ابوعثمان الحیری

نام	أبو عثمان سعید بن إسماعیل بن سعید بن منصور الحیری النیشابوری
نام‎های دیگر	ابو عثمان الحیری
درگذشت	298ق

أبو عثمان سعید بن إسماعیل بن سعید بن منصور الحیری النیشابوری از علما، محدثان و شیوخ تصوف اهل سنت در قرن سوم هجری و نویسنده کتاب «السنن» در مورد احادیث پیامبر است. ابوعبدالرحمان سلمی درباره او می‌گوید: "او در زمان خود یکی از متقی‌ترین مشایخ در در روش زندگی است. او روش تصوف در نیشاپور را رواج داد. ذهبی در مورد او با چنین عباراتی یاد می‌کند: «الشیخ الإمام المحدّث الواعظ القدوة، شیخ الإسلام. او برای خراسانیان همانند جنید بغدادی برای عراقیان بود» حکیم نیشابوری در مورد او گفت: "شیوخ ما با این که ابوعثمان مستجاب الدعوه بود و او مجمع عباد و زاهدان بود اختلاف نظر نداشتند." وی در سال 230 هجری قمری در ری متولد شد و یحیی بن معاذ رازی و شاه بن شجاع کرمانی را شاگردی کرد. سپس به نیشاپور رفت و به حلقه درس ابوحفص نیشابوری ملحق شد و روش تصوف خود را از وی آموخت.

اساتید

او در ری (محل تولد خود) از محمد بن مقاتل رازی و موسی بن نصر حدیث آموخت و در عراق از حمید بن الربیع، محمد بن اسماعیل الاحمسی و چند نفر دیگر آموخت. روش اواین‌گونه بود که حدیث را می‌شنید و آن را تا آخرین مورد یادداشت می‌کرد.

شاگردان

أبو عمرو أحمد بن نصر، دو پسرش: أبوبکر و أبوالحسن، أبو عمرو بن مطر، إسماعیل بن نجید و چند تن دیگر.

گفتار

حقانیت قلب در چهار ویژگی نهفته است: در تواضع نسبت به خدا، فقر به سوی خدا، ترس از خدا و امید به خدا.

شادی دنیوی سرور الهی را از قلب شما دور می‌کند و ترس شما از دیگران ترس شما از خداوند را از قلب شما حذف می‌کند. و امید به دیگران امید به او را از قلبتان می‌زداید.

تفویض بازگشت چیزی است که از آن غافل هستید به کسی که آن را می‌داند و تفویض مقدمه مقام رضا است و رضا باب الله الاعظم است.

انسان کامل نمی‌شود مگر اینکه حال دلش در بخشش و امتناع و در شرافت و تحقیر برابر باشد و تغییر نکند.

او به ابوجعفر بن حمدان گفت: آیا نمی بینی که وقتی از صالحان نام برده می‌شود رحمت نازل می‌شود؟ او گفت بله. فرمود: رسول خدا صلی الله علیه و آله سرور صالحان است.

وفات

ابوعثمان در نیشابور در دهم ربیع الثانی سال 298 هجری قمری درگذشت و امیر ابوصالح بر او نماز گذارد.