احمد بن محمد المحضار
احمد بن محمد المحضار (۱۲۱۷ - ۱۳۰۴ ق) پیشوای مذهبی، شاعر و استاد علوم دینی و حضرمی بود. او دعوت محمدی را منتشر کرد و در زمینه های تبلیغ و ارشاد فعال بود. او همچنین در حضرموت رهبری اجتماعی گسترده ای داشت و با همه طبقات جامعه در ارتباط بود و با تلاش برای اصلاح، در صدد حل بحران ها و آشتی دادن منازعین بودو در این راه نفوذ و شهرت عمومی داشت.
نسبت
أحمد بن محمد بن علوی بن محمد بن طالب بن علی بن جعفر بن أبی بكر بن عمر المحضار بن الشيخ أبی بكر بن سالم بن عبد الله بن عبد الرحمن بن عبد الله بن عبد الرحمن السقاف بن محمد مولى الدويلة بن علی بن علوی الغيور بن الفقيه المقدم محمد بن علي بن محمد صاحب مرباط بن علی خالع قسم بن علوی بن محمد بن علوی بن عبيد الله بن أحمد المهاجر بن عيسی بن محمد النقيب بن علی العريضی بن جعفر الصادق بن محمد باقر ابن علی زین العابدین بن حسین سبط ابن امام علی ابن ابی طالب ، و امام علی علیه السلام، همسر فاطمه، دختر محمد صلی الله علیه و آله و سلم است.
وی سی و چهارمین نوه رسول خدا محمد صلی الله علیه و آله و سلم است.
تولد و تربیت
وی در سال 1217 هجری قمری در شهر الرشید در دوعن به دنیا آمد و مادرش عایشه بنت محمد باذرعه است. قرآن را در هفت سالگی در مکتب خانه الرشید حفظ کرد و علوم مقدماتی را در آنجا آموخت. سپس برای حج به کشور حجاز رفت و مکرراً به حرمین شریفین مشرف شد و سالها به مکه نزدیک بود. در حال و هوای سال 1260 هجری قمری در قصبه القویره سکنی گزید و چون امام و وعاظ بود به معلمی و شیخ نشینی پرداخت .
اساتید
او از تعدادی از علما و شیوخ حضرموت و حجاز کسب علم نمود؛ از جمله:
صالح بن عبد الله العطاس
عمر بن أبي بكر الحداد
عبد الله بن عيدروس البار
علي بن جعفر العطاس
هادون بن هود العطاس
سعيد بن محمد باعشن
عبد الله بن أحمد باسودان
أحمد بن عمر بن سميط
محمد بن أحمد الحبشي
حسن بن صالح البحر
علي بن عمر السقاف
عبد الله بن حسين بن طاهر
عبد الله بن علي بن شهاب الدين
عبد الله بن حسين بلفقيه
أحمد بن علي الجنيد
عمر بن عبد الكريم العطار
محمد صالح الريّس
أحمد بن محمد الصاوي
عبد الرحمن بن محمد الكزبري
عبد الرحمن بن سليمان الأهدل
شاگردان
شاگردان زیادی از محضر او کسب علم کردند و او هزینه تحصیل آنها را پرداخت می نمود و مسکن ایشان را تامین می کرد. از جمله شاگردان بارز وی عبارتند از:
فرزندش محمد بن أحمد المحضار
فرزندش مصطفى بن أحمد المحضار
طاهر بن عمر الحداد
حسين بن محمد البار
سالم بن أبي بكر العطاس
أحمد بن حسن العطاس
محمد بن صالح العطاس
أحمد بن محمد العطاس
محمد بن طاهر الحداد
طاهر بن عبد الله بن سميط
عبد الله بن محمد الحبشي
عبد الإله بن حسن البحر
عيدروس بن عمر الحبشي
أحمد بن عبد الرحمن السقاف
عبيد الله بن محسن السقاف
أبو بكر بن عبد الرحمن بن شهاب الدين
علي بن محمد الحبشي
حامد بن عمر السقاف
علي بن سالم بن الشيخ أبي بكر بن سالم
سالم بن أحمد المحضار
اشعار او
برخی از اشعار او مربوط به پیش از اسلام است . از اشعار او میراث زیادی به جا نمانده است. او کتاب شعر خطی دارد که در کتابخانه الاحقاف تریم محفوظ است . زبان او با برخی از گویش های محلی آمیخته شده و از میراث شعر مذهبی بهره برده است. بخش بزرگی از شعر او ستایش حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله و اهل بیت مطهر آن حضرت است. شعری طولانی در ستایش از خانم خدیجه بنت خویلد همسر پیامبر اعظم دارد. قرائت و از اشعار او می توان به مدیحه خدیجیه و قصیدهمنتهی الآمال اشاره کرد.
بخشی از مدیحه خدیجیه
في مراقيك كيف ترقى النساء يا خديج من بنتها الزهراء من يساويك في كمال وزين أنت شمس في كوننا والضياء لك ذات بشعب مكة حلّت والصفا حيث الروضة الغنّاء ومحيا تشعشع النور منه فوق شعب الحجون لاح السناء من كمثل خديجة في نساء أين حوّى ومريم العذراء تتباهى بذكر أم بتول دون جود نوالها الأنواء لم أزل ذاكر الحجون وأرجو من إلهي أن لا يخيب الرجاء
بخشی از قصيدة: يا منتهى الآمال
لما وقفتُ تجاه قبر مُحَمَّدٍ ناديتُه يا منتهى الآمالِ أنا قاصدٌ أنا وافدٌ أنا واردٌ أنا من ذنوبي حامل الأثقال أنا خاطئ ٌومخلّطٌ ووسيلتي أنّي وفدت على الجناب العالي لما رأيتُ النّازلين بقبره قد أزمعوا في السّير والترحال زاد اشتياقي نحوه وصبابتي وخرجت فيهم ساحبَ الأذيال
کتاب ها
و اما کتابهای او عبارتند از:
«رسالة في المولد النبوي»
«رسالة في مناقب أم المؤمنين خديجة بنت خويلد»
«رسالة في مناقب الشيخ يوسف بن أحمد باناجة»
«رسالة فيها مجموعة صلوات»
«مقامات في وصف الدنيا»
وفات
او در درگذشت آل Quwaira در شب پنج شنبه، هفتم ماه صفر 1304 هجری قمری، و در قبر او، که او خودش سی سال قبل از مرگ او حفر، در کنار خانه اش و خود به مسجد به خاک سپرده شد.
منابع
بکاثیر، عبدالله بن محمد (1405ق). دلتنگی شدید به خانه آقایان بالادست . صفحه 59. السقاف، طه بن حسن (1426ق). فیاض البحر المالی از فضایل و اخبار و کرامت استاد عزیزمان علی (PDF) (چاپ اول). صفحه 127.