۸۶٬۰۸۳
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ك' به 'ک'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'ك' به 'ک') |
||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
=بیانیه های الجزایر= | =بیانیه های الجزایر= | ||
بیانیه الجزایر مشتمل بر سه سند است: سند اول با عنوان «بیانیه عمومی»، حاوی تعهدات کلی طرفین از قبیل آزادی گروگان‌ها، آزادی دارایی‌های ایران و لغو تحریم تجاری [[ایران]] است. سند دوم درباره حل و فصل دعاوی دو دولت است که به «بیانیه حل و فصل دعاوی» موسوم است و سند سوم با عنوان «تعهدات دولت آمریکا و دولت ایران» به | بیانیه الجزایر مشتمل بر سه سند است: سند اول با عنوان «بیانیه عمومی»، حاوی تعهدات کلی طرفین از قبیل آزادی گروگان‌ها، آزادی دارایی‌های ایران و لغو تحریم تجاری [[ایران]] است. سند دوم درباره حل و فصل دعاوی دو دولت است که به «بیانیه حل و فصل دعاوی» موسوم است و سند سوم با عنوان «تعهدات دولت آمریکا و دولت ایران» به مکانیسم اجرای پاره‌ای از تعهدات مالی [[آمریکا]] و [[ایران]] پرداخته است. | ||
به دنبال صدور بیانیه [[الجزایر]] و امضای دستور‌العمل اجرایی آن از سوی [[ | به دنبال صدور بیانیه [[الجزایر]] و امضای دستور‌العمل اجرایی آن از سوی [[کارتر]] در 19 ژانویه1981، گروگان‌های امریکایی از طریق [[الجزایر]] به امریکا منتقل شدند و دولت ایران براساس بیانیه [[الجزایر]] تعهدات خود را عملی کرد اما [[آمریکا]] با بدعهدی، عدم پایبندی خود به مفاد بیانیههای الجزایر و قوانین بین‌المللی را نشان داد. | ||
بدین ترتیب، [[آمریکا]] در موارد متعدد، اصول اساسی بیانیه‌ها از جمله تعهد به عدم مداخله در امور [[ایران]] را نقض کرد. بعلاوه، آمریکا تحریم‌های تجاری را که به موجب بیانیه‌ها ملغی اعلام کرده بود، در طول سال‌های [[جنگ تحمیلی]] و پس از پایان آن به انواع و روش‌های دیگر برقرار و حتی تشدید کرد. | بدین ترتیب، [[آمریکا]] در موارد متعدد، اصول اساسی بیانیه‌ها از جمله تعهد به عدم مداخله در امور [[ایران]] را نقض کرد. بعلاوه، آمریکا تحریم‌های تجاری را که به موجب بیانیه‌ها ملغی اعلام کرده بود، در طول سال‌های [[جنگ تحمیلی]] و پس از پایان آن به انواع و روش‌های دیگر برقرار و حتی تشدید کرد. | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
==اعتماد و خوش‌بینی مذاکره‌کنندگان به آمریکا== | ==اعتماد و خوش‌بینی مذاکره‌کنندگان به آمریکا== | ||
مذاکرات مقامات ایرانی با هیأت امریکایی در زمانی صورت گرفت که وضع اداری ایران کم و بیش آشفته بود و دو وزارت‌خانه مهم و کلید‌ی امورخارجه و دارایی، به علت کارشکنی‌های بنی‌صدر بر سر راه فعالیت دولت مکتبی [[شهید رجایی]] فاقد وزیر بودند. بانک مرکزی نیز در اختیار طرفداران بنی‌صدر قرار داشت و از کنترل رجایی خارج بود. | |||
به علاوه، دولت ایران در آن زمان | به علاوه، دولت ایران در آن زمان کارشناسان حقوق بین‌الملل در اختیار نداشت و فعالیت خاصی در زمینه مباحث حقوقی در کشور صورت نمی‌گرفت. اما در [[آمریکا]] 900 مؤسسه حقوقی در این عرصه تلاش و هر هفته در این زمینه یک مجله منتشر می‌کردند. بنابراین [[آمریکا]] نهایت تلاش خود را به خرج داد تا با گنجاندن راه‌های فرار در بندهای بیانیههای [[الجزایر]] از تعهدات خود شانه خالی کند. <ref>احمدرضا شاه‌علی، انقلاب دوم، تسخیر لانه جاسوسی آمریکا، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1385، چاپ اول، صص242-241.</ref> | ||
