سوره مؤمنون: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۶ دسامبر ۲۰۲۲
جز
جایگزینی متن - 'ى' به 'ی'
جز (جایگزینی متن - '== منبع ==' به '== منابع ==')
جز (جایگزینی متن - 'ى' به 'ی')
خط ۳۴: خط ۳۴:


== مفهوم کلي سوره ==
== مفهوم کلي سوره ==
# آيات آفاقى و انفسى [[خدا]]؛
# آيات آفاقی و انفسی [[خدا]]؛
# هشدار در مورد [[معاد]]؛
# هشدار در مورد [[معاد]]؛
# سرگذشت عبرت آموز مردان الهى؛
# سرگذشت عبرت آموز مردان الهی؛
# صفات برجسته ى مؤمنان<ref>تفسير قرآن مهر، ج 14، ص 21.</ref>.
# صفات برجسته ی مؤمنان<ref>تفسير قرآن مهر، ج 14، ص 21.</ref>.


== اسامی سوره ==
== اسامی سوره ==
خط ۴۵: خط ۴۵:


== علت نام‌گذاری ==
== علت نام‌گذاری ==
«سوره مؤمنون»؛ سبب نام‌گذارى آن يازده آيۀ ابتداى اين سوره است که اوصاف و آثار و نشانه‌هاى مؤمنان را بيان کرده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 14، ص 23.</ref>.
«سوره مؤمنون»؛ سبب نام‌گذاری آن يازده آيۀ ابتدای اين سوره است که اوصاف و آثار و نشانه‌های مؤمنان را بيان کرده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 14، ص 23.</ref>.


«سوره قد أفلح»؛ نام‌گذاری سوره به اسم اولين عبارت میباشد.
«سوره قد أفلح»؛ نام‌گذاری سوره به اسم اولين عبارت میباشد.
خط ۶۱: خط ۶۱:
اهداف کلی سوره مؤمنون عبارتند از:
اهداف کلی سوره مؤمنون عبارتند از:


* جلب توجه به مبدأ هستى؛
* جلب توجه به مبدأ هستی؛
* جلب توجه به [[معاد]]؛
* جلب توجه به [[معاد]]؛
* بيان صفات مؤمنان<ref>تفسير قرآن مهر، ج 14، ص 24.</ref>.
* بيان صفات مؤمنان<ref>تفسير قرآن مهر، ج 14، ص 24.</ref>.


== محتوا و موضوعات ==
== محتوا و موضوعات ==
سوره مؤمنون چنان که از نامش پيدا است بخش مهمى از آن سخن از اوصاف برگزيده مؤمنان است. سپس بحث‌هايى در زمينه اعتقاد و عمل بيان مى کند که تکميل کننده آن صفات مى باشد. روی هم رفته مجموع مطالب اين سوره را مى توان به چند بخش تقسيم کرد:
سوره مؤمنون چنان که از نامش پيدا است بخش مهمی از آن سخن از اوصاف برگزيده مؤمنان است. سپس بحث‌هايی در زمينه اعتقاد و عمل بيان می کند که تکميل کننده آن صفات می باشد. روی هم رفته مجموع مطالب اين سوره را می توان به چند بخش تقسيم کرد:


بخش اول که از آيه قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ آغاز می‌شود تا چندين آيه بعد بيانگر صفاتى است که مايۀ فلاح و رستگارى مؤمنان است و خواهيم ديد اين اوصاف آن قدر حساب شده و جامع است که جنبه‌هاى مختلف زندگى فردى و اجتماعى را تحت پوشش خود قرار مى دهد.
بخش اول که از آيه قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ آغاز می‌شود تا چندين آيه بعد بيانگر صفاتی است که مايۀ فلاح و رستگاری مؤمنان است و خواهيم ديد اين اوصاف آن قدر حساب شده و جامع است که جنبه‌های مختلف زندگی فردی و اجتماعی را تحت پوشش خود قرار می دهد.


و از آنجا که خمير مايه همه آنها [[ايمان]] و [[توحيد]] است در بخش دوم به نشانه‌هاى مختلف خداشناسى، و آيات آفاقى و انفسى پروردگار در پهنه عالم هستى، اشاره کرده، و نمونه‌هايى از نظام شگرف عالم آفرينش را در آسمان و زمين و آفرينش انسان و حيوانات و گياهان بر مى شمارد.
و از آنجا که خمير مايه همه آنها [[ايمان]] و [[توحيد]] است در بخش دوم به نشانه‌های مختلف خداشناسی، و آيات آفاقی و انفسی پروردگار در پهنه عالم هستی، اشاره کرده، و نمونه‌هايی از نظام شگرف عالم آفرينش را در آسمان و زمين و آفرينش انسان و حيوانات و گياهان بر می شمارد.


