اسلام‌گرایان جهادی افغانستان (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'اسلام گرا' به 'اسلام‌گرا') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
برای بررسی موضوع جهاد و یا تکامل جنبش‌های اسلامی در افغانستان،ابتدا زمینه‌های خیزش اسلامی بررسی می‌شود که طی آن به نخستین حرکت‌ها و نیز معضلات و پیچیدگی‌های جامعه افغانستان که بستر این خیزش بوده پرداخته می‌شود. سپس، شکل‌گیری اولیه جنبش‌های اسلامی و تشکل‌یافتگی آنها در قالب احزاب اسلامی بررسی می‌شود.<br> | برای بررسی موضوع جهاد و یا تکامل جنبش‌های اسلامی در افغانستان،ابتدا زمینه‌های خیزش اسلامی بررسی می‌شود که طی آن به نخستین حرکت‌ها و نیز معضلات و پیچیدگی‌های جامعه افغانستان که بستر این خیزش بوده پرداخته می‌شود. سپس، شکل‌گیری اولیه جنبش‌های اسلامی و تشکل‌یافتگی آنها در قالب احزاب اسلامی بررسی می‌شود.<br> | ||
== | ==زمینه‌های خیزش اسلامی در افغانستان== | ||
[[پرونده:برهان الدین ربانی 2.jpg|بندانگشتی|چپ|برهان الدین ربانی از فعالان اسلامی افغانستان درنیمه دوم سال 1970 ]] | [[پرونده:برهان الدین ربانی 2.jpg|بندانگشتی|چپ|برهان الدین ربانی از فعالان اسلامی افغانستان درنیمه دوم سال 1970 ]] | ||
تا پیش از اوج گرفتن فعالیت‌های مارکسیستی در دهه 1970 و به ویژه آنچه ما به طور روشن از آن به عنوان فعالیت احزاب خلق و پرچم یاد می‌کنیم، تقریباً هیچ نشانه مهمی برای فعالیت‌های اسلامی وجود نداشت.<br> | تا پیش از اوج گرفتن فعالیت‌های مارکسیستی در دهه 1970 و به ویژه آنچه ما به طور روشن از آن به عنوان فعالیت احزاب خلق و پرچم یاد می‌کنیم، تقریباً هیچ نشانه مهمی برای فعالیت‌های اسلامی وجود نداشت.<br> | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
با ورود '''شوروی'''، اندک مقاومت نیروهای اسلام‌گرا که بعد از این به «'''مجاهدین'''» معروف شدند، از میان رفت و این نیروهای برای نجات مردم و سازمان یافتن به [[ایران]] و [[پاکستان]] گریختند.<br> | با ورود '''شوروی'''، اندک مقاومت نیروهای اسلام‌گرا که بعد از این به «'''مجاهدین'''» معروف شدند، از میان رفت و این نیروهای برای نجات مردم و سازمان یافتن به [[ایران]] و [[پاکستان]] گریختند.<br> | ||
اکثر گروه‌ها و سازمان‌های اسلامی [[سنی]] به [[پاکستان]] گریختند و این به دو دلیل بود:<br> | اکثر گروه‌ها و سازمان‌های اسلامی [[سنی]] به [[پاکستان]] گریختند و این به دو دلیل بود:<br> | ||
'''نخست''' | '''نخست''' آنکه تمرکز درگیری‌ها در این زمان در جنوب [[افغانستان]] بود و این گروه‌ها از مرز [[پاکستان]] که نزدیک‌تر بود بهره گرفتند.<br> | ||
'''موضوع دوم'''، وجود یک نوع تقسیم [[شیعی]] – [[سنی]] بود که سبب شد سازمان‌ها و گروه‌های [[شیعی]] عمدتاً در [[ایران]] تجمع یابند و گروه‌های [[سنی]] عمدتاً در [[پاکستان]] و به ویژه در اردوگاه‌های آوارگان پیشاور.<br> | '''موضوع دوم'''، وجود یک نوع تقسیم [[شیعی]] – [[سنی]] بود که سبب شد سازمان‌ها و گروه‌های [[شیعی]] عمدتاً در [[ایران]] تجمع یابند و گروه‌های [[سنی]] عمدتاً در [[پاکستان]] و به ویژه در اردوگاه‌های آوارگان پیشاور.<br> | ||
