۸٬۲۰۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۷۴: | خط ۲۷۴: | ||
تراز تجارت خارجی: در سال 2000 بالغ بر 066/2- میلیارد دلار، در سال 2001 بالغ بر 043/2-، در سال 2002 بالغ بر 922/2- میلیارد دلار. | تراز تجارت خارجی: در سال 2000 بالغ بر 066/2- میلیارد دلار، در سال 2001 بالغ بر 043/2-، در سال 2002 بالغ بر 922/2- میلیارد دلار. | ||
سيستم سياسي و حقوقي: | |||
ساختار دولتي: ساختار داخلي سرزمين بوسني بسيار پيچيده مي باشد. اين كشور از دو موجوديت يعني جمهوري صربسكا و فدراسيون بوسني و هرزگوين تشكيل شده است. ساختار سياسي و حقوقي كشور بر اساس توافقنامه صلح ديتون (منعقده در تاريخ 21/11/1995 در ديتون آمريكا و امضاء شده در تاريخ 14/12/1995 در پاريس) تعيين و پايه ريزي شده است. نام رسمي جمهوري بوسني و هرزگوين پس از اجراي توافقنامه صلح ديتون به “بوسني و هرزگوين” تغيير يافت و اين كشور در چارچوب مرزهاي تاييد شده و به رسميت شناخته شده بين المللي به حيات خويش ادامه داد. | |||
موارد ذيل در حيطه اختيارات نهادهاي كشوري بوسني و هرزگوين قرار دارد: 1-سياست خارجي، 2-سياست تجاري خارجي، 3-سياستهاي گمركي، 4-سيستم پولي (به موجب بند هفتم ديتون)، 5-تامين مالي نهادهاي كشوري و تعهدات بين المللي بوسني و هرزگوين، 6-اجراي مقررات كيفري و حقوقي كشوري، بين المللي و موجوديتها (از جمله ارتباط با پليس بين المللي)، 7- انتصاب مسئولين و فعاليت شبكه ارتباطاتي بين المللي و مشترك داخلي (از جمله تصويب مقررات مربوط به ارتباطات بين موجوديتي و كنترل حمل و نقل هوايي). | |||
واحدهاي دولتي: بوسني و هرزگوين از حيث اداري و دولتي به دو واحد (موجوديت) تبديل شده است: فدراسيون بوسني و هرزگوين (51 درصد) و جمهوري صربسكا (49 درصد). | |||
فدراسيون بوسني و هرزگوين شامل 10 كانتون مي باشد: 1-اونا سانا، 2-پوساوينه، 3-توزلا، 4-زنيتسا دوبوي، 5-بوسانسكو پودرينيه، 6-بوسني مياني، 7-هرزگوين نرتوا، 8-غرب هرزگوين، 9- سارايوو، 10-هرتسگ بوسني. | |||
جمهوري صربسكا نيز شامل 5 منطقه مي باشد: 1-بانيالوكا، 2-دوبوي، 3-بيلينا، 4-منطقه سارايوو-رومانيه، 5-تربينيه. | |||
كانتونها و مناطق فوق نيز به مناطق شهرداري تقسيم ميشوند. برچكو نيز به موجب راي حكميت كميسيون بين المللي بعنوان منطقه ويژه تحت كنترل دولت كشوري قرار دارد و نام “منطقه” به آن اطلاق ميشود. | |||
قوه مجريه: قوه مجريه بوسني و هرزگوين شامل شوراي رياست جمهوري (سه عضو صرب، كروات و بوشنياك) و شوراي وزيران (هشت وزارتخانه) مي باشد. اختيارات شوراي رياست جمهوري بشرح ذيل مي باشد: هدايت و كنترل سياست خارجي بوسني و هرزگوين، 2-انتصاب سفرا و ديگر نمايندگان بين المللي بوسني و هرزگوين كه حداكثر دوسوم آنان مي توانند از قلمرو فدراسيون انتخاب شوند، 3-معرفي بوسني در نهادهاي بين المللي و درخواست عضويت در نهادها و سازمانهاي بين المللي كه بوسني هنوز به عضويت آنها پذيرفته نشده است. 4-انجام مذاكرات جهت انعقاد قراردادهاي بين المللي بوسني و هرزگوين و لغو و تاييد اين قراردادها (با موافقت مجلس)، 5-اجراي تصميمات مجلس، 6-ارائه طرح بودجه ساليانه به پارلمان با توصيه قبلي شوراي وزيران، 7-ارائه گزارش مربوط به مخارج شوراي رياست جمهوري به مجلس (در صورت درخواست مجلس، حداقل يكبار در سال)، 8-هماهنگي با سازمانهاي غيردولتي و بين المللي در بوسني و هرزگوين (در صورت نياز)، 9-اجراي ديگر وظايفي كه از جانب مجلس يا با موافقت موجوديتها به اين ارگان تفويض مي شود. | |||
