خیاطیه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'ك' به 'ک') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''خیاطیه''' شاخه ای از «[[معتزله]]» و پیرو [[ابو الحسين خياط|ابو الحسین خیاط]] اند که نام در اصل عبد الرحیم بن محمد بن عثمان مکنى به ابو الحسین بود. | |||
==موسس== | ==موسس== | ||
ابو الحسن خیاط از سران معتزله بود که در سال 300 هجرى قمری درگذشت. وی مردى [[فقيه]] بود و در رد [[ابن راوندی]] کتابی به نام «[[الانتصار]]» نوشت. این کتاب با حاشیه دکتر [[ينبرگ]] سوئدى در سال 1925 در [[قاهره]] به طبع | ابو الحسن خیاط از سران معتزله بود که در سال 300 هجرى قمری درگذشت. وی مردى [[فقيه|فقیه]] بود و در رد [[ابن راوندی]] کتابی به نام «[[الانتصار]]» نوشت. این کتاب با حاشیه دکتر [[ينبرگ|ینبرگ]] سوئدى در سال 1925 در [[قاهره]] به طبع رسیده است. | ||
==شرح حال و عقاید== | ==شرح حال و عقاید== | ||
بغدادى مى | بغدادى مى نویسد که ابوالحسین خیاط، استاد کعبى بود و با بیشتر قدریه در گفتارهای شان شریک بود اما عقیده ای را مطرح کرد که پیش از وی کسى در باره آن چیزی نگفته بود و آن سخن او درباره معدوم است.باید دانست که معتزله در این باره که معدوم را چه بنامند اختلاف کرده اند. بعضى گفتند که نباید «معدوم» را معلوم مذکور دانست و شیء و ذات و جوهر و عرض بودن آن درست نیست. <ref>محمد جواد مشکور،فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی،چاپ دوم، سال 1372 خورشیدی، ص 190</ref> عبدالقاهر بغدادی در باره عقیده این شخصیت در تعریف جسم که با دیگر معتزلیان متفاوت است می نویسد: «نظر عبدالرحیم خیاط با بقیه معتزله درباره معدوم متفاوت است. وی می پنداشت که جسم در حال معدوم بودن جسم است و بر این امر استدلالاتی بیان کرده بود. به خیاطیه معدومیه هم گفته می شود چرا که در توصیف معدوم و دادن صفت موجود به آن ها افراط می کردند و اکثر اوصافی را که برای موجودات بوده است برای معدوم هم ثابت می کردند.<ref>محمد جواد مشکور،فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی،چاپ دوم، سال 1372 خورشیدی، ص 190</ref> در نتیجه این لقب لایق به حال آنان است.خیاطیه را براى زیاده روى در توصیف معدوم و دادن صفت موجود بدانها «معدومیه» گویند. عبدالرحیم خیاط منکر حجّیت اخبار آحاد بود. وی با انکار خبر واحد می خواست اکثر احکام شریعت را رد کند.<ref>الفرق بین الفرق، عبدالقاهر بغدادی، ص 191 </ref> وى می گفت هر وصفى که در حال حدوث جایز باشد در حال عدم نیز ثابت است.<ref>محمد جواد مشکور،فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی،چاپ دوم، سال 1372 خورشیدی، ص 190</ref>ابو الحسین حجت بودن اخبار آحاد را نیز انکار مى کرد و کعبى در کتابى که در پیرامون حجیت «خبر واحد» نوشته او را کافر شمرده است. ابن المرتضى او را در طبقه هشتم از معتزله آورده و می گوید ابو الحسین استاد ابو القاسم بلخى عبد الله بن احمد بود و حافظهاى شگرفت داشت و اقوال کلامى اکثر متکلمین را به خاطر سپرده بود. | ||
==ویژگی کتاب الانتصار== | ==ویژگی کتاب الانتصار== | ||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
جمعی از نویسندگان زیر نظر دکتر محمد فنایی اشکوری (۱۳۹۲). درآمدی بر تاریخ فلسفه اسلامی (جلد دوم). تهران: سمت. صص. ۲۱۵</ref> | جمعی از نویسندگان زیر نظر دکتر محمد فنایی اشکوری (۱۳۹۲). درآمدی بر تاریخ فلسفه اسلامی (جلد دوم). تهران: سمت. صص. ۲۱۵</ref> | ||
این شخصیت معتزلی در کتاب مذکور، از اعتقادات بسیاری از بزرگان معتزله در مسائلی چون «علم، قدرت و عدالت خداوند»، «وجه اعجاز قرآن»، «عصمت انبیاء»، «امامت» و «کفر یا ایمان صحابه پیامبر»؛ دفاع می‌کند. <ref>الانتصار. ص ۳۶.</ref> علاوه بر این، در بین آثار بر جای مانده از بزرگان معتزلی و غیر معتزلی، کتاب الانتصار قدیمی‌ترین اثری است که معیار معتزلی بودن را پذیرش پنج اصل دانسته‌است: توحید، عدل، وعد و وعید، منزلت بین المنزلتین، امربه معروف و نهی از منکر.<ref>الانتصار. ص ۱۸۸ و ۱۸۹</ref> <ref>بحوث فی الملل و النحل، ج ۳، ص ۲۵۰</ref> | این شخصیت معتزلی در کتاب مذکور، از اعتقادات بسیاری از بزرگان معتزله در مسائلی چون «علم، قدرت و عدالت خداوند»، «وجه اعجاز قرآن»، «عصمت انبیاء»، «امامت» و «کفر یا ایمان صحابه پیامبر»؛ دفاع می‌کند. <ref>الانتصار. ص ۳۶.</ref> علاوه بر این، در بین آثار بر جای مانده از بزرگان معتزلی و غیر معتزلی، کتاب الانتصار قدیمی‌ترین اثری است که معیار معتزلی بودن را پذیرش پنج اصل دانسته‌است: توحید، عدل، وعد و وعید، منزلت بین المنزلتین، امربه معروف و نهی از منکر.<ref>الانتصار. ص ۱۸۸ و ۱۸۹</ref> <ref>بحوث فی الملل و النحل، ج ۳، ص ۲۵۰</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۶: | ||
[[رده: کلام اسلامی]] | [[رده: کلام اسلامی]] | ||
[[رده: فرقه های دینی ]] | [[رده: فرقه های دینی ]] | ||
<references /> | |||
نسخهٔ ۹ سپتامبر ۲۰۲۱، ساعت ۲۰:۴۱
خیاطیه شاخه ای از «معتزله» و پیرو ابو الحسین خیاط اند که نام در اصل عبد الرحیم بن محمد بن عثمان مکنى به ابو الحسین بود.
