کانادا دومین کشور پهناور جهان، در آمریکای شمالی واقع شده است. ورود شیعه به این کشور به خاطر مهاجرت شیعیانی از ایران، پاکستان، لبنان، افغانستان و ... بوده است. شیعیان در استان‌های مختلف این کشور از جمله اونتاریا، کوبک و آلبرتا سکونت دارند. شهرهای تورنتو، مونترال و ونکوور بیشترین جمعیت شیعه را در خود جای داده‌اند.

مشخصات کلی

کانادا (به انگلیسی: Canada) در شمال قاره آمریکا واقع است. این کشور، دومین رتبه مساحت را در جهان داراست. بخش زیادی از خاک آن به دلیل سرمای هوا و نزدیکی به قطب شمال، خالی از سکنه است. [1] این کشور با امریکا، بزرگترین مرز خشکی را دارد که شامل آلاسکا نیز می‌شود.[2] کانادا با گرینلند و قطب شمال مرز دریایی دارد.

جمعیت این کشور در ۱۳۹۸ش/۲۰۱۹م. حدود ۳۸ میلیون نفر تخمین زده شده است. بیشتر مردم کانادا به انگلیسی و تعدادی نیز بویژه در ایالت کبک، به فرانسه صحبت میکنند. [3] بخش بزرگ جمعیت این کشور در امتداد مرز جنوبی آن زندگی می‌کنند. تورنتو، مونترآل و ونکوور شهرهای پرجمعیت کانادا است.[4]

ساختار حکومت کانادا از پادشاه یا ملکه بریتانیا، دولت فدرال، دو مجلس سنا و عوام، دولت‌های ایالتی و فرماندار کل تشکیل شده است.[5] این کشور توسط دولت‌های مستقل از هم اداره می‌شود، که در مجموع زیر پوشش دولت فدرال قرار گرفته‌اند. [6]

کانادا تا ۱۷۱۳م توسط فرانسه اداره می‌شد. سپس انگلیس بر آن تسلط یافت. در قرن نوزدهم، کانادا استقلال یافت. این کشور عضو کشورهای مشترک‌المنافع است. پایتخت کانادا شهر اتاوا است، محلی که در آن، مجلس کشور و خانه فرماندار کل قرار دارد. [7]

کانادا از جمله هشت کشور صنعتی جهان محسوب می‌شود. دولت کانادا هرساله صدها هزار مهاجر و پناهنده را در کشور خود جای می‌دهد.

شیعیان کانادا

نظر به چند فرهنگی بودن نظام کانادا و به خاطر بالابودن سطح توسعه اجتماعی و خدمات رفاهی آن، روز به روز بر تعداد مهاجرانی که از کشورهای خود به کانادا کوچ می‌کنند، افزوده می‌شود.

مجمع اسلامی شیعیان کانادا

مجمع اهل بیت کانادا یا مجمع اسلامی شیعیان کانادا، نام سازمانی غیر انتفاعی و خیریه است، که در ۱۳۷۲ ش تحت عنوان مجمع اهل بیت آمریکای شمالی در شهر تورنتو کانادا تأسیس شده است. این مجمع مهمترین مرکز شیعیان کانادا است و هدف از تشکیل آن انسجام و ارتباط مراکز شیعی در کانادا بوده است، دبیرکل این مجمع سید رضا حسینی نسب است. مجمع مذکور تاکنون توانسته است با برگزاری کنفرانس منطقه‌ای سالانه وانتشار مجله‌ای به صورت فصلنامه به نام THE RIGHT PATH و برگزاری مراسم مشترک برای عموم مراکز اسلامی در مناسبت‌های خاص و برقراری ارتباط با مراکز اسلامی، تا حدودی به اهداف فوق دست یابد.

تعداد مردم کانادا براساس سرشماری سال ۱۹۹۹ میلادی ۳۰۵۷۲۵۴۴ نفر و تعداد مسلمانان ۱۱۱۱۰۰۰نفر اعلام گردیده است.

جامعه شیعه که در حدود ۳۰۰۰۰۰ نفر برآورد می‌شوند، در شهرهای بزرگ کانادا زندگی می‌کنند و مراکزی مخصوص به خود نیز دارند:

نام شهر	تعداد شیعیان	تعداد مراکز
تورنتو	۸۵۰۰۰	۲۵
مونترال	۵۰۰۰۰	۱۰
ونکوور	۴۰۰۰۰	۸
کلگری	۸۰۰۰	۲
وندزر	۱۰۰۰۰	۴
اتاوا	۱۲۰۰۰	۵

جمعی از شیعیان در شهرهای هملتون، ادمنتون، ونی پگ، لندن انتاریو، بروکس، و کچنر زندگی می‌کنند. همچنین در هملتون ۲ مرکز، ادمنتون ۲ مرکز، کچنر ۲ مرکز، لندن۲ مرکز، نایاگرافالز۱ مرکز و هالی فکس ۱ مرکز برای شیعیان وجود دارد.

