۴٬۹۳۳
ویرایش
جز
تمیزکاری
جز (جایگزینی متن - ']]↵<references />' به ']]') |
جز (تمیزکاری) |
||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
پس از شهادت امام حسن(ع) و امام حسین(ع)، مقتل‌نگاری میان شیعیان رونق یافت. البته امروزه از تألیفات متقدم با عنوان «مقتل الحسین»، یا فقط نامی در فهرست‌نگاری‌ها باقی است یا بخشی از آنها به‌صورت پراکنده در متون متأخر نقل شده است.<br> | پس از شهادت امام حسن(ع) و امام حسین(ع)، مقتل‌نگاری میان شیعیان رونق یافت. البته امروزه از تألیفات متقدم با عنوان «مقتل الحسین»، یا فقط نامی در فهرست‌نگاری‌ها باقی است یا بخشی از آنها به‌صورت پراکنده در متون متأخر نقل شده است.<br> | ||
مقتل‌هایی نیز تألیف شده‌اند که وفات شخصیت‌های دیگری غیر از [[اهل‌بیت]](ع) را شرح داده‌اند. مقتل عمر بن خطاب از محمد بن عبدالله بن | مقتل‌هایی نیز تألیف شده‌اند که وفات شخصیت‌های دیگری غیر از [[اهل‌بیت]](ع) را شرح داده‌اند. مقتل عمر بن خطاب از محمد بن عبدالله بن مهران، آقابزرگ، <ref>الذریعه، دارالاضواء، ج۲۲، ص۲۲.</ref> مقتل عبدالله بن زبیر و مقتل حُجر بن عَدی از ابی مِخنَف (درگذشت ۱۵۷ق)، دو مقتل دیگر با همین عنوان اخیر از نصر بن مزاحم کوفی (درگذشت ۲۱۲ق)و هِشام کَلبی (درگذشت ۲۰۴ یا ۲۰۹ق)، مقتل رشید و میثم و جُوَیریة بن مسهّر از هشام کلبی و مقتل محمد بن ابی‌بکر از عبدالعزیز جلودی (درگذشت ۳۳۰ یا ۳۳۲ق) از آن جمله‌اند.<br> | ||
= مقتل‌های امام حسین(ع) = | = مقتل‌های امام حسین(ع) = | ||
بنابر نظر مشهور، مقتل ابی‌عبدالله الحسین، اثر اَصبَغ بن نُباتَه مُجاشِعِی قدیمی‌ترین مقتل در زمینه حوادث شهادت امام حسین(ع) است<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، دارالاضواء، ج۲۲، ص۲۳و۲۴.</ref> البته برپایه روایتی در کتاب ثواب‌الأعمال، نوشته شیخ صدوق، اصبغ بن نباته شهادت امام حسین(ع) را درک کرد، ولی هیچ جزئیاتی دربارۀ واقعۀ عاشورا از او نقل نشده است. بااین‌همه، برخی محققان معتقدند فرزند او قاسم، مقتلی درباره واقعه عاشورا نوشته است. | بنابر نظر مشهور، مقتل ابی‌عبدالله الحسین، اثر اَصبَغ بن نُباتَه مُجاشِعِی قدیمی‌ترین مقتل در زمینه حوادث شهادت امام حسین(ع) است<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، دارالاضواء، ج۲۲، ص۲۳و۲۴.</ref> البته برپایه روایتی در کتاب ثواب‌الأعمال، نوشته شیخ صدوق، اصبغ بن نباته شهادت امام حسین(ع) را درک کرد، ولی هیچ جزئیاتی دربارۀ واقعۀ عاشورا از او نقل نشده است. بااین‌همه، برخی محققان معتقدند فرزند او قاسم، مقتلی درباره واقعه عاشورا نوشته است. | ||
اوج مقتل‌نگاری، در قرن‌های سوم و چهارم قمری گزارش شده و گفته‌اند پس از قرن چهارم، رو به کاهش گذاشته است. برخی از این مقاتل چاپ شده‌اند، برخی در تعدادی از کتابخانه‌های جهان در دسترس‌اند، و برخی دیگر از میان رفته‌اند<ref>گروهی از تاریخ‌پژوهان، مقتل جامع سیدالشهدا(ع)، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۴۴و۴۵.</ref> برخی از محققان معتقدند مقاتل زیادی وجود داشته که به مرور زمان از میان رفته اند ونام ۱۴ مقتل را نیز ذکر کرده‌اند<ref>عندلیب همدانی، | اوج مقتل‌نگاری، در قرن‌های سوم و چهارم قمری گزارش شده و گفته‌اند پس از قرن چهارم، رو به کاهش گذاشته است. برخی از این مقاتل چاپ شده‌اند، برخی در تعدادی از کتابخانه‌های جهان در دسترس‌اند، و برخی دیگر از میان رفته‌اند<ref>گروهی از تاریخ‌پژوهان، مقتل جامع سیدالشهدا(ع)، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۴۴و۴۵.</ref> برخی از محققان معتقدند مقاتل زیادی وجود داشته که به مرور زمان از میان رفته اند ونام ۱۴ مقتل را نیز ذکر کرده‌اند<ref>عندلیب همدانی، ثارالله، ۱۳۸۹ ش، ص ۱۴۱.</ref>.<br> | ||