موسس
ابو الحسن خیاط از سران معتزله بود که در سال 300 هجرى قمری درگذشت. وی مردى فقیه بود و در رد ابن راوندی کتابی به نام «الانتصار» نوشت. این کتاب با حاشیه دکتر ینبرگ سوئدى در سال 1925 در قاهره به طبع رسیده است.
شرح حال و عقاید
بغدادى مى نویسد که ابوالحسین خیاط، استاد کعبى بود و با بیشتر قدریه در گفتارهای شان شریک بود اما عقیده ای را مطرح کرد که پیش از وی کسى در باره آن چیزی نگفته بود و آن سخن او درباره معدوم است.باید دانست که معتزله در این باره که معدوم را چه بنامند اختلاف کرده اند. بعضى گفتند که نباید «معدوم» را معلوم مذکور دانست و شیء و ذات و جوهر و عرض بودن آن درست نیست. [۱] عبدالقاهر بغدادی در باره عقیده این شخصیت در تعریف جسم که با دیگر معتزلیان متفاوت است می نویسد: «نظر عبدالرحیم خیاط با بقیه معتزله درباره معدوم متفاوت است. وی می پنداشت که جسم در حال معدوم بودن جسم است و بر این امر استدلالاتی بیان کرده بود. به خیاطیه معدومیه هم گفته می شود چرا که در توصیف معدوم و دادن صفت موجود به آن ها افراط می کردند و اکثر اوصافی را که برای موجودات بوده است برای معدوم هم ثابت می کردند.[۲] در نتیجه این لقب لایق به حال آنان است.خیاطیه را براى زیاده روى در توصیف معدوم و دادن صفت موجود بدانها «معدومیه» گویند. عبدالرحیم خیاط منکر حجّیت اخبار آحاد بود. وی با انکار خبر واحد می خواست اکثر احکام شریعت را رد کند.[۳] وى می گفت هر وصفى که در حال حدوث جایز باشد در حال عدم نیز ثابت است.[۴]ابو الحسین حجت بودن اخبار آحاد را نیز انکار مى کرد و کعبى در کتابى که در پیرامون حجیت «خبر واحد» نوشته او را کافر شمرده است. ابن المرتضى او را در طبقه هشتم از معتزله آورده و می گوید ابو الحسین استاد ابو القاسم بلخى عبد الله بن احمد بود و حافظهاى شگرفت داشت و اقوال کلامى اکثر متکلمین را به خاطر سپرده بود.
ویژگی کتاب الانتصار
کتاب الانتصار مربوط به ابو الحسین خیاط است و چون از کهن ترین آثار به جا مانده از معتزلیان است اهمیت فراوانی دارد.[۵] این شخصیت معتزلی در کتاب مذکور، از اعتقادات بسیاری از بزرگان معتزله در مسائلی چون «علم، قدرت و عدالت خداوند»، «وجه اعجاز قرآن»، «عصمت انبیاء»، «امامت» و «کفر یا ایمان صحابه پیامبر»؛ دفاع می‌کند. [۶] علاوه بر این، در بین آثار بر جای مانده از بزرگان معتزلی و غیر معتزلی، کتاب الانتصار قدیمی‌ترین اثری است که معیار معتزلی بودن را پذیرش پنج اصل دانسته‌است: توحید، عدل، وعد و وعید، منزلت بین المنزلتین، امربه معروف و نهی از منکر.[۷] [۸]
پانویس
- ↑ محمد جواد مشکور،فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی،چاپ دوم، سال 1372 خورشیدی، ص 190
- ↑ محمد جواد مشکور،فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی،چاپ دوم، سال 1372 خورشیدی، ص 190
- ↑ الفرق بین الفرق، عبدالقاهر بغدادی، ص 191
- ↑ محمد جواد مشکور،فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی،چاپ دوم، سال 1372 خورشیدی، ص 190
- ↑ جمعی از نویسندگان زیر نظر دکتر محمد فنایی اشکوری (۱۳۹۲). درآمدی بر تاریخ فلسفه اسلامی (جلد دوم). تهران: سمت. صص. ۲۱۵
- ↑ الانتصار. ص ۳۶.
- ↑ الانتصار. ص ۱۸۸ و ۱۸۹
- ↑ بحوث فی الملل و النحل، ج ۳، ص ۲۵۰