اتحادیه ترکی اسلامی اداره امور دینی (آلمان)
اتحادیه ترکی اسلامی اداره امور دینی (دیانت) واقع در آلمان است و از سوی دولت ترکیه در جهت پاسخ به رشد جمعیت‌های اسلامی مردمی در آلمان که شعارهای ضد لاییک و ضد آتاتورک سر می‌دادند، در سال 1982 در برلین به عنوان سرپرستی مساجد آغاز به کار کرد.
نفوذ اداره امور دیانت
ریاست اداره امور دیانت در ترکیه، با نگرانی نسبت به از دست دادن نفوذ خود در میان اقلیت‌های ترک خارج از کشور، تعداد رو به افزایشی از جمعیت را توسط فدراسیون خود کنترل می‌کند. در اعیاد بزرگ مذهبی، تعدادی از روحانیون عالیرتبه از طرف هیات رییسه خدمات مذهبی خارج از کشور به عنوان سخنران و واعظ، به کشورهای خارجی فرستاده می‌شوند.[۱]
نحوه شروع فعالیت‌های بیشتر
در سال 1981، اداره دیانت آنکارا با تصویب قانونی، شرط لازم برای احراز پست امامت جماعت مساجد و مراکز اسلامی اروپا را تصویب و تایید اداره مذکور دانست. دولت ترکیه با همکاری دولت آلمان، در مدتی کوتاه شعبه‌ای از اداره دیانت در کلن افتتاح کرد و این سرآغازی بود برای کنترل هر چه بیشتر مساجد و مراکز اسلامی توسط دولت و اداره دیانت.
با توجه به ارتباطات فراملی گروه‌ها در آلمان، فقط مسوولان این اتحادیه با مسوولین کنسولی جمهوری ترکیه در ارتباط می‌باشند.
مخالفت مردم با دولتی شدن اتحادیه
بر اساس بررسی‌های به عمل آمده، تقریبا اکثریت ترک‌های مقیم آلمان، علی‌رغم شرکت در مراسم نماز و یا سایر مراسم مذهبی در مساجد رسمی دولتی، با دولتی شدن این قبیل نهادها مخالف می‌باشند، گرچه فرزندان آنها نیز از آموزش زبان و یا قرآن این مراکز استفاده می‌کنند. بررسی جدید دیگری که در سطح آلمان به عمل امد، نشانگر این واقعیت بود که تمایل مردم، خصوصا جوان‌ها، بیشتر به تشکیلات مذهبی غیردولتی و یا به عبارتی غیرقانونی است.
البته طرح‌های اداره دیانت با مشکلات عملی زیادی روبرو شد، زیرا مسلمانانی که در یک کشور آزاد و لیبرال مانند آلمان زندگی می‌کردند، عملا نمی‌توانستند دستورپذیر مقامات دولتی و یا منصوبین به اداره دیانت باشند و در بیشتر موارد، اعضای هیات امنای مساجد با انتصاب امام جماعت از طرف اداره مذکور مخالف بودند که این مخالفت‌ها، بعضا به جر و بحث‌های طولانی کشیده می‌شد.
در دهه 1980، مسلمانان جوان ترک با نفوذ در اداره دیانت و با آگاهی بیشتری که داشتند توانستند به عنوان امام جماعت به مساجد اروپایی، خصوصا آلمان اعزام گردند و در آنجا نیز به این واقعیت پی بردند که حفظ ظاهر روابط با دولت و شعبه اداره دیانت کلن کار پیچیده و مشکلی نیست و از طرفی به دلیل تمایلات شدید گروه اخیر به حرکت‌های بنیادی چون سلیمانیه و جنبش ملی تُرک، توانستند در مساجد خارج از کشور نیز نقش سازنده و مفیدی داشته باشند.
سازمان‌های تحت پوشش اتحادیه
سازمان دیانت 740 جمعیت دینی را در آلمان تحت پوشش خود داشته و بنابر اظهارات رسمی خود، این سازمان 110 هزار عضو دارد. مواضع این سازمان، تابع سیاست‌های رسمی دولت ترکیه می‌باشد و ائمه مساجد، تحت پوشش آن از دولت حقوق دریافت داشته، در مدت 5 سال ماموریتشان به عنوان دیپلمات ترک محسوب می‌گردند.
این سازمان که به عنوان نماینده رسمی ترکیه در امور دینی مهاجران ترک، در جامعه مشترک اروپا نماینده دارد، سعی خود را در برقراری روابط حسنه و گفت و گو با مسیحیان و افراد و مقامات محلی، با وجود مشکلاتی همانند عدم تسلط ائمه مساجد به زبان آلمانی معطوف ساخته است.
علاوه بر این، در زمینه تشکیل کلاس‌های آموزش قرآن و دایر نمودن تشکیلاتی خاص برای کفن و دفن اموات و انتقال اجساد مسلمان ترک به ترکیه و اعزام کاروان‌هایی برای سفر حج از آلمان نیز فعالیت دارد.
روابط دیانت با سایر سازمان‌ها
همچنان که از مطالب گفته شده برمی‌آید، روابط میان این سازمان و ملی گروش تیره است. این سازمان عنوان شیخ الاسلام را برای نماینده دینی شورای اسلامی غیرقابل قبول می‌خواند.
دیانت سعی خود را در حذف موضع‌گیری‌ها و برخوردهای سیاسی و برقراری روابط صمیمانه با دولت آلمان دارد.