confirmed، مدیران
۳۳٬۴۱۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' افریقا' به ' آفریقا') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''عثمان بن عفان''' سومین [[خلیفه]] از [[خلفای راشدین]] نزد اهل سنت و از اصحاب [[محمد (ص) خاتم الانبیاء|پیامبر اکرم(ص)]] است. عثمان بنابر شورایی که عمر بن خطاب پیش از مرگ خود برای انتخاب خلیفه تعیین کرد به خلافت رسید و از سال ۲۳ قمری تا هنگام کشته شدنش در سال ۳۵ قمری حکومت کرد. | '''عثمان بن عفان''' سومین [[خلیفه]] از [[خلفای راشدین]] نزد اهل سنت و از اصحاب [[محمد (ص) خاتم الانبیاء|پیامبر اکرم(ص)]] است. عثمان بنابر شورایی که عمر بن خطاب پیش از مرگ خود برای انتخاب خلیفه تعیین کرد به خلافت رسید و از سال ۲۳ قمری تا هنگام کشته شدنش در سال ۳۵ قمری حکومت کرد. | ||
عثمان ۴۹ روز آخر عمر خود را در محاصره مخالفین و معترضین خود بود که نهایتاً به قتل او انجامید. عثمان همچنین نسخهای رسمی از [[قرآن]] را جمعآوری و به ثبت رسانید. پس از قتل عثمان اختلافات گروههای مسلمانان و سرزمینهای متحده اسلامی (مثل [[شام]]<ref>ر. ک:مقاله شام</ref>، [[عراق]]<ref>ر. ک:مقاله عراق</ref>، [[حجاز]] و [[مصر]]) بیشتر شد، این ناسازگاریهای سیاسی و دینی منجر به درگیریهایی موسوم به فتنه اول و دوم گردید. | عثمان ۴۹ روز آخر عمر خود را در محاصره مخالفین و معترضین خود بود که نهایتاً به قتل او انجامید. عثمان همچنین نسخهای رسمی از [[قرآن]] را جمعآوری و به ثبت رسانید. پس از قتل عثمان اختلافات گروههای مسلمانان و سرزمینهای متحده اسلامی (مثل [[شام]]<ref>ر. ک:مقاله شام</ref>، [[عراق]]<ref>ر. ک:مقاله عراق</ref>، [[حجاز]] و [[مصر]]) بیشتر شد، این ناسازگاریهای سیاسی و دینی منجر به درگیریهایی موسوم به فتنه اول و دوم گردید. | ||
=معرفی عثمان= | == معرفی عثمان == | ||
عثمان بن ابى العاص بن امیه بن عبد شمس بن عبد مناف بن قصىّ، مادرش اروى دختر کریز بن ربیعة بن حبیب بن عبد شمس بن عبد مناف بن قصى است و مادر مادرش بیضاء دختر عبدالمطلب بن هاشم بن عبد مناف است که کنیهاش ام حکیم است.<ref>طبقات ابن سعد/ترجمه، ج۳ ص </ref> | عثمان بن ابى العاص بن امیه بن عبد شمس بن عبد مناف بن قصىّ، مادرش اروى دختر کریز بن ربیعة بن حبیب بن عبد شمس بن عبد مناف بن قصى است و مادر مادرش بیضاء دختر عبدالمطلب بن هاشم بن عبد مناف است که کنیهاش ام حکیم است.<ref>طبقات ابن سعد/ترجمه، ج۳ ص </ref> | ||
خط ۵۵: | خط ۵۳: | ||
گفتهاند که عثمان به دعوت ابوبکر<ref>ذهبی، اسدالغابه، ۳، ۴۸۱</ref> در مکه اسلام آورد. البته برخی اسلام او را در پی اسلام [[طلحه]] و [[زبیر]] دانستهاند.<ref>طبقات ابن سعد/ترجمه، ج۳ ص ۴۶</ref> | گفتهاند که عثمان به دعوت ابوبکر<ref>ذهبی، اسدالغابه، ۳، ۴۸۱</ref> در مکه اسلام آورد. البته برخی اسلام او را در پی اسلام [[طلحه]] و [[زبیر]] دانستهاند.<ref>طبقات ابن سعد/ترجمه، ج۳ ص ۴۶</ref> | ||
=اسلام آوردن عثمان= | == اسلام آوردن عثمان == | ||