شوراي وزيران: رئيس شورا و وزرا شوراي وزيران را تشكيل ميدهند. شوراي مزبور مسئوليت اجراي وظايف قيد شده در تبصره هاي 1و4و5 بند سوم قانون اساسي را بعهده داشته و گزارش فعاليتهاي خود را به مجلس ارائه مي نمايد (حداقل يكبار در سال مي بايست گزارش مربوط به هزينه هاي كشوري را ارائه نمايد)، 2-حداكثر دوسوم از تعداد كل وزرا مي توانند از قلمرو فدراسيون انتخاب شوند. انتصاب معاونين وزرا كه از حيث قومي با وزير مربوطه متفاوتند بعهده رئيس شورا مي باشد. رئيس شورا پس از تاييد و راي موافق مجلس وظايف خود را آغاز مي نمايد. شواري وزيران در صورت استيزاه و راي عدم اعتماد مجلس بكار خود خاتمه خواهد داد. شوراي وزيران شامل 8 وزير مي باشد. | |||
قوه مقننه: مجلس بوسني و هرزگوين شامل مجلس نمايندگان و خانه اقوام بوسني و هرزگوين مي باشد. | |||
خانه اقوام شامل 15 عضو مي باشد كه دو سوم آن از فدراسيون (5 كروات و 5 بوشنياك) و يك سوم باقيمانده از جمهوري صربسكا (5 صرب) انتخاب ميشود. | |||
اعضاء بوشنياك و كروات خانه اقوام از فدراسيون توسط نمايندگان كروات و بوشنياك خانه اقوام فدراسيون و نمايندگان صرب توسط مجلس جمهوري صربسكا انتخاب ميشوند. جهت تصميم گيري در خانه اقوام مي بايست حداقل 9 عضو در جلسه مجلس حضور داشته باشند با اين شرط كه اين 9 تن شامل 3 نماينده صرب، 3 نماينده كروات و 3 نماينده بوشنياك باشند. | |||
مجلس نمايندگان شامل 42 عضو (14 بوشنياك، 14 صرب و 14 كروات) مي باشد كه دوسوم اعضاء آن از فدراسيون و يك سوم باقيمانده ازجمهوري صربسكا انتخاب ميشوند. نمايندگان مجلس نمايندگان بموجب قانون انتخابات و بطور مستقيم از موجوديت خويش انتخاب ميشوند. دوره نمايندگي مجلس 4 ساله مي باشد. | |||
قوه قضائيه: دادگاه قانون اساسي بوسني و هرزگوين شامل شوراي عالي دادگاهي و دادستاني بوسني و هرزگوين بوده و از 9 عضو تشكيل شده است. 4 عضو آن توسط مجلس نمايندگان فدراسيون، 2 عضو توسط مجلس جمهوري صربسكا منصوب شده و 3 عضو ديگر نيز توسط رئيس دادگاه حقوق بشر اروپا و با توافق و مشورت قبلي شوراي رياست جمهوري بوسني انتخاب ميشوند. قضات انتخاب شده توسط رئيس دادگاه حقوق بشر اروپا مي توانند اتباع بوسنيايي يا غيربوسنيايي باشند. | |||
