ابن جوزی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ى' به 'ی')
خط ۳۲: خط ۳۲:
</div>
</div>


'''سبط ابن‌ جوزی‌‌''' (۶۵۴-۵۸۲ ق‌) واعظ و مورخ‌ بزرگ [[اهل سنت]] در قرن هفتم هجری و از شاگردان [[ابن‌ عساکر دمشقی]] است. مجالس وعظ و ارشاد او مقبول عام و خاص بوده است. دو کتاب «تذکرة الخواص» و «مرآة الزمان‌ فى‌ تاریخ‌ الاعیان»‌ از مهمترین آثار ابن‌ جوزی به شمار می‌رود. [[فقیه]]، [[محدث]]، [[متکلم]] و تاریخ‌نگار [[حنبلی‌]] مذهب [[بغدادی]] بود. نسب خانوادگی وی به [[ابوبکر]] اولین [[خلیفه]] [[مسلمانان]] می‌رسد.
'''سبط ابن‌ جوزی‌‌''' (۶۵۴-۵۸۲ ق‌) واعظ و مورخ‌ بزرگ [[اهل سنت]] در قرن هفتم هجری و از شاگردان [[ابن‌ عساکر دمشقی]] است. مجالس وعظ و ارشاد او مقبول عام و خاص بوده است. دو کتاب «تذکرة الخواص» و «مرآة الزمان‌ فی‌ تاریخ‌ الاعیان»‌ از مهمترین آثار ابن‌ جوزی به شمار می‌رود. [[فقیه]]، [[محدث]]، [[متکلم]] و تاریخ‌نگار [[حنبلی‌]] مذهب [[بغدادی]] بود. نسب خانوادگی وی به [[ابوبکر]] اولین [[خلیفه]] [[مسلمانان]] می‌رسد.


=زندگی نامه ابن جوزی=
=زندگی نامه ابن جوزی=


شمس‌الدین‌ ابوالمظفر یوسف‌ بن‌ حسام‌‌الدین‌ قزاوغلى‌ بن‌ عبدالله‌ ترکى‌ عونى‌ هبیری‌ بغدادی،‌ به‌ گفته محیى‌الدین‌ یوسف‌ ابن‌ جوزی‌ در رجب‌ ۵۸۱ قمری (۱۱۸۵ م)، یا چنانکه‌ خود از مادرش‌ نقل‌ کرده‌ در ۵۸۲ قمری‌ به‌ دنیا آمد. <ref>ابن‌ خلکان‌، ۳/۱۴۲؛ یونینى‌، ۱/۴۲؛ جرجى‌ زیدان‌،.۳/۸۹</ref> مادرش‌ رابعه‌ دختر ابوالفرج‌ عبدالرحمان‌ بن‌ جوزی بود <ref> ابن‌ جوزی‌، ۸(۲)/۵۰۳</ref> و به‌ همین‌ سبب‌ به‌ سبط ابن‌ جوزی‌ معروف‌ شد.  
شمس‌الدین‌ ابوالمظفر یوسف‌ بن‌ حسام‌‌الدین‌ قزاوغلی‌ بن‌ عبدالله‌ ترکی‌ عونی‌ هبیری‌ بغدادی،‌ به‌ گفته محیی‌الدین‌ یوسف‌ ابن‌ جوزی‌ در رجب‌ ۵۸۱ قمری (۱۱۸۵ م)، یا چنانکه‌ خود از مادرش‌ نقل‌ کرده‌ در ۵۸۲ قمری‌ به‌ دنیا آمد. <ref>ابن‌ خلکان‌، ۳/۱۴۲؛ یونینی‌، ۱/۴۲؛ جرجی‌ زیدان‌،.۳/۸۹</ref> مادرش‌ رابعه‌ دختر ابوالفرج‌ عبدالرحمان‌ بن‌ جوزی بود <ref> ابن‌ جوزی‌، ۸(۲)/۵۰۳</ref> و به‌ همین‌ سبب‌ به‌ سبط ابن‌ جوزی‌ معروف‌ شد.  


