گردان عبدالله عزام
گردان عبدالله عزام (به عربی: كتائب عبدالله عزام) یک گروه تروریستی و جهادی سنی وابسته به القاعده می‌باشد که در سال ۲۰۰۹ اعلام موجودی کرده و در برخی از کشورهای خاورمیانه از جمله عربستان سعودی، لبنان، پاکستان و افغانستان به فعالیت می‌پردازد. وجه تسمیه این گروه از نام عبدالله عزام، یکی از بنیان‌گذاران القاعده و از نزدیکان اسامه بن لادن می‌باشد.
پس از آنکه رهبر نخست گروه به نام صالح القرعاوی توسط نیروهای امنیتی عربستان سعودی بازداشت شد، مسئولیت رهبری این گروه را از ژوئن ۲۰۱۲؛ فردی به نام ماجد بن محمد الماجد از اتباع عربستان سعودی بر عهده دارد. ماجد الماجد پیرامون ۳۱ دسامبر ۲۰۱۳ توسط نیروهای اطلاعاتی لبنان دستگیر شد.
ایدئولوژی این گروه دفاع از اهل سنت کشورهای خاورمیانه در مقابل شیعیان بوده است و بارها شیعیان کشورهای منطقه به خصوص شیعیان لبنان را تهدید به حملات انتقام‌جویانه به موجب حمایت از حزب‌الله لبنان نموده است. این گروه مسئولیت بمب‌گذاری در هتل پیرل کنتینانتال پیشاور را که به کشته شدن ۱۷ نفر در سال ۲۰۰۹ منجر شد را بر عهده گرفت. این گروه از مخالفان حکومت بشار اسد بوده که در جنگ داخلی سوریه در کنار سایر نیروهای شورشی به نبرد با دولت مرکزی مشغول می‌باشد. این گروه بارها ایران را به دلیل حمایت از حکومت مرکزی سوریه تهدید کرده بود و در ۱۹ نوامبر ۲۰۱۳ اقدام به بمب‌گذاری سفارت ایران در بیروت نمود که در پی آن تعدادی از شهروندان ایرانی و لبنانی کشته شدند. این گروه همچنین خواهان سرنگونی نظام فعلی عربستان سعودی و نابودی حزب‌الله لبنان می‌باشد و در چندین حمله موشکی از جنوب لبنان به سمت اسرائیل دست داشته است[۱].
تاسیس
سازمانی مسلح است که فعالیت نظامی خود را از سال 2004 با سه انفجار در مرکز گردشگری طابا و ساحل تویبع (هر دو در مصر) آغاز کرد. این گروه نام خود را از فرمانده فلسطینی الاصل، عبدالله عزام که در سال 1989 در پیشاور ترور شد گرفته است. القاعده شاخه‌ای فرعی دارد با نام «القاعده در سرزمین شام و کنانه [مصر]» که گروه عبدالله عزام، فرع این شاخه محسوب می‌شود. انتشار بیانیه‌ها و متون و مواد صوتی و تصویری این گروه را هم «مرکز رسانه‌ای فجر» به عهده دارد.
این سازمان در مناطق ساحلی فعالیت زیادی دارد، کما اینکه مسئولیت هدف قرار دادن دو ناوچه آمریکایی در بندر عقبة در سال 2005 را هم به عهده گرفته است. این گروه همچنین در دوم جولای 2010 اقدام به شلیک موشک گراد به دو شهرک صهیونیستی ایلات و العقبة نمود. درست همان روز دسته یوسف العبیری [ذیل گردان‌های عبدالله عزام] مسئولیت حمله انتحاری «ایوب الطیشان» به یک نفتکش ژاپنی در مقابل سواحل امارات را به عهده گرفت.
دولت ایالات متحده در 24 می2014، این گروه را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار داد و بر اساس آن، تمامی حساب‌ها و دارایی‌های این گروه در ایالات متحده را مسدود نمود.
گردان در لبنان
اما در لبنان این گروه از همان ابتدای تأسیسش، اردوگاه آوارگان فلسطینی عین الحلوة را [که گروه‌های مختلف تندرو در آن حضور دارند] به عنوان پناهگاه امن خود برگزید و شروع کرد به کار کردن بر روی جوان‌هایی که عضو سابق گروه‌های اسلام گرای منحل شده بودند. در کنار تلاش برای جذب این جوانان، اقدام به جذب افراد غیر لبنانی ای کرد که از خارج لبنان به این اردوگاه می‌آمدند. بدین ترتیب هسته‌های اولیه این گروه تشکیل شد.
