محمد ناجی

محمد ناجی
نام کامل	محمد ناجی
نام‌های دیگر	ابوالیقظان المصری
اطلاعات شخصی
دین	اسلام، اهل‌سنت

محمد ناجی معروف به «ابوالیقظان المصری» از فعالان حزب سلفی النور در مصر بود که در آغاز سال 2013 م، وارد سوریه شد. او مدت سه سال به‌عنوان شرعی در «حرکة احرار الشام الاسلامیة» در گردان «مجاهدو أشداء» فعالیت کرد. اما در سال 2016 م، به همراه طلحة المسیر (ابوشعیب المصری) و ابوحمزه الکردی فرماندۀ گردان و تمام اعضای این گردان از «حرکة احرار الشام» خارج شد.

معرفی

وی یکی از مشهورترین شرعی‌های بخش نظامی در «جبهة تحریر الشام» بود و در خلال جنگ با احرار الشام به کشتن اعضای آن گروه با گلوله فتوا داد. او از شرعی‌های سرکشی بود که در سال 2019 م، استعفای خود را از فعالان هیئت تحریر الشام از این گروه شورشی مسلح اعلام کرد. این اقدام او پس از نپذیرفتن ضوابطی بود که از طرف فرماندهی این گروه و مجلس شرعی آن به او اعلام شد.

اعلام جدایی از گروه

در این سال و نیز در سال 2020 کسانی چون طلحة المیسر ملقب به ابوشعیب المصری، جمال زینیة ملقب به ابومالک التلی و ابوالعبد أشداء نیز جدایی خود را از این گروه اعلام کردند. هیئت شرعی تحریر الشام به‌خاطر سرکشی راجع به سیاست‌های این گروه، مبادرت به اخراج ابوشعیب المصری کرد. در این میان، جمال زینیة ملقب به ابومالک التلی در اعتراض به سیاست ممنوعیت نماز در مساجد از طرف تحریر الشام از این گروه خارج شد . با خروج این افراد از هیئت تحریر الشام، نهاد نظارتی این گروه شورشی مسلح بیانیه‌ای مبنی بر ممنوعیت صدور هر گونه فتوایی پیش از تعیین فتوا توسط مجلس عام شرعی صادر کرد.

مهاجرت به سوریه

ابوبکر نقل می کند که ابوالیقظان برای نخستین بار در سال 2011 وارد سوریه شد و به حلب رفت. وی کوشید که به احرارالشام بپیوندد. معروف بود که هر نیرویی به سوریه مهاجرت می کرد، می‌خواست که ابتدا به احرارالشام بپیوندد؛ زیرا به عنوان باسابقه ترین جناح در سوریه شناخته می‌‌شود و با تمام گروه-های تروریستی در ارتباط بود. «ابوعمیر» ملقب به «ابوخالد السوری» فرمانده احرار الشام در حلب تأکید کرد که باید با هر نیروی مهاجری مصاحبه کند تا شخصیت و تفکرات وی بررسی شود؛ هویت او احراز گردد و میزان ارتباط او با گروه ها و سرویس های اطلاعاتی مختلف موجود در آن‌جا شناسایی شود.

به گفته ابوبکر، ابوخالد السوری در مورد شخصیت ابوالیقظان المصری مطمئن نبود؛ لذا از او خواست که به میادین نبرد برود تا بدین وسیله از شرّ او خلاصی یابد. وی جای مهاجرانی که برای یاری گروه های تروریستی سوریه آمده بودند را جبهه های نبرد می دانست و درصدد بود تا با این ترفند، آنها را از پادگان-های داخلی احرار الشام دور نگاه دارد. او چنین استدلال می کرد که مهاجران، شایستگی مدیریت واحدهای اداری یا فرماندهی هیچ‌‌‌‌يک از مناطق آزادشده را ندارند.

فرار به مصر

ابوبکر فاش کرد که ابوالیقظان پس از آن به مصر بازگشت. او با کمک برخی از سرکردگان حزب سلفی «نور» بدون هیچ مزاحمتی به این کشور وارد و از آن خارج شد. وی یک سال کامل در مصر ماند؛ سپس به ترکیه و از آن‌جا به سوریه بازگشت. ابوبکر می گوید: مشخص نیست که چگونه این امکان‌پذير شد و سرکردگان احرار و در رأس آنان «ابوجابر»، «خالد ابی‌‌انس» و «ابوعبدالرحمن الحموی» در جریان این امر قرار گرفتند؛ به‌‌ویژه پس از آن‌‌که سرکردگان احرارالشام در سال 2014 ترور شدند و به نقش ابوالیقظان در این عملیات اشاره شد و این‌که همچنان به فعالیت خود با این جنبش در منطقه حلب ادامه داد.

اطلاعاتی که «امان» از طریق جهادی های سابق به دست آورد، حاکی است که «محمد ناجی» پس از سقوط حکومت اخوان‌‌المسلمین، حدود یک سال در مصر ماند و با شخص دیگری به سوریه بازگشت. او چهره و نام خود را تغییر داد؛ زیرا با شخصیتی که وارد احرارالشام شد، باعث گرديد که سرکردگان به رفتار‌‌‌های او مشکوک شوند. او به محض ورود، به پایگاه های جوانان وارد شد و بسیاری از گفت‌وگوها را مدیریت کرد تا بسیاری از جوانان به او نزديک شوند؛ زیرا در رفتار با دیگران، شخصیت گفت‌وگومحور و ثابتی داشت و سرکردگان داعش نیز برای نفوذ در میان جوانان از این شیوه بهره می‌بردند.

ابوبکر می‌گويد: محمد ناجی معروف به ابوالیقظان المصری، «افتادگی کرد، تا به مکنت رسید». او در این‌جا به محبوبیت زیادی دست یافت؛ به‌‌طوری که اگر سرکردگان احرارالشام که او را تکفیری می خوانند، علیه او تصمیماتی بگيرند، او در مصونیت خواهد بود و جوانان پس از آن، با سرکردگان خود در جنبش به مقابله برمی‌‌خیزند.

از این زمان بود که ابوالیقظان چهره واقعی خود را نشان داد و تفکرات تکفیری ـ داعشی را در پادگان های وابسته به جناح های احرارالشام سوریه تبليغ می‌کرد. در نتيجه، دسته بندی هایی میان آنان صورت گرفت.

ابوالیقظان المصری در جهت ترویج دشمنی و اختلاف میان جناح ها علیه یکدیگر به فعالیت پرداخت و آنان را به خیانت و مزدوری برای یکدیگر واداشت.

ابوبکر سخن خود را با این جملات به پایان می رساند که بیشتر تکفیری ها مانند جولانی به توصیه ابوبکر البغدادی، از عراق به سوریه آمدند و برای این‌که بر فعالیت تکفیری خود سرپوش بگذارند، اعلام کردند که میان آنان و البغدادی اختلافات عميقی ايجاد شده است و از روی کار آمدن خلافت خودخوانده خویش خبر دادند

جستارهای وابسته

• سوریه

منابع

• کتاب جریان‌شناسی سیاسی سوریه نوشتۀ ذبیح‌الله نعیمیان.