کریم آقاخان: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:
{{جعبه اطلاعات شخصیت
{{جعبه اطلاعات شخصیت
| عنوان = کریم آقاخان
| عنوان = کریم آقاخان
| تصویر =  
| تصویر = کریم آقاخان.jpg
| نام = کریم آقاخان
| نام = کریم آقاخان
| نام‌های دیگر =  
| نام‌های دیگر =  

نسخهٔ ‏۳۰ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۵۵

کریم آقاخان
کریم آقاخان.jpg
نام کاملکریم آقاخان
اطلاعات شخصی

کریم آقاخان یا شاه کریم الحسینی یا آقاخان چهارم، (زادهٔ ۱۳ دسامبر ۱۹۳۶) که توسط پیروان اسماعیلی‌اش با عنوان مذهبی مولانا حاضر امام شناخته می‌شود. وی امام زمان شیعیان اسماعیلی (شعبهٔ نزاریه) است که پیروان آن بالغ بر ۱۵ میلیون نفر یعنی حدود ۱۰٪ درصد از مجموع شیعیان جهان را تشکیل می‌دهند. آقاخان چهل و نهمین امام شیعیان اسماعیلیه است. او از فرزندان علی بن ابی‌طالب و فاطمه زهرا محسوب می‌شود. به اعتقاد نزاریه وی پس از پدربزرگش آقاخان سوم، در سن ۲۰ سالگی و در ۱۱ ژوئیهٔ ۱۹۵۷ به امامت رسیده‌است. وی دانش‌آموختهٔ دانشگاه هاروارد در رشته تاریخ اسلام است.

زندگی‌نامه

پدربزرگش آقاخان سوم در خاطرات خود آورده‌است که شیعیان پس از رحلت پیامبر اسلام «نیاز به هدایت الهی» دارند که این نیاز توسط نهاد امامت برآورده شد. ایشان امام عصر اتم است آقاخان سوم در خاطراتش ادعا می‌کند که او این قدرت هدایت و رهبری الهی را داشته‌است. کریم آقاخان بازرگان است و شهروندی مضاعف انگلستان و پرتغال را دارا است و صاحب و پرورش‌دهندهٔ اسب مسابقه است. دارایی خالص آقاخان ۱۳٫۳ میلیارد دلار برآورد شده‌است فوربس آقاخان را به عنوان یکی از پانزده ثروتمند سلطنتی جهان معرفی می‌کند. او بنیان‌گذار و رئیس شبکهٔ توسعه آقاخان، یکی از بزرگ‌ترین شبکه‌های توسعهٔ خصوصی در جهان است. کریم آقاخان اولین رهبر مذهبی بود که در جلسهٔ مشترک پارلمان کانادا در ۲۷ فوریهٔ ۲۰۱۴ سخنرانی کرد.

تولد

کریم پسر ارشد شاهزاده علی خان (۱۹۱۱–۱۹۶۰) و همسر اول او، شاهزاده تاج‌الدین آقاخان، سابقاً جوآن یارد بولر (۱۹۰۸–۱۹۹۷)، دختر جان یارد بولر، سومین بارون چرستون از انگلیس است. کریم در ژنو، سوئیس به دنیا آمد و علیرغم تولد نارس سالم اعلام شد. برادرش امین آقاخان کمتر از یک سال بعد به دنیا آمد. شاهزاده علی خان مدت کوتاهی بعد با بازیگر آمریکایی ریتا هیورث ازدواج کرد که از او دختری به نام پرنسس یاسمین آقاخان دارد کریم همچنین یک برادر ناتنی به نام پاتریک بنجامین گینس (۱۹۳۱–۱۹۶۵) از اولین ازدواج مادرش داشت، زیرا جوآن یارد بولر قبلاً با لوئل گینس یکی از اعضای خانوادهٔ بانکدار گینس ازدواج کرده بود.