عثمان به دعوت ابوبکر، در مکه اسلام آورد. <ref>ذهبی، اسدالغابه، ۳، ۴۸۱</ref> سال دقیق اسلام آوردن عثمان به درستی دانسته نیست؛ ولی گفتهاند که او در همان اوایل دعوت پیامبر(ص) در خانه ارقم بن ابی ارقم ایمان آورده است. <ref> ابن جوزی، المنتظم، ۴، ۳۳۵</ref> | عثمان به دعوت ابوبکر، در مکه اسلام آورد. <ref>ذهبی، اسدالغابه، ۳، ۴۸۱</ref> سال دقیق اسلام آوردن عثمان به درستی دانسته نیست؛ ولی گفتهاند که او در همان اوایل دعوت پیامبر(ص) در خانه ارقم بن ابی ارقم ایمان آورده است. <ref> ابن جوزی، المنتظم، ۴، ۳۳۵</ref> | ||
عثمان از نخستین کسانی است که از مکه به حبشه هجرت کرد. <ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۳، ۱۰۳۸</ref> با این که در زمان جنگ بدر در مدینه بود، در جنگ شرکت نکرد. تاریخنگاران گفتهاند علت عدم شرکت او در جنگ، بیماری همسرش رقیه دختر پیامبر اکرم(ص) بود و شخص پیامبر او را ملزم به ماندن در مدینه کرد و رقیه در پایان همان جنگ درگذشت. <ref>واقدی، المغازی، ۱، ۱۰۱؛ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۳، ۱۰۳۸؛ ذهبی، اسدالغابه، ۳، ۴۸۲</ref> | عثمان از نخستین کسانی است که از مکه به حبشه هجرت کرد. <ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۳، ۱۰۳۸</ref> با این که در زمان جنگ بدر در مدینه بود، در جنگ شرکت نکرد. تاریخنگاران گفتهاند علت عدم شرکت او در جنگ، بیماری همسرش رقیه دختر پیامبر اکرم(ص) بود و شخص پیامبر او را ملزم به ماندن در مدینه کرد و رقیه در پایان همان جنگ درگذشت. <ref>واقدی، المغازی، ۱، ۱۰۱؛ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۳، ۱۰۳۸؛ ذهبی، اسدالغابه، ۳، ۴۸۲</ref> | ||
=عثمان قبل از خلافت | == عثمان قبل از خلافت == | ||
=== در زمان رسول خدا === | |||
وی از جمله [[مهاجرین]] به [[حبشه]] به همراه همسرش خویش بوده است.<ref>طبقات ابن سعد/ترجمه، ج۳ ص ۴۶</ref> و در هنگام هجرت به مدینه به خانه اوس بن ثابت (برادر حسان بن ثابت) در محله بنى نجار وارد شد. | وی از جمله [[مهاجرین]] به [[حبشه]] به همراه همسرش خویش بوده است.<ref>طبقات ابن سعد/ترجمه، ج۳ ص ۴۶</ref> و در هنگام هجرت به مدینه به خانه اوس بن ثابت (برادر حسان بن ثابت) در محله بنى نجار وارد شد. | ||
خط ۷۵: | خط ۷۱: | ||
در این لحظه ابان بن سعید بن عاص از اشراف مکه بدو پناه داد و براى حفظ جان او، پشت سر وى سوار اسب شد و او را به مکه آورد. عثمان با تک تک اشراف مکه سخن گفت، اما اقدام عثمان نیز حاصلى در بر نداشت. گفته اند که عثمان سه روز در مکه براى دعوت قریش به پذیرش صلح ماند. غیبت سه روز او موجب نگرانی مسلمان و بیعت رضوان بین مسلمانان شد. | در این لحظه ابان بن سعید بن عاص از اشراف مکه بدو پناه داد و براى حفظ جان او، پشت سر وى سوار اسب شد و او را به مکه آورد. عثمان با تک تک اشراف مکه سخن گفت، اما اقدام عثمان نیز حاصلى در بر نداشت. گفته اند که عثمان سه روز در مکه براى دعوت قریش به پذیرش صلح ماند. غیبت سه روز او موجب نگرانی مسلمان و بیعت رضوان بین مسلمانان شد. | ||
== عثمان در زمان ابوبکر و عمر == | === عثمان در زمان ابوبکر و عمر === | ||
