عبدالحسین امینی

عبدالحسین امینی

نام	عبدالحسین امینی
نام‎های دیگر	علامه امینی آیت الله امینی
نام پدر	آقا میرزا احمد امینی
متولد	۱۳۲۰ هجری قمری
محل تولد	تبریز
استادان	سید محمد فیروزآبادی، سید ابوتراب خوانساری
برخی آثار	‏الغدیر. سیرَتُنا و سنَتُنا سیرةُ نبیِنا و سنتِه.

زادگاه و تولد

علامه شیخ عبد الحسین فرزند آقا میرزا احمد امینی در سال ۱۳۲۰ هجری قمری در شهر تبریز به دنیا آمد. ایشان صاحب کتاب شریف الغدیر است وی برای تالیف الغدیر ۱۰ هزار جلد کتاب مطالعه کردند. علم و عمل از وی شخصیتی برجسته ساخته بود. حسن سیرت، آراستگی طبیعت و پرهیزکاری وی زبانزد خاص و عام بود. عبدالحسین امینی معروف به علامه امینی(۱۳۲۰-۱۳۹۰ق)، نویسنده کتاب الغدیر، فقیه، محدث، متکلم، مورخ، نسخه‌شناس و از علمای بزرگ شیعه در قرن چهاردهم هجری قمری بود. علامه امینی از ٢٢ سالگی برای تحصیل علوم اسلامی به نجف رفت و از سید ابوالحسن اصفهانی، میرزا محمدحسین نایینی، محمدحسین غروی اصفهانی و شیخ عبدالکریم حائری یزدی، اجازه اجتهاد دریافت كرد. علامه امینی علاوه بر نگارش آثار مهم علمی، کتابخانه امیرالمؤمنین(ع) را در نجف تاسیس کرد که حاوی ۷۰ هزار نسخه خطی و ۵۰۰ هزار عنوان کتاب است. شهداء الفضیلة، «سیرَتُنا و سنَتُنا سیرةُ نبیِنا و سنتِه»، «تفسیر سوره حمد» و «أدبُ الزائرِ لِمَن يَمَّمَ الحائر» در شرح آداب زیارت امام حسین (ع) از دیگر آثار اوست.

امینی معتقد بود اجتهاد [در دنیای جدید] از حیطه قدرت فرد خارج است و باید هیئت فتوای مقتدر، شجاع و زمان‌شناس تشکیل شود. او منتقد بسیاری از محافل و مجالس مذهبی به دلیل بی‌اطلاعی و ناآگاهی بسیاری از گویندگان حدیث و معارف دینی بود. امینی معتقد بود زیارت ائمه و امامزادگان، بر خلاف آنچه هم‌اکنون در بین شیعیان دیده می‌شود، باید بازده جدی پرورشی داشته باشد؛ از این رو، یکی از کارهای نخستین او، چاپ یکی از معتبرترین متون زیارتی شیعه به نام کامل الزیارات بود. سید ابوالحسن اصفهانی در تقریظ بر کتاب شهداء الفضیلة، علامه امینی را پرچمدار دانش، ادب و قهرمان جنبش فکری اسلامی دانسته است. محمدسعید دحدوح، از عالمان اهل سنت ساکن حلب، در بخشی از نامه‌اش به علامه امینی، او را وارث راستین روش و اخلاق آل محمد(ص) معرفی کرده است.

عبادت بسیار زیاد، تقوا و زهد از ویژگی‌های اخلاقی علامه امینی دانسته شده است؛ به صورتی که تا آخر عمر خانه شخصی در نجف نداشت و در خانه اجاره‌ای زندگی می‌کرد. «حماسه غدیر» نوشته محمدرضا حکیمی و «ربع قرن مع العلامة الامینی (خاطرات)» تألیف حسین شاکری از جمله آثاری است که درباره علامه امینی نوشته شده است عبدالحسین امینی فرزند میرزا احمد امینی در سال ۱۳۲۰ق در تبریز زاده شد. پدرش از ائمه جماعات و از علمای تبریز بود.[۱] جدّش «مولا نجفقلی»، مشهور به «امین الشرع» بود و از همین رو خانواده او «امینی» خوانده شده‌اند. عبدالحسین در مدارس تبریز، مقدمات علوم را آموخت و پس از فراگرفتن قرآن و مقدمات، به تحصیل فقه و اصول پرداخت و در درس سیدمحمد مولانا، مؤلف مصباح السالکین، و سید مرتضی خسروشاهی و شیخ حسین، مؤلف هدایة الانام حاضر شد.[۲][۳]

ویژگی‌های اخلاقی

عبدالحسین امینی معروف به علامه امینی(۱۳۲۰-۱۳۹۰ق)، نویسنده کتاب الغدیر، فقیه، محدث، متکلم، مورخ، نسخه‌شناس و از علمای بزرگ شیعه در قرن چهاردهم هجری قمری بود. علامه امینی از ٢٢ سالگی برای تحصیل علوم اسلامی به نجف رفت و از سید ابوالحسن اصفهانی، میرزا محمدحسین نایینی، محمدحسین غروی اصفهانی و شیخ عبدالکریم حائری یزدی، اجازه اجتهاد دریافت كرد. علامه امینی علاوه بر نگارش آثار مهم علمی، کتابخانه امیرالمؤمنین(ع) را در نجف تاسیس کرد که حاوی ۷۰ هزار نسخه خطی و ۵۰۰ هزار عنوان کتاب است. شهداء الفضیلة، «سیرَتُنا و سنَتُنا سیرةُ نبیِنا و سنتِه»، «تفسیر سوره حمد» و «أدبُ الزائرِ لِمَن يَمَّمَ الحائر» در شرح آداب زیارت امام حسین (ع) از دیگر آثار اوست.

