سوره یوسف: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
جز (جایگزینی متن - ' شده اند' به ' شده‌اند')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۷: خط ۲۷:
|}
|}
</div>
</div>
'''سوره یوسف''' به خاطر بیان یک پارچه و مشروح داستان [[حضرت یوسف]] و سرگذشت او با پدر و برادرانش، یوسف نامگذاری شده است. از لحاظ اندازه و حجم از سوره‌های متوسط و مئون است، و ششمین سوره‌ای است که با حروف مقطعه [الر] آغاز می‌شود. این سوره با 111 آیه که یکصد آیه آن به داستان حضرت یوسف(ع) اختصاص دارد. داستان حضرت یوسف(ع) در این سوره از نوجوانی آغاز و با حکومت او در [[مصر]] پایان می‌یابد.
'''سوره یوسف''' به خاطر بیان یک پارچه و مشروح داستان [[حضرت یوسف]] و سرگذشت او با پدر و برادرانش، یوسف نامگذاری شده است. از لحاظ اندازه و حجم از سوره‌های متوسط و مئون است، و ششمین سوره‌ای است که با حروف مقطعه [الر] آغاز می‌شود. این سوره با 111 آیه که یکصد آیه آن به داستان حضرت یوسف(ع) اختصاص دارد. داستان حضرت یوسف(ع) در این سوره از نوجوانی آغاز و با حکومت او در [[مصر]] پایان می‌یابد.


=علت نام‌گذاری=
== علت نام‌گذاری ==
«سوره یوسف»؛ سبب نام‌گذارى آن به یوسف، آیه چهار به بعد است كه اغلب دربارۀ زندگى حضرت یوسف(ع) سخن مى گوید. این نام بیش از بیست بار در این سوره به
كار رفته است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 10، ص 21.</ref>.


«سوره يوسف»؛ سبب نام‌گذارى آن به يوسف، آيه چهار به بعد است كه اغلب دربارۀ زندگى حضرت يوسف(ع) سخن مى گويد. اين نام بيش از بيست بار در اين سوره به
«سوره أحسن القصص»؛ جهت نام‌گذارى آن به «أحسن القصص: بهترین داستانها» آن است كه مشتمل بر: یاد حاسد و محسود، مالك و مملوك، شاهد و مشهود، عاشق و معشوق، حبس و رهاسازى، زندان و رهایى، و حاصلخیزى و خشكسالى، و امور بسیار دیگرى كه بیان آنها از توان افراد بشر خارج است، مى باشد<ref>رجمه ‌الإتقان فى علوم‌القرآن، ج ص 515.</ref>.
كار رفته است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 10، ص 21.</ref>.


«سوره أحسن القصص»؛ جهت نام‌گذارى آن به «أحسن القصص: بهترين داستانها» آن است كه مشتمل بر: ياد حاسد و محسود، مالك و مملوك، شاهد و مشهود، عاشق و معشوق، حبس و رهاسازى، زندان و رهايى، و حاصلخيزى و خشكسالى، و امور بسيار ديگرى كه بيان آنها از توان افراد بشر خارج است، مى باشد<ref>رجمه ‌الإتقان فى علوم‌القرآن، ج 2، ص 515.</ref>.
== اهداف و آموزه‌ها ==
اهداف اساسى سوره یوسف عبارت‌اند از:


=اهداف و آموزه‌ها=
بیان ولایت [[خدا]] بر بنده خویش، و این كه چگونه او را از محبت خود لبریز كرده و تربیت و سرپرستى مى كند<ref>تفسیر المیزان، ج 11، ابتداى تفسیر سوره یوسف علیه‌السلام</ref> و نجات مى دهد؛ بیان داستان حضرت یوسف علیه‌السلام و آموزه هاى تربیتى آن<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 10، ص 22</ref>.


اهداف اساسى سوره يوسف عبارت‌اند از:
== محتوا و موضوعات ==
محتواى سوره یوسف بر خلاف سوره‌هاى دیگر قرآن همگى به هم پیوسته و بیان فرازهاى مختلف یك داستان است، كه در بیش از ده بخش با بیان فوق العاده گویا، جذاب، فشرده، عمیق و مهیج آمده است.