تحصیل

کریم دوران کودکی را در نایروبی، کنیا گذراند، تحصیلات اولیه او خصوصی بود. بعداً ۹ سال در انستیتو له‌روزه سوئیس، گران‌ترین مدرسهٔ شبانه‌روزی جهان، و همان مدرسه‌ای که محمدرضاشاه پهلوی در آن درس خواند رفت و در نهایت با «نمرات قابل قبول» به پایان رساند. وی در جوانی ترجیح می‌داد در دانشگاه ام‌آی‌تی شرکت کند و در رشتهٔ علوم تحصیل کند، اما پدربزرگش، آقاخان سوم، این تصمیم را وتو کرد و شاهزاده کریم به دانشگاه هاروارد رفت و در آنجا به عضویت باشگاه دلفیک انتخاب شد و در رشتهٔ تاریخ اسلام تحصیل کرد. هنگامی که پدربزرگش درگذشت، کریم با این‌که جوان و دانشجو بود به مقام آقاخان (چهارم) و جایگزینی پدربزرگش به عنوان امام نزاری منسوب شد. او در این باره گفت: یک شبه تمام زندگی من به کلی تغییر کرد. با مسئولیت‌های جدی در قبال میلیون‌ها انسان دیگر از خواب بیدار شدم. می‌دانستم که باید امید خود را برای تحصیل در مقطع دکتری تاریخ رها کنم. او در سال ۱۹۵۹، دو سال پس از امامت اسماعیلیان نزاری، از دانشگاه هاروارد فارغ‌التحصیل شد و دارای مدرک لیسانس هنر در تاریخ شد. آقاخان جوان یک اسکی‌باز مسابقه‌ای در سراشیبی بود و در المپیک زمستانی ۱۹۶۴ برای ایران مسابقه داد

ازدواج‌

در سال ۱۹۶۹، آقاخان با مدل سابق بریتانیایی سارا فرانسیس کروکر پول ازدواج کرد که پس از ازدواج با او نام بیگم سلیمه آقاخان را به خود گرفت. سارا فرانسیس یک بار طلاق گرفته بود، که قبلاً با لرد جیمز چارلز کرایتون استوارت، پسر جان کرایتون استوارت، پنجمین مارکز بوته ازدواج کرده بود. مراسم عقد در ۲۲ اکتبر ۱۹۶۹ (مدنی) و ۲۸ اکتبر ۱۹۶۹ (مذهبی) در خانهٔ کریم آقاخان در پاریس برگزار شد. در سال ۱۹۸۴، آقاخان و بیگم سلیمه زندگی جداگانه‌ای را آغاز کردند. آقاخان و بیگم سلیمه با هم یک دختر و دو پسر دارند، زهرا آقاخان (متولد ۱۸ سپتامبر ۱۹۷۰)، رحیم آقاخان (متولد ۱۲ اکتبر ۱۹۷۱) و حسین آقاخان (متولد ۱۰ آوریل ۱۹۷۴). یازده سال بعد در سال ۱۹۹۵ از هم طلاق گرفتند. در ۳۰ مه ۱۹۹۸، آقاخان برای دومین بار در محوطهٔ قلعهٔ خود، Aiglemont، در Gouvieux، فرانسه ازدواج کرد. عروس گابریل رناته تیسن بود که در عروسی خود نام بیگم اینارا آقاخان را به خود گرفت. گابریل که در سال ۱۹۶۳ از پدر و مادری کارآفرین آلمانی کاتولیک به دنیا آمد، بیست و هفت سال از آقاخان کوچک‌تر بود. او قبلاً با شاهزاده کارل امیچ از لاینینگن ازدواج کرده بود و از او یک دختر به نام ترزا داشت. دو سال پس از ازدواج، آقاخان با تولد پسری به نام علی محمد آقاخان (متولد ۷ مارس ۲۰۰۰) در ۶۴ سالگی دوباره پدر شد. در ۸ اکتبر ۲۰۰۴، پس از شش سال ازدواج، اعلامیه‌ای منتشر شد که آقاخان و بیگم اینارا طلاق خواهند گرفت. در سپتامبر ۲۰۱۱، هفت سال بعد، توافقنامهٔ طلاق بین آن‌ها در دادگاه‌های فرانسه انجام شد و مبلغ طلاق در مارس ۲۰۱۴ توافق شد