برخی اعضای این گروه سابقه نبرد در افغانستان و عراق را داشتند و برخی شان هم توانایی و اطلاعات بالایی در ساختن بمب و مین و کارگذاشتن آنها داشتند. هدف اساسی این گروه در زمان تشکیل، جهاد ضد «نیروهای صلیبی» موجود در جنوب لبنان یعنی نیروهای صلح بان یونیفل بود.
چند حمله انفجاری به نیروهای یونیفل و شلیک چند موشک به شمال فلسطین اشغالی در سال 2013، نشان‌دهنده جدیت «گردان‌های عبدالله عزام- دسته زیاد الجراح» در اجرای طرح‌هایش بود. [زیاد الجراح یکی از 19 نفر انتحاری مسئول حملات یازده سبتامبر بود و اصلیت لبنانی داشت.]
«گردان‌های عبدالله عزام- دسته زیاد الجراح» در سال 2011 پیش از سفر رئیس‌جمهور وقت ایران محمود احمدی‌نژاد به لبنان، طی بیانیه‌ای به او حمله ور شده و گفته بود: «سفراحمدی‌نژاد به آن بخش دیار شام که لبنان خوانده می‌شود، یک گام بسیار خطرناک است و به مبارزه‌طلبیدن همه سنی‌های موجود در آن به حساب می‌آید.» این بیانیه حتی از این هم پیشتر رفته و با تهدید مستقیم رئیس‌جمهور ایران نوشته بود: «ما هر کاری (حتی اگر محال باشد) را برای جلوگیری از این توطئه انجام می‌دهیم و اگر او این سفر را انجام دهد، وعده می‌دهیم که همانطور که آمده بازنگردد.» در آن بیانیه همچنین حزب الله را متهم کرده بود که احمدی‌نژاد را به سرزمین شام می‌آورد تا از رژیمی که می‌خواهد بنا کند حمایت نماید و از بذل و بخشش احمدی‌نژاد به دلیل موفقیت [حزب] در عملی کردن نقشه «[امپراتوری] فارسی» برخوردار شود، نقشه تبدیل کردن سرزمین شام به کشوری که پیرو کامل ایران باشد.»
نظر روسای گروه در مورد شیعیان
سراج الدین زریقات
از بارزترین چهره‌های گردان‌های عبدالله عزام می‌توان به شیخ سراج الدین زریقات اشاره کرد، کسی که چندی پیش در صفحه شخصی اش در توئیتر از طرف گردان‌های عبدالله عزام، مسئولیت انفجارهای مقابل سفارت ایران در بیروت را بر عهده گرفت. زریقات در صفحه اش نوشته بود: «عملیات‌ها به اذن خدا در لبنان ادامه خواهد یافت تا دو امر محقق شود: عقب‌نشینی نیروهای حزب الله از سوریه و آزادی اسرایمان از زندانهای ظلم لبنان.» سراج الدین زریقات همان کسی است که در 8 آگوست 2012 ویدئویی از سخنان خود در یوتیوب منتشر کرد که در آن به حزب الله و نظام سوریه و ایران حمله کرده بود.
صالح القرعاوی
در ششم آوریل 2012 مرکز رسانه‌ای فجر، برای اولین بار صحبت‌های مؤسس و فرمانده وقت این گروه به نام صالح القرعاوی را منتشر نمود که می‌گفت: «اولویت گردان‌های عبدالله عزام جنگیدن با اسرائیل است ولی هم حزب الله و هم نیروهای یونیفل مانع ما می‌شوند[!]»
ماجد الماجد
اوایل ماه گذشته هم سایت‌های «جهادی» [سایت‌های و انجمن‌های اینترنتی وابسته به گروه‌های تکفیری مسلح] پیام صوتی «امیر گردان‌های عبدالله عزام در سرزمین شام، ماجد الماجد» را منتشر کردند که در بخشی از آن آمده بود: «حزب ایران و منافعش در لبنان، اهداف مشروعی برای ما و انقلابیون به حساب می‌آیند» و افزوده بود: «آنچه تا حالا بر سر مناطق شما [شیعیان] آمده از موشک باران بقاع و هرمل و ضاحیه و غیره، فقط دست گرمی بوده است.»