بيان ولايت [[خدا]] بر بنده خويش، و اين كه چگونه او را از محبت خود لبريز كرده و تربيت و سرپرستى مى كند<ref>تفسير الميزان، ج 11، ابتداى تفسير سوره يوسف عليه‌السلام</ref> و نجات مى دهد؛ بيان داستان حضرت يوسف عليه‌السلام و آموزه هاى تربيتى آن<ref>تفسير قرآن مهر، ج 10، ص 22</ref>.
گر چه داستان‌پردازان بى هدف، و یا آنها كه هدفهاى پست و آلوده اى دارند سعى كرده‌اند از این سرگذشت آموزنده یك داستان عشقى محرك براى هوسبازان بسازند و چهره واقعى یوسف(ع) و سرگذشت او را مسخ كنند، و حتى در شكل یك فیلم عشقى به روى پرده سینما بیاورند ولى قرآن كه همه چیزش الگو و اسوه است، در لابلاى این داستان عالیترین درسهاى عفت و خویشتن دارى و تقوى و [[ایمان]] و تسلط بر نفس را منعكس ساخته آن چنان كه هر انسانى هر چند، بارها آن را خوانده باشد باز به هنگام خواندنش بى اختیار تحت تاثیر جذبه هاى نیرومندش قرار مى گیرد.


=محتوا و موضوعات=
و به همین جهت قرآن نام «احسن القصص: بهترین داستانها» را بر آن گذارده است، و در آن براى اولواالالباب (صاحبان مغز و اندیشه) عبرتها بیان كرده است<ref>تفسیر نمونه، ج 9، ص 293.</ref>.


محتواى سوره يوسف بر خلاف سوره‌هاى ديگر قرآن همگى به هم پيوسته و بيان فرازهاى مختلف يك داستان است، كه در بيش از ده بخش با بيان فوق العاده گويا، جذاب، فشرده، عميق و مهيج آمده است.
== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
[[ابى‌بن‌كعب]] از [[پیامبراسلام(ص)]] روایت كرده كه فرمود: «به بردگانتان سوره یوسف را تعلیم كنید كه هر مسلمانى این سوره را بخواند و به خاندان و بردگان خود آن را یاد بدهد [[خداوند]] سختیهاى [[مرگ]] را بر وى آسان گرداند، و نیرویى به وى دهد كه نسبت به هیچ مسلمانى حسد نبرد».


گر چه داستان‌پردازان بى هدف، و يا آنها كه هدفهاى پست و آلوده اى دارند سعى كرده‌اند از اين سرگذشت آموزنده يك داستان عشقى محرك براى هوسبازان بسازند و چهره واقعى يوسف(ع) و سرگذشت او را مسخ كنند، و حتى در شكل يك فيلم عشقى به روى پرده سينما بياورند ولى قرآن كه همه چيزش الگو و اسوه است، در لابلاى اين داستان عاليترين درسهاى عفت و خويشتن دارى و تقوى و [[ايمان]] و تسلط بر نفس را منعكس ساخته آن چنان كه هر انسانى هر چند، بارها آن را خوانده باشد باز به هنگام خواندنش بى اختيار تحت تاثير جذبه هاى نيرومندش قرار مى گيرد.
[[ابوبصیر]] از [[امام صادق(ع)]] روایت كرده كه فرمود: «كسى كه در هر شب یا در هر روز سوره یوسف را بخواند روز قیامت خداوند او را به زیبایى و جمال یوسف(ع) محشور فرماید، و از هراس آن روز در امان باشد و در میان بندگان شایسته خدا ممتاز باشد و نیز فرمود: این سوره در تورات نوشته شده است<ref>ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 12، ص 155.</ref>».


