اسلام المجددین (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'جریان شناسی' به 'جریان‌شناسی') |
جز (جایگزینی متن - 'ه‌ی' به 'ه') |
||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
===فصل اول=== | ===فصل اول=== | ||
<br> | <br> | ||
فصل اول این کتاب، به بررسی ویژگی‌های اسلام نواندیشان می‌پردازد. محمد حمزه در ابتدای این فصل با بیان اینکه مدرنیته یک دوران تاریخی، فلسفی و وجودی جدید را با افسون‌زدایی از طبیعت در عالم آغاز کرد، عقل خودبنیاد را یکی از محورهای این دوران جدید برمی‌شمرد. مدرنیسم از نظر مؤلف در مفهوم ذهن‌گرایی(سوبژکتیویته) و انسان‌محوری، متجسد و متمثل است ولاجرم، انسان را | فصل اول این کتاب، به بررسی ویژگی‌های اسلام نواندیشان می‌پردازد. محمد حمزه در ابتدای این فصل با بیان اینکه مدرنیته یک دوران تاریخی، فلسفی و وجودی جدید را با افسون‌زدایی از طبیعت در عالم آغاز کرد، عقل خودبنیاد را یکی از محورهای این دوران جدید برمی‌شمرد. مدرنیسم از نظر مؤلف در مفهوم ذهن‌گرایی(سوبژکتیویته) و انسان‌محوری، متجسد و متمثل است ولاجرم، انسان را سازندهِ تاریخِ خود نموده است. | ||
<br> | <br> | ||
مؤلف در | مؤلف در ادامه این فصل با بیان اینکه جریان نواندیش دینی سعی دارد به گوهر اسلام دست پیدا کند بین اسلام رسالت و اسلام تاریخی، تفکیک قائل می‌شود و خاطر نشان می‌کند که باید از این اسلام تاریخی عبور کرد حتی اگر مجبور باشیم از سامانه‌های معرفتی کلاسیک اسلامی در تمامی وجوه الهیاتی، سیاسی و حقوقی‌اش چشم‌پوشی کنیم. | ||
<br> | <br> | ||
گفتمان نواندیشی دینی از نظر محمد حمزه | گفتمان نواندیشی دینی از نظر محمد حمزه داعیه آن را دارد که باید از بند ذهنیت تقلیدی و جزم‌اندیشانه رها شد و آنچه در طول تاریخ قطعی و مسلم انگاشته شده را بازاندیشی و به بوته نقد گذاشت. نواندیشی از منظر وی، بر اساس یک اصل قدیمی بنا نهاده می‌شود که آن هم تراث یا [[سنت]] است. | ||
<br> | <br> | ||
سنتی که عبارت است از مجموعه عقاید نظری ثابت، و حقائق فراتاریخی که تصور گروه یا فرقه‌ای خاص از جهان بوده، به صورت پاسخ آماده به پرسش‌های اساسی گوناگون درآمده و نیازمند بازاندیشی و واسازی‌ست. از این رو اسلام نواندیشان به دنبال نفی تراث و در عین حال، پذیرفتن آن از روی رضایت نیست. | سنتی که عبارت است از مجموعه عقاید نظری ثابت، و حقائق فراتاریخی که تصور گروه یا فرقه‌ای خاص از جهان بوده، به صورت پاسخ آماده به پرسش‌های اساسی گوناگون درآمده و نیازمند بازاندیشی و واسازی‌ست. از این رو اسلام نواندیشان به دنبال نفی تراث و در عین حال، پذیرفتن آن از روی رضایت نیست. | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
سه مبنا از مبانی نواندیشان دینی را در مواجهه با نص(متن) می‌توان برشمرد: | سه مبنا از مبانی نواندیشان دینی را در مواجهه با نص(متن) می‌توان برشمرد: | ||
<br> | <br> | ||
