صنهاجی بوصیری
| نام | محمد بن سعُید بن حماد الصنهاجُی البوصُیرُی |
|---|---|
| نامهای دیگر | صنهاجی بوصیری |
| درگذشت | 696ق |
محمد بن سعُید بن حماد الصنهاجُی البوصُیرُی (608 هـ - 696 هـ / 7 مارس 1213 - 1295) شاعر صنهاجی به مدح و ثنای پیامبر مشهور است. مشهورترین آثار او البرده است که به آن "الکواکب الدرُیة فُی مدح خُیر البرُیة" می‌گویند.
زندگی
ذکر شده است که البصیری در اول شوال 608 هجری قمری = 7 مارس 1213 میلادی در روستای دلاس (دلس) در الجزایر به دنیا آمد و گفته شده است که در خانواده ای به دنیا آمد که ریشه آنها به قبیله صنهاجا، یکی از بزرگترین قبایل بربر موجود در مغرب می‌رسد. قول دیگری وجود دارد که او در روستای دلاس یکی از روستاهای بنی سوف در مصر علیا به دنیا آمد و در روستای «بُصیر» نزدیک زادگاهش بزرگ شد و سپس به قاهره رفت.
البصیری از دوران کودکی مشغول تحصیل شد. وی قرآن را در کودکی حفظ کرد و نزد تعدادی از بزرگان زمان خود و نیز تعداد زیادی از علمای مشهور از جمله: أثُیر الدُین محمد بن ُیوسف المعروف بأبو حُیان الغرناطُی، أبوالعباس المرسُی، وفتح الدُین أبوالفتح محمد بن محمد العمرُی الأندلسُی الإشبُیلُی، المعروف بابن سُید الناس، و دیگرانی از این دست کسب دانش نمود.
بوصیری به خواندن سیره پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و اطلاع از دقایق اخبار رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و جمع آوری سیره آن حضرت اهتمام ورزید و از شعر و هنر خود برای مدح و ثنای رسول خدا صلی الله علیه و آله استفاده کرد وی حمد و ثنای پیامبر (ص) را می‌خواند او اشعار دیگری نیز در مدایح نبوی دارد که از آن جمله می‌توان به شعر"الحائُیة" اشاره کرد قصیده دیگری با همین مضمن به نام "الدالُیة" داشت.
مهمترین اثر او شعر معروفش، "الکواکب الدرُیة فُی مدح خُیر البرُیة"، معروف به البرده است. شرح شیخ الامهری در کتاب "مختصر الکواکب الدرُیة فُی مدح خُیر البرُیة" آمده است. شعری است بلند در 160 بیت.
این شعر با الگوبرداری از آن و تکرار در ردیف منبع الهام شاعران در طول اعصار بوده است.همانطور که لامُیة عبدالمولى البغدادُی که بالغ بر 231 بیت بوده از این قبیل است.
آثار
البصیری در دیوان اشعار خود که به دست «محمد سید کیلانی» که در سال (1374ق = 1955م) در قاهره به چاپ رسید، که تعداد زیادی اشعار او در آن به جای مانده است، از جمله:
قصیده مشهور به البردة "الکواکب الدرُیة فُی مدح خُیر البرُیة". الهمزُیة (أم القرى). قصُید "المضرُیة فُی مدح خُیر البرُیة". قصُیده "ذخر المعاد". لامُیة در رد یهود و نصاری تحت عنوان: "المخرج والمردود على النصارى والُیهود"، که "أحمد فهمُی محمد" در قاهره به سال (1372 هـ= 1953 م)آن را منتشر کرد. و همچنین"تهذُیب الألفاظ العامُیة"، که در قاهره به چاپ رسید. بوصُیرُی در مدح ترکان در سال 1291 به سبب تسلط بر شهر عکا وآزادسازی آن از دست صلیبیان سروده است.
وفات
او در سال 696 هـ / 1295م که حدود 87 از عمرش را سپری کرده بود در اسکندریه مصر بدرود حیات گفت[۱].