در زمان [[ابوبکر]] وی از افراد نزدیک به خلیفه بوده و کاتب وی به شمار میآمد. عثمان که در تمام دوره بیمارى ابوبکر ملازم او بود، از طرف وى مکلف به نوشتن عهدنامه جانشینى [[عمر]] شد. با نوشتن آغاز عهد، ابوبکر به حالت اغماء رفت و عثمان که تکلیف خود را مىدانست تا به آخر عهد را نوشته و نام عمر را در آن درج کرد. ابوبکر پس از به هوش آمدن از وى خواست تا آنچه را نوشته بخواند و او چنین کرد و ابوبکر نوشته او را تایید نمود. <ref>تاریخ الطبرى، ج ۳، ص ۴۲۹، شرح نهج البلاغة، ج ۱، صص ۱۶۳- ۱۶۵، نثر الدار، ج ۲، صص ۱۵، ۲۳، الکامل فى التاریخ، ج ۲، ص ۴۲۵، حیاة الصحابه، ج ۲، ص ۲۶، طبقات الکبرى، ج ۳، ص ۲۰۰</ref> | |||
در زمان [[ابوبکر]] | |||
در دوره عمر نیز از نفوذ قابل توجهی برخوردار بود و در آن شرایط، نماینده بنی امیه به شمار میآمد.<ref>تاریخ سیاسی اسلام، تاریخ خلفا، رسولخ جعفریان، ص ۱۴۷</ref> | در دوره عمر نیز از نفوذ قابل توجهی برخوردار بود و در آن شرایط، نماینده بنی امیه به شمار میآمد.<ref>تاریخ سیاسی اسلام، تاریخ خلفا، رسولخ جعفریان، ص ۱۴۷</ref> | ||
== شورای خلافت == | === شورای خلافت === | ||
در سال ۲۳ هجری فیروز غلام ایرانی مغیرة بن شعبه، عمر بن خطاب را مضروب ساخت. عمر تنها چند روز پس از این ضربت زنده ماند، اما پیش از مرگ خود، شورایی شش نفره متشکل از [[امام علی]] (ع)، [[عثمان بن عفان]]، [[زبیر بن عوام]]، [[طلحة بن عبیدالل]]ه، [[عبدالرحمن بن عوف]] و [[سعد بن ابی وقاص]] تشکیل داد و به آنها دستور داد تا یک نفر را از بین خود به عنوان خلیفه انتخاب کنند. سعد از ابتدا رأی خود را به عبدالرحمان واگذار کرد. زبیر به طرفداری از علی (ع) از نامزدی خلافت انصراف داد. عبدالرحمان اعلام کرد که خواستار خلافت نیست. طلحه که پسرعموی ابوبکر و مخالف علی(ع) بود، به طرفداری از عثمان کنار رفت. بنابراین فقط علی (ع) و عثمان نامزد خلافت بودند<ref>تاریخ الامم و الملوک، ج ۳، ص ۲۹۶؛ شرح نهجالبلاغه، ابن ابی الحدید، ج ۱، ص ۱۸۸</ref> و رأی و نظر عبدالرحمن بسیار حائز اهمیت شد. | در سال ۲۳ هجری فیروز غلام ایرانی مغیرة بن شعبه، عمر بن خطاب را مضروب ساخت. عمر تنها چند روز پس از این ضربت زنده ماند، اما پیش از مرگ خود، شورایی شش نفره متشکل از [[امام علی]] (ع)، [[عثمان بن عفان]]، [[زبیر بن عوام]]، [[طلحة بن عبیدالل]]ه، [[عبدالرحمن بن عوف]] و [[سعد بن ابی وقاص]] تشکیل داد و به آنها دستور داد تا یک نفر را از بین خود به عنوان خلیفه انتخاب کنند. سعد از ابتدا رأی خود را به عبدالرحمان واگذار کرد. زبیر به طرفداری از علی (ع) از نامزدی خلافت انصراف داد. عبدالرحمان اعلام کرد که خواستار خلافت نیست. طلحه که پسرعموی ابوبکر و مخالف علی(ع) بود، به طرفداری از عثمان کنار رفت. بنابراین فقط علی (ع) و عثمان نامزد خلافت بودند<ref>تاریخ الامم و الملوک، ج ۳، ص ۲۹۶؛ شرح نهجالبلاغه، ابن ابی الحدید، ج ۱، ص ۱۸۸</ref> و رأی و نظر عبدالرحمن بسیار حائز اهمیت شد. | ||