اختيارات موجوديتها: به موجب توافقنامه صلح ديتون دو موجوديت بوسني و هرزگوين داراي اختيارات ذيل مي باشند: 1-موجوديتها حق دارند با احترام به اصل تماميت ارضي و حاكميت بوسني و هرزگوين روابط موازي با كشورهاي همسايه برقرار نمايند. 2-هر موجوديت به منظور ايجاد امكان اجراي تعهدات بين المللي دولت كشوري به آن كمك مي نمايد ضمن اينكه تعهدات مالي كه يك موجوديت بدون موافقيت موجوديت ديگر و قبل از برگزاري انتخابات رياست جمهوري و پارلماني بوسني و هرزگوين ايجاد نمايد بعنوان تعهدات مالي همان موجوديت تلقي شده و مي بايست به تنهايي آن را عهده دار شود باستثناء مواردي كه تعهد مزبور شرط عضويت بوسني در يك سازمان يا نهاد بين المللي باشد. 3-موجوديتها در حيطه اختيارات خود كليه شرايط لازم جهت حفاظت حقوقي و امنيتي اشخاص، حفظ و نگهداري ارگانهاي مدني مسئول اجراي قوانين و مقررات كه فعاليت خود را بر حسب مقررات و معيارهاي جاري بين المللي بانجام مي رسانند را فراهم مي سازند. 4-هر موجوديت مي تواند با موافقت مجلس توافقنامه هايي را با نهادها و كشورهاي خارجي منعقد نمايد. مجلس مي تواند از حيث قانوني تعيين نمايد كه براي چه قراردادهايي نياز به موافقت مجلسي نيست. | |||
مجلس فدراسيون و جمهوري صربسكا در سال 2002 اصلاحاتي بر قانون اساسي به تصويب رساندند كه ضامن تساوي هر سه قوميت در كليه نقاط كشور مي باشد. | |||
فدراسيون بوسني و هرزگوين: پس از امضاء توافقنامه واشنگتن (در تاريخ 18/3/1994) اجلاس مجلس تعيين كننده قانون اساسي فدراسيون در سارايوو در تاريخ 30/3/1994 با حضور نمايندگان منتخب مردم در انتخابات سال 1990 (از مناطق موجود در قلمرو فدراسيون) برگزار و قانون اساسي فدراسيون به تصويب رسيد. به موجب قانون اساسي: بوشنياكها و كرواتها بعنوان قوميتهاي متساوي الحقوق (به اتفاق اقليتهاي قومي و مذهبي و ديگر اتباع جمهوري بوسني و هرزگوين) جهت كسب حقوق حقه خويش در مناطقي كه اكثريت جمعيت آنها را بوشنياكها و كرواتها تشكيل ميدهند فدراسيون بوسني و هرزگوين كه شامل واحدهاي فدراسيوني (كانتونها) مي باشند را ايجاد مي نمايند كانتونها داراي حقوق و مسئوليت يكسان و متساوي مي باشند. مجلس مذكور در اكتبر سال 1996 پس از برگزاري انتخابات پارلماني فدراسيون به فعاليت خود خاتمه داد. | |||
قوه مقننه: مجلس فدراسيون بوسني و هرزگوين شامل مجلس نمايندگان (متشكل از 98 نماينده) و خانه اقوام (73 نماينده) مي باشد. توزيع كرسيهاي مجلسي به احزاب سياسي پس از انتخابات 5 اكتبر سال 2002 به شرح ذيل مي باشند: حزب اقدام دمكرات 32 كرسي، اتحاديه دمكراتيك كرواتها 16 كرسي، حزب سوسيال دمكرات 15 كرسي، حزب براي بوسني 15 كرسي و ديگر احزاب مجموعا 20 كرسي. | |||
قوه مجريه: قوه مجريه در فدراسيون بوسني و هرزگوين شامل رئيس جمهور، معاونين رئيس جمهور و دولت فدراسيون مي باشد. | |||
قوه قضائيه: قوه قضائيه در فدراسيون شامل دادگاه قانون اساسي فدراسيون، ديوان عالي فدراسيون، دادگاه حقوق بشر فدراسيون، مدافع حقوق فدراسيون، شوراي تخلفات فدراسيون، ناظرحقوق بشر فدراسيون مي باشد. | |||