و به همين جهت قرآن نام «احسن القصص: بهترين داستانها» را بر آن گذارده است، و در آن براى اولواالالباب (صاحبان مغز و انديشه) عبرتها بيان كرده است<ref>تفسير نمونه، ج ص 293.</ref>.
اسماعیل‌بن‌أبى‌زیاد از امام صادق(ع) از پدرانش از [[رسول خدا(ص)]] روایت كرده كه فرمود: «زنان خود را در غرفه ها (و طبقات فوقانى ساختمان) جاى ندهید، و نوشتن و سوره یوسف را بدانها تعلیم نكنید<ref>در تفسیر نمونه آمده است که: اسناد این روایات روی‌هم رفته چندان قابل اعتماد نیست و به علاوه در بعضى از روایات عكس این مطلب دیده مى شود و در آن تشویق به تعلیم این سوره به خانواده ها شده است از این گذشته دقت در آیات این سوره نشان مى دهد كه نه تنها هیچ نقطه منفى براى زنان در آن وجود ندارد بلكه ماجراى زندگى آلوده همسر عزیز مصر درس عبرتى است براى همه آنهایى كه گرفتار وسوسه هاى شیطانى مى شوند.</ref>، بلكه ریسندگى و سوره نور را تعلیم‌شان كنید<ref>رجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 12، ص 155.</ref>».


=فضائل، خواص و [[ثواب]] قرائت=
== محل و زمان و فضای نزول ==
سوره یوسف در [[مكه]] [[نازل]] شده، ولى معدل از [[ابن عباس]] نقل كرده كه گفته است: چهار آیه آن در [[مدینه]] نازل شده و ما بقى در مكه، و آن چهار آیه عبارت است از سه آیه اول سوره، و چهارم آیه «لَقَدْ كانَ فِی یُوسُفَ وَ إِخْوَتِهِ آیاتٌ لِلسَّائِلِینَ»<ref>ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 12، ص 155.</ref>.
سوره یوسف در سال یازدهم [[بعثت]] در مکه نازل شده است<ref>آشنایی با سوره‌ها، ص 44</ref>.
مروى است كه یهود از رسول اكرم(ص) كه در مكّه بود پرسش كردند یا كسی را نزد آن حضرت فرستادند كه از او درباره پیامبرى پرسش كند كه در [[شام]] بود و پسرش به [[مصر]] رفت و او آنقدر گریه كرد كه كور شد، خداوند در جواب آنها سوره یوسف را به همان قسم كه در [[تورات]] است بلكه دقیقتر و محكمتر یكجا نازل فرمود<ref>تفسیر خسروى، ج 4، ص 358</ref>.


[[ابى‌بن‌كعب]] از [[پيامبراسلام(ص)]] روايت كرده كه فرمود: «به بردگانتان سوره يوسف را تعليم كنيد كه هر مسلمانى اين سوره را بخواند و به خاندان و بردگان خود آن را ياد بدهد [[خداوند]] سختيهاى [[مرگ]] را بر وى آسان گرداند، و نيرويى به وى دهد كه نسبت به هيچ مسلمانى حسد نبرد».
== ویژگی ==
سوره یوسف با حروف مقطعه شروع شده است و از سور رائیات است(سوره های یونس و هود و یوسف و إبراهیم و حجر را رائیات یا راآت می نامند.)


[[ابوبصير]] از [[امام صادق(ع)]] روايت كرده كه فرمود: «كسى كه در هر شب يا در هر روز سوره يوسف را بخواند روز قيامت خداوند او را به زيبايى و جمال يوسف(ع) محشور فرمايد، و از هراس آن روز در امان باشد و در ميان بندگان شايسته خدا ممتاز باشد و نيز فرمود: اين سوره در تورات نوشته شده است<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 12، ص 155.</ref>».
ابن مردویه از [[مالک‌ابن‌انس]] روایت کرده است که پیامبر(ص) فرمودند:«خداوند از رائیات تا طواسین را به جای انجیل به من عطا کرده است<ref>فتح القدیر، ج ص 479.</ref>.» (رائیات سوره‌هایی هستند که با «الر» و طواسین سوره‌هایی هستند که با «طس» و «طسم» شروع شده‌اند)


