عملیات سیف القدس

عملیات سیف القدس
نام رویداد	عملیات سیف القدس
تاریخ رویداد	2021 م
روز رویداد	بعد از ظهر 10 می
مکان رویداد	بخش صهیونیست‌نشین قدس
عوامل	گردان‌های عزالدین قسام
دلیل اهمیت	پاسخ به جنایات اشغالگران که علیه مسجد‌الاقصی و ساکنان شیخ جراح
پیامدها	احیای هویت ملی فلسطینی افزایش وزن سیاسی و نظامی جریان مقاومت خارج کردن رژیم اسرائیل از ژست پیروز همیشگی

نبرد سیف القدس

زمان و مکان حمله

نبرد سیف القدس در ساعت 6 بعد از ظهر دهم می ۲۰۲۱ با هدایت گردان‌های القسام و حمله موشکی به بخش صهیونیست‌نشین قدس در پاسخ به جنایات اشغالگران که علیه مسجد‌الاقصی و ساکنان شیخ جراح شدت گرفته بود آغاز شد.

آغاز نبرد

با تشدید حملات اشغالگران به بیت المقدس و الاقصی و تلاش آنان برای تصرف منازل شهروندان در محله شیخ جراح و آواره کردن اجباری ساکنان آن در اواخر آوریل ۲۰۲۱، مقاومت تصمیم گرفت به این حملات پایان دهد و از بیت المقدس و الاقصی دفاع کند. پیش از آغاز نبرد «سیف القدس»، محمد الضیف، رئیس ستاد گردان‌های قسام، در ۴ می ۲۰۲۱، صریحا به اشغالگران هشدار داد که در صورت ادامه تجاوز به محله شیخ جراح، مقاومت دست روی دست نمی‌گذارد و دشمن بهای سنگینی خواهد پرداخت. اما علی‌رغم هشدار الضیف، مقامات اشغالگر حملات خود را علیه مسجد الاقصی و مردم شیخ جراح تشدید کردند و در ده می تعداد زیادی از نیروهای صهیونیست به مسجد الاقصی حمله کردند. در همان روز رهبری مقاومت تا ساعت شش بعد از ظهر به اشغالگران مهلت داد تا سربازان و شهرک‌نشینان خود را از مسجد الاقصی و شیخ جراح خارج کنند و تمامی بازداشت‌شدگان را آزاد کنند. با پایان یافتن مهلت مقاومت و دقیقاً ساعت شش بعد از ظهر، گردان‌های قسام در پاسخ به جنایات اشغالگران و تجاوزات آنها به بیت المقدس اقدام به حمله موشکی کردند.

بمباران در برابر بمباران

روز بعد یعنی ۱۱ می، گردان‌های القسام با ۱۳۷ موشک سنگین در عرض ۵ دقیقه، بزرگترین حمله موشکی در نوع خود را به سمت اسدود و عسقلان انجام دادند و یک خودروی اسرائیلی را در شمال نوار غزه هدف قرار دادند. هواپیماهای اشغالگر ده‌ها برج مسکونی را در نوار غزه بمباران کردند، اما گردان‌های القسام هشدار دادند که تل‌آویو در صورت تداوم حمله موشکی بیش از پیش هدف قرار خواهد گرفت. القسام مدت زیادی منتظر اشغالگران نماند و کمتر از دو ساعت پس از هدف قرار دادن اولین برج غزه، با ۱۳۰ موشک به تل‌آویو و حومه آن و فرودگاه بن گوریون حمله موشکی کرد. مقاومت در جریان نبرد «سیف القدس» معادله بمباران با بمباران را به اشغالگران تحمیل و تهدید کرد هرگونه بمباران مناطق غیرنظامی در غزه را با موشک‌باران تل‌آویو، عسقلان و اسدود پاسخ می‌دهد. مقاومت حملات موشکی خود را بر اهداف نظامی متمرکز کرد که شامل فرودگاه‌ها، پایگاه‌ها و مراکزی می‌شد که هواپیماهای اسرائیل در حملات خود به نوار غزه از آنجا استفاده می‌کردند. پس از اینکه هواپیماهای اشغالگر برج الجلاء را که دفاتر رسانه‌ها و خبرگزاری‌های خارجی را در خود جای داده بود، بمباران کردند تا حقیقت جنایات خود در غزه را پنهان کنند، القسام به ساکنان «تل‌آویو» هشدار داد که منتظر پاسخ باشند. در جریان نبرد سیف القدس، اشغالگران می‌خواستند مقاومت را به اشتباه بیندازند و نخبگان آن را به کمین بکشانند اما هوشیاری رهبری مقاومت، نقشه‌های اشغالگران را خنثی و شکستی کوبنده را به آنها تحمیل کرد. القسام دروغ‌های اشغالگران و ناتوانی آن در آسیب رساندن به تونل‌های مقاومت را افشا و با انتشار کلیپ‌هایی بر آمادگی رزمندگان خود در داخل تونل‌ها در حین نبرد، تأکید کرد. در نتیجه تجاوزات رژیم صهیونیستی، ۲۶۴ فلسطینی از جمله ۶۶ کودک، ۳۹ زن و ۱۷ سالمند کشته و ۲۲۰۵ غیرنظامی زخمی شدند و همچنین زیرساخت‌ها و منازل مسکونی تخریب شد.