پیش‌بینی نکردن راهی برای جلوگیری از طرح دعاوی ایرانیان دارای تابعیت مضاعف، اجرای فوری احکام محکومیت ایران، نحوه تعیین داوران ثالث و کافی نبودن بیانیه‌ها برای شناسایی و بازپس‌گیری اموال خانواده محمدرضا پهلوی از جمله ایرادهای حقوقی بیانیههای الجزایر است.<ref>غلامرضا نظربلند، «دیوان داوری دعاوی [[ایران]] ـ ایالات متحده »، مجله سیاست خارجی ، سال 4، ش 4 ، زمستان 1369، صص 594ـ599</ref> به علاوه دولت [[آمریکا]] با استفاده از این بیانیه‌ها مضاف بر آزادی گروگان‌ها توانست مرجعی جهت صدور احکام قضایی مورد نیاز خواهان‌های آمریکایی بوجود آورد. | پیش‌بینی نکردن راهی برای جلوگیری از طرح دعاوی ایرانیان دارای تابعیت مضاعف، اجرای فوری احکام محکومیت ایران، نحوه تعیین داوران ثالث و کافی نبودن بیانیه‌ها برای شناسایی و بازپس‌گیری اموال خانواده محمدرضا پهلوی از جمله ایرادهای حقوقی بیانیههای الجزایر است.<ref>غلامرضا نظربلند، «دیوان داوری دعاوی [[ایران]] ـ ایالات متحده »، مجله سیاست خارجی ، سال 4، ش 4 ، زمستان 1369، صص 594ـ599</ref> به علاوه دولت [[آمریکا]] با استفاده از این بیانیه‌ها مضاف بر آزادی گروگان‌ها توانست مرجعی جهت صدور احکام قضایی مورد نیاز خواهان‌های آمریکایی بوجود آورد. | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
==عهدشکنی آمریکا== | ==عهدشکنی آمریکا== | ||
به دنبال صدور بیانیه الجزایر و امضای دستور‌العمل اجرایی آن از سوی [[جیمی | به دنبال صدور بیانیه الجزایر و امضای دستور‌العمل اجرایی آن از سوی [[جیمی کارتر]] در پایان آخرین روز ریاست جمهوری‌اش، در 19 ژانویه1981/29 دی 1359، دولت [[آمریکا]] بلافاصله حدود 955 /7 میلیارد دلار از دارایی‌های ایران را به حساب امانی مقرر در توافقات انتقال داد. <ref>عبدالغنی احمدی واستانی ، «شرح مختصر بیانیههای الجزایر»، مجلة حقوقی ، ش 1 ، زمستان 1363 ، ص 13.، ص 28</ref> یک روز بعد از صدور بیانیه‌ها، در 30 دی 1359، تعداد 52 آمریکایی آزاد و از راه [[الجزایر]] به آمریکا منتقل شدند. <ref>غلامرضا نظربلند، پیشین، ص 592</ref> بدین ترتیب هر چند بحران گروگان‌گیری دیپلمات‌های آمریکایی پس از 444 روز پایان پذیرفت، اما آثار و پیامد‌های آن همچنان در دو کشور ایران و آمریکا باقی مانده است. | ||
تعهدات دولت [[ایران]] بر اساس بیانیه [[الجزایر]] ایفاء گردید. اما دولت [[آمریکا]] از پرداخت کامل مطالبات [[ایران]] خودداری ورزید و عدم پایبندی خود به مفاد بیانیههای [[الجزایر]] و نیز قوانین بین‌المللی را نشان داد و به صورت کاملاً آشکار، دراجرای بیانیههای الجزایر | تعهدات دولت [[ایران]] بر اساس بیانیه [[الجزایر]] ایفاء گردید. اما دولت [[آمریکا]] از پرداخت کامل مطالبات [[ایران]] خودداری ورزید و عدم پایبندی خود به مفاد بیانیههای [[الجزایر]] و نیز قوانین بین‌المللی را نشان داد و به صورت کاملاً آشکار، دراجرای بیانیههای الجزایر کارشکنی کرد. | ||