عبدالرحمن بن عوف پس از ۳ روز رایزنی با مردم، بهویژه اشراف و امرا، ابتدا از علی (ع) خواست تا متعهد شود که در صورت نیل به مقام خلافت، به کتاب خدا، [[سیره پیامبر]] (ص) و ابوبکر و عمر عمل کند. علی (ع) در جواب گفت: امید آن دارم که در محدوده دانش، توانایی و [[اجتهاد]] | عبدالرحمن بن عوف پس از ۳ روز رایزنی با مردم، بهویژه اشراف و امرا، ابتدا از علی (ع) خواست تا متعهد شود که در صورت نیل به مقام خلافت، به کتاب خدا، [[سیره پیامبر]] (ص) و ابوبکر و عمر عمل کند. علی (ع) در جواب گفت: امید آن دارم که در محدوده دانش، توانایی و [[اجتهاد]] خود به کتاب خدا و سنت رسول خدا(ص) عمل کنم. سپس عبدالرحمن شرط خود را با عثمان در میان گذاشت و او بلافاصله پذیرفت. به همین جهت، ابن عوف با عثمان بیعت کرد. | ||
== عثمان از هجرت به مدینه تا رحلت پیامبر == | |||
از زمان هجرت تا رحلت پیامبر(ص)، عثمان جز در وقایعی معدود نقش برجستهای در میان مسلمانان نداشت و هیچ رشادت و شجاعتی، در جنگهای پیامبر(ص) از او نقل نشده است. آنچه در این ایام از ایشان نقل شده به شرح زیر است: | از زمان هجرت تا رحلت پیامبر(ص)، عثمان جز در وقایعی معدود نقش برجستهای در میان مسلمانان نداشت و هیچ رشادت و شجاعتی، در جنگهای پیامبر(ص) از او نقل نشده است. آنچه در این ایام از ایشان نقل شده به شرح زیر است: | ||
خط ۹۹: | خط ۹۲: | ||
3. [[جنگ تبوک]] از جمله جنگهایی بود که سختیهای بسیاری را متوجه مسلمانان کرد؛ زیرا مسافت بسیار طولانی به همراه گرمی شدید هوا، با امکانات آنروز مسلمانان همخوانی نداشت؛ لذا نیاز به کمکهای بسیاری بود و عموم مسلمانان، در حد توان خود به سپاه اسلام کمک کردند و از آنجا که عثمان به لحاظ مالی، وضعیت مناسبتری از دیگران داشت، کمک بیشتری نسبت به دیگران کرد.<ref>ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، تحقیق، تدمری، عمر عبدالسلام، ج 3، ص 470، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ دوم، 1409ق</ref> البته در برخی نقلها، ارقام اغراقآمیزی درباره کمکهای عثمان وجود دارد <ref>الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج 3، ص 1040</ref> که به دلایل مختلفی نمیتوان به سادگی آنها را پذیرفت. | 3. [[جنگ تبوک]] از جمله جنگهایی بود که سختیهای بسیاری را متوجه مسلمانان کرد؛ زیرا مسافت بسیار طولانی به همراه گرمی شدید هوا، با امکانات آنروز مسلمانان همخوانی نداشت؛ لذا نیاز به کمکهای بسیاری بود و عموم مسلمانان، در حد توان خود به سپاه اسلام کمک کردند و از آنجا که عثمان به لحاظ مالی، وضعیت مناسبتری از دیگران داشت، کمک بیشتری نسبت به دیگران کرد.<ref>ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، تحقیق، تدمری، عمر عبدالسلام، ج 3، ص 470، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ دوم، 1409ق</ref> البته در برخی نقلها، ارقام اغراقآمیزی درباره کمکهای عثمان وجود دارد <ref>الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج 3، ص 1040</ref> که به دلایل مختلفی نمیتوان به سادگی آنها را پذیرفت. | ||
=گردآوری قرآن در زمان عثمان= | == گردآوری قرآن در زمان عثمان == | ||