اسماعيل‌بن‌أبى‌زياد از امام صادق(ع) از پدرانش از [[رسول خدا(ص)]] روايت كرده كه فرمود: «زنان خود را در غرفه ها (و طبقات فوقانى ساختمان) جاى ندهيد، و نوشتن و سوره يوسف را بدانها تعليم نكنيد<ref>در تفسير نمونه آمده است که: اسناد اين روايات روي‌هم رفته چندان قابل اعتماد نيست و به علاوه در بعضى از روايات عكس اين مطلب ديده مى شود و در آن تشويق به تعليم اين سوره به خانواده ها شده است از اين گذشته دقت در آيات اين سوره نشان مى دهد كه نه تنها هيچ نقطه منفى براى زنان در آن وجود ندارد بلكه ماجراى زندگى آلوده همسر عزيز مصر درس عبرتى است براى همه آنهايى كه گرفتار وسوسه هاى شيطانى مى شوند.</ref>، بلكه ريسندگى و سوره نور را تعليم‌شان كنيد<ref>رجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 12، ص 155.</ref>».
سوره یوسف جزو سور مئین (صد آیه ای ها) است [[ابن قتیبه]] می گوید سور مئین سوره‌هایی هستند که بعد از سور طوال آمده‌اند علت نامگذاری این سوره‌ها به مئین نزدیک بودن تعداد آیه های این سوره‌ها به عدد صد می‌باشد<ref>زاد المسیر فى علم التفسیر، ج 4، ص 141</ref>. گفته شده این سوره‌ها عبارتند از «بنی إسرائیل، كهف، مریم، طه، أنبیاء، حج ومؤمنون<ref>دراسة حول القرآن الکریم، ص ۳۷</ref>». برخی دیگر نیز سور مئین را سوره‌های «توبه، نحل، هود، یوسف، کهف، بنی اسرائیل، انبیاء، طه، مؤمنون، شعراء و صافات» ذکر کرده اند<ref>التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>.


=محل و زمان و فضای نزول=
روایتى است كه از رسول خدا(ص) نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره‌هاى مئین را به جاى [[انجیل]] و سوره‌هاى مثانى را به جاى [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌هاى مفصّل فزونى بخشید<ref>جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.


سوره یوسف در [[مكه]] [[نازل]] شده، ولى معدل از [[ابن عباس]] نقل كرده كه گفته است: چهار آيه آن در [[مدينه]] نازل شده و ما بقى در مكه، و آن چهار آيه عبارت است از سه آيه اول سوره، و چهارم آيه «لَقَدْ كانَ فِی يُوسُفَ وَ إِخْوَتِهِ آياتٌ لِلسَّائِلِينَ»<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 12، ص 155.</ref>.
سوره یوسف داستانى ترین سوره [[قرآن]] مى باشد كه در هشتادوهشت درصد آن آموزه هاى زندگانى [[حضرت یوسف(ع)]] بیان شده است. داستان این سوره از طولانى ترین و شیرین ترین داستان هاى قرآنى به شمار مى آید.
سوره يوسف در سال يازدهم [[بعثت]] در مکه نازل شده است<ref>آشنايی با سوره‌ها، ص 44</ref>.
مروى است كه يهود از رسول اكرم(ص) كه در مكّه بود پرسش كردند يا كسی را نزد آن حضرت فرستادند كه از او درباره پيامبرى پرسش كند كه در [[شام]] بود و پسرش به [[مصر]] رفت و او آنقدر گريه كرد كه كور شد، خداوند در جواب آنها سوره يوسف را به همان قسم كه در [[تورات]] است بلكه دقيقتر و محكمتر يكجا نازل فرمود<ref>تفسير خسروى، ج 4، ص 358</ref>.


=ويژگي=
در برخى احادیث آمده است: این سوره را به زنان آموزش ندهید و سوره نور را كه مشتمل بر آیات [[حجاب]] است، به آنان آموزش دهید، ولى اسناد این روایات چندان قابل اعتماد نیست و در برخى احادیث نیز عكس این مطلب دیده مى شود؛ یعنى تشویق شده كه این سوره را به خانواده ها آموزش دهید. آرى، ماجراى زندگى آلوده همسر عزیز مصر و پاكدامنى و عفت یوسف، آموزه هایى گران بها براى هر مرد و زن است<ref>تفسیر نمونه، ج 9، ص 297.</ref>.