دولت جمهوري صربسكا: دولت جمهوري صربسكا بزرگترين مرجع اجرايي اين موجوديت محسوب ميشود. حيطه اختيارات، سازماندهي، عملكرد و نحوه تصميم گيري در داخل دولت مطابق با قانون اساسي و قوانين و ضوابط جمهوري صربسكا تعيين شده است. دولت جمهوري صربسكا شامل رئيس جمهور، معاونين رئيس جمهور و 16 وزارتخانه مي باشد. وزراي كابينه دولت توسط مجلس جمهوري صربسكا انتخاب ميشوند. دبيرخانه دولت شامل 4 واحد مي باشد: دفتر رئيس جمهور، بخش روابط عمومي، بخش فعاليتهاي عملياتي-حرفه اي و اداري و فني، و بخش امور عمومي. وزراي دولت جمهوري صربسكا مستقيما فعاليت وزارتخانه مربوط به خود را اداره مي نمايند. وزارتخانه ها نهادهاي اداري هستند كه فعاليتهاي اداري و ديگر فعاليتهاي مربوطه را بانجام رسانده و مستقيما تحت اداره دولت قرار داشته و تابع سازمان يا ارگان ديگري نيستند. | |||
مجلس جمهوري صربسكا داراي 83 نماينده بوده و فعاليتهاي مربوط به قانون گزاري را بانجام ميرساند. توزيع كرسيهاي مجلسي احزاب سياسي جمهوري صربسكا به موجب آخرين انتخابات بشرح ذيل است: حزب دمكرات صرب 26 كرسي، اتحاديه سوسيال دمكراتهاي مستقل 19 كرسي، حزب توسعه دمكراتيك 9 كرسي، حزب اقدام دمكراتيك 6 كرسي، حزب راديكال صرب 4 كرسي، حزب سوسياليست جمهوري صربسكا 3 كرسي، | |||
حزب دمكرات مردمي 3 كرسي، حزب براي بوسني 4 كرسي، حزب سوسيال دمكرات 3 كرسي و ديگر احزاب مجموعا 6 كرسي. | |||
قوه مجريه شامل دولت جمهوري صربسكا با 16 وزارتخانه مربوطه مي باشد. قوه قضائيه مسئوليت دادگاههاي موجود در قلمرو جمهوري صربسكا را بعهده داشته و دادگاه قانون اساسي صربسكا نيز وظيفه حفاظت از قانون اساسي و قوانين را بعهده دارد. | |||
منطقه برچكو: برچكو در شمال شرقي بوسني و هرزگوين و در مسير خطوط بين المللي آبي رود ساوا واقع شده است. اين منطقه در واقع به منزله تقاطع راههاي خاكي و آبي ارتباط دهنده بوسني با غرب اروپا، كشورهاي حوزه رود دانوب و درياي سياه مي باشد. قبل از تجاوز به بوسني و هرزگوين برچكو مركز مهم اقتصادي و فرهنگي و بزرگترين بندر رودخانه اي بوسني و هرزگوين محسوب ميشد بطوريكه بيش از 40 درصد از حمل و نقل داخلي و 60 درصد از كل حمل و نقل كالا، مايعات و مواد خام از طريق اين بندر انجام مي گرفت. برچكو در حال حاضر پل بين شرق و غرب جمهوري صربسكا و فدراسيون با كشورهاي غرب اروپا محسوب ميشود. با توجه به اهميت استراتژيك اين منطقه براي فدراسيون وجمهوري صربسكا كميسيون بين المللي تعيين كننده موقعيت برچكو در تاريخ 9 مارس 1999 برچكو را بعنوان منطقه معرفي نمود. منطقه برچكو واجد سيستم اداري و دولتي دمكراتيك و چندقومي مختص به خويش است. قبل از جنگ در اين منطقه حدود 88000 تن زندگي مي كردند كه از اين تعداد 44 درصد بوشنياك، 25 درصد كروات، 21 درصد صرب و 10 درصد باقيمانده نيز از اقليتهاي قومي و مذهبي بودند. پس از خاتمه تجاوز جمعيت اين منطقه به حدود 90000 تن رسيده كه تعداد زيادي از آنان را جنگزدگان و آوارگان تشكيل ميدهند و بيش از 10000 تن از ساكنين قبل از جنگ اين منطقه هنوز در انتظار بازگشت به موطن خويش مي باشند. | |||
