ابوعلی دقاق نیشابوری
أبو علي الدقاق او حسن بن علي بن محمد نيشابوري دارای اصالتی نیشابوری زاهد ، عارف و شیخ صوفیه او هم نشینی با أبا القاسم النصر آبادي و أبي القاسم القشيري را تجریه کرده است. قشیری با فاطمه[۱] دختر دقاق نیز ازدواج کرد[۲].
احوالات
او به کار موعظه در باب معرفت مشغول بود همانطور که صاحب شذرات الذهب از الكواكب الدّريّة في تراجم الصوفية نقل می کند:او منبع جوشان علم ،اهل مدارا و حلم،روشی پسندیده در زندگی و در طریقت پیرو جنید و اسراری را همچون سری سقطی در بر داشت. مذهب شافعی را از قفّال ، حصري و دیگرانی فرا گرفته بود. در اصول ، فقه و ادبیات سرآمد بود.تا آن که در سفری او را یافتم او مشغول به کار بود و در عین حال وارد بر سلک تصوف شده بود[۳]. او پس از یادگیری ادبیات و اصول راهی مرو شد و از دانش الخضری فقه را فرا گرفت و در آن سرآمد شد.
گفتار
هر کس بخاطر امور دنیوی خود را فروتن کند دو سوم دینش از بین می برد ، زیرا با زبان و ظاهر تسلیم او شده.واگر قلبا بر او فروتنی کند تمام دینش از بین می رود[۴].
و گفت: مردم در مورد فقر و ثروت صحبت کردند که هر دو خوب است است ، و به نظر من بهتر است مرد کفایت امور خود را بدهد تا مصون بماند[۵].
همانطور که خداوند می فرماید: (مرا یاد کن ، تا شما را یاد کنم) [بقره: 152] مرا تا زنده باشی به یاد آور ، و من تو را به یاد می آورم در حالی که در زیر خاک ، مرده ای ، و خویشاوندان ، دوستان و عزیزانت همگی تو را رها کرده اند.
وفات
وی در ذی الحجه در سال 405 هجری درگذشت[۶]. و در سال 412 هجری نیز گفته شده است[۷].