قلب الدين حكمتيار
نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است.
یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید.
آخرین مرتبه این صفحه در تاریخ زیر تغییر یافته است: ۰۹:۰۱، ۲۱ مه ۲۰۲۲؛
| نام | قلب‌الدين حكمتيار |
|---|---|
| القاب وسایر نام‌ها | گلبدین حکمتیار |
| زاده | 1947 م / افغانستان |
| دین و مذهب | اسلام، تسنن |
| فعالیت‌ها |
|
قلب الدين حكمتيار یا گلبدین حکمتیار در ۵ تیر ۱۳۲۶ (۱۹۴۷ میلادی) در قندوز افغانستان به دنیا آمد. محل تولد وی در 12 کیلومتری رودخانه جیحون که مرزهای افغانستان را از جمهوری‌های اسلامی در آسیای میانه جدا می‌کند و در یکی از روستاهای ولسوالی امام‌صاحب ولایت قندوز می‌باشد. ایشان بنیانگذار حزب اسلامی در افغانستان است. در همان سالی که خانواده‌اش از ولایت غزنه به قندوز مهاجرت کردند، در آن قریه زندگی می‌کرد و در سفرهای شکاری پدرش شرکت می‌کرد چون به آن علاقه داشت.
نخست‌وزیر افغانستان
او به‌عنوان نخست‌وزیر افغانستان در بین سال‌های ۱۹۹۳ و ۱۹۹۴ میلادی و همچنین در سال ۱۹۹۶ میلادی، پیش از به‌روی کار آمدن طالبان نقش ایفا کرد.
آشنایی با جوانان جریان اسلامی
آشنایی او با جوانان نهضت اسلامی در دانشگاه آغاز شد و خیلی زود به عضویت فعال در میان آنها درآمد و در سال 1350 میلادی به جرم کشتن یک دانشجوی کمونیست در تظاهرات دستگیر و به دو سال زندان محکوم شد، اما موفق به فرار و مهاجرت شد. در سال 1974 میلادی به پاکستان رفت و نتوانست تحصیلات خود را تکمیل کند. او تحت تأثیر فضایی بود که جریان نوظهور اسلامی در اوایل دهه شصت در واکنش به جنبش کمونیستی بود که نفوذ آن در جامعه افغانستان در زمان سلطنت پادشاه سابق محمد ظاهر شاه و نخست وزیر او محمد داوود افزایش یافت. برخی از تشکل‌های اسلامی برای مقابله با جریان کمونیستی تشکیل شد و اولین جنبش‌های فعال با نام‌های «جوانان مسلمان» و «انجمن خادمان فرقان» و سپس «جامعه اسلامی» که قدیمی‌ترین تشکل‌های اسلامی به‌شمار می‌رود، ظهور کردند. وزیر محمد داوود با اقدامات خودسرانه که منجر به کشته شدن تعداد زیادی از رهبران جامعه اسلام و دستگیری دیگران شد، مواجه شد.
نخست وزیر محمد داوود در جریان سفر محمد ظاهر شاه به اروپا در ژوئیه 1973 میلادی کودتای سیاسی را بر علیه محمد ظاهر شاه رهبری کرد و پس از اینکه موفق به سرنگونی وی شد، لغو سلطنت و جایگزینی آن با نظام جمهوری را اعلام کرد. سرکوب نهضت اسلامی از سوی او افزایش یافت و تعداد زیادی از رهبران آن مانند عبدالرب الرسول سیاف و دکتر محمدخان نیازی و زمانی که نور محمد تره کی پس از کودتای خونین که در آن محمد داوود کشته شد، قدرت را به دست گرفت، دستگیر کرد. در سال 1357 میلادی دستور انحلال کلیه زندانیان سیاسی جامعه اسلامی را صادر کرد. محمد نیازی همراه با تعدادی از شاگردانش در سال 1977 میلادی کشته شد. عبدالرب الرسول سیاف که در زمان بابرک کرمل رئیس جمهور سابق افغانستان در سال 1979 میلادی از زندان آزاد شد و در زمان ژنرال ضیاء آل حق پاکستان که از موج کمونیستی از افغانستان می‌ترسید حمایت خود را از اسلام گرایان فراهم کرد. حکمتیار در آن زمان دست قدرتمندی در داخل افغانستان داشت، به ویژه پس از کشته شدن پدر و دو برادرش در زندان‌های کابل پس از به قدرت رسیدن کمونیست‌ها در آوریل 1978 میلادی. حکمتیار در سال 1974 با برهان الدین ربانی برای سازماندهی مجدد جامعه اسلامی افغانستان در افغانستان به توافق رسید؛ لکن به زودی اختلافات بین این دو درگرفت و گسترش یافت تا اینکه حکمتیار انجمن را ترک کرد و حزب اسلامی را تأسیس کرد.