[[قرآن کریم]] در زمان پیامبر هم به کتابت در میآمد و هم بسیاری از نزدیکان آن حضرت آیات را از حفظ میکردند. با این حال به دلایلی قرآن تا زمان ابوبکر در قالب یک کتاب گرد هم نیامد. [[رویداد یمامه]] که عدهای کثیر از حافظان قرآن در آن کشته شدند، باعث گشت تا موضوع تدوین قرآن در قالب یک کتاب برای مسلمانان پیش آید. ابوبکر برای این کار، [[زید بن ثابت]] را انتخاب کرد. | [[قرآن کریم]] در زمان پیامبر هم به کتابت در میآمد و هم بسیاری از نزدیکان آن حضرت آیات را از حفظ میکردند. با این حال به دلایلی قرآن تا زمان ابوبکر در قالب یک کتاب گرد هم نیامد. [[رویداد یمامه]] که عدهای کثیر از حافظان قرآن در آن کشته شدند، باعث گشت تا موضوع تدوین قرآن در قالب یک کتاب برای مسلمانان پیش آید. ابوبکر برای این کار، [[زید بن ثابت]] را انتخاب کرد. | ||
خط ۱۲۱: | خط ۱۱۳: | ||
بر اساس روایاتی از اهل سنت جبرئیل نیز مسح پا ها را به پیامبر(ص) تعلیم داد. <ref>صنعانی، المصنف ج1 ص19؛ ابن ابی شیبه، المصنف فی الأحادیث والآثار ج1 ص26</ref> | بر اساس روایاتی از اهل سنت جبرئیل نیز مسح پا ها را به پیامبر(ص) تعلیم داد. <ref>صنعانی، المصنف ج1 ص19؛ ابن ابی شیبه، المصنف فی الأحادیث والآثار ج1 ص26</ref> | ||
=فتوحات عثمان= | == فتوحات عثمان == | ||
در زمان عثمان بر سرزمینهای فتح شده مسلمانان افزوده شد. برای نمونه برخی از شهرهای منطقه فارس به دست عرب افتاد که فرماندهی این فتح با عثمان بن ابی العاص بود. همچنین در سال ۲۹ هجری مناطقی از شمال آفریقا به فرماندهی عبدالله بن ابی سرح و جزیره قبرس به فرماندهی معاویة بن ابی سفیان فتح گشت. | در زمان عثمان بر سرزمینهای فتح شده مسلمانان افزوده شد. برای نمونه برخی از شهرهای منطقه فارس به دست عرب افتاد که فرماندهی این فتح با عثمان بن ابی العاص بود. همچنین در سال ۲۹ هجری مناطقی از شمال آفریقا به فرماندهی عبدالله بن ابی سرح و جزیره قبرس به فرماندهی معاویة بن ابی سفیان فتح گشت. | ||
برخی مناطق، مانند شهرهای منطقه فارس [[ایران]] نیز در این دوره شورش کردند و کوشیدند استقلال خود را بازیابند؛ ولی سرکوب گشتند. کشته شدن یزدگرد سوم آخرین [[پادشاه ساسانی]] در زمان عثمان روی داد. به نقل منابع، یزدگرد آخرین بار در استخر با سپاه عرب رو به رو گشت و عثمان بن ابی العاص و عبدالله بن عاص که فرماندهان عرب در آن منطقه بودند، با او مقابله کردند. یزدگرد شکست خورد و به مرو گریخت و در ماجرایی که منابع نقل کردهاند، در آنجا، در خواب، به دست آسیابانی در مرو کشته شد. <ref>دینوری، الاخبار الطوال، ۱۳۹ و ۱۴۰</ref> | برخی مناطق، مانند شهرهای منطقه فارس [[ایران]] نیز در این دوره شورش کردند و کوشیدند استقلال خود را بازیابند؛ ولی سرکوب گشتند. کشته شدن یزدگرد سوم آخرین [[پادشاه ساسانی]] در زمان عثمان روی داد. به نقل منابع، یزدگرد آخرین بار در استخر با سپاه عرب رو به رو گشت و عثمان بن ابی العاص و عبدالله بن عاص که فرماندهان عرب در آن منطقه بودند، با او مقابله کردند. یزدگرد شکست خورد و به مرو گریخت و در ماجرایی که منابع نقل کردهاند، در آنجا، در خواب، به دست آسیابانی در مرو کشته شد. <ref>دینوری، الاخبار الطوال، ۱۳۹ و ۱۴۰</ref> | ||
=اهمیت ماجرای قتل عثمان در تاریخ اسلام= | == اهمیت ماجرای قتل عثمان در تاریخ اسلام == | ||