در همین رابطه احمد عزیزی، معاون نخست‌‌وزیر و مسئول دفتر هماهنگی و اجرایی بیانیه [[الجزایر]]، درمصاحبه‌ای به تاریخ 25 فروردین 1360، اعلام | در همین رابطه احمد عزیزی، معاون نخست‌‌وزیر و مسئول دفتر هماهنگی و اجرایی بیانیه [[الجزایر]]، درمصاحبه‌ای به تاریخ 25 فروردین 1360، اعلام کرد: «درحالیکه دفتر هماهنگی بیانیه [[الجزایر]] در نخست‌وزیری مشغول جمع‌آوری و طبقه‌بندی اطلاعات مربوطبه مطالبات [[ایران]] علیه آمریکاست، چنین به نظر می‌رسد که دولت [[آمریکا]] در مواردی به نحو مطلوب عمل نکرده و یا اینکه در اجرای مفاد بیانیه تخلف کرده است. در رابطه با این موارد از وزارت امورخارجه [[جمهوری اسلامی ایران]] خواسته شد طی یادداشتی از طریق دولت [[الجزایر]]، اعتراض لازم را در این موارد بعمل آورده و مراتب را پیگیری کند.» <ref>روزنامه اطلاعات، 26/1/60، ش 16403، ص1</ref> | ||
دولت آمریکا که از باز پس گرفتن سفارتخانه خود و برقراری روابط سابق با [[ایران]] ناامید شده بود؛ علاوه بر بدعهدی در بیانیههای [[الجزایر]]، در حالی که سیاست تحمیل جنگ و تقویت تحرکات تجزیه‌طلبانه در ایران را دنبال می‌کرد؛ اجرای دو راهکار تکمیلی دیگر را نیز در دستور کار خود قرار داد: | دولت آمریکا که از باز پس گرفتن سفارتخانه خود و برقراری روابط سابق با [[ایران]] ناامید شده بود؛ علاوه بر بدعهدی در بیانیههای [[الجزایر]]، در حالی که سیاست تحمیل جنگ و تقویت تحرکات تجزیه‌طلبانه در ایران را دنبال می‌کرد؛ اجرای دو راهکار تکمیلی دیگر را نیز در دستور کار خود قرار داد: | ||
| خط ۹۵: | خط ۹۵: | ||
2- کشاندن گروه‌های التقاطی و مارکسیستی به صحنه فعالیت‌های تروریستی و مسلَحانه. <ref>حسن واعظی،"[[ایران]] و [[آمریکا]]: بررسی سیاست‌های [[آمریکا]] در [[ایران]]"، تهران، سروش، 1379، ص 118.</ref> | 2- کشاندن گروه‌های التقاطی و مارکسیستی به صحنه فعالیت‌های تروریستی و مسلَحانه. <ref>حسن واعظی،"[[ایران]] و [[آمریکا]]: بررسی سیاست‌های [[آمریکا]] در [[ایران]]"، تهران، سروش، 1379، ص 118.</ref> | ||
هر چند به دنبال پیگیری‌های فراوان، دولت [[ | هر چند به دنبال پیگیری‌های فراوان، دولت [[آمریکا]] که با لیبرال‌ها از جمله [[بنی‌صدر]] در ارتباط بود؛ دستور آزادکردن 2میلیارددلار از دارایی‌های ایران را صادر کرد[روزنامه کیهان، 16/3/60، ش 11301، ص12] اما سرنوشت دارایی‌های کلان ایران در پیچوخم دستگاه قضایی آمریکا تعیین می‌شد و تعهدات آمریکا در بیانیههای الجزایر، عمدتاً جنبه عملیاتی و اجرایی پیدا نکرد. | ||
بدین ترتیب، [[آمریکا]] در موارد متعدد، اصول اساسی بیانیه‌ها مانند تعهد به عدم مداخله در امور [[ایران]] را نقض نمود. بعلاوه، [[آمریکا]] تحریم‌های تجاری را که به موجب بیانیه‌ها ملغی اعلام کرده بود، در طول سال‌های [[جنگ تحمیلی]] و پس از پایان آن به انواع و روش‌های دیگر برقرار و حتی تشدید نمود؛ این در حالی است که تعهدات مذکور در بیانیههای [[الجزایر]] محدود به زمان خاصی نبود. | بدین ترتیب، [[آمریکا]] در موارد متعدد، اصول اساسی بیانیه‌ها مانند تعهد به عدم مداخله در امور [[ایران]] را نقض نمود. بعلاوه، [[آمریکا]] تحریم‌های تجاری را که به موجب بیانیه‌ها ملغی اعلام کرده بود، در طول سال‌های [[جنگ تحمیلی]] و پس از پایان آن به انواع و روش‌های دیگر برقرار و حتی تشدید نمود؛ این در حالی است که تعهدات مذکور در بیانیههای [[الجزایر]] محدود به زمان خاصی نبود. | ||