رهبری اسماعیلی نزاری

شاهزاده کریم در پی درگذشت پدربزرگش آقاخان سوم، در ۲۰ سالگی چهل و نهمین امام اسماعیلیان نزاری و آقاخان چهارم شد، با این‌که پدرش، شاهزاده علی‌خان و عمویش صدرالدین آقاخان، در خط مستقیم جانشینی بودند. آقاخان سوم در وصیت‌نامه‌اش دلیل برگزیدن بزرگ‌ترین نوهٔ پسری‌اش به عنوان جانشین خود را (که برای دومین بار در سلسلهٔ امامت اسماعیلی نزاری رخ می‌داد که نوهٔ امام قبلی به جای یکی از پسران او امام بعدی شود) توضیح داد: با نگاه به شرایط، به‌طور بنیادین دگرگون‌شدهٔ جهان که بسیاری از تغییرات را موجب شده، از جمله اکتشافات فیزیک اتمی، متقاعد شده‌ام که بیش از همه به نفع جماعت اسماعیلی نزاری است که یک مرد جوان که در سالیان اخیر و در میانهٔ عصر نوین بالیده و رشد یافته، و نگرش بینی به زندگی را به صدارت خود می‌آورد جبٹانشین من شود. آقاخان چهارم در پرتوی وصیت پدربزرگش گاهی از سوی اسماعیلیان نزاری به عنوان «امام عصر هسته‌ای» موسوم شده‌است. وصیت آقاخان سوم اضافه کرد که آقاخان بعدی، در سال‌های اول امامت خود باید برای راهنمایی در امورات کلی مربوط به امامت به بیوهٔ آقاخان سوم رجوع کند

امامت

آقاخان چهارم پس از عهده‌دار شدن جایگاه امام، اظهار داشت که قصد دارد به کاری که پدربزرگش در ساختن نهادهای مدرن برای بهبود کیفیت زندگی اسماعیلیان نزاری پی گرفته بود ادامه دهد. مراسم تخت‌نشینی در مکان‌های متعدد در طول سال ۱۹۵۷ و ۱۹۵۸ رخ داد. آقاخان در این زمان، به پیروانش بر اهمیت رشد روابط مثبت با قومیت‌های متفاوت تأکید کرد – پیامی در زمانی که در شرق آفریقا بین سیاهان و آسیای جنوبی‌ها جو نژادی شدیدی وجود داشت. در مراسم تخت‌نشینی آقاخان در شبه‌قاره هند او بر تعهد خود برای بهبود کیفیت زندگی اسماعیلیان نزاری تأکید کرد و همکاری با افراد دیگر ادیان را تشویق کرد