=اختلاف در مذهب ابن‌ جوزی‌=
=اختلاف در مذهب ابن‌ جوزی‌=


برخی معتقدند که وی حنبلی نبوده است و بنابر حفظ ظواهر مذهب خود را حنبلی اظهار می‌کرده است. بلکه وی را قائل به مذهب [[تشیع]] مى‌دانسته‌اند. وی صاحب قول معروفی است در‌این‌باره که از وی پرسیده شد که علی افضل است یا ابوبکر و ایشان پاسخ داده است: من کان بنته فی بیته..یعنی کسی که دخترش در خانه اوست. مثلا خوانساری نقل می‌کند که ابن جوزی کرامت [[رد الشمس]] را به [[امام علی]]<ref>ر.ک:مقاله امام علی</ref> نسبت می‌دهد. در حالیکه هادی عالم‌زاده این قول را با سخن ابن جوزی در کتاب تلبیس ابلیس همخوان نمی‌بیند. به هر حال نمی‌توان ارادت و معرفت وی به امام علی (ع) را انکار کرد. وی در مورد امام علی (ع)، منزلت و مقام والای وی را نزد [[پیامبر]] متذکر شده است. <ref>ابن جوزی کیست - علوم قرآن و حدیث
برخی معتقدند که وی حنبلی نبوده است و بنابر حفظ ظواهر مذهب خود را حنبلی اظهار می‌کرده است. بلکه وی را قائل به مذهب [[تشیع]] می‌دانسته‌اند. وی صاحب قول معروفی است در‌این‌باره که از وی پرسیده شد که علی افضل است یا ابوبکر و ایشان پاسخ داده است: من کان بنته فی بیته..یعنی کسی که دخترش در خانه اوست. مثلا خوانساری نقل می‌کند که ابن جوزی کرامت [[رد الشمس]] را به [[امام علی]]<ref>ر.ک:مقاله امام علی</ref> نسبت می‌دهد. در حالیکه هادی عالم‌زاده این قول را با سخن ابن جوزی در کتاب تلبیس ابلیس همخوان نمی‌بیند. به هر حال نمی‌توان ارادت و معرفت وی به امام علی (ع) را انکار کرد. وی در مورد امام علی (ع)، منزلت و مقام والای وی را نزد [[پیامبر]] متذکر شده است. <ref>ابن جوزی کیست - علوم قرآن و حدیث
http://drmostafavi.blogfa.com › tag</ref>
http://drmostafavi.blogfa.com › tag</ref>


=اساتید ابن‌ جوزی‌=
=اساتید ابن‌ جوزی‌=


ابن‌ جوزی‌ تحت‌ توجه‌ جدش‌ عبدالرحمان‌ بن‌ جوزی‌ پرورش‌ یافت‌. ابن‌ تغری‌ بردی‌، ۷/۳۹ در [[بغداد]] از جد خویش‌ و از عبدالمنعم‌ بن‌ کلیب‌، ابن‌ قبیطى‌، عبدالله‌ بن‌ ابى‌‌بکر معروف‌ به‌ ابن‌ سدان‌ حربى‌، موفق‌الدین‌ عبدالله‌ مقدسى‌، ابوحفص‌ بن‌ طبرزد، ابوالیمن‌ کندی‌ و برخى‌ دیگر حدیث‌ شنید. <ref>ابن‌ جوزی‌، ۸(۱)/۱۹۳، ۸(۲)/۵۲۷، ۵۶۴، ۵۷۸، ۶۲۷</ref> ادب‌ را نزد ابوالبقا و فقه‌ را نزد حصیری‌ خواند و همچون‌ دایی اش‌ محیى‌الدین‌ ابن‌ جوزی‌ از دست‌ شیخ‌ ضیاءالدین‌ عبدالوهاب‌ ابن‌ سکینه‌ خرقه‌ پوشید. <ref> ابن‌ شاکر، ۴/۳۵۶</ref>
ابن‌ جوزی‌ تحت‌ توجه‌ جدش‌ عبدالرحمان‌ بن‌ جوزی‌ پرورش‌ یافت‌. ابن‌ تغری‌ بردی‌، ۷/۳۹ در [[بغداد]] از جد خویش‌ و از عبدالمنعم‌ بن‌ کلیب‌، ابن‌ قبیطی‌، عبدالله‌ بن‌ ابی‌‌بکر معروف‌ به‌ ابن‌ سدان‌ حربی‌، موفق‌الدین‌ عبدالله‌ مقدسی‌، ابوحفص‌ بن‌ طبرزد، ابوالیمن‌ کندی‌ و برخی‌ دیگر حدیث‌ شنید. <ref>ابن‌ جوزی‌، ۸(۱)/۱۹۳، ۸(۲)/۵۲۷، ۵۶۴، ۵۷۸، ۶۲۷</ref> ادب‌ را نزد ابوالبقا و فقه‌ را نزد حصیری‌ خواند و همچون‌ دایی اش‌ محیی‌الدین‌ ابن‌ جوزی‌ از دست‌ شیخ‌ ضیاءالدین‌ عبدالوهاب‌ ابن‌ سکینه‌ خرقه‌ پوشید. <ref> ابن‌ شاکر، ۴/۳۵۶</ref>


