ابوعبدالله رودباری

احمد بن عطاء بن احمد ابوعبدالله رودباری (د ۳۶۹ق/ ۹۷۹ م)، از عرفا می‌باشد. ایشان بنابر روایتی که ابن عساکر از قول خود او نقل کرده است در ۳۰۳ ق در رودبار بغداد متولد شده است.

زندگانی

او خواهرزاده عارف نامی ابوعلی رودباری است. وی در بغداد رشد نمود و بزرگ شد بود و روزگار درازی در آنجا به سر برد، اما بعداً به صور از بلاد شام رفت و باقیمانده عمر خود را در آنجا گذرانید. ابوعبدالله رودباری در زمان خویش از مشایخ بزرگ شام بود و در انواع علوم از جمله قرآن و حدیث تبحر داشت و معتقد بود که نوشتن حدیث جهل را از بین می برد.

وی از طریق علی بن عبدالله قائنی از امام جعفر صادق (علیه‌السلام) روایت حدیث کرده است.

و از ابوبکر بن ابی داوود سجستانی و یوسف بن یعقوب و کسان دیگر نیز روایت کرده، اما روایت‌های او را خالی از خطا و غلط ندانسته‌اند

و گروهی نیز از وی روایت حدیث کرده‌اند. ابوعبدالله باکو و ابوالقاسم باوردی با او مصاحبت داشته اند.

اختلاف در تاریخ درگذشت

در تاریخ درگذشت ابوعلی رودباری اختلاف است. در حلیة الاولیاء ابونعیم اصفهانی، وفات او در ۳۵۹ ق و در طبقات سلمی، ۳۶۷ ق و در طبقات انصاری، ۳۹۹ ق ذکر شده است، اما قول درست ظاهراً ۳۶۹ ق است که اغلب مؤلفان تاریخ و تراجم آورده اند.
تاریخی که در تألیفات ابونعیم و سلمی و انصاری دیده می‌شود، باید تحریف کاتبان باشد، زیرا ابن حجر تاریخ وفات او را به نقل از سلمی همان ۳۶۹ ق ضبط کرده است. وی در قریه منواث از توابع عکا وفات کرد و جنازه او را به صور حمل کردند و در آنجا دفن شد.

بعضی از منابع مرگ او را در صور دانسته‌اند.

آثار

ابوعبدالله رودباری صاحب تألیفاتی بوده است، از جمله:

• امالی، که شامل ۳ مجلس است و نسخه ای از آن در ظاهریه دمشق نگهداری می‌ شود؛
• الخلع، که به همراه کتاب ادب الفقیر در ظاهریه موجود است؛
• ادب الفقیر؛
• الوصیـة، که نسخه ای از آن در کتابخانه قره چلبی زاده موجود است. اشعاری هم به وی نسبت داده اند.

برخی از اقوال او در کتب تراجم و طبقات منقول است و او را درباره قبض و بسط و معنی تصوف و معرفت و شرایط سماع سخنانی است.

منابع

1. ابن جوزی عبدالرحمن بن علی، المنتظم، حیدرآباد دکن، ۱۳۵۸ق.
2. ابن حجر عسقلانی احمد بن علی، لسان المیزان، حیدرآباد دکن، ۱۳۲۹ق.
3. ابن عساکر علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، به کوشش عبدالغنی دقر، دمشق، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۴م.
4. ابن ملقن عمر بن علی، طبقات الاولیاء، به کوشش نورالدین شریبه، بیروت، ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م.
5. ابونعیم اصفهانی احمد بن عبدالله، حلیـة الاولیاء، قاهره، ۱۳۵۷ق/ ۱۹۳۸م.
6. انصاری هروی خواجه عبدالله، طبقات الصوفیة، به کوشش عبدالحی حبیبی، کابل، ۱۳۴۱ش.
7. ثعالبی عبدالملک بن محمد، یتیمـة الدهر، بیروت، دارالکتب العلمیـة.
8. جامی عبدالرحمن ابن احمد، نفحات الانس، به کوشش محمود عابدی، تهران، ۱۳۷۰ش.
9. خطیب بغدادی احمد بن علی، تاریخ بغداد، قاهره، ۱۳۵۰ق.
10. سلمی محمد بن حسین، طبقات الصوفیـة، لیدن، ۱۹۱۴م.
11. سمعانی عبدالکریم بن محمد، الانساب، حیدرآباد دکن، ۱۴۰۱ق/ ۱۹۸۱م.
12. سواس یاسین محمد، فهرس، مجامیع المدرسـة العمریـة فی دار الکتب الظاهریـة، کویت، ۱۴۰۸ ق/۱۹۸۷م.
13. قشیری عبدالکریم بن هوازن، الرسالة القشیریة، به کوشش معروف زریق و علی عبدالحمید بلطه جی، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.
14. یاقوت، بلدان؛