جعمیت علمای اسلام پاکستان
جعمیت علمای اسلام پاکستان
| جمعیت علمای اسلام پاکستان | |
|---|---|
| نام حزب | جمعیت علمای اسلام پاکستان |
| تاریخ تأسیس | 1945 م، ۱۳۲۳ ش، ۱۳۶۳ ق |
| مؤسس | مولانا شبیر احمد عثمانی |
| رهبران | مفتی طاهر قاسمی، مفتی محمد حسین |
تاریخچه
جمعیت العلمای اسلام، حزبی اسلامی در پاکستان است و پیشینه این جمعیت، به دوران پیش از تجزیه هندوستان (۱۳۲۶ش/ ۱۹۴۷) و جمعیت العلمای هند باز می‌گردد. «جمعیت العلمای هند» با استعمار انگلیس مخالف بود و از اهداف و سیاستهای کنگره ملی هند (به رهبری گاندی) حمایت میکرد، در عین حال اکثر اعضای آن با تلاش «جامعه مسلمانان سراسر هند» برای تقسیم هندوستان و تشکیل کشور مستقل پاکستان نیز مخالفت می کردند.[۱]. برخی از اعضای جمعیت العلمای هند، که طرفدار «جامعه مسلمانان سراسر هند» (مسلم‌لیگ) بودند، به رهبری مولانا شَبیر احمد عثمانی (متوفی ۱۳۲۸ش/ ۱۹۴۹)، از ۴ تا ۷ آبان ۱۳۲۴/ ۲۶ـ۲۹ اکتبر ۱۹۴۵ در کلکته گردهم آمدند و حزب «جمعیت العلمای اسلام» را تأسیس کردند.[۲] مولانا شبیر احمد عثمانی، نخستین رهبر این جمعیت شد. برخی از همکاران او، که در تأسیس جمعیت نقش فعال داشتند، عبارت بودند از: مولانا طاهر قاسمی، مولانا ظفر احمد عثمانی، مولانا مفتی محمدحسن، مفتی محمد شفیع، مولانا محمدابراهیم سیالکوتی، مولانا ابوالبرکات، مولانا عبدالرئوف و مولانا احتشام‌الحق ثانَوی.[۳].
فعالیت سیاسی
جمعیت العلمای اسلام بین سالهای ۱۳۲۴ تا ۱۳۲۶ش/ ۱۹۹۵ تا ۱۹۴۷، عمدتاً از مواضع سیاسی ـ مذهبی جامعه مسلمانان سراسر هند، برای ایجاد کشورِ مستقلِ مسلمانان در شبه قاره (پاکستان)، در برابر کنگره ملی هند و روحانیانِ طرفدارِ یکپارچگی هند حمایت می کرد [۴]. مولانا شبیر احمد عثمانی، از نزدیک‌ترین یاران محمدعلی جناح، رهبر جامعه مسلمانان سراسر هند و بنیانگذار پاکستان، بود. محمدعلی جناح در زمان برگزاری همه‌پرسی برای پیوستن ایالت سرحد به پاکستان یا هند در ۱۳۲۶ش/ ۱۹۴۷، مولانا شبیر احمد عثمانی را برای جلب حمایت مردمی به این ایالت فرستاد و او، با همکاری پیر امین‌الحسنات، در جلب افکار مردم سرحد نسبت به سیاستهای جامعه مسلمانان سراسر هند و ایستادگی در برابر مخالفان الحاق به پاکستان، مانند خان عبدالغفارخان و دکترخان، نقش مهمی داشت.
تغییر نام
در ۱۳۲۶ش/۱۹۴۷، با تشکیل کشور پاکستان، برخی از اعضای جمعیت به پاکستان مهاجرت کردند و گروهی نیز در هند ماندند. اعضا و هواداران جمعیت در پاکستان، در آذر ۱۳۲۶/ دسامبر ۱۹۴۷ در منزل مولانا احتشام الحق ثانوی گرد آمدند و جمعیت را با رهبری احمد عثمانی، به نام جمعیت العلمای اسلام مرکزی (مرکزی جمعیت العلماء اسلام) بازسازی کردند [۵].
ساختار
جمعیت العلمای اسلام در آغاز ساختار بسیار ساده‌ای داشت و فاقد ویژگیهای یک حزب سیاسی بود [۶]. اما پس از دهه ۱۳۴۰ش/ ۱۹۶۰ بر نظم و انضباط درونی آن افزوده و تقسیم کار شفاف‌تر شد. ساختار اصلی جمعیت از سه شورا (مجلس) تشکیل شده است:
- شورای مرکزی عمومی (مرکزی مجلس عمومی)؛
- شورای مشورتی (مجلس شوری)؛ و شورای اجرایی (مجلس عامله)،
- شورای مرکزی عمومی، با ۳۲۵عضو، عالیترین نهاد تصمیم‌گیری حزب است و اعضای آن از تمام مناطق انتخاب می شوند [۷].
انتخاب اعضای شورای اجرایی، از جمله امیر (بالاترین مقام و رهبر تام‌الاختیار حزب) و دبیرکل (ناظم عمومی)، و سایر اعضا برعهده شورای مرکزی عمومی است که برای یک دوره سه ساله انتخاب میشوند. امیر و دبیرکل، پس از انتخابشان با آرای مخفی اعضای شورای مرکزی عمومی، با مشورت یکدیگر، سایر اعضای شورای اجرایی را انتخاب و به شورای مرکزی عمومی معرفی می‌کنند.شورای مشورتی از شورای مرکزی عمومی اختیارات کمتری دارد و شامل دو بخش مرکزی و ایالات است که هر کدام در قلمرو اداری خود به تصمیم‌گیری و سیاستگذاری می‌پردازد.
اهداف و آرمانها
جمعیت العلمای اسلام از نظر مذهبی وابسته به مکتب وهابی ـ سَلَفی دیوبندی است.[۸] و خواهان برقراری کامل نظام اسلامی در پاکستان می باشد. براساس منشور حزب، اهداف و برنامه‌های آن در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی، آموزشی، اقتصادی و فرهنگی چنین است: ایجاد نظام اسلامی در پاکستان و ترویج قرآن و سنّت بر مبنای اصول ۲۲گانه اسلامی.