سازمان‌ها

مؤسسات آموزشی شیعیان در کانادا، شامل حوزه، آکادمی اسلامی و مدارس اسلامی و پاره وقت می‌باشد.

حوزه

ساختمان بزرگی در شهر وندزر کانادا بمنظور افتتاح حوزه در نظر گرفته شده و بودجه آن توسط برخی از تجار پرداخت می‌شود.

آکادمی علمی اسلامی

تاکنون سه آکادمی اسلامی در شهرهای مختلف کانادا ایجاد شده است:

آکادمی اسلامی در شهر ونکوور که توسط آقای قاسمعلی اداره می‌شود.
سازمان آموزش علوم اسلامی که توسط جمعی از جامعه خوجه در تورنتو افتتاح شده است.
مؤسسه‌ای آموزشی هم تحت عنوان «مرکز مطالعات علمی اسلامی کانادا» در شهر تورنتو ثبت شده است و مقدمات شروع کار آموزشی را طی می‌کند.

مدارس

مدارس جامعه شیعه مذهب بر سه دسته است:

مدارس رسمی: مدرسه‌ای در شهر تورنتو به نام مدرسه اسلامی امام صادق(ع) و سه مدرسه رسمی هم در شهر مونترال قرار دارد.
مدارس رسمی فارسی: سه مدرسه در تورنتو و مدرسه‌ای هم در اتاوا و مونترال افتتاح شده است.
مدارس پاره وقت: دهها مدرسه پاره وقت که در روزهای آخرهفته و به منظور آموزش قرآن و زبانهای عربی و فارسی افتتاح شده، در اکثر شهرها وجود دارد.

وضع جامعه شیعه در هر استان

استان Ontario

استان مذکور از نظر تجاری و اقتصادی دارای ارزش خاصی می‌باشد. تعداد مردم آن بالغ بر ۱۱۵۵۹۰۰۰نفر است. مرکز آن، شهر تورنتو است. پراکندگی مردم جامعه شیعه در آن استان عبارت است از :

شهر تورنتو Toronto

شهر تورنتو حدود ۴۰۰۰۰۰۰ نفر جمعیت دارد. دو دانشگاه معروف کانادا به نامهای دانشگاه تورنتو و دانشگاه York در آن قرار گرفته‌اند. در حدود ۸۵۰۰۰ نفر شیعه در شهر تورنتو زندگی می‌کنند. دهها هزار تن از آنان مهاجرانی ایرانی و باقی از سایر کشورها هستند: نسبت حضور آنان عبارت است از :

ایران۶۰۰۰۰ نفر
پاکستان وخوجه ها۱۵۰۰۰نفر
افغانستان۶۰۰۰ نفر
عراق۲۰۰۰ نفر
لبنان۲۰۰۰ نفر

شهر وندزر Windsor

شهر وندزر در کنار مرز کانادا با آمریکا قرار دارد و حدود ۱۰ هزار نفر شیعه در شهر وندزر زندگی می‌کنند. بخش مهمی از آنان عرب زبانان لبنانی و عراقی هستند. آنان در این شهر، دارای ۴ مرکز اسلامی می‌باشند :

جماعت اسلامی وندزر
Ahlul Bayt Centre
مرکز المهدی
Alhussein foundation

شهر اتاوا Ottawa

اتاوا مرکز کانادا محسوب می‌شود. تعداد مردم اتاوا با حومه آن در حدود ۹۰۰۰۰۰نفر است و در حدود ۱۲۰۰۰ نفر شیعه در آن زندگی می‌کنند. مراکز اسلامی مهم آنان عبارتند از :

Ahlul Bayt Centre که توسط لبنانی‌ها اداره می‌شود. امامت مرکز بر عهده آقای علی ابوریا است.
مسجد ابوذر.
مرکز اسلامی پاکستانی‌ها و اردوزبانان که متعلق به جامعه خوجه و پاکستانی است.
مرکزالرسول الاعظم(ص) که توسط عراقی‌ها اداره می‌شود.
فرهنگسرا که وابسته به سفارت جمهوری اسلامی می‌باشد.
مؤسسه البتول متعلق به جمعی از عراقی‌ها و خلیجی‌ها.

شهر کچنر Kitchener

کچنر و واترلو از جمله شهرهای دانشگاهی در کانادا هستند. تعداد مردم آن در حدود ۴۰۰۰۰۰ نفر است. تعدادی از دانشجوهای مسلمان، از جمله جمعی از دانشجوهای ایرانی در آن شهر حضور دارند.

