد و بوشهر و توابع آن به نام فرمانداری کل بنادر و جزایر خلیج فارس به مرکزیت بوشهر از استان فارس جدا شد.

در اوایل دهه ۱۳۴۰ این فرمانداری کل و فرمانداری کل بنادر و جزایر دریای عمان تحت عنوان فرمانداری کل بنادر و جزایر خلیج فارس و دریای عمان ادغام شد. این فرمانداری کل در آذر ماه سال ۱۳۴۶ به استان ساحلی تغییر نام پیدا کرد و بوشهر و توابع آن زیر نظر استانداری ساحلی به مرکزیت بندر عباس قرار گرفت. در آذر ماه سال ۱۳۴۹ شهرستان‌های بوشهر و دشتستان تحت عنوان فرمانداری کل بوشهر از استان ساحلی جدا شد و سرانجام در تاریخ ۱۳۵۲٫۷٫۹ استان بوشهر با دو شهرستان بوشهر و دشتستان تشکیل شده و پس از آن تاکنون به ۱۰ شهرستان تقسیم شده است.

موقعیت جغرافیایی

استان بوشهر از نظر موقعیت جغرافیایی از دو بخش «جلگه ای» و «كوهستانی» تشكیل شده است. بخش «جلگه ای» این استان در امتداد خلیج فارس قرار دارد و هرچه از سمت شمال و شمال غربی به طرف جنوب و جنوب شرقی پیش رویم بر عرض جلگه ای آن افزوده می شود و اما بخش «كوهستانی» استان كه در شمال و شرق آن واقع شده، از دو رشته كوه «‌گچ ترش» و «نوكند» تشكیل شده كه در سراسر طول استان به موازات هم امتداد یافته اند و در حقیقت دنباله «رشته كوه های زاگرس»‌ هستند.

عوامل متعددی در جریان آب و هوایی منطقه تاثیر به سزایی دارد كه از آن جمله می توان به: كمی ارتفاع، قرار گرفتن در محدوده عرض های جغرافیایی پایین، مجاورت با دریا، وزش بادهای گرم جنوب غربی و بادهای گرم و مرطوب دریایی، عبور پاییزی- زمستانی طوفان های موسمی سودانی و مدیترانه ای اشاره كرد. در خصوص آب و هوای استان می توان گفت؛ آب و هوای منطقه در داخل استان ، به دلیل نزدیكی به خط استوا و كمی ارتفاع ، «گرم و خشك بیایانی» و در نوار ساحلی «گرم و مرطوب» است.

رودهای این استان به علت عبور از طبقات نمكی معمولاً شور و غیرقابل شرب هستند كه مهم ترین آنها عبارتند از: رود مند، رود دالكی، رود شاپور، رود حله، رود اهرم و رود شور.

همچنین از رودهای فصلی استان بوشهر می توان به رود اهرم، رود دره آبداری، رود گپ و رود شور گناوه اشاره كرد

آب‌وهوا

آب‌و‌هوای بوشهر گرم و خشک و در نواحی ساحلی گرم و مرطوب است. دمای این استان در روزهای گرم تابستان به بالای ۵۰ درجه‌ی سانتی‌گراد می‌رسد و کم‌ترین دمایی که تا کنون برای شهرهای شمالی این استان در زمستان ثبت شده، ۱- درجه سانتی‌گراد بوده است. بهترین فصل سفر به بوشهر، زمستان، پاییز و اوایل فروردین است.

پيشينه مذهبى

با بررسى اجمالى در متون تاريخى، روشن مى‏گردد كه دين مردم اين استان در اوايل هزاره سوم يا اواخر هزاره دوم قبل از ميلاد پرستش انواع ربّ النوع (بت پرستى)، بوده است.

با ظهور زرتشت، بسيارى از ايرانيان به سوى اين دين گرايش پيدا كردند و در مدت نه چندان طولانى اين دين، دين رسمى ايرانيان قرار گرفت.

آثار مذهبى به جا مانده در استان بوشهر همچون آتشكده‏هايى در خارك، گناوه، خورموج و... شاهد دلبستگى مردم به اين دين است. همچنين از ديگر مذاهب مردم اين خطه مى‏بايست از مسيحيت نام برد. شهر «ريو اردشير» در حدود ده كيلومترى بوشهر يكى از مراكز مهم مسيحيان در دوره ساسانيان بوده است.

باقيمانده كليسا، صومعه و قبرستان مسيحيان در جزيره خارك نمايانگر وجود مسيحيان در اين منطقه است.

در زمان خلافت عمر، سال 18 ه .ق بندر جنابه (گناوه) به دست عثمان بن ابى العاصى ثقفى، حاكم بحرين، تسخير شد. سپس عثمان برادر خود حكم بن ابى العاصى را با سپاهى بزرگ از قبايل عبدالقيس ازد، تميم و بنو ناجيه از راه دريا به ديگر نقاط آن فرستاد و آن را تصرف كرد. عاقبت الامر با فتح توج، آنجا را سرزمين مسلمانان گردانيد و در آن مستقر گرديد.