پیروزی مقاومت

پس از ۱۱ روز تجاوز، مقاومت در ساعت دو بعد از بامداد روز جمعه مصادف با ۲۱ می با میانجیگری اعراب با اشغالگران اسرائیل آتش بس کرد. غزه با قدرت مقاومت و شجاعت مردمش پیروزی خود را اعلام کرد، پس از آن که درسی سخت به اشغالگران داد و ضربه دردناکی به آن وارد کرد که آثار آن در آینده این رژیم احساس خواهد شد. تحليلگران سياسی و نظامی اسرائيل متفق القول اعلام كردند كه دولت اشغالگر در اين نبرد از نظر سياسی و نظامی شكست خورده و ارتش را با توجه به نتايج آن مورد انتقاد قرار دادند كه ناكامی و شكنندگی جبهه داخلی آن را آشكار ساخت. اين نبرد منجر به كشته شدن ۱۴ اسراييلی و زخمی شدن صدها نفر دیگر شد. در این نبرد مقاومت توانست خسارات اقتصادی و نظامی سنگینی به اشغالگران صهیونیست وارد و برگ زرین دیگری در موفقیت‌های خود ثبت کند.

پیامدها

احیای هویت ملی فلسطینی

یکی از پیامدهای مهم نبرد سیف القدس، احیای هویت ملی فلسطینی بوده است. در جریان این نبرد ۱۱ روزه بود که برای نخستین بار پس از سال‌ها فلسطینیان ساکن در مناطق مختلف و مجزا، از جمله کرانه باختری، غزه، سرزمین‌های اشغالی ۱۹۴۸ و همچنین فلسطینیان پناهجوی ساکن اردوگاه‌ها در کشورهای اردن، سوریه و لبنان نیز به شدت نسبت به این تحولات واکنش نشان دادند و فاصله‌ای که میان بخش‌های مجزای ملت فلسطین به وجود آمده بود را تا حدی از بین برد؛ به طوری که در کنار ۲۹۰ نفر فلسطینی به شهادت رسیده در غزه، ۲۷ فلسطینی ساکن کرانه باختری نیز در جریان درگیری با نیروهای مسلح اسرائیلی به شهادت رسیدند.

همچنین در جریان این نبرد شاهد اعتراضات بسیاری از شهروندان عرب ساکن شهرهای عرب‌نشین سرزمین‌های اشغالی از جمله شهر اللُد و حیفا بودیم که این رویداد نیز به نوبه خود قابل توجه است. اهمیت این موضوع را زمانی بهتر می‌توان درک کرد که برآورد استراتژیک سال ۲۰۲۳ مؤسسه مطالعات امنیت ملی اسرائیل را مورد بررسی قرار دهیم.

این برآورد که به صورت سالانه منتشر می‌شود، تهدیدها و فرصت‌های اصلی پیش‌روی رژیم اسرائیل را از نظر می‌گذراند. جدیدترین نسخه این برآورد استراتژیک، فلسطینیان را اصلی‌ترین تهدید برای رژیم صهیونیستی در سال ۲۰۲۳ معرفی می‌کند. این برآورد با اشاره به هویت جمعی که در جریان نبرد سیف القدس تصریح می‌کند شکل گیری این هویت یکپارچه برای اسرائیل به شدت خطرناک است.

