اصفهان

شهر اصفهان ، مرکز استان اصفهان محسوب می شود و در فرهنگ ایران به «نصف جهان» شهرت دارد. شهری توریستی و باستانی می باشد که در مرکز ایران واقع شده است. این شهر به دلیل وجود بناهای تاریخی به عنوان میراث تاریخی در یونسکو به ثبت رسیده است. در روزگاران قدیم این شهر را با نام های مانند سپاهان، صفاهان، صفویان، پارتاک، یهودیه، گابیان و… نیز می شناختند. شهر اصفهان با توجه به آب و هوای معتدل و مراکز تاریخی و گردشگری فراوان به عنوان مرکز فرهنگی و اقتصادی ایران به شمار می آید.

اصفهان

نام شهر	اصفهان
تعداد جمعیت	2/243/249 نفر
دین	اسلام
زبان‌ رسمی	فارسی
کشور	ایران
مساحت	550 کیلومتر مربع
نام‌های پیشین	سپاهان، دارالمومنین، اسپهان، اسپادانا، جی، گی، گابیان، سپانه

شهر تاریخی اصفهان

یکی از شهرهای مرکز ایران با رتبه سومین شهر پهناور و پرجمعیت ایران، شهر اصفهان می باشد. این شهر با وجود بناهای تاریخی که با معماری های خاص و بی نظیر ساخته شده اند، لقب نصف جهان را با خود یدک می کشد. این شهر به دلیل وجود بناهای تاریخی و باستانی متعدد، جاذبه های گردشگری فراوان، کارخانه های فولاد، صنایع دستی های متنوع به قطب گردشگری و اقتصادی ایران تبدیل شده است.برگرفته شده از مقاله اصفهان

اطلاعات شهر اصفهان

شهر اصفهان در فاصله 435 کیلومتری جنوب شهر تهران و در مرکز ایران واقع شده است.
جمعیت شهر اصفهان طبق آمار رسمی در سال ۱۳۹۵ به 2243249 نفر رسیده‌ است.
مردم شهر اصفهان با لهجه اصفهانی و زبان فارسی صحبت می کنند اما تفاوت هایی در واژگان، آوا و ادای جمله نسبت به زبان فارسی دارند. اغلب مردم پیرو دین اسلام و مذهب تشیع می باشند اما یهودیان، ارامنه، مسیحیان و سایر اقلیت های مذهبی نیز در شهر اصفهان زندگی می کنند.

بناهای تاریخی

اصفهان دارای جاذبه‌های تاریخی و طبیعی بی شماری می باشد و به همین دلیل اصفهان را به مرکز توریستی و گردشگری ایران تبدیل کرده است. از جمله مهمترین بناهای تاریخی و گردشگری اصفهان می توان موارد زیر را نام برد:
میدان نقش جهان
کاخ چهلستون
عالی قاپو
پل خواجو
سی و سه پل
موزه کلیسای وانک
مسجد جامع عتیق
منارجنبان
میدان امام علی
مسجد رحیم خان
کاخ هشت بهشت
بازار اصفهان
بازار قیصریه
کوه صفه
باغ فدک
محله جلفا
موزه موسیقی و…