سه قرن هشتم، نهم و دهم قمری، دوره افول مقتل‌نویسی گزارش شده است <ref>رنجبر، «سیری در مقتل‌نویسی»، ص۸۴.</ref> آثاری هم که در این دوره نوشته شده، برگرفته از گزارش‌های اولیه از واقعه کربلا بوده یا با گزارش‌های نامعتبر و بدون سند آمیخته شده است. برخی از این آثار نقش مهمی در تحریف وقایع عاشورا داشته‌اند؛ مانند کتاب روضة الشهداء تألیف ملاحسین کاشفی (۸۲۰-۹۱۰ق) که در اوایل قرن دهم قمری نوشته شده است <ref>نوری، لؤلؤ و مرجان، ۱۳۸۸ش، ص۲۵۲ و ۲۲۰.</ref> | سه قرن هشتم، نهم و دهم قمری، دوره افول مقتل‌نویسی گزارش شده است <ref>رنجبر، «سیری در مقتل‌نویسی»، ص۸۴.</ref> آثاری هم که در این دوره نوشته شده، برگرفته از گزارش‌های اولیه از واقعه کربلا بوده یا با گزارش‌های نامعتبر و بدون سند آمیخته شده است. برخی از این آثار نقش مهمی در تحریف وقایع عاشورا داشته‌اند؛ مانند کتاب روضة الشهداء تألیف ملاحسین کاشفی (۸۲۰-۹۱۰ق) که در اوایل قرن دهم قمری نوشته شده است <ref>نوری، لؤلؤ و مرجان، ۱۳۸۸ش، ص۲۵۲ و ۲۲۰.</ref> | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
# روایاتی از پیامبر اسلام(ص) و امام علی(ع) درباره پیش‌بینی واقعه [[عاشورا]]؛ | # روایاتی از پیامبر اسلام(ص) و امام علی(ع) درباره پیش‌بینی واقعه [[عاشورا]]؛ | ||
# نامه‌ها و سخنان امام حسین(ع) از آغاز حرکت تا شهادت؛ | # نامه‌ها و سخنان امام حسین(ع) از آغاز حرکت تا شهادت؛ | ||
# مطالبی که توسط آن دسته از همراهان امام حسین(ع) نقل شده که در واقعه کربلا حضور داشته‌اند، اما کشته نشده‌اند<ref>جمعی از نویسندگان، پژوهشی در مقتل‌های فارسی، ١٣٨۶ش، ص۲۱-۲۷.</ref> ؛ | # مطالبی که توسط آن دسته از همراهان امام حسین(ع) نقل شده که در واقعه کربلا حضور داشته‌اند، اما کشته نشده‌اند<ref>جمعی از نویسندگان، پژوهشی در مقتل‌های فارسی، ١٣٨۶ش، ص۲۱-۲۷.</ref>؛ | ||
# خطبه‌های امام سجاد(ع) و حضرت زینب(س) در طول سفر در کوفه، شام و مدینه؛ | # خطبه‌های امام سجاد(ع) و حضرت زینب(س) در طول سفر در کوفه، شام و مدینه؛ | ||
# روایات منسوب به امامان شیعه درباره شهادت امام حسین(ع)؛ | # روایات منسوب به امامان شیعه درباره شهادت امام حسین(ع)؛ | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
# لَواعِجُ الاَشجان فی مقتل الحسین(ع)؛ محسن امین عاملی؛ | # لَواعِجُ الاَشجان فی مقتل الحسین(ع)؛ محسن امین عاملی؛ | ||
# عَبَرات المصطفَین فی مقتل الحسین(ع)؛ محمدباقر محمودی؛ | # عَبَرات المصطفَین فی مقتل الحسین(ع)؛ محمدباقر محمودی؛ | ||
# مقتل جامع سید الشهداء؛ گروهی از تاریخ‌پژوهان زیر نظر مهدی پیشوایی <ref>گروهی از تاریخ‌پژوهان، مقتل جامع سیدالشهدا(ع)، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۱۳۹-۱۴۹.</ref> ؛ | # مقتل جامع سید الشهداء؛ گروهی از تاریخ‌پژوهان زیر نظر مهدی پیشوایی <ref>گروهی از تاریخ‌پژوهان، مقتل جامع سیدالشهدا(ع)، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۱۳۹-۱۴۹.</ref>؛ | ||
# لمعات | # لمعات الحسین، سید محمد حسین حسینی طهرانی؛ | ||
# حماسه حسینی، نوشته مرتضی مطهری؛ | # حماسه حسینی، نوشته مرتضی مطهری؛ | ||
# پس از پنجاه سال، نوشته سید جعفر شهیدی؛ | # پس از پنجاه سال، نوشته سید جعفر شهیدی؛ | ||
| خط ۹۶: | خط ۹۶: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: تاریخ ]] | [[رده:تاریخ]] | ||
[[رده: واقعه عاشورا ]] | [[رده:واقعه عاشورا]] | ||