ماجد الماجد کیست
لبنانی‌ها از خیلی وقت پیش اسم ماجد الماجد را می‌شناختند، رهبر گردان‌های عبدالله عزام، همان گروهی که سفارت ایران در کشور آنان را منفجر نمود. ماجد الماجد جزو خطرناک‌ترین افراد تحت تعقیب بود که چند روز پیش ارتش لبنان توانست او را بازداشت نماید، ولی مرگ، پیش از بازجوها به سراغ او آمد و بدین ترتیب فرصت کشف توطئه‌های بسیاری که ثبات امنیتی لبنان را هدف گرفته بود، از دست رفت. ماجد الماجد کیست که لبنانی‌ها از دستگیری او خوشحال شدند و مدت کوتاهی بعد از شنیدن خبر مرگ او به دلیل بیماری کلیوی [و از دست رفتن فرصت بازجویی از او] ناراحت گشتند؟
ماجد الماجد، متولد سال 1973 در عربستان است که در فهرست 85 نفری افراد تحت تعقیب دولت سعودی (که سال 2009 منتشر شد) ردیف 70 را به خود اختصاص داده است.
گردان‌های عبدالله عزام پس از آنکه امیرشان صالح القرعاوی (که در همان فهرست، در ردیف 34 قرار داشت و به دست نیروهای عربستانی دستگیر شده بود) دچار معلولیت دائم شد، در ژوئن 2012 با ماجد الماجد به عنوان امیر بیعت نمودند.
باید گفت که ماجد الماجد سومین سعودی ای است که در گردان‌های عبدالله عزام منصبی بالا داشته است، چراکه صالح القرعاوی رهبر نظامی [و امیر] این گروه و سلیمان حمد الحبلین مسئول مواد منفجره در گروه هم سعودی بودند.
ماجد الماجد متهم بود که با سازمان القاعده مرتبط بوده است، با حمایت مالی و تلاش برای تسهیل ورود افراد فرار کرده از زندان سیاسی یمن [به کشورهای دیگر] و هماهنگی خروج برخی اشخاص برای رفتن به عراق. کما اینکه خود ماجد هم برای رفتن به عراق، به صورت غیر قانونی به یمن رفته بود ولی قبل از رفتن به عراق، با یک گذرنامه جعلی به لبنان بازگشت تا به سازمان «دسته انصار»[عصبة الانصار] بپیوندد.
بعد از نبردهای سنگین ارتش لبنان با گروه تکفیری «فتح الاسلام» در اردوگاه آوارگان فلسطینی نهرالبارد در شمال لبنان در سال 2007 که سه ماه طول کشید و با نابودی این گروه خاتمه یافت، دستگاه قضائی لبنان در سال 2009 حکم بازداشت ماجد الماجد را به اتهام وابستگی به گره فتح الاسلام صادر نمود. چندی بعد هم ماجد الماجد در دادگاه غیابی در لبنان به جرم «وابستگی به سازمانی مسلح به قصد ارتکاب جنایت علیه مردم و نابود کردن قدرت حکومت و ابهت آن و همچنین نگهداری مواد منفجره و استفاده از آنها در کارهای تروریستی» به حبس ابد محکوم شد.
ارتش لبنان ماجد الماجد را دستگیر کرد و این خبر را دو روز بعد وقتی که آزمایش‌های دی ان ای هویت او را ثابت کرد، اعلام نمود. در همان وقت هم یک منبع پزشکی که از پرونده او اطلاع داشت اعلام کرد که وخامت وضعیت سلامتی او، بازجویی و تحقیق را عقب خواهد انداخت.
شنبه هم به صورت رسمی فوت ماجد الماجد پس از وخامت وضعیت سلامتی اش اعلام شد. و بدین ترتیب با مرگ او اسرار و معلوماتی از بین رفت که دیگر فرصتی به این خوبی برای کشفشان در آینده نزدیک به دست نخواهد آمد.
صالح القرعاوی مؤسس گردان‌های عبدالله عزام
منابع مطلع به روزنامه الحیات اطلاع داده‌اند که قرعاوی به دلیل انفجار بمب دچار معلولیت شده بود و گردان‌های عبدالله عزام از کمک و معالجه او کنار کشیدند و در پیام‌های صوتی و تصویری هم که منتشر نمودند دلیل انتخاب ماجد الماجد را به عنوان جایگزین او بیان نمی‌کردند، با وجود آنکه می‌دانیم قرعاوی شخص مهم تری بود و حتی آمریکا هم او را در فهرست تروریست‌های بین‌المللی قرار داده بود.
گفتنی است که قرعاوی، گردان‌های عبدالله عزام را به عنوان شاخه القاعده در سال 2004 تأسیس نمود و برای آن، مأوریت هدف قرار دادن اهدافی در شرق و خاورمیانه به طور عام را تعریف نمود [۲].