ورود اسلام به اصفهان

پس از ورود دین اسلام به ایران، اصفهان نیز مانند دیگر شهرهاى ایران تا اوایل قرن چهارم تحت سلطهٔ اعراب بود و در زمان منصور خلیفهٔ عباسى، مورد توجه قرار گرفت و به حاکم این شهر دستور داده شد که در عمران و آبادانى آن بکوشد. به همین منظور در دهکدهٔ خشینان (احمدآباد فعلی) قصرى عالى بنا گردید و بارویى به دور شهر کشیده شد و خشینان به یهودیه متصل گشت.
در دوره‌های مختلف مراکز مهم و زیبایی به نام حوزه، مدرسه و مسجد جهت نشر افکار و عقاید و آیین اسلام بنا شد. اولین مسجد در اصفهان در زمان خلافت حضرت علی(ع) در محلّه گلبار در کنار مرقد شیعا و مقبره امام‌زاده اسماعیل ساخته شد. استادان و دانشمندان مبرز ایرانی و اصفهانی به تدریس و تألیف و ترجمه پرداختند و حاصل زحمات خود را به نام آثار اسلامی در جهان منتشر ساختند. تاجایی که در دوره صفویه بنا به نوشته شاردن، سیّاح فرانسوی تعداد مدارس مذهبی در اصفهان ۵۷ باب ذکر شده وکتاب تاریخچه وقف، تعداد مساجد را ۱۸۰ باب آورده است.
همه این مدارس و مساجد و حوزه‌های علمیه کتابخانه داشته و مدرسین دانشمند و بزرگی در آنجا تدریس می‌نمودند و به وعظ و خطابه می‌پرداختند. بیشتر آن‌ها دارای موقوفاتی بودند که مخارج آن‌ها را تأمین می‌کرده است. بعضی از آن‌ها دارای اطاقهای متعدّدی بوده که طلاب علوم دینی در آنجا به صورت شبانه‌روزی زندگی می‌کردند.
مهم‌ترین دوره و اوج شکوفایی مذهبی این شهر مربوط به دوره صفویه بوده است که با هجرت دانشمندان شیعه از لبنان و دیگر مناطق، این شهر مرکزیت علمی در همه زمینه‌ها پیدا نموده و می‌توان این دوره را یکی از دوره‌های طلایی و تمدن پیشرفته شیعه تلقی نمود. در این دوره محقق کرکی عاملی به عنوان بزرگ فقیه و دانشمند شیعه در دربار، به عنوان مشاور اعظم و پس از او شیخ بهایی و سپس علامه مجلسی نقش والایی را در شکل گیری این تمدن شیعی ایفا نمودند. در این دوره تمدن شیعه شیخ بهایی با برخورداری از تخصص در بیشتر علوم زمان خود و مهندسی فوق العاده، مدیریت علمی این تمدن با شکوه را بر عهده گرفته و اصفهان در زمینه کشاورزی و صنعت و معماری و هنر و مرکزیت پیدا کردن سرآمد شهرهای اسلامی شد.
حوزهای علمیه در این شهر نقش والای خود را ایفا نمودند و مدرسه‌های بزرگی در این شهر با معماری زیبای اسلامی شکل گرفت مانند مدرسه چهار باغ، مدرسه صدر، مدرسه نیم آور، مدرسه صدر خواجو، مدرسه ملاعبد الله، مدرسه جده بزرگ و مدرسه جده کوچک و… در دوره صفویه در این شهر جریانهای علمی بزرگی در زمینه دانش فقه و حدیث و تفسیر و فلسفه در این شهر شکل گرفت که آثار و تالیفات این دوره مهم‌ترین کتب علمی امروزه در حوزه‌های علمیه به حساب می‌آید. دایره المعارف بزرگ بحارالانوار مهم‌ترین کتاب شیعه محصول این دوره و تالیف علامه مجلسی می‌باشد.
پس از انتقال مرکزیت علمی حوزهای دینی از این شهر به کربلا و نجف، حوزه‌های علمی این شهر پویایی خود را حفظ نموده و خاندانهای علمی بزرگی در این شهر شکل گرفت که این حیات علمی تا به امروز در اصفهان ادامه پیدا کرده و امروزه هم حوزه علمیه اصفهان پس از قم در کنار حوزه مشهد یکی از بزرگ‌ترین مراکز علمی جهان تشیع به حساب می‌آید.
اهم دانشمندان و فضلا و عرفایی که در مراکز دینی این شهر به تدریس اشتغال داشتند عبارت‌اند از: علی بن سهل متوفی به سال ۲۸۰ هجری، ابوالفرج اصفهانی متوفی به سال ۳۶۰ قمری، حمزه اصفهانی متوفی به سال ۳۶۰ قمری، حافظ ابونعیم متوفی در ابتدای قرن چهارم، ابوعبدالله معصومی متوفی در نیمه اول قرن پنجم، راغب اصفهانی متوفی به سال ۵۶۵ قمری، ابوعلی مسکویه متوفی به سال ۲۴۰ هجری، مفضل بن سعد بن حسین مافروخی، صاحب بن عبّاد و محقّق کرکی معروف به محقق ثانی. علاوه بر این‌ها بسیاری از دانشمندان معروف دیگر از جمله: ابن سینا، ملاصدرا، علاّمه مجلسی، میرداماد، میرفندرسکی، شیخ بهایی و در این اواخر نیز آیت الله آقا رحیم ارباب و استاد جلال همایی، در حوزه‌های علمیه اصفهان به تدریس علوم اشتغال داشته‌اند.