ماجراهای منتهی به قتل عثمان بن عفان به عنوان سومین خلیفه [[مسلمانان]]، از مهمترین حوادث دوران بعد از پیامبر اسلام دانسته شده است. او حدود دوازده سال خلیفه مسلمانان بود.<ref>شیخ مفید، الإختصاص، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۰</ref>به گفته رسول جعفریان، تاریخپٰژوه معاصر، عثمان در شش سال اول خلافت بسیار آرام عمل کرد و کوشید موقعیت خود را مستحکم کند. اما در شش سال دوم، بنیامیه را صاحب قدرت کرد، مناصب مهم حکومتی را به آنها سپرد و عملا تمام قدرت در دست بنیامیه افتاد.<ref>جعفریان، تاریخ خلفا، ۱۳۸۰ش، ص۱۴۴</ref> | ماجراهای منتهی به قتل عثمان بن عفان به عنوان سومین خلیفه [[مسلمانان]]، از مهمترین حوادث دوران بعد از پیامبر اسلام دانسته شده است. او حدود دوازده سال خلیفه مسلمانان بود.<ref>شیخ مفید، الإختصاص، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۰</ref>به گفته رسول جعفریان، تاریخپٰژوه معاصر، عثمان در شش سال اول خلافت بسیار آرام عمل کرد و کوشید موقعیت خود را مستحکم کند. اما در شش سال دوم، بنیامیه را صاحب قدرت کرد، مناصب مهم حکومتی را به آنها سپرد و عملا تمام قدرت در دست بنیامیه افتاد.<ref>جعفریان، تاریخ خلفا، ۱۳۸۰ش، ص۱۴۴</ref> | ||
خط ۱۳۵: | خط ۱۲۵: | ||
پس از قتل عثمان تاریخ اسلامی وارد مرحله جدیدی شد.<ref>الغبان، فتنة مقتل عثمان بن عفان، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۲۳۸</ref> کشتهشدن او زمینهساز جنگهای داخلی در زمان حاکمیت امام علی(ع) شد که در یکی از آنها افراد نامداری مانند طلحه، زبیر و عایشه در برابر او قرار داشتند و دیگری منجر به شکلگیری گروهی به نام [[خوارج]] گردید.<ref>غریب، خلافة عثمان بن عفان، قاهره، ص۱۵۹</ref> | پس از قتل عثمان تاریخ اسلامی وارد مرحله جدیدی شد.<ref>الغبان، فتنة مقتل عثمان بن عفان، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۲۳۸</ref> کشتهشدن او زمینهساز جنگهای داخلی در زمان حاکمیت امام علی(ع) شد که در یکی از آنها افراد نامداری مانند طلحه، زبیر و عایشه در برابر او قرار داشتند و دیگری منجر به شکلگیری گروهی به نام [[خوارج]] گردید.<ref>غریب، خلافة عثمان بن عفان، قاهره، ص۱۵۹</ref> | ||
=قتل عثمان= | == قتل عثمان == | ||
شورشیان آهسته آهسته به این نتیجه رسیدند که عثمان قصد کنارهگیری و تندادن به خواستههای آنان را ندارد، پس قصد جان او را کردند؛ ولی برخی معذورات مانند نگهبانی [[حسن بنعلی]](ع) و مایل نبودن شورشیان به درگیری با او و بنیهاشم، مانع حمله آنان به خانه عثمان میشد. شورشیان عاقبت از دور به خانه عثمان تیر انداختند و در این میان امام حسن(ع) زخمی شد. تیری نیز به مروان خورد و محمد بن طلحه نیز خونآلود شد و سر و صورت قنبر غلام علی(ع) شکست. محمد بنابیبکر از اینکه [[امام حسن]](ع) زخمی شد، هراسان بود که مبادا بنیهاشم به سبب این موضوع وارد کار شوند و فتنه گسترش یابد. | شورشیان آهسته آهسته به این نتیجه رسیدند که عثمان قصد کنارهگیری و تندادن به خواستههای آنان را ندارد، پس قصد جان او را کردند؛ ولی برخی معذورات مانند نگهبانی [[حسن بنعلی]](ع) و مایل نبودن شورشیان به درگیری با او و بنیهاشم، مانع حمله آنان به خانه عثمان میشد. شورشیان عاقبت از دور به خانه عثمان تیر انداختند و در این میان امام حسن(ع) زخمی شد. تیری نیز به مروان خورد و محمد بن طلحه نیز خونآلود شد و سر و صورت قنبر غلام علی(ع) شکست. محمد بنابیبکر از اینکه [[امام حسن]](ع) زخمی شد، هراسان بود که مبادا بنیهاشم به سبب این موضوع وارد کار شوند و فتنه گسترش یابد. | ||