آقاخان از ثروتمندترین سرمایه داران مسلمان است. وی مالک دو جت شخصی، صدها اسب مسابقه‌ای، تعدادی مزرعه اصلاح نژاد، یک باشگاه اختصاصی قایق‌رانی بادبانی در جزیره ساردنی و یک ملک مجلل در نزدیکی پاریس است. او سرمایه زیادی را در نقاط فقیر و دورافتاده دنیا خرج کرده‌است که از تجارت کالاهای اساسی چون تور ماهی‌گیری، کبریت و کیسه پلاستیک گرفته تا پروژه‌های بزرگی همچون احداث یک سیستم نیروگاه برق‌آبی ۷۵۰ میلیون دلاری با همکاری چند شرکت نیروگاهی در اوگاندا را در بر می‌گیرد. آقاخان همچنین تلاش دارد تا چهره‌ای عقلانی و صلح‌آمیز از اسلام را به معرض دید جهانیان بگذارد و از منابع مالی و سرمایه‌های خود، برای ترویج توسعهٔ پایدار در کشورهای در حال توسعه و مردمان فقیر آن‌ها بهره می‌جوید. بخشی از ثروت شخصی آقاخان که به گفته مشاوران او در سال ۲۰۰۷ بیش از یک میلیارد دلار است از عشریه‌هایی تأمین شده‌است که ۱۵ میلیون پیرو فرقه اسماعیلیه در سراسر دنیا به او می‌پردازند. وی در مورد مبلغ این عشریه‌ها سکوت اختیار کرده اما احتمالاً در هر سال به صدها میلیون دلار می‌رسد. وی از سال ۱۹۵۷ میلادی (۱۳۳۵ شمسی) به جانشینی پدربزرگش تعیین شد و به عنوان امام وقت مسلمانان شیعه اسماعیلی اختیار تام مدیریت منابع مالی امامت (شامل نذورات و وجوهات دینی) را نیز به عهده گرفت. از آن زمان تاکنون وی این سرمایه‌ها را در حدود ۹۰ بنگاه تجاری سرمایه‌گذاری کرده‌است که در مجموع ۳۶ هزار کارمند در آن‌ها مشغول هستند. صندوق توسعه اقتصادی آقاخان، بزرگ‌ترین و تنها نهاد درآمدزای شبکه توسعه آقاخان است که شامل هتل‌های زنجیره‌ای سرنا، گروه رسانه‌ای نیشن در آفریقای شرقی، چند شرکت مخابراتی و یک خط هواپیمایی از جمله آن‌هاست اما بیشتر آن‌ها بنگاه‌های تجاری کوچک و متوسط در آسیای میانه و آفریقای جنوب صحرا هستند

ورزش

آقاخان در جوانی در رشتهٔ اسکی مسابقه می‌داد و در المپیک زمستانی ۱۹۶۴ در اینسبروک اتریش به نمایندگی از ایران در سه رشته اسکی سرعت، مارپیچ و مارپیچ بزرگ شرکت کرد. او یکی از تنها چهار ورزشکار ایران در این المپیک بود و در اسکی سرعت پنجاه‌ونهم، در اسکی مارپیچ در دور اول شصت و هفتم و دور دوم سی‌اُم و در اسکی مارپیچ بزرگ پنجاه و سوم شد شبکهٔ توسعه آقاخان کریم آقاخان مؤسس مؤسسهٔ مطالعات اسماعیلی، مرکز جهانی کثرت‌گرایی، دانشگاه آسیای میانه و دانشگاه آقاخان است. جایزهٔ معماری آقاخان، جایزهٔ موسیقی آقاخان، جایزهٔ محیط زیست آقاخان از دیگر اقدامات وی است. وی بنیان‌گذار و رئیس «شبکهٔ توسعهٔ آقاخان» یا "AKDN" است. فعالیت شبکهٔ او در کشورهای در حال توسعه است و تاکنون از کشورهای آلمان و کانادا عناوین افتخاری دریافت کرده‌است رئیس‌جمهور پرتغال طی مراسم اعطای اولین جایزهٔ موسیقی آقاخان در لیسبون، در روز ۱۱ فروردین ۱۳۹۸، اعلام کرد که دولت پرتغال به او شهروندی پرتغال را اعطا کرده‌است. از سال گذشته، پس از امضای توافق‌نامه‌ای میان دولت پرتغال و امامت اسماعیلی، مسند امامت اسماعیلی با عنوان «دیوان امامت اسماعیلی» پایگاهی دایمی در لیسبون پرتغال دارد. روند نهای شدن این پیمان نزدیک به ۵ سال به طول انجامید و از سوی پارلمان کشور پرتغال تصویب شد. این پیمان تنها قرارداد مشابهی که، دولت پرتغال، ی سکولار غربی با نهادی دینی دارد، قراردادی است که این دولت با کلیسای کاتولیک رم دارد. جایزهٔ محیط زیست آقاخان و جایزهٔ معماری آقاخان و جایزهٔ موسیقی آقاخان از جمله جوایزی است که شبکهٔ توسعه آقاخان ایجاد کرده‌است.