افزایش وزن سیاسی و نظامی جریان مقاومت

با واکنش فعالانه حماس نسبت به سیاست‌های تبعیض آمیز رژیم اسرائیل در قضیه شیخ جراح و ورود این جریان به یک نبرد واقعی بر سر موضوعی که بیرون از محدوده غزه بود و امری ملی برای فلسطینیان محسوب می‌شد، جریان مقاومت برای نخستین بار به صورت موفقیت آمیز قفس همیشگی خود را شکست و خود را در قالب یک نیروی سراسری و ملی نشان داد.

این موضوع تا پیش از نبرد سیف القدس یکی از تفاوت‌های بزرگ تشکیلات خودگردان با حماس بود، زیرا تشکیلات خودگردان و جنبش فتح با وجود همه فرسودگی‌ها و ناتوانی‌هایی که در ۱۰ سال گذشته از خود نشان داده، همواره خود را یک جریان سراسری و ملی می‌دانست و جریان مقاومت را مجموعه‌ای محلی و دارای علایق غیر سراسری و محدود به غزه معرفی می‌کرد.

در نبرد سیف القدس قفس محلی کشیده شده به دور حماس شکسته شد و این جریان به مثابه اصلی‌ترین نیروی فلسطینی وارد عمل شد. انفعال محمود عباس و تشکیلات خودگردان نیز شکل‌گیری این انگاره را تقویت نمود. تا پیش از این نبرد نظرسنجی‌های انجام شده در کرانه باختری محمود عباس را دارای محبوبیت بالاتری از سران حماس نشان می‌داد، اما پس از این جنگ محبوبیت اسماعیل هنیه در کرانه باختری به ۵۰ درصد افزایش یافت و ابومازن به ۴۳ درصد سقوط کرد.

همچنین در جریان این نبرد و با وجود انواع تحریم‌ها و فشارهای رژیم صهیونیستی پس از سال ۲۰۰۸، جریان مقاومت موفق شد بیش از ۱۳۰۰ موشک به سمت سرزمین‌های اشغالی پرتاب کند که در نوع خود رقم بی سابقه‌ای است. روزنامه اورشلیم پست، پس از جنگ در گزارشی اعلام کرد که بین ۱۰ تا ۲۰ درصد این موشک‌ها با موفقیت درون اسرائیل به اهدافی برخورد کرده که این امر نیز موفقیت بزرگی به حساب می‌آید.

این جنگ همچنین باعث شد، وزن سیاسی حماس در نگاه رهبران رژیم صهیونیستی نیز ارتقا یابد، به طوری که سران این رژیم در جریان درگیری دو روزه سال ۲۰۲۲ به شدت تلاش کردند از ورود حماس به نبرد جلوگیری کنند و تنها گروه مقاومت جهاد اسلامی را هدف قرار دادند، همچنین سران اسرائیل مجوزهای بیشتری برای ورود و خروج افراد و کالا به غزه صادر کردند.

خارج کردن رژیم اسرائیل از ژست پیروز همیشگی

پیامد مهم دیگر این نبرد خارج کردن اسرائیل از موضعِ پیروز همیشگی جنگ‌ها با نیروهای فلسطینی بود. پس از این نبرد ۱۱ روزه مؤسسه مطالعات امنیت ملی اسرائیل اقدام به برگزاری یک نظرسنجی برای بررسی دیدگاه افکار عمومی نمود. در این نظرسنجی و برای نخستین بار تعداد شهرک نشینان اسرائیلی که این رژیم را پیروز نبرد دانسته بودند، به شدت کمتر شده بود. برخلاف درگیری سال ۲۰۱۸ که ۸۰ درصد مشارکت کنندگان پس از آن اسرائیل را پیروز دانسته بودند، پس از عملیات بزرگ سیف القدس تنها ۴۰ درصد شهرک نشینان اسرائیل چنین نظری داشتند و ۱۵ درصد نیز هردو طرف را پیروز دانسته بودند که امر بسیار بدیعی به حساب می‌آید.