یک: بازاندیشی در مفهوم متن دینی و مقید نبودن به | یک: بازاندیشی در مفهوم متن دینی و مقید نبودن به محدوده الهیاتی‌ایست که گذشتگان متن را ضمن آن محصور کرده‌اند. از این منظر، بحثها و پژوهش‌هایی درباره کیفیت تشکیل متن در تاریخ و مسائلی همچون مصحف امام(مصحف معیار) و بحثهای قرائات را شاهد هستیم. | ||
<br> | <br> | ||
دو: گسترش مفهوم متن به متون گروه‌ها و فِرَقی که در طول تاریخ توسط قرائت رسمی بایکوت و کنار گذاشته شدند، که نشان از عدم قبول مرجعیت برساخته در تاریخ در تعیین قرائت رسمی است. | دو: گسترش مفهوم متن به متون گروه‌ها و فِرَقی که در طول تاریخ توسط قرائت رسمی بایکوت و کنار گذاشته شدند، که نشان از عدم قبول مرجعیت برساخته در تاریخ در تعیین قرائت رسمی است. | ||
| خط ۹۱: | خط ۹۱: | ||
از این منظر، شاهد تألیفات و نوشته‌های بسیاری هستیم که وظیفه خود را دفاع از اسلام و ارزش‌های اسلامی در برابر غرب‌زده‌ها -به عنوان دشمنان اسلام- عنوان می‌کنند. | از این منظر، شاهد تألیفات و نوشته‌های بسیاری هستیم که وظیفه خود را دفاع از اسلام و ارزش‌های اسلامی در برابر غرب‌زده‌ها -به عنوان دشمنان اسلام- عنوان می‌کنند. | ||
<br> | <br> | ||
این تألیفات به وضوح بازتاب احساس خطر نهاد سنتی دین و دینداران سنتی از این خوانش و این طرح نوست. امروزه، ارزش‌های جدیدی همچون: برابری، رواداری، آزاداندیشی و آزادی دینی یک | این تألیفات به وضوح بازتاب احساس خطر نهاد سنتی دین و دینداران سنتی از این خوانش و این طرح نوست. امروزه، ارزش‌های جدیدی همچون: برابری، رواداری، آزاداندیشی و آزادی دینی یک مطالبه مهم در نهاد و وجدان دینداران امروزی است. | ||
<br> | <br> | ||
==خاتمه== | ==خاتمه== | ||
<br> | <br> | ||
مؤلف با جمع‌بندی مطالب کتاب خاطرنشان می‌کند که گفتمان نواندیشی دینی به | مؤلف با جمع‌بندی مطالب کتاب خاطرنشان می‌کند که گفتمان نواندیشی دینی به مثابه یک انقلاب فکری واقعی و یک عدول از راه‌حل‌هایی‌ست که گذشتگان ارائه داده بودند و تاکید می‌کند که معرفت دینی همانند بقیه معرفت‌ها می‌بایست آزادی فردی و اختیار را به رسمیت بشناسد. | ||
<br> | <br> | ||
این به‌معنای نفی قاطع سلطه روحانیون و راه‌حل‌هایی‌ست که این گروه، برای حل مشکلات فعلی به اسم خدا ارائه می‌کنند. گفتمان نواندیشی معتقد است وحی در بستر فرهنگ و تاریخ شکل گرفته و این به‌وضوح در آیاتی که با «یسألونک عن…» شروع می‌شود خود را نشان می‌دهد که بازتاب مسائل، موضوعات موردنیاز و مبتلا‌به مخاطبان اولیه است. | این به‌معنای نفی قاطع سلطه روحانیون و راه‌حل‌هایی‌ست که این گروه، برای حل مشکلات فعلی به اسم خدا ارائه می‌کنند. گفتمان نواندیشی معتقد است وحی در بستر فرهنگ و تاریخ شکل گرفته و این به‌وضوح در آیاتی که با «یسألونک عن…» شروع می‌شود خود را نشان می‌دهد که بازتاب مسائل، موضوعات موردنیاز و مبتلا‌به مخاطبان اولیه است. | ||