امینی معتقد بود اجتهاد [در دنیای جدید] از حیطه قدرت فرد خارج است و باید هیئت فتوای مقتدر، شجاع و زمان‌شناس تشکیل شود. او منتقد بسیاری از محافل و مجالس مذهبی به دلیل بی‌اطلاعی و ناآگاهی بسیاری از گویندگان حدیث و معارف دینی بود. امینی معتقد بود زیارت ائمه و امامزادگان، بر خلاف آنچه هم‌اکنون در بین شیعیان دیده می‌شود، باید بازده جدی پرورشی داشته باشد؛ از این رو، یکی از کارهای نخستین او، چاپ یکی از معتبرترین متون زیارتی شیعه به نام کامل الزیارات بود.

سید ابوالحسن اصفهانی در تقریظ بر کتاب شهداء الفضیلة، علامه امینی را پرچمدار دانش، ادب و قهرمان جنبش فکری اسلامی دانسته است. محمدسعید دحدوح، از عالمان اهل سنت ساکن حلب، در بخشی از نامه‌اش به علامه امینی، او را وارث راستین روش و اخلاق آل محمد(ص) معرفی کرده است. عبادت بسیار زیاد، تقوا و زهد از ویژگی‌های اخلاقی علامه امینی دانسته شده است؛ به صورتی که تا آخر عمر خانه شخصی در نجف نداشت و در خانه اجاره‌ای زندگی می‌کرد. «حماسه غدیر» نوشته محمدرضا حکیمی و «ربع قرن مع العلامة الامینی (خاطرات)» تألیف حسین شاکری از جمله آثاری است که درباره علامه امینی نوشته شده است.

تأسیس کتابخانه امیرالمؤمنین(ع)

کتابخانه عمومی امیرالمومنین نجف، ۱۸ ذی‌الحجه ۱۳۷۹ق، توسط علامه امینی و با حضور آقابزرگ تهرانی افتتاح شد. این کتابخانه ۵۰۰ هزار عنوان کتاب در زبان‌های مختلف و حدود ۷۰ هزار عنوان کتاب خطی دارد.[۲۸] امینی کتاب‌های موجود در کتابخانه خود را که پنج تا شش هزار جلد بود، به این کتابخانه اهدا کرد. فرزندش محمدهادی امینی هم هزار جلد از کتاب‌های خود را در اختیار این کتابخانه گذاشت.[۲۹]

علامه امینی در جریان جمع‌آوری احادیث و اسناد مرتبط با نگارش کتاب الغدیر، از کتابخانه‌های مختلف جهان اسلام دیدار کرد. بزرگ‌ترین کتابخانه نجف در زمان او، تنها چهار هزار جلد کتاب داشت و همین نقص او را بر آن داشت تا کتابخانه‌ای عظیم در نجف برپا کند.[۳۰] او در جمادی الاولی سال ۱۳۷۳ق در ۵۳ سالگی، به تهیه کتاب‎ها مشغول شد.

امینی در ۲۲ سالگی[۸] از تبریز به نجف رفت و در درس سید محمد فیروزآبادی (م ۱۳۴۵ق) و سید ابوتراب خوانساری (م ۱۳۴۶ق) حاضر شد.[۳][۹]

اجازه اجتهاد و اجازه روایت

امینی از سید ابوالحسن اصفهانی، میرزا محمدحسین نایینی، محمدحسین غروی اصفهانی[۱۰] و شیخ عبدالکریم حائری یزدی، اجازه اجتهاد دریافت كرد. با توجه به تاریخ درگذشت مراجع مورد اشاره (که بین ۱۳۵۵ تا ۱۳۶۴ق بوده است)، علامه امینی پیش از ۳۵ سالگی اجازه اجتهاد و روایت داشته است. او سپس به تبریز بازگشت، اما پس از چندی دوباره به نجف رفت.[۱۱]

در گذشت

امینی ظهر جمعه، ۱۲ تیر ۱۳۴۹ش (۲۸ ربیع‌الثانی ۱۳۹۰ق) درگذشت.[۴] بامداد شنبه ۱۳ تیر ۱۳۴۹ش، پیکر او تشییع شد.[۵] افزون بر تهران، در شهرهای بغداد، کاظمین، کربلا و نجف نیز پیکر علامه امینی تشییع شد و پس از طواف دادن بر گرد آستان مقدس علوی به وصیت خود او، در حجره‌ای در کتابخانه امیرالمؤمنین که خود بنیانگذار آن بود، به خاک سپرده شد.[۶] امینی در وصیت‌نامه‌اش خواست کسی را نایب او قرار دهند تا ده سال به کربلا برود. وی همچنین وصیت کرده بود ده سال مجلس عزا در روزهای شهادت فاطمه(س) برگزار کنند.