سوره يوسف با حروف مقطعه شروع شده است و از سور رائيات است(سوره های يونس و هود و يوسف و إبراهيم و حجر را رائيات يا راآت می نامند.)
== پانویس ==
 
{{پانویس}}
ابن مردويه از [[مالک‌ابن‌انس]] روايت کرده است که پيامبر(ص) فرمودند:«خداوند از رائيات تا طواسين را به جای انجيل به من عطا کرده است<ref>فتح القدير، ج 2، ص 479.</ref>.» (رائيات سوره‌هايی هستند که با «الر» و طواسين سوره‌هايی هستند که با «طس» و «طسم» شروع شده‌اند)
 
سوره يوسف جزو سور مئين (صد آيه ای ها) است [[ابن قتيبه]] می گويد سور مئين سوره‌هايی هستند که بعد از سور طوال آمده‌اند علت نامگذاری اين سوره‌ها به مئين نزديک بودن تعداد آيه های اين سوره‌ها به عدد صد می‌باشد<ref>زاد المسير فى علم التفسير، ج 4، ص 141</ref>. گفته شده اين سوره‌ها عبارتند از «بنی إسرائيل، كهف، مريم، طه، أنبياء، حج ومؤمنون<ref>دراسة حول القرآن الکريم، ص ۳۷</ref>». برخی ديگر نيز سور مئين را سوره‌های «توبه، نحل، هود، يوسف، کهف، بنی اسرائيل، انبياء، طه، مؤمنون، شعراء و صافات» ذکر کرده اند<ref>التمهيد فی علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>.
 
روايتى است كه از رسول خدا(ص) نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره‌هاى مئين را به جاى [[انجيل]] و سوره‌هاى مثانى را به جاى [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌هاى مفصّل فزونى بخشيد<ref>جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.
 
سوره يوسف داستانى ترين سوره [[قرآن]] مى باشد كه در هشتادوهشت درصد آن آموزه هاى زندگانى [[حضرت يوسف(ع)]] بيان شده است. داستان اين سوره از طولانى ترين و شيرين ترين داستان هاى قرآنى به شمار مى آيد.
 
در برخى احاديث آمده است: اين سوره را به زنان آموزش ندهيد و سوره نور را كه مشتمل بر آيات [[حجاب]] است، به آنان آموزش دهيد، ولى اسناد اين روايات چندان قابل اعتماد نيست و در برخى احاديث نيز عكس اين مطلب ديده مى شود؛ يعنى تشويق شده كه اين سوره را به خانواده ها آموزش دهيد. آرى، ماجراى زندگى آلوده همسر عزيز مصر و پاكدامنى و عفت يوسف، آموزه هايى گران بها براى هر مرد و زن است<ref>تفسير نمونه، ج 9، ص 297.</ref>.
 
=منبع=


== منبع ==
[https://quran.inoor.ir/fa/surah/12/ برگرفته از سایت سوره یوسف - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir]  
[https://quran.inoor.ir/fa/surah/12/ برگرفته از سایت سوره یوسف - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir]  
== پانویس ==
{{پانویس}}


[[رده:سوره‌های مکی]]
[[رده:سوره‌های مکی]]

نسخهٔ ‏۱۹ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۰۴

سوره یوسف
نام سوره یوسف
شماره سوره ۱۲
جزء ۱۲ و ۱۳
ترتیب نزول ۵۳
مکی/مدنی مکی
تعداد آیات ۱۱۱
تعداد کلمات ۱۷۹۵
تعداد حروف ۷۳۰۵

سوره یوسف به خاطر بیان یک پارچه و مشروح داستان حضرت یوسف و سرگذشت او با پدر و برادرانش، یوسف نامگذاری شده است. از لحاظ اندازه و حجم از سوره‌های متوسط و مئون است، و ششمین سوره‌ای است که با حروف مقطعه [الر] آغاز می‌شود. این سوره با 111 آیه که یکصد آیه آن به داستان حضرت یوسف(ع) اختصاص دارد. داستان حضرت یوسف(ع) در این سوره از نوجوانی آغاز و با حکومت او در مصر پایان می‌یابد.

علت نام‌گذاری

«سوره یوسف»؛ سبب نام‌گذارى آن به یوسف، آیه چهار به بعد است كه اغلب دربارۀ زندگى حضرت یوسف(ع) سخن مى گوید. این نام بیش از بیست بار در این سوره به كار رفته است[۱].

