خلق افعال عباد (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۴۳:

===اعتقاد صریح اهل سنت===

ابن تیمیه قول صریح [[اهل سنت]] را چنین بیان می‌کند:« هذا صریح قول اهل السنه فی اثبات مشیه العبد و انها لاتکون الا بمشیه الرب و قد اخبر ان العباد یفعلون و یصنعون و یعملون و یومنون و یکفرون و یتقون و یفسقون و یصدقون ... و نحو ذلک فی مواضع کثیره ... و ائمه اهل السنه و جمهورهم یقولون ان الله خالق هذا کله » <ref>همان ص 111</ref>این صریح اعتقاد اهل سنت در اثبات مشیت و اراده عبد است و این مشیت جز با مشیت الهی نمی‌تواند سامان بگیرد و به تایید آیات الهی خبر داده شده است که عباد هم فاعل اند هم صانع، اهل عمل هستند، اهل ایمان هستند، کافر می‌شوند، فاسق می‌شوند، راست ~~می گویند~~ و ... با این حال، همه بزرگان اهل سنت معتقدند خدا خالق همه این افعال است.

ابن تیمیه قول صریح [[اهل سنت]] را چنین بیان می‌کند:« هذا صریح قول اهل السنه فی اثبات مشیه العبد و انها لاتکون الا بمشیه الرب و قد اخبر ان العباد یفعلون و یصنعون و یعملون و یومنون و یکفرون و یتقون و یفسقون و یصدقون ... و نحو ذلک فی مواضع کثیره ... و ائمه اهل السنه و جمهورهم یقولون ان الله خالق هذا کله » <ref>همان ص 111</ref>این صریح اعتقاد اهل سنت در اثبات مشیت و اراده عبد است و این مشیت جز با مشیت الهی نمی‌تواند سامان بگیرد و به تایید آیات الهی خبر داده شده است که عباد هم فاعل اند هم صانع، اهل عمل هستند، اهل ایمان هستند، کافر می‌شوند، فاسق می‌شوند، راست می‌گویند و ... با این حال، همه بزرگان اهل سنت معتقدند خدا خالق همه این افعال است.

===تصریح به مسئولیت انسان نسبت به افعالش با اجرای عدل الهی و نشانه‌های واضح امر بین الامرین===

خط ۵۳:

===ادعای بزرگ ابن تیمه===

ابن تیمیه در جایی دیگر می‌نویسد:«و جماهیر الامم مقره با القدر و ان الله خالق کل شی و هم مع هذا یذمون الظالمین و یعاقبونهم لدفع ظلمهم و عدوانهم » <ref>همان، ص 150</ref>یعنی همه امت ها به قدر اقرار دارند و خدا را خالق همه اشیاء می‌دانند، با این حال ظالمین به دلیل ظلم و دشمنی شان مذمت و عقاب می‌شوند. این بیان نیز به نوعی تکرار مطالب سابق و تایید امر بین الامرین و در رد جبر و اختیار محض است.وی در پاسخ به ادعای امامیه که ~~می گویند~~ اهل سنت مطابق با مبانی اعتقادی اشان که قایل به قدر و نیز توحید افعالی هستند، در این صورت خدا فاعل معاصی و قبایح است و در نتیجه انسان هیچ گونه مسئولیتی نسبت به افعالش ندارد؛ می گوید در واقع این گونه نیست، بلکه اهل سنت و جماعت در تفاسیری که از خود ارایه کردند، مثل امامیه در مسیر میان جبر و اختیار قرار دارند و مبنای اعتقادی اشان چیزی جز آن چه که آن ها به آن معتقدند نیست. می‌نویسد:« نقله عن الاکثر ان العبد لا تاثیر له فی الکفر و المعاصی نقل باطل بل جمهور اهل السنه المثبته للقدر من جمیع الطوایف یقولون ان العبد فاعل لفعله حقیقه و ان له قدره حقیقیه و استطاعه حقیقیه و هم لا ینکرون تاثیر الاسباب الطبیعیه بل یقرون بما دل علیه الشرع و العقل من ان الله یخلق السحاب با الریاح و ینزل الماء باالسحاب و ینبت النبات با الماء و لا یقولون ان القوی و الطبایع الموجوده فی المخلوقات لا تاثیر لها بل یقرون ان لها تاثیرا لفظا و معنا» <ref>همان، ص 12.</ref>یعنی استناد رافضیه( امامیه) به اکثر اهل سنت مبنی بر این که عبد هیچ گونه مسئولیتی نسبت به افعالش در کفر و معاصی ندارد، استنادی باطل است، بلکه جمهور اهل سنت آن ها که مثبت قدر از تمامی طوایف هستند، معتقدند که عبد به طور واقعی فاعل فعل خویش و نیز دارای قدرت و استطاعت حقیقی است. علاوه، این طوایف منکر اسباب و علل طبیعی (در ایجاد حوادث) نیستند، زیرا به آن چه شرع و عقل می گوید اقرار دارند که خدای متعال ابر را توسط باد خلق می‌کند و آب(باران) را توسط ابر از آسمان نازل می‌کند و گیاه را توسط باران می رویاند و ~~نمی گویند~~ که این قوا و طبایعی که در مخلوقات وجود دارد، هیچ تاثیری ندارد، بلکه اقرار دارند که آن ها دارای تاثیر اند.