و براى تکميل جنبه‌هاى عملى در بخش سوم به شرح سر گذشت عبرت انگيز جمعى از پيامبران بزرگ همچون [[نوح |نوح علیه السلام]]، [[هود علیه السلام]]، [[حضرت موسی|موسى علیه السلام]]، [[حضرت عیسی|عيسى علیه السلام]] پرداخته فرازهايى از زندگى آن‌ها را بيان مى‌کند.
و برای تکميل جنبه‌های عملی در بخش سوم به شرح سر گذشت عبرت انگيز جمعی از پيامبران بزرگ همچون [[نوح |نوح علیه السلام]]، [[هود علیه السلام]]، [[حضرت موسی|موسی علیه السلام]]، [[حضرت عیسی|عيسی علیه السلام]] پرداخته فرازهايی از زندگی آن‌ها را بيان می‌کند.


در بخش چهارم روى سخن را به مستکبران کرده، و با دلائل منطقى و گاه با تعبيرات تند و کوبنده به آنها هشدار مى دهد، تا دل‌هاى آماده به خود آيد و راه بازگشت به سوى خدا را پيدا کند.
در بخش چهارم روی سخن را به مستکبران کرده، و با دلائل منطقی و گاه با تعبيرات تند و کوبنده به آنها هشدار می دهد، تا دل‌های آماده به خود آيد و راه بازگشت به سوی خدا را پيدا کند.


در بخش پنجم بحث‌هاى فشرده اى درباره معاد بيان کرده است.
در بخش پنجم بحث‌های فشرده ای درباره معاد بيان کرده است.


و در بخش ششم از حاکميت [[خداوند]] بر عالم هستى و نفوذ فرمانش در همه جهان سخن مى گويد.
و در بخش ششم از حاکميت [[خداوند]] بر عالم هستی و نفوذ فرمانش در همه جهان سخن می گويد.


سرانجام در بخش هفتم باز هم سخن از [[قيامت]]، حساب، جزا و پاداش نيکوکاران و کيفر بدکاران به ميان مى آورد، و با بيان هدف آفرينش انسان سوره را پايان مى دهد. و به اين ترتيب محتواى اين سوره مجموعه اى است از درسهاى اعتقادى و عملى، و مسائل بيدارکننده و بيان خط سير مؤمنان از آغاز تا پايان<ref>تفسير نمونه، ج14، ص 191- 190.</ref>.  
سرانجام در بخش هفتم باز هم سخن از [[قيامت]]، حساب، جزا و پاداش نيکوکاران و کيفر بدکاران به ميان می آورد، و با بيان هدف آفرينش انسان سوره را پايان می دهد. و به اين ترتيب محتوای اين سوره مجموعه ای است از درسهای اعتقادی و عملی، و مسائل بيدارکننده و بيان خط سير مؤمنان از آغاز تا پايان<ref>تفسير نمونه، ج14، ص 191- 190.</ref>.  


== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
[[ابى‌بن‌كعب|ابى‌بن‌کعب]] از پيامبر روايت کرده است که «هر که سوره مؤمنون را بخواند، فرشتگان در [[روز قيامت]] او را به [[روح]] و ريحان و آنچه موجب چشم روشنى است، بشارت میدهند».
[[ابی‌بن‌كعب|ابی‌بن‌کعب]] از پيامبر روايت کرده است که «هر که سوره مؤمنون را بخواند، فرشتگان در [[روز قيامت]] او را به [[روح]] و ريحان و آنچه موجب چشم روشنی است، بشارت میدهند».


[[امام صادق علیه السلام]] فرمود «هر که سوره مؤمنون را بخواند و در هر [[جمعه]] تکرار کند، [[خداوند]] کار او را به سعادت ختم میکند و در [[بهشت]] برين با [[انبياء]] و [[پیامبران|مرسلين]] است<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 17، ص 28.</ref>».
[[امام صادق علیه السلام]] فرمود «هر که سوره مؤمنون را بخواند و در هر [[جمعه]] تکرار کند، [[خداوند]] کار او را به سعادت ختم میکند و در [[بهشت]] برين با [[انبياء]] و [[پیامبران|مرسلين]] است<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 17، ص 28.</ref>».
خط ۹۰: خط ۹۰:
سوره مؤمنون در [[مکه]] بر [[حضرت محمد (ص)|پيامبرصلی الله علیه]] نازل شده است<ref>مجمع البيان فی تفسير القرآن، ج 7، ص 156.</ref>.
سوره مؤمنون در [[مکه]] بر [[حضرت محمد (ص)|پيامبرصلی الله علیه]] نازل شده است<ref>مجمع البيان فی تفسير القرآن، ج 7، ص 156.</ref>.


سوره مؤمنون بعد از [[سوره انبياء]] در مکه [[نازل]] گرديده است، بنابراين به نظر مى آيد حدود سال‌هاى هشت [[بعثت]] نازل شده باشد<ref>تفسير أحسن‌الحديث، ج 7، ص 93.</ref>.
سوره مؤمنون بعد از [[سوره انبياء]] در مکه [[نازل]] گرديده است، بنابراين به نظر می آيد حدود سال‌های هشت [[بعثت]] نازل شده باشد<ref>تفسير أحسن‌الحديث، ج 7، ص 93.</ref>.


