شیعیان در مصر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'رده: مقاله' به 'رده: مقالات') |
جز (جایگزینی متن - 'ك' به 'ک') |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
==چکیده== | ==چکیده== | ||
پس از کودتای ارتش علیه مُرسی یکی از مواردی که باید روشن شود مساله شیعیان و تعامل با آنان است. این در حالی است که شهادت فجيع و دردآور حسن شحاته رهبر شيعي مصر و سه تن از همراهان وي پرسش‌هايي را به ذهن متبادر مي‌سازد: چه جريان‌ها و گروه‌هايي از گسترش تشيع در مصر وحشت دارند؟ عاملان چنين جنايت‌هايي چه | پس از کودتای ارتش علیه مُرسی یکی از مواردی که باید روشن شود مساله شیعیان و تعامل با آنان است. این در حالی است که شهادت فجيع و دردآور حسن شحاته رهبر شيعي مصر و سه تن از همراهان وي پرسش‌هايي را به ذهن متبادر مي‌سازد: چه جريان‌ها و گروه‌هايي از گسترش تشيع در مصر وحشت دارند؟ عاملان چنين جنايت‌هايي چه کساني هستند؟ انگيزه آنان در مقابله با تشيع چيست؟ چه کساني از اين اقدامات سود مي‌برند؟ و سوالاتی از این دست که لازم می گرداند تا دولت آینده نگاه خود را به شیعیان واضح و روشن بیان نماید. | ||
===وضعيت شیعیان مصر قبل از انقلاب مصر=== | ===وضعيت شیعیان مصر قبل از انقلاب مصر=== | ||
در نظام مبارک شيعيان تحت فشار شديد نظام | در نظام مبارک شيعيان تحت فشار شديد نظام حاکم و نيروهاي امنيتي قرار داشتند. دولت مصر ادعای مدارای مذهبی داشت اما شيعيان را تحت فشار شديد قرار می‌داد. شيعيان مصري باید در طول زندگی احتیاط می‌کردند و هیچگاه به عضو احزاب سیاسی در نمی‌آمدند یا عقایدشان را مطرح نمی‌کردند. مبارک، شیعیان را کافر، خيانتکار و مزدور ايران و حزب الله می دانست و معتقد بود که شیعیان پیرو ایران و نه کشورهای خود هستند و به همین دلیل نسبت به آنان همواره تبعیضاتی قائل می شد. در زمان مبارک، شیعیان در مصر از انجام مراسم‌های خود منع شده و مدام به اتهامات واهی از جمله تلاش براي بر هم زدن امنيت ملي، همکاري با گروه‌هاي فلسطيني و تلاشبرای تشکیل سازمان‌ها و تشکلات شیعي در مصر بازداشت و زنداني مي‌شدند. | ||
قبل از انقلاب مصر | قبل از انقلاب مصر مشکل بين دولت و شيعيان اين کشور عمدتاً سياسی بود اما بعضاً رنگ و بوي ديني هم به خود مي‌گرفت. به گونه‌اي که مبارک با همکاري نظام سعودي براي مقابله با موج تشيع زمينه را براي انتشار گسترده سلفيه همواره نمود. در اين دوره برپايي هرگونه مجلس عزاي حسيني در مصر و توزيع و چاپ کتاب‌هاي شيعي در مصر ممنوع بود. نظام حاکم هيچ‌گاه آمار دقیقی از شمار شیعیان ارائه نمي‌داد. اما بر اساس گزارش آزادی‌های دینی که وزارت امور خارجه آمریکا در سال 2006 منتشر کرد، شیعیان یک درصد از 74 میلیون نفر جمعیت این کشور را تشکیل می دهند. محمد الدرینی رئیس مجلس اعلی اهل بیت می‌گوید که تعداد شیعیان مصر بالغ بر دو میلیون نفر هستند. وي مي‌گويد: «در حکومت مبارک و در بازجويي ها به اين نتيجه رسيدم که دستگاه امنيتي مبارک معتقد است شمار شيعيان مصر، ميليوني است ولي در گروه هاي صوفي خود را پنهان کرده‌اند». اکثر شیعیان مصر را شخصیت های علمی و فرهنگی تشکیل می دهند که بویژه پس از پیروزی حزب الله لبنان در جنگ 33 روزه بر ارتش رژیم صهیونیستی روز به روز بر آمار آنان در مصر افزوده شده است اما بسياري از آنها با توجه به جو پليسي حاکم ترجيح دادند که تقيه کرده و آيين خود را بروز ندهند. | ||
