نگرش تطبیقی به وحدت اسلامی و ملی گرایی (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'می گویند' به 'می‌گویند') |
جز (جایگزینی متن - '¬' به '') |
||
| خط ۲۰۸: | خط ۲۰۸: | ||
الف‌ـ پان‌اسلامیسم و نگاه واقع‌بینانه به ملی‌گرایی | الف‌ـ پان‌اسلامیسم و نگاه واقع‌بینانه به ملی‌گرایی | ||
جنبش هم‌سازگری اسلامی در سده 13هـ.ش/ 19م با عنوان «اتحاد اسلام» یا «پان‌اسلامیسم» (Pan Islamism) شناخته می‌شود. Pan در زبان لاتین به معنای «همه» یا «عموم» که در ابتدای هر عقیده‌ای قرار گیرد، به معنای اتحاد همه وابستگان به آن عقیده یا جنبش سیاسی خواهد بود. <ref>موثقی، 1375ش، ج1، ص273</ref> پان‌اسلامیسم نخستین‌بار از جانب مخالفان وحدت اسلامی جعل شد <ref>برنارد، 1378ش، ص 455</ref>، ولی به کثرت استعمال، امروزه پذیرفته شده است.<ref>عنایت، 1352ش، ص 36</ref> جنبش اتحاد اسلام در پی برتری سیاسی بر سراسر جهان نبود، بلکه به دنبال رهایی جهان اسلام از سیطره استعماری اروپا و گسترش روسیه در کشورهای مسلمانان بود.<ref>شناوی، 1986م، ج3، ص1197</ref> در اواسط سده نوزدهم حکومت عثمانی در واکنش به جنگ ترکیه با روسیه، سیاست خارجی پان‌اسلامیسم را مطرح کرد.<ref>ماتیل، پیشین، ج3، ص 1057</ref> پیش از ناسیولیسم اروپایی، پان‌اسلامیسم ایدئولوژی مسلط بر جهان اسلام بود. اندیشمندان مسلمان چون سید جمال‌الدین اسد‌آبادی، محمد اقبال، و... به تبلیغ نظر خود در پشتیبانی از اسلام می‌پرداختند، که این امر به نام اتحاد اسلام موسوم شد. غربی‌ها آن را ناسیونالیسم -اسلامی‌گویند. تجدید حیات دینی سید جمال مبدأ تحول سیاسی، اجتماعی و فکری مسلمانان گردید.<ref>مطهری، 1385ش، ج 24، ص 31</ref> | جنبش هم‌سازگری اسلامی در سده 13هـ.ش/ 19م با عنوان «اتحاد اسلام» یا «پان‌اسلامیسم» (Pan Islamism) شناخته می‌شود. Pan در زبان لاتین به معنای «همه» یا «عموم» که در ابتدای هر عقیده‌ای قرار گیرد، به معنای اتحاد همه وابستگان به آن عقیده یا جنبش سیاسی خواهد بود. <ref>موثقی، 1375ش، ج1، ص273</ref> پان‌اسلامیسم نخستین‌بار از جانب مخالفان وحدت اسلامی جعل شد <ref>برنارد، 1378ش، ص 455</ref>، ولی به کثرت استعمال، امروزه پذیرفته شده است.<ref>عنایت، 1352ش، ص 36</ref> جنبش اتحاد اسلام در پی برتری سیاسی بر سراسر جهان نبود، بلکه به دنبال رهایی جهان اسلام از سیطره استعماری اروپا و گسترش روسیه در کشورهای مسلمانان بود.<ref>شناوی، 1986م، ج3، ص1197</ref> در اواسط سده نوزدهم حکومت عثمانی در واکنش به جنگ ترکیه با روسیه، سیاست خارجی پان‌اسلامیسم را مطرح کرد.<ref>ماتیل، پیشین، ج3، ص 1057</ref> پیش از ناسیولیسم اروپایی، پان‌اسلامیسم ایدئولوژی مسلط بر جهان اسلام بود. اندیشمندان مسلمان چون سید جمال‌الدین اسد‌آبادی، محمد اقبال، و... به تبلیغ نظر خود در پشتیبانی از اسلام می‌پرداختند، که این امر به نام اتحاد اسلام موسوم شد. غربی‌ها آن را ناسیونالیسم -اسلامی‌گویند. تجدید حیات دینی سید جمال مبدأ تحول سیاسی، اجتماعی و فکری مسلمانان گردید.<ref>مطهری، 1385ش، ج 24، ص 31</ref> | ||
بسیاری از علما و اندیشمندان اسلامی بر ناسازگاری اسلام با عقاید نژاد‌پرستانه و | بسیاری از علما و اندیشمندان اسلامی بر ناسازگاری اسلام با عقاید نژاد‌پرستانه و ملی‌گرایانه تأکید کرده‌اند. امام‌خمینی(ره): «تمام مقصد ما مکتب ماست... آنهایی که می‌خواهند ملیت را احیا کنند آنها مقابل اسلام ایستاده‌اند ...» <ref>خمینی، 1379ش، ج 13، ص 77</ref> شهید مطهری: «در صورتی که ناسیونالیسم جنبه مثبت به خود گیرد از نظر اسلام مذموم نیست، ناسیونالیسم آن‌گاه محکوم است که جنبه منفی به خود گیرد؛ یعنی افراد را تحت عنوان ملیت‌های مختلف از یک‌دیگر جدا کند.» <ref>مطهری، 1359ش، ص62</ref> | ||
ب‌ـ تقلیدهای کور و ترویج ناسیونالیسم | ب‌ـ تقلیدهای کور و ترویج ناسیونالیسم | ||
| خط ۲۴۲: | خط ۲۴۲: | ||
#ترکی، عبدالمجید، اجماع امت مؤمنان، از جوهر عقیدتی تا واقعیت تاریخی، تحقیقات اسلامی، تهران، 1368ش. | #ترکی، عبدالمجید، اجماع امت مؤمنان، از جوهر عقیدتی تا واقعیت تاریخی، تحقیقات اسلامی، تهران، 1368ش. | ||
#جهانبگلو، رامین، تاگور وجدان بشر، ترجمه: خجسته کیا، نشر نی، تهران، چاپ اول، 1379ش. | #جهانبگلو، رامین، تاگور وجدان بشر، ترجمه: خجسته کیا، نشر نی، تهران، چاپ اول، 1379ش. | ||
#جیکوب، لاندو، پان ترکیسم، یک قرن در تکاپوی | #جیکوب، لاندو، پان ترکیسم، یک قرن در تکاپوی الحاق‌گری، ترجمه: حمید احمدی، نشر نی، تهران، 1382ش. | ||
#حامد، عبدالله، اختلاف در امت واحد، انتشارات قلم، تهران، 1378ش. | #حامد، عبدالله، اختلاف در امت واحد، انتشارات قلم، تهران، 1378ش. | ||
#خمینی، روح الله، وحدت از نگاه امام خمینی، مؤسسه نشر و تنظیم آثار امام، قم، 1376ش. | #خمینی، روح الله، وحدت از نگاه امام خمینی، مؤسسه نشر و تنظیم آثار امام، قم، 1376ش. | ||