«سوره أحسن القصص»؛ جهت نام‌گذارى آن به «أحسن القصص: بهترین داستانها» آن است كه مشتمل بر: یاد حاسد و محسود، مالك و مملوك، شاهد و مشهود، عاشق و معشوق، حبس و رهاسازى، زندان و رهایى، و حاصلخیزى و خشكسالى، و امور بسیار دیگرى كه بیان آنها از توان افراد بشر خارج است، مى باشد[۲].

اهداف و آموزه‌ها

اهداف اساسى سوره یوسف عبارت‌اند از:

بیان ولایت خدا بر بنده خویش، و این كه چگونه او را از محبت خود لبریز كرده و تربیت و سرپرستى مى كند[۳] و نجات مى دهد؛ بیان داستان حضرت یوسف علیه‌السلام و آموزه هاى تربیتى آن[۴].

محتوا و موضوعات

محتواى سوره یوسف بر خلاف سوره‌هاى دیگر قرآن همگى به هم پیوسته و بیان فرازهاى مختلف یك داستان است، كه در بیش از ده بخش با بیان فوق العاده گویا، جذاب، فشرده، عمیق و مهیج آمده است.

گر چه داستان‌پردازان بى هدف، و یا آنها كه هدفهاى پست و آلوده اى دارند سعى كرده‌اند از این سرگذشت آموزنده یك داستان عشقى محرك براى هوسبازان بسازند و چهره واقعى یوسف(ع) و سرگذشت او را مسخ كنند، و حتى در شكل یك فیلم عشقى به روى پرده سینما بیاورند ولى قرآن كه همه چیزش الگو و اسوه است، در لابلاى این داستان عالیترین درسهاى عفت و خویشتن دارى و تقوى و ایمان و تسلط بر نفس را منعكس ساخته آن چنان كه هر انسانى هر چند، بارها آن را خوانده باشد باز به هنگام خواندنش بى اختیار تحت تاثیر جذبه هاى نیرومندش قرار مى گیرد.

و به همین جهت قرآن نام «احسن القصص: بهترین داستانها» را بر آن گذارده است، و در آن براى اولواالالباب (صاحبان مغز و اندیشه) عبرتها بیان كرده است[۵].

فضائل، خواص و ثواب قرائت

ابى‌بن‌كعب از پیامبراسلام(ص) روایت كرده كه فرمود: «به بردگانتان سوره یوسف را تعلیم كنید كه هر مسلمانى این سوره را بخواند و به خاندان و بردگان خود آن را یاد بدهد خداوند سختیهاى مرگ را بر وى آسان گرداند، و نیرویى به وى دهد كه نسبت به هیچ مسلمانى حسد نبرد».

ابوبصیر از امام صادق(ع) روایت كرده كه فرمود: «كسى كه در هر شب یا در هر روز سوره یوسف را بخواند روز قیامت خداوند او را به زیبایى و جمال یوسف(ع) محشور فرماید، و از هراس آن روز در امان باشد و در میان بندگان شایسته خدا ممتاز باشد و نیز فرمود: این سوره در تورات نوشته شده است[۶]».

اسماعیل‌بن‌أبى‌زیاد از امام صادق(ع) از پدرانش از رسول خدا(ص) روایت كرده كه فرمود: «زنان خود را در غرفه ها (و طبقات فوقانى ساختمان) جاى ندهید، و نوشتن و سوره یوسف را بدانها تعلیم نكنید[۷]، بلكه ریسندگى و سوره نور را تعلیم‌شان كنید[۸]».

محل و زمان و فضای نزول

سوره یوسف در مكه نازل شده، ولى معدل از ابن عباس نقل كرده كه گفته است: چهار آیه آن در مدینه نازل شده و ما بقى در مكه، و آن چهار آیه عبارت است از سه آیه اول سوره، و چهارم آیه «لَقَدْ كانَ فِی یُوسُفَ وَ إِخْوَتِهِ آیاتٌ لِلسَّائِلِینَ»[۹]. سوره یوسف در سال یازدهم بعثت در مکه نازل شده است[۱۰]. مروى است كه یهود از رسول اكرم(ص) كه در مكّه بود پرسش كردند یا كسی را نزد آن حضرت فرستادند كه از او درباره پیامبرى پرسش كند كه در شام بود و پسرش به مصر رفت و او آنقدر گریه كرد كه كور شد، خداوند در جواب آنها سوره یوسف را به همان قسم كه در تورات است بلكه دقیقتر و محكمتر یكجا نازل فرمود[۱۱].