احزاب سياسي، گروهها و سران آنها: در بوسني و هرزگوين تعداد زيادي حزب سياسي به شرح ذيل وجود دارد كه در انتخابات قبل نيز شركت داشته اند: حزب بوسني به رهبري ميرنس آيانوويچ، حزب وطن پرستان بوسني به رهبري صفر خليلوويچ، حزب دمكراتيك شهروندان بوسني و هرزگوين به رهبري ابراهيم اسپاهيچ، اتحادديه دمكرات مسيحي كرواتها به رهبري آنته پاشاليچ، اتحاديه دمكراتيك كرواتهاي بوسني و هرزگوين به رهبري باريشا چولاك، حزب حقوقيان كروات به رهبري زدراوكو هرستيچ، حزب روستاييان كروات به رهبري ايليا سيميچ، حزب مردمي دمكراتيك به رهبري دراگان كوستيچ، حزب دمكرات بازنشستگان به رهبري آلويز كنزوويچ، حزب دمكرات جمهوري صربسكا به رهبري دراگومير دوميچ، اتحاديه دمكراتيك مردمي به رهبري فكرت عبديچ، حزب دمكراتيك سوسياليستها به رهبري نبويشا رادمانوويچ، حزب ليبرال دمكرات به رهبري راسم كاديچ، حزب ابتكار عمل جديد كرواتها به رهبري كرشيمير زوباك، حزب براي بوسني به رهبري صفت خليلوويچ، حزب اقدام دمكراتيك به رهبري سليمان تيهيچ، حزب توسعه دمكراتيك به رهبري ملادن ايوانيچ، حزب سوسيال دمكراتهاي مستقل به رهبري ميلوراد دوديك، حزب بازنشسگان فدراسيون به رهبري حسين ويكوويچ، حزب بازنشستگان جمهوري صربسكا به رهبري استويان بوگوساويچ، حزب مردمي با كار براي بهروزي به رهبري ملادن ايوانكوويچ، حزب جمهوري خواه بوسني و هرزگوين به رهبري استپان كلوايچ، حزب دمكرات صرب به رهبري درگان كالينيچ، اتحاد مردمي صرب به رهبري برانيسلاو ايليچ، حزب سوسيال دمكرات بوسني و هرزگوين به رهبري زلاتكو لاگومجيا، حزب سوسياليست جمهوري صربسكا به رهبري ژيوكو راديشيچ. | |||
ارتش: در بوسني و هرزگوين ارتش واحد وجود ندارد و نيروهاي نظامي به دو بخش ارتش فدراسيون بوسني و هرزگوين و ارتش جمهوري صربسكا تقيسم شده اند. ارتش فدراسيون شامل دو جزء بوشنياك و كروات بوده و تنها ستاد فرماندهي ارتش فدراسيون از سربازان و درجه داران هر دو قوم بوشنياك و كروات تشكيل شده است. ارتش هردو موجوديت تحت كنترل غيرنظامي قرار داشته و در صدر آن وزارت دفاع موجوديت قرار دارد. به موجب قانون اساسي بوسني و هرزگوين هر يك از سه عضو شوراي رياست جمهوري بوسني از اختيارات قانوني جهت فرماندهي نيروهاي نظامي قوميت خويش برخوردار مي باشد. با اين وجود قانون اساسي جمهوري صربسكا همچنان رئيس جمهور اين موجوديت را فرمانده عالي ارتش جمهوري صربسكا تلقي ميكند. | |||
ارتش فدراسيون شامل 24000 نظامي (16618 بوشنياك و 7225 كروات) قرار گرفته در 4 لشكر مي باشد. در جزء بوشنياك لشكر اول در سارايوو، لشكر دوم در توزلا و لشكر پنجم در بيهاچ مستقر است. لشكر اول كرواتها نيز در موستار مستقر مي باشد. ارتش فدراسيون داراي واحد موتوري، مكانيزه و زره پوش، توپخانه دوربرد و پدافند هوايي مي باشد. همچنين واحدهاي ديگري همچون واحد ديده باني، مهندسي، تداركات و پشتيباني و اخطاردهي، نيروهاي عكس العمل سريع و واحد پدافند هوايي نيز جزء آن مي باشند. | |||
ارتش جمهوري صربسكا داراي حدود 10000 سرباز و 4 لشكر مي باشد. لشكر اول در بانيالوكا، لشكر سوم در بيلينه، لشكر پنجم در سوكولاتس و لشكر هفتم در بيلچي مستقر مي باشند. اين ارتش همچنين داراي واحدهاي موازي و پشتيباني (ديده باني، توپخانه، اخطار، مهندسي و تداركات) مي باشد. در اين ارتش نيز نيروهاي عكس العمل سريع و پدافند هوايي وجود دارند. | |||
به موجب قانون جديد وزارت دفاع كشوري تشكيل و تعداد نيروهاي نظامي كل كشور به 12000 هزار سرباز تقليل يافته است. | |||