تأسیس حزب اسلامی
ایشان حزب اسلامی را در سال 1976 میلادی تأسیس کرد. حزب جدید به دلیل تشکیلات دقیق خود متمایز شد و موفق شد پیروان خود را در ولایات کابل، قندوز، بغلان و ننگرهار جذب کند. تاریخ سیاسی ایشان با اتحادهای بسیاری گره خورده است. او با گروه‌های جهادی در آن شرکت کرد جنگ علیه اتحاد جماهیر شوروی که بین 1979 - 1989 شروع شد. وی از سال 1983 تا 1985 از اعضای اتحادیه اسلامی به ریاست عبد رب الرسول سیاف بود، سپس در ائتلاف هفت سازمان شرکت کرد و در 24 فوریه 1989 به عنوان وزیر امور خارجه در دولت مجاهدین افغانستان انتخاب شد. در اگست 1989 عضویت خود را در دولت متوقف کرد و به زودی پس از ورود آنها به کابل بین جناح‌های مجاهدین درگیری آغاز شد و این جنگ باعث شد بسیاری از اتحادها منعقد و پس گرفته شوند و حکمتیار در همه این تحولات نقش فعالی داشت، اما او با این وجود. اختلاف خود را با ربانی و مسعود ادامه داد تا اینکه جنبش طالبان آنها را از کابل پایتخت بیرون راند.
حمایت او از طالبان
ایشان پس از روی کار آمدن طالبان در کابل و گسترش کنترل آنها بر بیش از 90 درصد کشور از صحنه ناپدید شد، اما با شروع کمپین آمریکایی‌ها به افغانستان دوباره ظاهر شد، به ویژه پس از اعلام اینکه قصد بازگشت به افغانستان را دارد. کشور و در کنار طالبان بایستد و از مقر فرماندهی او در تهران گفت: زمان دفاع از افغانستان و مردم آن است، نه زمان جستجوی اقتدار.
زندگی مخفی
وی پس از اشغال کابل توسط طالبان با برهان الدین ربانی به سمت شمال رفت و از آنجا راهی ایران شد و در تهران ساکن شد. اگرچه پس از سقوط طالبان و خروج از ایران علیه این کشور موضع گرفت. نمونه‌ای از موضع‌گیری‌های او علیه ایران، بیانیه‌ای است که در سایت آژانس اسلامی افغانستان در تیرماه ۱۳۹۴ منتشر شده و در آن ایران را به «دمیدن در آتش جنگ‌های فرقه‌ای و درگیری‌ها» متهم کرده‌است. ایران رسماً اعلام کرده بود که حکمتیار را بنابه درخواست افغانستان و چند کشور غربی پذیرفته‌است. وی پس از سقوط طالبان و تشکیل دولت انتقالی افغانستان با حمایت آمریکا و کشورهای غربی از این حکومت و عملیات نظامی آمریکا انتقاد می‌نمود و جزو یکی از نیروهای مخالف بود.
منبع
- ر.ک: مدخل قلب الدين حكمتيار در ویکی‌اخوان؛ ikhwanwiki.com..