===وضعیت شیعیان مصر پس از انقلاب مصر=== | ===وضعیت شیعیان مصر پس از انقلاب مصر=== | ||
پس از انقلاب مردم مصر عليه | پس از انقلاب مردم مصر عليه حکومت خودکامه مبارک، شیعیان به مانند بسياري از گروه‌هاي سرکوب شده ديگر، حضور پررنگي در عرصه سياسي و اجتماعي پيدا کردند. حضور پیش از بیش شیعیان در عرصه‌های مختلف مصر نتیجه طبیعی انقلاب 25 ژانویه مردم مصر است. این تنها به شیعیان محدود نمي‌شد و همه جریان‌ها و طیف‌های ملت مصر نقش سیاسی خود را پس از انقلاب دنبال کردند. سرنگوني استبداد و حاکم‌شدن آزادي نسبي باعث شد که جنبش «اتحادیه جوانان ماسپیرو» از سوی قبطی‌های مصر یا جنبش‌هایی مانند «جنبش النوبة» و جنبش «فرزندان سيناء»، حزب «نور» سلفي‌ها و يا حزب «الحرية و العدالة» اخوان المسلمين و ده‌ها حزب و انجمن ديگر تاسيس شود. | ||
سقوط حسنی | سقوط حسنی مبارک باعث نمودار شدن عقايد شيعيان در اين کشور شد و شيعيان رفته رفته توانستند با يکديگر ارتباط برقرار کرده و عباداتی را که تاکنون به صورت مخفيانه انجام می‌دادند، به صورت عمومی در کنار يکديگر انجام دهند. امروزه پس از سرنگوني رژیم مبارک، شيعيان جمعه‌ها در مقام امام حسين (ع) در قاهره براي آشنا شدن با يکديگر گرد هم مي‌آيند و آزادانه اعتقادات خود را بيان مي‌کنند. حتي شيعيان با حضور شيخ علي کوراني روحاني برجسته شيعي اولين حسینیه این کشور را رسماَ افتتاح کردند. | ||
با این حال هرچند | با این حال هرچند که استبداد مبارک از بين رفت اما گويي استبداد ديگري از نوع ديني در مصر ظهور کرد. شيعيان که خواستند آزادانه اعتقادات خود را داشته باشند و اعمال خود را انجام دهند با هجمه سنگين گروه‌هاي افراطي روبه رو شدند. اگر قبل از انقلاب مصر، مشکل عمده بين دولت و شيعيان اين کشور، سياسی بود ولی پس از انقلاب، اين موضوع به مسئله‌ای دينی تبديل شده است و سلفي‌هاي تندرو سعی می‌کنند تا پيروان تشيع را از صحنه اجتماعی دور نگه دارند. در همين راستا هرچند که اکثر گروه‌هاي مصري پس از انقلاب با تأسيس انجمن و حزب خود را سازماندهي کرده‌اند اما جريان شيعی مصر تاکنون به دليل مخالفت گروه‌های افراطي موفق به دريافت مجوز فعاليت نشده است. | ||
در دوران پس از انقلاب علي‌رغم گسترش عمومي آزادي‌ها اما شيعيان همچنان از سوي گروه‌هاي تندروي سلفي در فشار و تنگنا قرار دارند. | در دوران پس از انقلاب علي‌رغم گسترش عمومي آزادي‌ها اما شيعيان همچنان از سوي گروه‌هاي تندروي سلفي در فشار و تنگنا قرار دارند. يکي از شيعيان مي‌گويد: «وقتی مردم متوجه می شوند که شیعه شده‌ایم، ما را تحریم می‌کنند و در مناطق روستایی، از شیعیان نه چیزی می‌خرند و نه چیزی به آنها می فروشند». طی دو سال گذشته، چندین نفر از شیعیان مصري از سوی دادگاه‌های این کشور تحت پیگرد قضایی قرار گرفته‌انددر ماه جولای گذشته، دادگاهی در کفر الزیات معلمی را به اتهام آلوده کردن مسجد به سه سال زندان محکوم کرد. علت صدور این حکم، نماز خواندن این فرد به شیوه شیعیان در داخل یکی از مساجد اعلام شد. .در ماه ژانویه گذشته، دادگاهي اداری در قنا واقع در جنوب مصر، یک معلم را به اتهام تبلیغ تشیع شش ماه از کار تعلیق کرد. يکي از همين معلم‌ها که اکنون آزاد شده است مي‌گويد: «پس از گذراندن دوران محکومیت، وقتی از زندان آزاد شدم، مردم روستایی که در آن زندگی می‌کنم، مرا از روستا اخراج کردند. بسیاری از شیعیان مصری از ترس برخوردهای تبعیض آمیز ترجیح می‌دهند خود را صوفی معرفی کنند». | ||