ویژگی

سوره یوسف با حروف مقطعه شروع شده است و از سور رائیات است(سوره های یونس و هود و یوسف و إبراهیم و حجر را رائیات یا راآت می نامند.)

ابن مردویه از مالک‌ابن‌انس روایت کرده است که پیامبر(ص) فرمودند:«خداوند از رائیات تا طواسین را به جای انجیل به من عطا کرده است[۱۲].» (رائیات سوره‌هایی هستند که با «الر» و طواسین سوره‌هایی هستند که با «طس» و «طسم» شروع شده‌اند)

سوره یوسف جزو سور مئین (صد آیه ای ها) است ابن قتیبه می گوید سور مئین سوره‌هایی هستند که بعد از سور طوال آمده‌اند علت نامگذاری این سوره‌ها به مئین نزدیک بودن تعداد آیه های این سوره‌ها به عدد صد می‌باشد[۱۳]. گفته شده این سوره‌ها عبارتند از «بنی إسرائیل، كهف، مریم، طه، أنبیاء، حج ومؤمنون[۱۴]». برخی دیگر نیز سور مئین را سوره‌های «توبه، نحل، هود، یوسف، کهف، بنی اسرائیل، انبیاء، طه، مؤمنون، شعراء و صافات» ذکر کرده اند[۱۵].

روایتى است كه از رسول خدا(ص) نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره‌هاى مئین را به جاى انجیل و سوره‌هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌هاى مفصّل فزونى بخشید[۱۶].

سوره یوسف داستانى ترین سوره قرآن مى باشد كه در هشتادوهشت درصد آن آموزه هاى زندگانى حضرت یوسف(ع) بیان شده است. داستان این سوره از طولانى ترین و شیرین ترین داستان هاى قرآنى به شمار مى آید.

در برخى احادیث آمده است: این سوره را به زنان آموزش ندهید و سوره نور را كه مشتمل بر آیات حجاب است، به آنان آموزش دهید، ولى اسناد این روایات چندان قابل اعتماد نیست و در برخى احادیث نیز عكس این مطلب دیده مى شود؛ یعنى تشویق شده كه این سوره را به خانواده ها آموزش دهید. آرى، ماجراى زندگى آلوده همسر عزیز مصر و پاكدامنى و عفت یوسف، آموزه هایى گران بها براى هر مرد و زن است[۱۷].

پانویس

  1. تفسیر قرآن مهر، ج 10، ص 21.
  2. رجمه ‌الإتقان فى علوم‌القرآن، ج 2، ص 515.
  3. تفسیر المیزان، ج 11، ابتداى تفسیر سوره یوسف علیه‌السلام
  4. تفسیر قرآن مهر، ج 10، ص 22
  5. تفسیر نمونه، ج 9، ص 293.
  6. ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 12، ص 155.
  7. در تفسیر نمونه آمده است که: اسناد این روایات روی‌هم رفته چندان قابل اعتماد نیست و به علاوه در بعضى از روایات عكس این مطلب دیده مى شود و در آن تشویق به تعلیم این سوره به خانواده ها شده است از این گذشته دقت در آیات این سوره نشان مى دهد كه نه تنها هیچ نقطه منفى براى زنان در آن وجود ندارد بلكه ماجراى زندگى آلوده همسر عزیز مصر درس عبرتى است براى همه آنهایى كه گرفتار وسوسه هاى شیطانى مى شوند.
  8. رجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 12، ص 155.
  9. ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 12، ص 155.
  10. آشنایی با سوره‌ها، ص 44
  11. تفسیر خسروى، ج 4، ص 358
  12. فتح القدیر، ج 2، ص 479.
  13. زاد المسیر فى علم التفسیر، ج 4، ص 141
  14. دراسة حول القرآن الکریم، ص ۳۷
  15. التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص313.
  16. جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.
  17. تفسیر نمونه، ج 9، ص 297.

منبع

برگرفته از سایت سوره یوسف - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir