مَحرَم (نسبت)

مَحرَم کسی است که ازدواج با او حرام است و در نگاه به او محدودیتی که نسبت به سایر افراد وجود دارد نیست.

افراد محرم بر مردان‌

افراد مَحرَم دو دسته‌اند:

محرم نسبی

دسته‌ای به سبب خویشاوندی نسبی با یکدیگر محرمند:

۱- مادر و مادربزرگ‌ها تا آخر.

۲- دختر و نوادگان تا آخر.

۳- خواهر و دختر و نوادگان او تا آخر.

۴- دختر و نوادگان برادر تا آخر.

۵- عمّه و عمّه‌های پدر و مادر و اجداد تا آخر.

۶- خاله و خاله‌های پدر و مادر و اجداد تا آخر.

محرم سببی

گروهی دیگر نیز به سبب ازدواج بر مردان محرم می‌شوند:

۱- مادرِ زن و مادربزرگ او تا آخر.

۲- دخترِ زن، هر چند دختر خودش نباشد.

۳- زن پدر (نامادری).

۴- زنِ پسر (عروس).

افراد نامحرم‌

غیر از افراد یاد شده، دیگر زن‌ها نامحرمند، حتی زن برادر و خواهر زن، گر چه ازدواج با خواهر زن، تا مدتی که خواهرش همسر اوست، حرام می‌باشد؛ یعنی ازدواج با دو خواهر جایز نیست. مگر آن که اوّلی از دنیا برود یا او را طلاق دهد.

نگاه به بدن

زن و شوهر می‌توانند به تمام بدن یکدیگر نگاه کنند، هر چند برای لذّت بردن باشد.

به جز زن و شوهر، نگاه کردن هر کس به فرد دیگری، اگر برای لذّت بردن باشد، حرام است، خواه همجنس باشد مانند نگاه مرد به مرد دیگر، یا غیر همجنس مانند نگاه مرد به زن، از محارم باشد و یا غیر آن و به هر جای بدن باشد همین حکم را دارد.

نگاه به نامحرم

نگاه کردن مرد به بدن زن اگر برای لذّت بردن نباشد احکام خاصی دارد؛ که عبارتند از:

الف- نگاه به عورت زن محرم حرام است.

ب- نگاه به غیر عورت زن محرم (بدون قصد لذت) جایز است.

ج- نگاه به صورت و دست‌های زن نامحرم تا مچ (بدون قصد لذت)، جایز است.

د- نگاه به سایر اعضای بدن زن نامحرم حرام است.

۴- مرد نباید با قصد لذّت به بدن مرد دیگر نگاه کند؛ و نگاه کردن زن هم به بدن زنِ دیگر با قصد لذّت حرام است.

۷ - عکس برداشتن از نامحرم

عکس برداشتن مرد از زن نامحرم حرام نیست؛ ولی اگر برای عکس برداشتن مجبور شود که حرام دیگری انجام دهد، مثلا دست به بدن او بزند، یا نظرش به صورت زینت شده او، یا به سایر بدن او بیفتد، نباید عکس او را بردارد.

معالجه نامحرم

اگر مرد برای معالجه زن نامحرم، ناچار باشد که او را نگاه کند و دست به بدن او بزند، اشکال ندارد؛ ولی اگر با نگاه کردن بتواند معالجه کند، نباید دست به بدن او بزند؛ و اگر با دست زدن بتواند معالجه کند، نباید او را نگاه کند. زنی که برادر انسان را شیر داده به انسان محرم نمی‌شود، اگر چه احتیاط مستحب آن است که با او ازدواج نکند. اگر کسی دختر عمّه یا دختر خاله انسان را شیر دهد، به انسان محرم نمی‌شود. ولی احتیاط مستحب آن است که از ازدواج با او خودداری نماید. اگر کسی بخواهد زن برادر ش به او محرم شود، باید دختر شیرخواری را مثلًا دو روز برای خود صیغه کند و در آن دو روز با شرایطی که سبب محرمیّت‌ مى‌شود، زن برادرش آن دختر را شیر دهد.

منبع

احکام اسلامی، ص۱۳۳-۱۳۶.