تحلیل‌گران سیاسی بر این عقیده‌اند شيعيان مصر | تحلیل‌گران سیاسی بر این عقیده‌اند شيعيان مصر که از انقلابيون اين کشور به حساب مي‌آيند و در براندازي حکومت ديکتاتوري مبارک نقش فعال و چشمگيري داشتند، تاکنون نتوانسته‌اند از ثمرات انقلاب خود بهره‌اي ببرند. اما عده‌ای چون سلفی‌ها که اساساً هیچ‌گونه نقشی در انقلاب نداشتند و خروج عليه ولي امر و حاکم را رد می‌کردند، انقلاب را به نفع خود مصادره کرده و به تکفیر انقلابیون واقعی می‌پردازند. | ||
[[رده: مقالات]] | [[رده: مقالات]] | ||
نسخهٔ ۲ اکتبر ۲۰۲۱، ساعت ۲۰:۰۶
وضعیت شیعیان مصر عنوان مقاله ای است به زبان فارسی که در پژوهشگاه مطالعات تقریبی، در موضوع جریان شناسی جهان اسلام به نگارش در آمده است. [۱]
چکیده
پس از کودتای ارتش علیه مُرسی یکی از مواردی که باید روشن شود مساله شیعیان و تعامل با آنان است. این در حالی است که شهادت فجيع و دردآور حسن شحاته رهبر شيعي مصر و سه تن از همراهان وي پرسش‌هايي را به ذهن متبادر مي‌سازد: چه جريان‌ها و گروه‌هايي از گسترش تشيع در مصر وحشت دارند؟ عاملان چنين جنايت‌هايي چه کساني هستند؟ انگيزه آنان در مقابله با تشيع چيست؟ چه کساني از اين اقدامات سود مي‌برند؟ و سوالاتی از این دست که لازم می گرداند تا دولت آینده نگاه خود را به شیعیان واضح و روشن بیان نماید.
وضعيت شیعیان مصر قبل از انقلاب مصر
در نظام مبارک شيعيان تحت فشار شديد نظام حاکم و نيروهاي امنيتي قرار داشتند. دولت مصر ادعای مدارای مذهبی داشت اما شيعيان را تحت فشار شديد قرار می‌داد. شيعيان مصري باید در طول زندگی احتیاط می‌کردند و هیچگاه به عضو احزاب سیاسی در نمی‌آمدند یا عقایدشان را مطرح نمی‌کردند. مبارک، شیعیان را کافر، خيانتکار و مزدور ايران و حزب الله می دانست و معتقد بود که شیعیان پیرو ایران و نه کشورهای خود هستند و به همین دلیل نسبت به آنان همواره تبعیضاتی قائل می شد. در زمان مبارک، شیعیان در مصر از انجام مراسم‌های خود منع شده و مدام به اتهامات واهی از جمله تلاش براي بر هم زدن امنيت ملي، همکاري با گروه‌هاي فلسطيني و تلاشبرای تشکیل سازمان‌ها و تشکلات شیعي در مصر بازداشت و زنداني مي‌شدند. قبل از انقلاب مصر مشکل بين دولت و شيعيان اين کشور عمدتاً سياسی بود اما بعضاً رنگ و بوي ديني هم به خود مي‌گرفت. به گونه‌اي که مبارک با همکاري نظام سعودي براي مقابله با موج تشيع زمينه را براي انتشار گسترده سلفيه همواره نمود. در اين دوره برپايي هرگونه مجلس عزاي حسيني در مصر و توزيع و چاپ کتاب‌هاي شيعي در مصر ممنوع بود. نظام حاکم هيچ‌گاه آمار دقیقی از شمار شیعیان ارائه نمي‌داد. اما بر اساس گزارش آزادی‌های دینی که وزارت امور خارجه آمریکا در سال 2006 منتشر کرد، شیعیان یک درصد از 74 میلیون نفر جمعیت این کشور را تشکیل می دهند. محمد الدرینی رئیس مجلس اعلی اهل بیت می‌گوید که تعداد شیعیان مصر بالغ بر دو میلیون نفر هستند. وي مي‌گويد: «در حکومت مبارک و در بازجويي ها به اين نتيجه رسيدم که دستگاه امنيتي مبارک معتقد است شمار شيعيان مصر، ميليوني است ولي در گروه هاي صوفي خود را پنهان کرده‌اند». اکثر شیعیان مصر را شخصیت های علمی و فرهنگی تشکیل می دهند که بویژه پس از پیروزی حزب الله لبنان در جنگ 33 روزه بر ارتش رژیم صهیونیستی روز به روز بر آمار آنان در مصر افزوده شده است اما بسياري از آنها با توجه به جو پليسي حاکم ترجيح دادند که تقيه کرده و آيين خود را بروز ندهند.