خط ۱۴۷: | خط ۱۳۶: | ||
مردم مدینه از دفن عثمان در [[قبرستان بقیع]] جلوگیری کردند. در نتیجه او را در بیشهای که معروف به <sub>حَشِّ کوکب</sub> بود و در خارج از بقیع یا به عبارتی پشت بقیع قرار داشت، دفن کردند. پس از روی کار آمدن معاویه و حاکمیت مروان بن حکم بر شهر مدینه، مروان اطراف قبر عثمان را خرید و همچنین حکم داد تا مسلمانان مردگان خویش را در بقیع از آن سوی که عثمان مدفون بود به خاک سپردند تا مدفن او به بقیع متصل شود. <ref>ترجمه مروج الذهب مسعودی؛ ج۱ص۷۰۳/ ترجمه الطبقات الکبری؛ الغدیر، ج ۱۸،ص۳۷ و ۴۰؛ اخبار مدینة الرسول، ص۱۵۶ به نقل از آثار اسلامی مکّه و مدینه، ص۳۵۰-۳۵۱، رسول جعفریان</ref> | مردم مدینه از دفن عثمان در [[قبرستان بقیع]] جلوگیری کردند. در نتیجه او را در بیشهای که معروف به <sub>حَشِّ کوکب</sub> بود و در خارج از بقیع یا به عبارتی پشت بقیع قرار داشت، دفن کردند. پس از روی کار آمدن معاویه و حاکمیت مروان بن حکم بر شهر مدینه، مروان اطراف قبر عثمان را خرید و همچنین حکم داد تا مسلمانان مردگان خویش را در بقیع از آن سوی که عثمان مدفون بود به خاک سپردند تا مدفن او به بقیع متصل شود. <ref>ترجمه مروج الذهب مسعودی؛ ج۱ص۷۰۳/ ترجمه الطبقات الکبری؛ الغدیر، ج ۱۸،ص۳۷ و ۴۰؛ اخبار مدینة الرسول، ص۱۵۶ به نقل از آثار اسلامی مکّه و مدینه، ص۳۵۰-۳۵۱، رسول جعفریان</ref> | ||
== موضع امام علی | === موضع امام علی در قتل عثمان === | ||
بنابر منابع تاریخ اسلام، امام علی(ع) با قتل عثمان مخالف بود و برای جلوگیری از قتل او، دو فرزندش حسن و حسین(ع) و چند تن دیگر را به نگهبانی خانه او گماشت. <ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج3،ص:1046</ref> به نقل برخی منابع، او پس از اطلاع از قتل عثمان گریست و نگهبانان خانه او را توبیخ کرد و گفت که هیچ توجیهی برای قتل عثمان وجود ندارد. <ref>دینوری، امامت و سیاست(ترجمه فارسی)، ص۶۹</ref> | بنابر منابع تاریخ اسلام، امام علی(ع) با قتل عثمان مخالف بود و برای جلوگیری از قتل او، دو فرزندش حسن و حسین(ع) و چند تن دیگر را به نگهبانی خانه او گماشت. <ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج3،ص:1046</ref> به نقل برخی منابع، او پس از اطلاع از قتل عثمان گریست و نگهبانان خانه او را توبیخ کرد و گفت که هیچ توجیهی برای قتل عثمان وجود ندارد. <ref>دینوری، امامت و سیاست(ترجمه فارسی)، ص۶۹</ref> | ||
خط ۱۵۵: | خط ۱۴۳: | ||
