سوره سجده

نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است.

یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید.
آخرین مرتبه این صفحه در تاریخ زیر تغییر یافته است: ۱۵:۲۵، ۲۱ سپتامبر ۲۰۲۲؛

نام	سوره سجده
شماره سوره	۳۲
ترتیب نزول	۷۵
جزء	۲۱
مکی/مدنی	مکی
تعداد آیات	۳۰
تعداد کلمات	۳۷۵
تعداد حروف	۱۵۶۴

سوره سجده یا الم سجده یا الم تنزیل، سی و دومین سوره و از سوره‌های مکی قرآن است. این سوره به سبب آیه‌ پانزدهم که قرائت یا شنیدن آن باعث سجده واجب می‌شود، سجده نام گرفته است. سوره سجده درباره معاد، خلقت هستی در شش زمان و خلقت انسان از گِل سخن می‌گوید و به منکرانِ قیامت هشدار عذاب می‌دهد و ثواب مؤمنان را پاداشی معرفی می‌کند که برای انسان قابل تصور نیست.

آیات شانزدهم و هجدهم این سوره را نازل شده در شأن امیرالمؤمنین دانسته‌اند. در فضیلت تلاوت سوره سجده آمده است هر کس این سوره را هر شب جمعه بخواند، خداوند نامه اعمال او را به دست راستش می‌دهد و گذشته او را می‌بخشد و از دوستان حضرت محمد و اهل‌بیت خواهد بود.

سجده

گذاشتن پیشانی بر زمین برای اظهار فروتنی و تذلل.

مفهوم کلی سوره

نشانه هاى توحيد؛ يادآورى رستاخيز؛ مراحل آفرينش انسان و جهان.

اسامی سوره

1. سجده،
2. الم سجده،
3. مضاجع،
4. الم تنزيل،
5. سجده لقمان،
6. جُرُز.

علت نام‌گذاری

• «سوره سجده»؛ سبب نام‌گذارى اين سوره به سجده، آيۀ پانزدهم آن است كه دستور سجده در برابر خدا را داده است.
• «سوره الم سجده»؛ از آن جا كه با حروف مقطعه الم شروع مى شود، به نام الم سجده ناميده مى شود.
• «سوره مضاجع»؛ سبب نام‌گذارى آن به مضاجع آيۀ شانزده آن است كه در آن سخن از بسترهاى خواب شده است.
• «سوره الم تنزیل»؛ به خاطر شروع سوره با این عبارت به این نام نامیده شده است و تنها در این سوره بعد از الم عبارت تنزیل آمده است.
• «سوره سجده لقمان»؛ سبب نام‌گذارى آن به سجد ۀ لقمان آن است كه از سوره حم سجده (يعنى سوره فصلت) باز شناخته شود.
• «سوره جُرُز»؛ در آيۀ بیست‌وهفت آن سخن از زمين جرز (باير) گفته شده است و بدين مناسبت اين سوره را «جرز» هم گفته اند.

تعداد آیات و کلمات و حروف

1. سوره سجده سی آیه دارد.
2. سوره سجده سیصدوهشتاد کلمه دارد.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)
3. سوره سجده هزاروپانصد وهجده حرف دارد.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)

سوره سجده هزاروپانصد وهجده حرف دارد.[7] (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)

اهداف و آموزه‌ها

هدف هاى اساسى سوره سجده عبارت اند از:

1. يادآورى توحيد و نشانه هاى خدا؛
2. يادآورى قيامت.

محتوا و موضوعات

سوره سجده به حكم آنكه از سوره هاى مكى است خطوط اصلى سوره هاى مكى يعنى بحث از مبدء و معاد و بشارت و انذار را قويا تعقيب مى كند و روي هم رفته در آن چند بخش جلب توجه مى كند:

قبل از هر چيز سخن از عظمت قرآن، و نزول آن از سوى پروردگار عالميان، و نفى اتهامات دشمنان از آن است؛

بحثى پيرامون نشانه هاى خداوند در آسمان و زمين، و تدبير اين جهان دارد؛

بحث ديگرى پيرامون آفرينش انسان از خاك و آب نطفه و روح الهى و اعطاى وسائل فراگيرى علم و دانش، يعنى چشم و گوش و خرد از سوى خداوند به او مى باشد؛

