اراده الهی: تفاوت میان نسخه‌ها

۲٬۲۳۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۸ مارس ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۶: خط ۲۶:
==اراده تکوینی و اراده تشریعی==
==اراده تکوینی و اراده تشریعی==


اراده در این نوع تقسیم مختص ذات خداوند است.
اراده الهی به اراده تکوینی و تشریعی تقسیم می شود.<ref>سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۶.</ref>
اراده الهی از یک زاویه، به اراده تکوینی و تشریعی تقسیم می شود. با این توضیح که فعل یا ترک فعل مورد نظر مُرید در خارج به دو گونه محقق می‌شود. در اراده تکوینی مرید خودش به طور مستقیم برای تحقق خواسته اش اقدام می کند و در اراده تشریعی مرید از شخص دیگری برای آن چه می خواهد کمک می خواهد. این مسئله با بیان یک مثال روشن می شود.شخص تشنه از دو راه تشنگی خودش را رفع می کند یا خودش بر می خیزد و به دنبال آب می رود و یا به کسی دستور می دهد تا برایش آب ببرد. در نوع اول اراده تکوینی است و در نوع دوم اراده تشریعی است و بدین گونه تعلق اراده خدا به افعال خویش را اراده تکوینی و امر و نهی‌اش نسبت به افعال اختیاری انسان  را اراده تشریعی گویند. ر. ک.<ref>نسفی، عبد الرحمان، شرح عقائد، ج۱، ص۱۰۵، عبد الخالق، زاهدان، المکتبة الإسلامیة.</ref>  <ref>ربانی گلپایگانی، علی، جبر و اختیار، ج۱، ص۷۸، قم مؤسسه تحقیقاتی سیدالشهداء، ۱۳۶۸ش.</ref> <ref>اصفهانی، شیخ محمدحسین، بحوث فی الأُصول، ج۱، ص۱۲، انتشارات جامعه مدرسین، قم، ۱۴۱۶ق.  
در اراده
</ref>
 
با این توضیح که فعل یا ترک فعل مورد نظر مُرید در خارج به دو گونه محقق می‌شود. در اراده تکوینی مرید خودش به طور مستقیم برای تحقق خواسته اش اقدام می کند و در اراده تشریعی مرید از شخص دیگری برای آن چه می خواهد کمک می خواهد. این مسئله با بیان یک مثال روشن می شود.شخص تشنه از دو راه تشنگی خودش را رفع می کند یا خودش بر می خیزد و به دنبال آب می رود و یا به کسی دستور می دهد تا برایش آب ببرد. در نوع اول اراده تکوینی است و در نوع دوم اراده تشریعی است و بدین گونه تعلق اراده خدا به افعال خویش را اراده تکوینی و امر و نهی‌اش نسبت به افعال اختیاری انسان  را اراده تشریعی گویند. ر. ک.<ref>نسفی، عبد الرحمان، شرح عقائد، ج۱، ص۱۰۵، عبد الخالق، زاهدان، المکتبة الإسلامیة.</ref>  <ref>ربانی گلپایگانی، علی، جبر و اختیار، ج۱، ص۷۸، قم مؤسسه تحقیقاتی سیدالشهداء، ۱۳۶۸ش.</ref> <ref>اصفهانی، شیخ محمدحسین، بحوث فی الأُصول، ج۱، ص۱۲، انتشارات جامعه مدرسین، قم، ۱۴۱۶ق.</ref>
 
 
 
 
اراده تکوینی، به معنای ایجاد متعلق اراده در خارج بدون دخالت و وساطت اراده دیگری است؛ مانند اراده خداوند در آفرینش عالَم یا اراده انسان در خوردن و آشامیدن.[۳۱] به گفته آیت الله سبحانی، اگر اراده الهی به پدید آمدن چیزی تعلق بگیرد، اراده تکوینی می‌گویند.[۳۲] اراده تشریعی، آن است که کسی اراده کند شخص دیگری عملی را به اراده و اختیار خودش انجام دهد؛ مانند اراده تشریعی خداوند به انجام دادن واجبات و عبادات توسط بندگانش یا اراده شخصی به انجام فعلی از سوی فرزند یا خادمش بدون اجبار.[۳۳] به بیان دیگر، اراده قانون‌گذار یا شارع در به‌جا آوردن عملی توسط مکلفان و با اختیار خودشان را اراده تشریعی می‌نامند.[۳۴]
 
در تفاوت اراده تکوینی و تشریعی گفته شده است متعلق اراده تکوینی، فعل شخص اراده کننده است؛ اما متعلق اراده تشریعی فعل شخص دیگر است.[۳۵] در اراده تکوینی خدا، هر آنچه اراده شود، حتماً به وقوع می‌پیوندد؛ اما در اراده تشریعی، امکان تخلف وجود دارد.[۳۶] اراده تشریعی برخلاف اراده تکوینی فقط به افعال اختیاری تعلق می‌گیرد.[۳۷]
 
اراده تکوینی و تشریعی در آیات قرآن فراوان به کار رفته است.[۳۸] منظور از اراده در آیاتی همچون آیه ۸۲ سوره نساء،[۳۹] آیه تطهیر،[۴۰] آیه ۴۱ سوره مائده،[۴۱] آیه ۵ سوره قصص[۴۲] و آیه ۷ سوره انفال[۴۳] اراده تکوینی و منظور از اراده در آیه ۱۸۵ سوره بقره،[۴۴] آيه اول و ششم سوره مائده[۴۵] و آیه هفتم سوره انفال،[۴۶] اراده تشریعی دانسته شده است.


==پانویس==
==پانویس==
confirmed
۵٬۷۴۷

ویرایش