مراکز آنان عبارتند از :

مرکز متعلق به جامعه خوجه‌ها
مؤسسه اسلامی خدمات انسانی

شهر هملتون Hamilton

هملتون، شهری صنعتی است و کارخانه‌های بزرگ فلزات در آن وجود دارد و تعداد ساکنان آن ۶۰۰۰۰۰ نفر می‌باشد. حدود ۳۰۰۰ نفر شیعه در آن شهر زندگی می‌کنند که عمدتاً لبنانی، ایرانی، عراقی و پاکستانی می‌باشند.

مراکز آنان عبارتند از :

مرکز اسلامی Al Wakaya که متعلق به جامعه لبنانی‌ها است.
مرکز اسلامی رضوی که به جامعه خوجه‌ها و پاکستانی هاتعلق دارد.

شهر St. Catherine

در شهرهای مذکور بالغ بر ۴۰۰۰۰۰ نفر زندگی می‌کنند. شمار اندکی از شیعیان لبنانی، ساختمانی را در کنار آبشارهای بزرگ کانادا به عنوان مرکز اسلامی افتتاح کرده‌اند.

شهر London Ontario

شهر مذکور در غرب شهر تورنتو قرار دارد و در حدود ۴۵۰۰۰۰ نفر در آن زندگی می‌کنند.

مراکز شیعی عبارتند از :

مرکز الامام المهدی(عج)Ahlul Bayt Centre

استان کبک Quebec

کوبک، استان فرانسه زبان کانادا است. مرکز آن، شهر کوبک و شهر بزرگ آن مونترال می‌باشد.

شهر مونترال Montreal

این شهر در کنار رودخانه بزرگ سنت لورنس قرار دارد و حدود ۳۰۰۰۰۰۰ نفر در آن زندگی می‌کنند. چهار دانشگاه بزرگ در آن شهر قرار دارد. ۱ . دانشگاه مک گیل۲. دانشگاه کنکردیا۳. دانشگاه مونترال۴. دانشگاه کوبکدر حدود ۵۰۰۰۰ نفر شیعه از اقوام گوناگون در شهر مونترال زندگی می‌کنند و دارای مراکز و مساجد متعددی هستند. تعدادی از دانشجوهای شیعه از جمله دانشجوهای ایرانی در دانشگاههای بزرگ مذکور حضور دارند. دانشگاه مک گیل، دارای دپارتمانی در خصوص اسلام شناسی می‌باشد.

استان آلبرتا Alberta

استان آلبرتا در غرب کانادا قرار دارد و شهرهای مهم آن ادمنتون و کلگری می‌باشند.

شهر ادمنتون Edmonton

ادمنتون، مرکز آلبرتا است و در حدود ۱۰۰۰۰۰۰ نفر در آن زندگی می‌کنند. مراکز شیعه عبارت است:

مرکز اسلامی عراقی و لبنانی
مرکز اسلامی اثناعشری که توسط جامعه خوجه در شهر ادمنتون اداره می‌گردد.

شهر کلگری Calgary

کلگری، در استان آلبرتسمی به نام (Hissian day) در مسجد اهل تسنن اتاوا برگزار می‌گردد که در آن با دعوت از اساتید دانشگاهی کانادا و ایالات متحده به بررسی قیام عاشورا می‌پردازند.

در دیگر شهرهای کانادا نیز گروه‌های مختلف شیعه مراسم عزاداری عاشورا را برگزار می‌کنند که در همه آنها روحانیون به سخنرانی و موعظه و بررسی قیام عاشورا می‌پردازند و مراسم نوحه خوانی به زبان‌های مختلف انجام می‌شود.

گفتنی است که شیعیان در شهرهای مختلف کانادا با اجاره یا خرید اماکنی اقدام به راه‌اندازی مسجد حسینیه و یا انجمن‌های شیعی نموده‌اند.

عمده‌ترین آنها مجمع اهل بیت(ع) آمریکای شمالی است که در شهر تورنتو قرار دارد و می‌کوشد تا گروه‌های مختلف شیعه را در کانادا تحت پوشش قرار دهد.

بزرگترین مسجد شیعیان نیز در شهر تورنتو قرار دارد و به نام مسجد شیعیان جعفری تورنتو معروف است.

پانوشت

[1] همشهری آنلاین، "آشنایی با کانادا"

[2] همان

[3] همان

[4] همان

[5] فرماندار کل در کانادا به صورت تشریفاتی رئیس مملکت است و به عنوان نماینده ملکه الیزابت دوم، پادشاه انگلیس در کانادا، زندگی می‌کند.

[6] همان

[7] همان