از رستاخيز و حوادث قبل از آن يعنى مرگ و بعد از آن يعنى سؤال و حساب سخن مى گويد؛

بحثهاى مؤثر و تكان دهنده اى از بشارت و انذار دارد مؤمنان را به جنة‌الماوى نويد مى دهد و فاسقان را به عذاب آتش تهديد مى كند؛

اشاره كوتاهى به تاريخ بنى اسرائيل و سرگذشت حضرت موسى و پيروزيهاى اين امت دارد؛

به تناسب بحث بشارت و انذار، اشاره اى به احوال گروهى ديگر از امتهاى پيشين و سرنوشت دردناك آنها مى كند؛

بار ديگر به مسئله توحيد و نشانه هاى عظمت خدا باز مى گردد و با تهديد دشمنان لجوج سوره را پايان مى دهد.

به اين ترتيب هدف اصلى سوره تقويت مبانى ايمان به مبدء و معاد و ايجاد موج نيرومندى از حركت به سوى تقوا، و بازدارى از سركشى و طغيان و توجه به ارزش مقام والاى انسان است كه مخصوصا در آغاز حركت اسلام و در محيط مكه فوق العاده لازم بوده.

فضائل، خواص و ثواب قرائت

ابى‌بن‌كعب از پيامبر روايت کرده كه فرمود: «آنكه سوره الم تنزيل و سوره تبارك الذى ... ، را بخواند گويا شب قدر را احياء گرفته است».

ليث‌بن‌ابى‌زبير از جابر روایت کرده كه رسول خدا شبها نمى خوابيد تا اين دو سوره «الم تنزيل و تبارك الذى ...» را قرائت مي‌نمود. ليث می‌گويد: اين روايت را براى طاوس گفتم سپس او گفت كه اين دو از تمامى سوره هاى قرآن ارجمندتر باشد و هر كس آن دو را بخواند شصت حسنه براى او نوشته شده و شصت گناه محو مي‌گردد و منزلتش به شصت درجه بالا مي‌رود.

حسين‌بن‌ابى‌العلاء از امام صادق روايت نموده كه فرمود: «آنكه سوره سجده را در هر شب جمعه بخواند خداوند در قيامت نامه عملش را به دست راستش داده و او را به مرحله حساب گناهان نياورد و از دوستان محمد و اهل بيتش خواهد بود».

محل و زمان نزول

سوره سجده باتفاق تمامى مفسرين در مكه نازل شده بجز سه آيه كه در مدينه آمده و آن «أَ فَمَنْ كانَ مُؤْمِناً كَمَنْ كانَ فاسِقاً لا يَسْتَوُونَ» تا آخر آيه سوم ميباشد.

سوره سجده اندكى قبل از هجرت نازل شده است.

فضای نزول

فضای نزول سوره سجده همانند بعضی دیگر از سوره های مکی پاسخ به شبهات و سم پاشی‌های مشرکان است علت نزول اين سوره و فحوای آیات آن این بوده كه به مردم بفهماند هدايت و فرستادن پيامبران لازمه خلقت بشر است و اگر تبشير و انذار نبود، خلقت انسان و هدفدارى آن ناقص مى ماند.

توضيح اينكه در آيۀ سوم این سوره آمده كه مشركان مى گويند: حضرت محمد قرآن را به خدا بسته است و از جانب خدا نيست». در جواب مى گويد: نه، بلكه قرآن براى انذار آمده است آن گاه از خلقت آسمانها و زمين و تدبير امر و خلقت انسان و تقسيم شدن مردم به هدايت يافته و گمراه، سخن رفته است، از اين، به نظر مى آيد كه نظر عمده در سوره مباركه به هدايت مردم است و اگر اين حقائق به انسانها تذكر داده نمى شد در كار خلقت نقص لازم مى آمد، و نيز اشكال مشركان درباره معاد از اسباب نزول اين سوره است.

ویژگی

سوره سجده نيز با حروف مقطعۀ الم شروع شده این سوره از سور عزائم است و آيۀ پانزده آن سجدۀ واجب دارد كه هركسى اين آيه را بشنود يا بخواند، واجب است يك سجده به جا آورد. سور عزائم عبارتند از سوره های سجده، فصلت، نجم، علق که خواندن آنها در نماز جائز نیست.