کفر

«كفر» به معناى «پوشاندن و پنهان كردن چيزى » مى باشد و کافر به كسى گفته مى شود كه خدا يا پیامبر(صلی الله علیه وآله) يا شریعت يا هر سه را منكر شود .

معنای لغوی [ویرایش]

معناى لغوى «كفر»، پوشش و پوشاندن است. از اين رو، مردم عرب، شب را «كافر» مى‌گويند؛ زيرا اشياء را مى‌پوشاند و پنهان مى‌كند و نيز به كشاورز كه بر زمين بذر مى‌پاشد و بذرها را در آن پنهان مى‌سازد. برگ‌هايى نيز كه ميوه‌هاى درخت را مى‌پوشانند، «کافور» خوانده مى‌شوند[۱]

معنای اصطلاحی [ویرایش]

كفر در اصطلاح دينى تعريف‌هاى متعدّدى دارد: يكى، باور نداشتنِ آنچه بايد باورش كرد؛ همانند توحید و نبوّت و معاد و ضروریّات دین[۲] ديگر، انكار آگاهانه سخن پیامبر (ص) و آنچه آورده است [۳].

تعریف جامع کفر [ویرایش]

تعريف جامع كفر عبارت است از: انكار الوهیّت، توحید، رسالت و ضروری دین- با التفات به ضرورى بودن آن- اگر به انكار رسالت بينجامد [۴]. كفر، نقيض ایمان است و ماهيّت آن عبارت است از عناد و ميل بر پوشانيدن حقيقت[۵]

معنای قرآنی کفر [ویرایش]

قرآن كريم كفر را به معنايى غير از آنچه گذشت نيز به كار گرفته است. در اين معنا، كفر نه تنها مذموم نيست كه از واجبات بس سترگ است: «فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقى‌ ...»[۶] در اينجا كفر به معناى ردّ طاغوت و ایمان به خدا است. از اين آيه‌ بر مى‌ آيد كه مؤمن بايد به باطل كفر بورزد و به حق ایمان آوَرَد [۷]

اقسام کفر از منظر متکلمان [ویرایش]

متکلمان اقسام متعدّدی برای کفر بر شمرده‌اند:

← کفر انکار

کفر انکار بدین معنا است که کسی به قلب و زبان، خدا و رسول خدا (صلی الله علیه وآله) را انکار کند.

← کفر جحود

کفر جحود یعنی کسی با قلب اذعان کند؛ ولی به زبان، انکار: «وَجَحَدُوا بِها وَاسْتَیقَنَتْها أنْفُسُهُمْ». [۸]

← کفر عناد

کفر عناد بدین معنا است که کسی به دل و زبان اذعان کند؛ امّا از روی حسادت و عناد، تن بدان ندهد؛ همانند ولید بن مغیره، که به دل و زبان قرآن را پذیرفت؛ ولی ایمان نیاورد و آن را سحر خواند. [۹]

← کفر نفاق

کفر نفاق آن است که زبان دم از ایمان زَنَد؛ ولی دل از ایمان تهی باشد. [۱۰] [۱۱] [۱۲]

اقسام کفر در کلام امام صادق(علیه السلام) [ویرایش]

تقسیمی دیگر نیز برای کفر از روایت امام صادق (علیه السلام) برون کشیده‌اند: [۱۳]

← کفر حجود

کفر حجود، خود بر دو قسم است:

←← انکار ربوبیّت

انکار ربوبیّت بدین معنا است که کسی، خدا و بهشت و دوزخ و رستاخیز را انکار کند. کفر زنادقه و دهریّه از این دست است که قرآن سخن آنان را چنین باز می‌گوید: «وَما یُهْلِکُنا إلّا الدَّهْرُ». [۱۴]

←← انکار همراهِ شناخت

انکار همراهِ شناخت یعنی هر چند به وجود خدا یقین دارند، امّا از روی ستمکاری و بزرگ‌طلبی او را انکار می‌کنند. [۱۵]

← کفر عصیان

کفر عصیان بدین معنا است که به خدا ایمان دارند؛ امّا از فرمان او سر می‌پیچند و تکالیف دینی را بر نمی‌تابند.[۱۶] [۱۷]

← کفر برائت

کفر برائت، کفر، ناپسند نیست؛ بلکه از وظایف اعتقادی است و عبارت است از کفر به دشمنان خدا و کافران، مانند کفر ابراهیم [۱۸] و کفر شیطان به اولیای خود. [۱۹]

← کفر نعمت

کفر نعمت عبارت از ناسپاسی در برابر نعمت‌های الهی است. قرآن کریم از سلیمان پیامبر -علیه السلام- نقل فرموده است: «این از فضل پروردگار من است تا مرا به سپاسگزاری و ناسپاسی بیازماید»[۲۰] [۲۱] [۲۲]

← کفر مطلق

کفر مطلق کفری است که هیچ یک از قیدهای پیشین را ندارد. [۲۳] [۲۴] برخی کفر را سی و پنج قسم دانسته ‌اند که از ضرب هفت قسم متعلق کفر در پنج قسم کافر حاصل گردد. [۲۵]