به نقل منابع اهل سنت از امام علی(ع)، او گفته است که اگر عثمان از من برای دفاع از خود کمک میخواست از جان مضایقه نمیکردم، به مرگ حسن و حسین رضا میدادم، من مردم را از کشتن عثمان بیم دادم. <ref>دینوری، امامت و سیاست(ترجمه فارسی)، ص۷۶</ref> گفتهاند وقتی معترضان مصری قصد محاصره و قتل عثمان را کردند، نزد علی(ع) آمدند. گفتند: برخیز و همراه ما بیا تا به سوی او برویم، خداوند خون وی را حلال کرده است. علی(ع) گفت: به خدا سوگند چنین نخواهم کرد و با شما نخواهم آمد. مردم [[مصر]] گفتند: پس برای چه برای ما نامه نوشتی؟ علی گفت: به خدا سوگند، من هرگز برای شما نامهای ننوشتم. در این جا آنها به یکدیگر نگاه کردند. <ref>دینوری، امامت و سیاست(ترجمه فارسی)، ص۶۱</ref> | به نقل منابع اهل سنت از امام علی(ع)، او گفته است که اگر عثمان از من برای دفاع از خود کمک میخواست از جان مضایقه نمیکردم، به مرگ حسن و حسین رضا میدادم، من مردم را از کشتن عثمان بیم دادم. <ref>دینوری، امامت و سیاست(ترجمه فارسی)، ص۷۶</ref> گفتهاند وقتی معترضان مصری قصد محاصره و قتل عثمان را کردند، نزد علی(ع) آمدند. گفتند: برخیز و همراه ما بیا تا به سوی او برویم، خداوند خون وی را حلال کرده است. علی(ع) گفت: به خدا سوگند چنین نخواهم کرد و با شما نخواهم آمد. مردم [[مصر]] گفتند: پس برای چه برای ما نامه نوشتی؟ علی گفت: به خدا سوگند، من هرگز برای شما نامهای ننوشتم. در این جا آنها به یکدیگر نگاه کردند. <ref>دینوری، امامت و سیاست(ترجمه فارسی)، ص۶۱</ref> | ||
== پیامدهای قتل عثمان == | === پیامدهای قتل عثمان === | ||
پس از کشته شدن عثمان بن عفان به دست شورشیان، مسلمانان با علی بن ابیطالب(ع) به عنوان خلیفه بیعت کردند. معاویه که والی شام بود، مدعی خلافت شد ولی از آنجا که در مقابل منزلت علی بن ابیطالب(ع) در جامعه پس از پیامبر(ص) توانایی کافی برای طرح این ادعا را نداشت، قتل عثمان را بهانه کرد و مدعی شد که علی(ع) در قتل عثمان نقش داشته و خود را ولی خون عثمان خواند و شامیان را به جنگ علیه او شوراند. | پس از کشته شدن عثمان بن عفان به دست شورشیان، مسلمانان با علی بن ابیطالب(ع) به عنوان خلیفه بیعت کردند. معاویه که والی شام بود، مدعی خلافت شد ولی از آنجا که در مقابل منزلت علی بن ابیطالب(ع) در جامعه پس از پیامبر(ص) توانایی کافی برای طرح این ادعا را نداشت، قتل عثمان را بهانه کرد و مدعی شد که علی(ع) در قتل عثمان نقش داشته و خود را ولی خون عثمان خواند و شامیان را به جنگ علیه او شوراند. | ||
خط ۱۶۵: | خط ۱۵۲: | ||
قتل عثمان و متعاقب آن، ادعای خلافت معاویه، جنگ های بزرگی مانند جنگ صفین را به مسلمانان تحمیل کرد و هزاران نفر و از جمله برخی صحابه پیامبر(ص) مانند [[عمار بن یاسر]] در این جنگ ها جان خویش را از دست دادند. شهادت امام علی(ع) و به حکومت رسیدن معاویه و تغییر مسیر خلافت اسلامی به حکومت موروثی از مهمترین پیامدهای قتل عثمان بن عفان است. | قتل عثمان و متعاقب آن، ادعای خلافت معاویه، جنگ های بزرگی مانند جنگ صفین را به مسلمانان تحمیل کرد و هزاران نفر و از جمله برخی صحابه پیامبر(ص) مانند [[عمار بن یاسر]] در این جنگ ها جان خویش را از دست دادند. شهادت امام علی(ع) و به حکومت رسیدن معاویه و تغییر مسیر خلافت اسلامی به حکومت موروثی از مهمترین پیامدهای قتل عثمان بن عفان است. | ||
=پانویس= | == پانویس == | ||
{{پانویس|3}} | {{پانویس|3}} | ||
[[رده:خلفای نخستین]] | [[رده:خلفای نخستین]] | ||
[[رده:صحابه محبوب اهل سنت]] | [[رده:صحابه محبوب اهل سنت]] | ||
[[رده:سیاستمداران کشتهشده]] | [[رده:سیاستمداران کشتهشده]] |