در سال 23 ه .ق شهرك، مرزبان و والى فارس، عليه اعراب مسلمان قيام كرد و با لشگرى عظيم به سوى ريشهر تاخت و آن شهر و نواحى اطراف آن را به اشغال درآورد و مسلمين را تحت فشار قرار داد. ولى در مصاف با عثمان بن ابى العاصى كه از سوى عثمان (خليفه سوم) به جنگ با او آمده بود، شكست خورد و كشته شد و اين مناطق آزاد گرديد. بدين ترتيب تمامى مردم اين منطقه، به دين اسلام روى آوردند.

از طرف ديگر لشگر اسلام، پيروان دين زرتشت را به تغيير دين وادار نكردند و آنان را در رديف يهود و نصارى محسوب داشتند و در مقابل پرداخت جزيه در باقى ماندن در عقيده اجداد خود مخير داشتند.

با تسلط سلسله صفويه بر مناطق مختلف كشور و ترويج مذهب تشيع، اغلب مردم اين استان نيز به مذهب تشيع گرويدند. امروزه علاوه بر شيعه اثنى عشرى، شيعيان اخبارى و شيخيه نيز در اين استان وجود دارند. به طورى كه اهالى روستاى «دوّان» همه شيخى هستند.

در بنادر و ديگر نقاط استان، اهل سنت و جماعت نيز وجود دارد كه بر طبق آمار سال 1369، نسبت جمعيت آنها به كل استان 2/5 درصد (31470 نفر) بوده است كه به ترتيب در شهرهاى كنگان (23970 نفر)، بوشهر (6000 نفر) و در گناوه (1500 نفر) سكونت داشته‏اند.

مناطق تورک‌نشین استان و اهمیت آن

منطقه‌ی سکونت تورکان استان بوشهر از نظر موقعیت ژئواستراتژیک و ژئوپولیتیک بسیار حائز اهمیت است زیرا سرزمین به‌هم پیوسته‌ی تورک‌ها در ایران، وطن «تورک‌ائلی» را به دریای آزاد متصل می‌کند. به واسطه‌ی این منطقه‌ی تورک از جغرافیای وطن تورک‌ائلی؛ دنیای تورک نیز به دریاهای گرم ارتباط پیدا خواهد کرد.

منطقه‌ی تورکان بوشهر زادگاه شخصیتهای بسیار مهم معاصر تورک مانند "ناصر خان قاشقایی" (دشتستان)، "رئیسعلی دلواری" (تنگستان) و "زائیر خان" (تنگستان) است.

مناطق تورک استان

1. شهرستان دشتی: اکثریت جمعیت این شهرستان را تورک‌ها تشکیل می‌دهند.

2. شهرستان دشتستان: نیمه‌ی شرقی دشتستان تماماً تورک‌نشین است ولی در نیمه‌ی غربی لرها و عرب‌ها هم سکونت دارند.

3. شهرستان تنگستان: اکثریت جمعیت تنگستان را تورک‌ها تشکیل می‌دهند ولی اقلیتی هم تنگ‌سیری زبان در این شهرستان سکونت دارند.

4. شهرستان کنگان: اکثریت جمعیت شهرستان کنگان را اعراب سنی تشکیل می‌دهد ولی اقلیتی از تورک‌ها نیز در این شهرستان زندگی می‌کنند. روستاهای تورک‌نشین کنگان عبارتند از: تراکمه بالا، تراکمه پایین، زنگنه، تل خندق، لامرد که این دسته از تورک‌ها سنی مذهب بوده و با لهجه‌ی شرقی اوغوز زبان تورکی یعنی «ترکمنی» صحبت می‌کنند و اقلیتی هم از ایل تورک قاشقایی سنی مذهب نیز در مرکز این شهرستان زندگی می‌کنند. تورکان منطقه‌ی کنگان معتقدند وجه تسمیه کنگان از نام ایل تورک کنگر گرفته شده که در سواحل خلیج کنگر زندگی می‌کنند.

5. شهرستان عسلویه: اکثریت جمعیت شهرستان عسلویه را اعراب سنی تشکیل می‌دهد ولی اقلیتی هم از تورک‌های سنی مذهب در آن شهرستان زندگی می‌کنند.

منابع

• موسسه مطالعات ایران و اوراسیا iras.ir، اخذ شده در تاریخ 1403/8/9.
• پیشینه مذهبی استان بوشهرaf.samta.ir، اخذ شده در تاریخ 1403/8/9.
• مناطق تورک‌نشین استان بوشهر و اهمیت آنblog.ir، اخذ شده در تاریخ 1403/8/9.
• بوشهر rch.ac.ir، اخذ شده در تاریخ 1403/8/9.