خود مى‌نویسد که‌ الجامع‌ الصغیر و قدوری‌ را نزد جمال‌الدین‌ محمود حصیری‌ و صحاح‌ جوهری‌ را نزد تاج‌الدین‌ کندی‌ خوانده‌ است‌. <ref> ابن‌ شاکر، (۲)/۵۷۶، ۷۲۰-۷۲۱</ref> ابن‌ جوزی‌ در ۵۹۰ق،‌ شهاب‌ الدین‌ عمر بن‌ محمد سهروردی‌ را در رباط درب‌ المقبره بغداد در حال‌ وعظ دیده‌ است‌. او در ذیل‌ وقایع‌ ۵۹۶ق، مى‌نویسد که‌ این‌ سال‌ ابتدای‌ جلوس‌ وی‌ بر تربت‌ امام‌ احمد حنبل بود. از آن‌ جلسات‌ نیز به‌ نیکى‌ یاد مى‌کند. <ref>ابن‌ شاکر،(۲)/۴۶۸</ref>
خود می‌نویسد که‌ الجامع‌ الصغیر و قدوری‌ را نزد جمال‌الدین‌ محمود حصیری‌ و صحاح‌ جوهری‌ را نزد تاج‌الدین‌ کندی‌ خوانده‌ است‌. <ref> ابن‌ شاکر، (۲)/۵۷۶، ۷۲۰-۷۲۱</ref> ابن‌ جوزی‌ در ۵۹۰ق،‌ شهاب‌ الدین‌ عمر بن‌ محمد سهروردی‌ را در رباط درب‌ المقبره بغداد در حال‌ وعظ دیده‌ است‌. او در ذیل‌ وقایع‌ ۵۹۶ق، می‌نویسد که‌ این‌ سال‌ ابتدای‌ جلوس‌ وی‌ بر تربت‌ امام‌ احمد حنبل بود. از آن‌ جلسات‌ نیز به‌ نیکی‌ یاد می‌کند. <ref>ابن‌ شاکر،(۲)/۴۶۸</ref>


شمس‌الدین‌ در ۶۰۰ق‌‌ از بغداد به‌ [[شام]]<ref>ر.ک:مقاله شام</ref> سفر کرد و این‌ اولین‌ سفر او بود؛ ابتدا به‌ دقوتا رفت‌ و با خطیب‌ و واعظ آنجا که‌ حجت‌ نامیده‌ مى‌شد، دیدار کرد و از او [[حدیث‌]] شنید. پس‌ به‌ اربل‌ رفت‌ و شیخ‌ محیى‌الدین‌ ساقانى‌ را ملاقات‌ کرد. آنگاه‌ به‌ [[موصل‌]] رفت‌ و در آنجا ضمن‌ برپایى‌ جلسه وعظ که‌ قبول‌ تمام‌ یافت‌، جماعتى‌ از علما و [[محدثان‌]] از جمله‌ خطیب‌ ابوطاهر احمد بن‌ عبدالله‌ طوسى‌ را درک‌ کرد. از آنجا به‌ حران‌ رفت‌ و از فخرالدین‌ محمد ابن‌ تیمیه‌، ابن‌ طباخ‌، عبدالقادر رهاوی‌ و جز آنان‌ حدیث‌ شنید.
شمس‌الدین‌ در ۶۰۰ق‌‌ از بغداد به‌ [[شام]]<ref>ر.ک:مقاله شام</ref> سفر کرد و این‌ اولین‌ سفر او بود؛ ابتدا به‌ دقوتا رفت‌ و با خطیب‌ و واعظ آنجا که‌ حجت‌ نامیده‌ می‌شد، دیدار کرد و از او [[حدیث‌]] شنید. پس‌ به‌ اربل‌ رفت‌ و شیخ‌ محیی‌الدین‌ ساقانی‌ را ملاقات‌ کرد. آنگاه‌ به‌ [[موصل‌]] رفت‌ و در آنجا ضمن‌ برپایی‌ جلسه وعظ که‌ قبول‌ تمام‌ یافت‌، جماعتی‌ از علما و [[محدثان‌]] از جمله‌ خطیب‌ ابوطاهر احمد بن‌ عبدالله‌ طوسی‌ را درک‌ کرد. از آنجا به‌ حران‌ رفت‌ و از فخرالدین‌ محمد ابن‌ تیمیه‌، ابن‌ طباخ‌، عبدالقادر رهاوی‌ و جز آنان‌ حدیث‌ شنید.


