پیش‌نویس:طبائع الاستبداد و مصارع الاستعباد (کتاب)
| طبائع الاستبداد و مصارع الاستعباد | |
|---|---|
| نام | طبائع الاستبداد و مصارع الاستعباد |
| پدیدآوران | عبدالرحمن کواکبی |
| زبان | عربی |
| زبان اصلی | عربی |
طبائع الاستبداد و مصارع الاستعباد
مؤلف
سید عبدالرحمن بن احمد بن مسعود کواکبی (م 1320ق)، مشهور به سید فراتی به دلیل انتساب به ناحیه فرات (سرزمین پدرانشان)، از رجال اصلاح طلب اسلامی است که در حلب متولد شده و در مدرسه کواکبیه آن شهر، علومی مانند ادبیات عرب، فقه، تاریخ و دانش‌های جدید را آموخت و به زبان عربی و ترکی نیز تسلط داشت. اگرچه وی علت عقب ماندگی کشورهای مسلمان را در ابتدا نابسامانی اقتصادی می دانست و از این‌رو در شهر حلب و اطراف آن به کارهای عمرانی مانند امتداد خط آهن، زراعی نظیر احیاء زمین های کشاورزی و تأسیس بنادر همت گذاشت و در این کار موفق نیز بود، اما به زودی دریافت که محیط زندگی وی بیش از مشکلات اقتصادی، از فقر فرهنگی و ناآگاهی در رنج است و لذا برای بیداری اسلامی با قلم و اندیشه خود مقالاتی را در نشریه «الفرات» منتشر کرد و سپس نخست مجله « الشهباء» و بعد نشریه «الاعتدال» را منتشر کرد که هر دو توسط دولت وقت، سلطان عبدالحمید عثمانی، تعطیل شد. اقدامات اصلاح گریانه کواکبی موجب شد که برای مدتی زندانی شود و حتی اموالش نیز توقیف گردد. اما وی با انتقال محاکمه خود به محکمه بیروت تبرئه شد و این اين پيشامدها و دسيسهها، روز به روز بر محبوبيتش افزود تا آن‌كه پس از مدتی شهردار حلب شد. و سپس مناصب مانند: رياست اتاق بازرگانى حلب (1892)، سرمنشي‌گرى محكمه شرع حلب (1894)، رييس هيأت فروش اراضى دولتى و حتی منصب نقيب السادات را نيز برعهده داشت و در همه اين مناصب با زورگويى تركان و فساد دولت‌مردان سورى مبارزه كرد و چون در اين مبارزات توفیق چندانی نیافت، درروز ششم دسامبر 1899 در سن چهل و هفت سالگى سوريه را ترك كرد و رهسپار مصر گشت. در قاهره خديو عباس حلمى كه مثل سلطان عثمانى داعيه خلافت داشت سعى كرد از وجود او براى جلب حمايت بعضى شيوخ عرب استفاده كند. از اين‌رو كواكبى، تا حدى به تشويق و اصرار خديو در اين سالهاى آخر عمر از مصر به كشورهاى اسلامى و عربى،مسافرتهاى طولانى كرد. به زنگبار و بلاد عرب و به بلاد هند سفر كرد و تا همين كراچى هم آمد و در ضمن اين مسافرتها همه جا به تحقيق احوال مسلمانان پرداخت. در بازگشت به مصر ظاهرا آهنگ ديار مغرب داشت كه مرگ به سراغش آمد (1320 - 1902).