[[پرونده:جلال‌الدین حقانی.jpg|بندانگشتی|چپ|مولوی جلال‌الدین حقانی]] | [[پرونده:جلال‌الدین حقانی.jpg|بندانگشتی|چپ|مولوی جلال‌الدین حقانی|پیوند=Special:FilePath/جلال‌الدین_حقانی.jpg]] | ||
با این حال، مجاهدین یا نیروهای عمده‌ای که به نبرد '''شوروی''' رفتند، عمدتاً کسانی بودند که در اردوگاه‌های پیشاور بودند. حضور این نیروها در [[پاکستان]] به دولت این کشور انگیزه بخشید که افغانان را برای مبارزه علیه شوروی سازمان دهد.<br> | با این حال، مجاهدین یا نیروهای عمده‌ای که به نبرد '''شوروی''' رفتند، عمدتاً کسانی بودند که در اردوگاه‌های پیشاور بودند. حضور این نیروها در [[پاکستان]] به دولت این کشور انگیزه بخشید که افغانان را برای مبارزه علیه شوروی سازمان دهد.<br> | ||
در حقیقت، دولت [[پاکستان]] خود را در معرض تهاجم شوروی حس می‌کرد و این موضوع سبب می‌شد فعلاً حتی بدون هر سیاست پشتیبانی منطقه‌ای و بین‌المللی، از افغانان برای سدبندی شوروی بهره گیرد.<br> | در حقیقت، دولت [[پاکستان]] خود را در معرض تهاجم شوروی حس می‌کرد و این موضوع سبب می‌شد فعلاً حتی بدون هر سیاست پشتیبانی منطقه‌ای و بین‌المللی، از افغانان برای سدبندی شوروی بهره گیرد.<br> | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۱۰۰: | ||
عمده این مقاومت‌ها تا سال 1980 بود و پس از آن به دلیل تمرکز جدی قوای شوروی و نیز کنترل سرسختانه اطلاعاتی سازمان اطلاعات [[افغانستان]] (خاد)، رها شد.<br> | عمده این مقاومت‌ها تا سال 1980 بود و پس از آن به دلیل تمرکز جدی قوای شوروی و نیز کنترل سرسختانه اطلاعاتی سازمان اطلاعات [[افغانستان]] (خاد)، رها شد.<br> | ||
چندین دانش‌آموز در زمان ورود نیروهای شوروی به مقاومت پرداخته و کشته شدند و مرگ آنها دستاویز حرکت‌های مهم‌تری از سوی دانشجویان شد که مهم‌ترین آنها جریان مقاومت 22 فوریه 1980 در کابل است که با پخش شب‌نامه شروع شد.<br> | چندین دانش‌آموز در زمان ورود نیروهای شوروی به مقاومت پرداخته و کشته شدند و مرگ آنها دستاویز حرکت‌های مهم‌تری از سوی دانشجویان شد که مهم‌ترین آنها جریان مقاومت 22 فوریه 1980 در کابل است که با پخش شب‌نامه شروع شد.<br> | ||
این جریان مقاومت به حدی گسترده بوده که برخورد سخت نیروهای '''شوروی''' | این جریان مقاومت به حدی گسترده بوده که برخورد سخت نیروهای '''شوروی''' را در پی داشت و بیش از 800 نفر بر اثر تیراندازی این نیروها و نیز شلیک‌های هلی‌کوپترها به پشت‌بام‌ها کشته شدند. | ||
<ref>Ibid, 66</ref><br> | <ref>Ibid, 66</ref><br> | ||
این جریان‌ها سپس با اعتراض نمادین و سخنرانی‌های متعدد استادان دانشگاه کابل دنبال شد. اما خیلی زود با کنترلی که صورت گرفت، فرو نشست.<br> | این جریان‌ها سپس با اعتراض نمادین و سخنرانی‌های متعدد استادان دانشگاه کابل دنبال شد. اما خیلی زود با کنترلی که صورت گرفت، فرو نشست.<br> | ||