ابن تیمیه در جایی دیگر می‌نویسد:«و جماهیر الامم مقره با القدر و ان الله خالق کل شی و هم مع هذا یذمون الظالمین و یعاقبونهم لدفع ظلمهم و عدوانهم » <ref>همان، ص 150</ref>یعنی همه امت ها به قدر اقرار دارند و خدا را خالق همه اشیاء می‌دانند، با این حال ظالمین به دلیل ظلم و دشمنی شان مذمت و عقاب می‌شوند. این بیان نیز به نوعی تکرار مطالب سابق و تایید امر بین الامرین و در رد جبر و اختیار محض است.وی در پاسخ به ادعای امامیه که می‌گویند اهل سنت مطابق با مبانی اعتقادی اشان که قایل به قدر و نیز توحید افعالی هستند، در این صورت خدا فاعل معاصی و قبایح است و در نتیجه انسان هیچ گونه مسئولیتی نسبت به افعالش ندارد؛ می گوید در واقع این گونه نیست، بلکه اهل سنت و جماعت در تفاسیری که از خود ارایه کردند، مثل امامیه در مسیر میان جبر و اختیار قرار دارند و مبنای اعتقادی اشان چیزی جز آن چه که آن ها به آن معتقدند نیست. می‌نویسد:« نقله عن الاکثر ان العبد لا تاثیر له فی الکفر و المعاصی نقل باطل بل جمهور اهل السنه المثبته للقدر من جمیع الطوایف یقولون ان العبد فاعل لفعله حقیقه و ان له قدره حقیقیه و استطاعه حقیقیه و هم لا ینکرون تاثیر الاسباب الطبیعیه بل یقرون بما دل علیه الشرع و العقل من ان الله یخلق السحاب با الریاح و ینزل الماء باالسحاب و ینبت النبات با الماء و لا یقولون ان القوی و الطبایع الموجوده فی المخلوقات لا تاثیر لها بل یقرون ان لها تاثیرا لفظا و معنا» <ref>همان، ص 12.</ref>یعنی استناد رافضیه( امامیه) به اکثر اهل سنت مبنی بر این که عبد هیچ گونه مسئولیتی نسبت به افعالش در کفر و معاصی ندارد، استنادی باطل است، بلکه جمهور اهل سنت آن ها که مثبت قدر از تمامی طوایف هستند، معتقدند که عبد به طور واقعی فاعل فعل خویش و نیز دارای قدرت و استطاعت حقیقی است. علاوه، این طوایف منکر اسباب و علل طبیعی (در ایجاد حوادث) نیستند، زیرا به آن چه شرع و عقل می گوید اقرار دارند که خدای متعال ابر را توسط باد خلق می‌کند و آب(باران) را توسط ابر از آسمان نازل می‌کند و گیاه را توسط باران می رویاند و نمی‌گویند که این قوا و طبایعی که در مخلوقات وجود دارد، هیچ تاثیری ندارد، بلکه اقرار دارند که آن ها دارای تاثیر اند.

واما در تایید مطالب پیش گفته به قسمت کوتاهی از کلمات ابن تیمیه اشاره می شود. می‌نویسد:«و اهل السنه یقولون .... ان العبد فاعل و الله خلقه فاعلا و العبد مریدا مختار و الله جعله مریدا مختارا» <ref>همان، ص 236</ref> یعنی اهل سنت معتقدند که عبد فاعل(واقعی) است و خدای متعال وی را به صورت فاعل خلق کرده و مرید و مختار است، زیرا خدای متعال او را مرید و مختار آفریده است. ابن تیمیه در ادامه این فراز به آیات فراوانی که ناظر به ادعای فوق است اشاره می‌کند و می‌نویسد:«فدلیلهم اقتضی مشیه العبد و انه فاعل با الاختیار و هذا الدلیل اقتضی ان هذه المشیه و الاختیار حصلت بمشیه الرب فکلا الامرین حق» همان، ص 237 پس اعتقاد اهل سنت بر اقضای مشیت عبد بر فاعل با لاختیار بودن عبد است که البته این مشیت به مشیت پروردگار گره خورده است و حال آن که هر دو مشیت حق است.