پس‌ به‌ [[حلب‌]] رفت‌ و شمائل‌ النبى‌ را از افتخارالدین‌ و اسباب‌ النزول‌ را از عبدالرحمان‌ بن‌ استاد شنید. از آنجا به‌ [[دمشق‌]] رفت‌ و در قاسیون‌ نزدیک‌ فارسیه‌ فرود آمد. در جامع‌ دمشق‌ جلسه‌ داشت‌ و خود این‌ جلسات‌ را به‌ غرفه‌های‌ بهشت<ref>ر.ک:مقاله بهشت</ref> تشبیه‌ کرده‌ است‌.  
پس‌ به‌ [[حلب‌]] رفت‌ و شمائل‌ النبی‌ را از افتخارالدین‌ و اسباب‌ النزول‌ را از عبدالرحمان‌ بن‌ استاد شنید. از آنجا به‌ [[دمشق‌]] رفت‌ و در قاسیون‌ نزدیک‌ فارسیه‌ فرود آمد. در جامع‌ دمشق‌ جلسه‌ داشت‌ و خود این‌ جلسات‌ را به‌ غرفه‌های‌ بهشت<ref>ر.ک:مقاله بهشت</ref> تشبیه‌ کرده‌ است‌.  


پس‌ به‌ زیارت‌ [[بیت‌المقدس‌]] و قبر [[ابراهیم‌ خلیل‌ (ع)]] رفت‌ که‌ در آنجا هم‌ جلسه‌ داشت‌. سپس‌ به‌ قاسیون‌ بازگشت‌ و تا ۶۰۳ق‌ در آنجا بود. آنگاه‌ به‌ حلب‌ رفت‌ و در شام‌ تاج‌الدین‌ کندی‌، قاضى‌ جمال‌الدین‌ بن‌ حرستانى‌، شمس‌الدین‌ بن‌ شیرازی‌، شرف‌الدین‌ بن‌ موصلى‌ و بنى‌ عساکر را ملاقات‌ کرد و از موفق‌الدین‌ حنبلى‌، داوود بن‌ ملاعب‌، ابن‌ صصری‌ و دیگران‌ استفاده‌ برد و با ابوعمر شیخ‌ فارسیه‌ مصاحبت‌ داشت‌.
پس‌ به‌ زیارت‌ [[بیت‌المقدس‌]] و قبر [[ابراهیم‌ خلیل‌ (ع)]] رفت‌ که‌ در آنجا هم‌ جلسه‌ داشت‌. سپس‌ به‌ قاسیون‌ بازگشت‌ و تا ۶۰۳ق‌ در آنجا بود. آنگاه‌ به‌ حلب‌ رفت‌ و در شام‌ تاج‌الدین‌ کندی‌، قاضی‌ جمال‌الدین‌ بن‌ حرستانی‌، شمس‌الدین‌ بن‌ شیرازی‌، شرف‌الدین‌ بن‌ موصلی‌ و بنی‌ عساکر را ملاقات‌ کرد و از موفق‌الدین‌ حنبلی‌، داوود بن‌ ملاعب‌، ابن‌ صصری‌ و دیگران‌ استفاده‌ برد و با ابوعمر شیخ‌ فارسیه‌ مصاحبت‌ داشت‌.


ابن‌ جوزی‌ مى‌گوید: همنشینى‌ با اینان‌ خانواده‌ و وطن‌ را از یاد او برده‌ بوده‌ است‌. <ref>ابن‌ شاکر،  ۸(۲)/۵۱۶-۵۱۷</ref> آنچه‌ نقل‌ شد مفصل‌ترین‌ سخنى‌ است‌ که‌ شمس‌ الدین‌ یوسف‌ درباره خویش‌ گفته‌ است،‌ ولى‌ او در مواضع‌ دیگر نیز از مشایخ‌ و اساتید خود از جمله‌ ابن‌ عساکر، شرف‌الدین‌ اسماعیل‌ موصلى‌ فقیه‌ و دیگران‌ <ref>ابن‌ شاکر ۸(۲)/۵۸۱،۶۶۳،۶۷۴</ref> یاد کرده‌ است‌.  
ابن‌ جوزی‌ می‌گوید: همنشینی‌ با اینان‌ خانواده‌ و وطن‌ را از یاد او برده‌ بوده‌ است‌. <ref>ابن‌ شاکر،  ۸(۲)/۵۱۶-۵۱۷</ref> آنچه‌ نقل‌ شد مفصل‌ترین‌ سخنی‌ است‌ که‌ شمس‌ الدین‌ یوسف‌ درباره خویش‌ گفته‌ است،‌ ولی‌ او در مواضع‌ دیگر نیز از مشایخ‌ و اساتید خود از جمله‌ ابن‌ عساکر، شرف‌الدین‌ اسماعیل‌ موصلی‌ فقیه‌ و دیگران‌ <ref>ابن‌ شاکر ۸(۲)/۵۸۱،۶۶۳،۶۷۴</ref> یاد کرده‌ است‌.  


=زمینه‌های علمی ابن‌ جوزی‌=
=زمینه‌های علمی ابن‌ جوزی‌=