وضعیت شیعیان مصر پس از انقلاب مصر
پس از انقلاب مردم مصر عليه حکومت خودکامه مبارک، شیعیان به مانند بسياري از گروه‌هاي سرکوب شده ديگر، حضور پررنگي در عرصه سياسي و اجتماعي پيدا کردند. حضور پیش از بیش شیعیان در عرصه‌های مختلف مصر نتیجه طبیعی انقلاب 25 ژانویه مردم مصر است. این تنها به شیعیان محدود نمي‌شد و همه جریان‌ها و طیف‌های ملت مصر نقش سیاسی خود را پس از انقلاب دنبال کردند. سرنگوني استبداد و حاکم‌شدن آزادي نسبي باعث شد که جنبش «اتحادیه جوانان ماسپیرو» از سوی قبطی‌های مصر یا جنبش‌هایی مانند «جنبش النوبة» و جنبش «فرزندان سيناء»، حزب «نور» سلفي‌ها و يا حزب «الحرية و العدالة» اخوان المسلمين و ده‌ها حزب و انجمن ديگر تاسيس شود. سقوط حسنی مبارک باعث نمودار شدن عقايد شيعيان در اين کشور شد و شيعيان رفته رفته توانستند با يکديگر ارتباط برقرار کرده و عباداتی را که تاکنون به صورت مخفيانه انجام می‌دادند، به صورت عمومی در کنار يکديگر انجام دهند. امروزه پس از سرنگوني رژیم مبارک، شيعيان جمعه‌ها در مقام امام حسين (ع) در قاهره براي آشنا شدن با يکديگر گرد هم مي‌آيند و آزادانه اعتقادات خود را بيان مي‌کنند. حتي شيعيان با حضور شيخ علي کوراني روحاني برجسته شيعي اولين حسینیه این کشور را رسماَ افتتاح کردند. با این حال هرچند که استبداد مبارک از بين رفت اما گويي استبداد ديگري از نوع ديني در مصر ظهور کرد. شيعيان که خواستند آزادانه اعتقادات خود را داشته باشند و اعمال خود را انجام دهند با هجمه سنگين گروه‌هاي افراطي روبه رو شدند. اگر قبل از انقلاب مصر، مشکل عمده بين دولت و شيعيان اين کشور، سياسی بود ولی پس از انقلاب، اين موضوع به مسئله‌ای دينی تبديل شده است و سلفي‌هاي تندرو سعی می‌کنند تا پيروان تشيع را از صحنه اجتماعی دور نگه دارند. در همين راستا هرچند که اکثر گروه‌هاي مصري پس از انقلاب با تأسيس انجمن و حزب خود را سازماندهي کرده‌اند اما جريان شيعی مصر تاکنون به دليل مخالفت گروه‌های افراطي موفق به دريافت مجوز فعاليت نشده است. در دوران پس از انقلاب علي‌رغم گسترش عمومي آزادي‌ها اما شيعيان همچنان از سوي گروه‌هاي تندروي سلفي در فشار و تنگنا قرار دارند. يکي از شيعيان مي‌گويد: «وقتی مردم متوجه می شوند که شیعه شده‌ایم، ما را تحریم می‌کنند و در مناطق روستایی، از شیعیان نه چیزی می‌خرند و نه چیزی به آنها می فروشند». طی دو سال گذشته، چندین نفر از شیعیان مصري از سوی دادگاه‌های این کشور تحت پیگرد قضایی قرار گرفته‌انددر ماه جولای گذشته، دادگاهی در کفر الزیات معلمی را به اتهام آلوده کردن مسجد به سه سال زندان محکوم کرد. علت صدور این حکم، نماز خواندن این فرد به شیوه شیعیان در داخل یکی از مساجد اعلام شد. .در ماه ژانویه گذشته، دادگاهي اداری در قنا واقع در جنوب مصر، یک معلم را به اتهام تبلیغ تشیع شش ماه از کار تعلیق کرد. يکي از همين معلم‌ها که اکنون آزاد شده است مي‌گويد: «پس از گذراندن دوران محکومیت، وقتی از زندان آزاد شدم، مردم روستایی که در آن زندگی می‌کنم، مرا از روستا اخراج کردند. بسیاری از شیعیان مصری از ترس برخوردهای تبعیض آمیز ترجیح می‌دهند خود را صوفی معرفی کنند». تحلیل‌گران سیاسی بر این عقیده‌اند شيعيان مصر که از انقلابيون اين کشور به حساب مي‌آيند و در براندازي حکومت ديکتاتوري مبارک نقش فعال و چشمگيري داشتند، تاکنون نتوانسته‌اند از ثمرات انقلاب خود بهره‌اي ببرند. اما عده‌ای چون سلفی‌ها که اساساً هیچ‌گونه نقشی در انقلاب نداشتند و خروج عليه ولي امر و حاکم را رد می‌کردند، انقلاب را به نفع خود مصادره کرده و به تکفیر انقلابیون واقعی می‌پردازند.
- ↑ منبع: makhaterltakfir.com