ظاهرا [فضا و] شأن نزولى براى سوره مؤمنون نقل نشده است بلکه ضرورت موقع ايجاب مى کرده که در تداوم [[وحى]] آسمانى، اين مطالب ارزنده يادآورى و بيان شود تا مؤمنان بدانند، [[ايمان]] تنها با زبان کافى نيست بلکه لازمه اش عمل است و نيز آنها و [[كافران|کافران]] بدانند که [[كفر|کفر]] و [[شرک]] و اعمال ناشايست در دنيا و آخرت پيامد ناگوارى دارد<ref>تفسير أحسن‌الحديث، ج 7، ص 94.</ref>.  
ظاهرا [فضا و] شأن نزولی برای سوره مؤمنون نقل نشده است بلکه ضرورت موقع ايجاب می کرده که در تداوم [[وحی]] آسمانی، اين مطالب ارزنده يادآوری و بيان شود تا مؤمنان بدانند، [[ايمان]] تنها با زبان کافی نيست بلکه لازمه اش عمل است و نيز آنها و [[كافران|کافران]] بدانند که [[كفر|کفر]] و [[شرک]] و اعمال ناشايست در دنيا و آخرت پيامد ناگواری دارد<ref>تفسير أحسن‌الحديث، ج 7، ص 94.</ref>.  


== ويژگی ==
== ويژگی ==
مؤمنون جزو [[سور مئين]] (صد آيه ای‌ها) است [[ابن قتيبه]] می‌گويد سور مئين سوره‌هايی هستند که بعد از [[سور طوال]] آمده‌اند علت نامگذاری اين سوره‌ها به [[مئين]] نزديک بودن تعداد آيه‌های اين سوره‌ها به عدد صد می‌باشد<ref>زاد المسير فى علم التفسير، ج 4، ص 141</ref>. گفته شده اين سوره‌ها عبارتند از «[[بنی إسرائيل]]، [[كهف|کهف]]، [[مريم]]، [[طه]]، [[أنبياء]]، [[حج]] و مؤمنون»<ref>]دراسة حول القرآن الکريم، ص ۳۷.</ref>. برخی ديگر نيز سور مئين را سوره‌های «[[توبه]]، [[نحل]]، [[هود]]، [[يوسف]]، [[کهف]]، [[بنی اسرائيل]]، [[انبياء]]، [[طه]]، [[مؤمنون]]، [[شعراء]] و [[صافات]]» ذکر کرده‌اند<ref>التمهيد فی علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>.
مؤمنون جزو [[سور مئين]] (صد آيه ای‌ها) است [[ابن قتيبه]] می‌گويد سور مئين سوره‌هايی هستند که بعد از [[سور طوال]] آمده‌اند علت نامگذاری اين سوره‌ها به [[مئين]] نزديک بودن تعداد آيه‌های اين سوره‌ها به عدد صد می‌باشد<ref>زاد المسير فی علم التفسير، ج 4، ص 141</ref>. گفته شده اين سوره‌ها عبارتند از «[[بنی إسرائيل]]، [[كهف|کهف]]، [[مريم]]، [[طه]]، [[أنبياء]]، [[حج]] و مؤمنون»<ref>]دراسة حول القرآن الکريم، ص ۳۷.</ref>. برخی ديگر نيز سور مئين را سوره‌های «[[توبه]]، [[نحل]]، [[هود]]، [[يوسف]]، [[کهف]]، [[بنی اسرائيل]]، [[انبياء]]، [[طه]]، [[مؤمنون]]، [[شعراء]] و [[صافات]]» ذکر کرده‌اند<ref>التمهيد فی علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>.


روايتى است که از [[حضرت محمد (ص)|رسول خداصلی الله علیه]] نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى [[تورات]] و سوره‌هاى مئين را به جاى [[انجيل]] و سوره‌هاى مثانى را به جاى [[زبور]] به من داد و پروردگارم مرا با دادن سوره‌هاى مفصّل فزونى بخشيد<ref>جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34</ref>.
روايتی است که از [[حضرت محمد (ص)|رسول خداصلی الله علیه]] نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و سوره‌های مئين را به جای [[انجيل]] و سوره‌های مثانی را به جای [[زبور]] به من داد و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشيد<ref>جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34</ref>.


اهداف و اوصاف ناب و عوامل رستگاری مؤمنان در سوره مؤمنون به زيبايی ترسيم شده است.
اهداف و اوصاف ناب و عوامل رستگاری مؤمنان در سوره مؤمنون به زيبايی ترسيم شده است.
Writers، confirmed، مدیران
۸۶٬۴۱۶

ویرایش