موقعيت و روابط بين المللي: | |||
بوسني و هرزگوين در سازمانهاي بين المللي ذيل عضو مي باشد: BIS, CE , EBRD, ECE, FAO, G77, IAEA, IBRD, ICAO, IDA, IFAD, IFC, IFRCS, ILO, IMF, IMO, INTERPOL, IOC, IOMعضو ناظر ,ISO, ITU, NAMعضومهمان, OASعضو ناظر, OICعضو ناظر, OPCW, OSCE, UN, UNCTAD, UNESCO, UNIDO, UNMEE, UPU, WHO, WIPO, WMO, WtoO, WtrOعضو ناظر. بوسني و هرزگوين عضو مهمان سازمان كنفرانس اسلامي و از سال 1993 نيز عضو ISESCO مي باشد. | |||
دفاتر سازمانهاي مهم بين المللي در بوسني: | |||
دفتر سازمان ملل در بوسني و هرزگوين: اين دفتر در تاريخ 21 دسامبر 1995 در پي تصويب قطعنامه 1035 سازمان ملل بمدت يكسال در بوسني برقرار گرديد و سپس شوراي امنيت سازمان ملل اين مدت را بمدت چندسال تمديد نمود و بالاخره با قطعنامه 1423 در تاريخ 31 دسامبر 2002 به فعاليت خود در بوسني خاتمه داد. | |||
دفتر نماينده عالي جامعه بين الملل: نماينده عالي جامعه بين الملل و وظايف و اختيارات او در ضميمه 10 توافقنامه صلح ديتون تعريف شده است. حيطه فعاليتها و اختيارات نماينده عالي در بوسني و هرزگوين به شرح ذيل مي باشد: نظارت بر اجراي توافقنامه صلح، حمايت از همكاري مستقل با احزاب سياسي و قوه مجريه در راستاي اجراي توافقنامه صلح ديتون، معرفي و اجراي كامل كليه ابعاد مدني توافقنامه، هماهنگي فعاليتهاي سازمانهاي غيرنظامي و آژانسها در بوسني و هرزگوين به منظور تضمين اجراي موثر ابعاد مدني توافقنامه ديتون، تسهيل در امر تصويب هر گونه تصميم به منظور حل مشكلات مربوط به اجراي قوانين، مشاركت در كنفرانسهاي كمك رساني، ارائه گزارشات مقطعي به سازمان ملل، اتحاديه اروپا و ايالات متحده آمريكا، فدراسيون روسيه و ديگر دول راغب، احزاب سياسي و سازمانها. | |||
دفتر سازمان امنيت و همكاري اروپا: فعاليتهاي سازمان امنيت و همكاري اروپا OSCE در چارچوب توافقنامه صلح ديتون (كه در سال 1995 در ديتون به منظور خاتمه بخشيدن به درگيريهاي 43 ماهه به امضاء رسيد. پس از خاتمه جنگ و درگيري بوسني و هرزگوين با مشكلات عديده اي در راستاي ايجاد دمكراسي و جامعه چندقومي مواجه مي باشد) تنظيم شده است. | |||
اسفور: پس از امضاء توافقنامه صلح ديتون نيروهاي حافظ صلح تحت عنوان آيفور و به سرپرستي ناتو با هدف اجراي ابعاد نظامي توافقنامه صلح تشكيل گرديدند. (ابعاد غيرنظامي توافقنامه شامل: حفظ مرحله آتش بس، عقب نشيني نيروهاي نظامي از مناطق عملياتي، جمع آوري سلاحهاي سنگين و لغو بسيج نيروهاي نظامي، ايجاد شرايط جهت عقب نشيني نيروهاي سازمان مللي كه در قالب آيفور فعاليت نداشتند و كنترل آسمان بوسني و هرزگوين). آيفور در بدو امر با 60 هزار نيروي نظامي از فعاليتهاي سازمان امنيت و همكاري اروپا در راستاي نظارت و كنترل انتخابات برگزار شده در سپتامبر 1996، شركت در امر احداث پلها و جاده ها، پروژه هاي مين روبي، ايجاد فرودگاه جهت حمل و نقل غيرنظامي، احياي شبكه هاي آب، گاز و برق، احداث بيمارستانها و مدارس حمايت نمود. اين فعاليتها را نيروهاي 18 كشور غيرعضو ناتو نيز همراهي و حمايت نمودند. در تاريخ 20 دسامبر 1996 اسفور جايگزين آيفور گرديد. وظيفه اصلي اسفور ممانعت از درگيري و نزاع و فراهم آوردن امكانات لازم جهت حمايت از فعاليتهاي ارگانهاي مدني است. تعداد سربازان اسفور در مقايسه با آيفور به 31000 تن تقليل يافت. پس از تمديد دوره ماموريت آن در ماه ژوئن 1998 با توجه به اذعان ناتو به لزوم ايجاد اعتماد و همكاري متقابل بين نيروهاي نظامي بوسني و هرزگوين دوره هايي جهت مقامات نظامي و غيرنظامي هر سه قوميت برگزار گرديد. | |||
تصميم مبني بر كاهش نيروهاي اسفور در تاريخ 25 اكتبر سال 1999 اجرا و تغييراتي در سازماندهي و توزيع حوزه هاي عملياتي اين نهاد نيز ايجاد گرديد. تعداد نيروهاي اسفور در سال 2003 در بوسني و هرزگوين در حدود 13000 سرباز بوده است. | |||
پيمان ثبات اروپاي جنوب شرقي: پيمان ثبات اولين تلاش جدي جامعه بين الملل جهت ايجاد تغيير در سياست قبلي خود يعني “ عكس العمل پس از وقوع بحران” و اتخاذ استراتژي پيشگيري طويل المدت از وقوع درگيريها و نزاع مي باشد. | |||
40 كشور و سازمان مختلف در سند مربوط به تاسيس اين پيمان متعهد به تلاش در راستاي تقويت كشورهاي اروپاي جنوب شرقي شده اند، تلاش در راستاي حفظ و حراست از صلح، دمكراسي، احترام به حقوق بشر و توسعه اقتصادي، حفظ نظم و آرامش وثبات در كل منطقه. | |||
همگرايي به اروپا در كليه كشورهاي منطقه تبليغ و معرفي ميشود. ايده مبني بر ايجاد پيمان ثبات اواخر سال 1998 و قبل از وقوع جنگ در كوزوو مطرح گرديد و اجلاس افتتاحيه پيمان ثبات در تاريخ 30 جولاي سال 1999 در سارايوو برگزار گرديد. | |||
دفتر بانك جهاني در بوسني و هرزگوين: هدف اصلي دفتر بانك جهاني در بوسني حمايت از دولت در فرايند ايجاد و تقويت نهادها و سياست اداره كشور، موجوديتها ومناطق و تطبيق سيستم پولي كشور مي باشد. حمايت از استراتژي مزبور با اعتباري بالغ بر 300 ميليون دلار از آژانس IDA انجام مي گيرد و شرط اصلي ارائه اين اعتبار اجراي اصلاحات مي باشد. | |||
USAID در بوسني و هرزگوين: USAID سازمان دولتي آمريكايي است كه با بودجه اي بالغ بر 6 ميليارد دلار برنامه هاي خود در 75 كشور جهان (در اروپا، آسيا، خاورميانه، آمريكاي لاتين و آفريقا) را اجرا مي نمايد. هدف اصلي اين سازمان معرفي و حمايت از چارچوب توسعه اقتصادي، امكانات درماني و بهداشتي، حمايت و تقويت مديريت سالم و ارائه كمكهاي انسان دوستانه در كشورهايي كه در مرحله انتقال قرار دارند مي باشد. آژانس مذكور فعاليتهاي خود را از طريق مشاركت با دول بومي، ديگر سازمانهاي دولتي آمريكايي، اهداكنندگان بين المللي، تجار منطقه اي و سازمانهاي غيردولتي به انجام ميرساند. | |||
USAID شبكه هاي برق رساني را احيا و بازسازي و امكان استفاده از انرژي الكتريكي را براي 776000 تن فراهم آورده است قابل ذكر است كه رقم مذكور 25 درصد از كل جمعيت بوسني را تشكيل ميدهد. در سال 1998 نيز زيرساختها و تاسيسات جهت بازگشت 80000 جنگزده را بطور بلاعوض فراهم نمود. قابل ذكر است كه يك سوم از اين افراد جنگزدگاني هستند كه در محل بازگشت خود در اقليت مي باشند. | |||